Τετάρτη, Οκτωβρίου 29, 2025
posted by Librofilo at Τετάρτη, Οκτωβρίου 29, 2025 | Permalink
3 διαφορετικά λογοτεχνικά έργα ("Ο ΧΟΡΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΔΟΣΙΑΣ", "ΕΠΙΚΗΔΕΙΑ ΠΡΟΙΚΑ", "ΤΑ ΠΕΡΣΙΝΑ ΧΙΟΝΙΑ")


Τρία λογοτεχνικά έργα, που ανήκουν σε διαφορετικά είδη, θα βρείτε παρακάτω. Βιβλία για τα οποία έγραψα τα σύντομα κείμενα στο προφίλ μου στο FB. Πρόκειται για το θαυμάσιο «Ο ΧΟΡΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΔΟΣΙΑΣ» του (πάντα) εξαιρετικού Mathias Enard, την απρόσμενα καλή και ευφυέστατη συλλογή διηγημάτων του Fernando Iwasaki, με τίτλο «ΕΠΙΚΗΔΕΙΑ ΠΡΟΙΚΑ», και το αριστουργηματικό «ΤΑ ΠΕΡΣΙΝΑ ΧΙΟΝΙΑ» του σπουδαίου Φον Ρετσόρι.


Το έχω γράψει και στο παρελθόν, τότε με την αλησμόνητη «ΠΥΞΙΔΑ», ο Γάλλος συγγραφέας, Mathias Enard (Νιορ, 1972), είναι σπουδαίος στυλίστας. Τα βιβλία του σε παρασύρουν με τον ρυθμό και την κίνησή τους, με την αφηγηματική δεινότητα και τον λυρισμό που εισβάλλει ακόμα και μέσα στην ρεαλιστικότερη των καταστάσεων. Αυτό ακριβώς συμβαίνει με το έξοχο μυθιστόρημα «Ο ΧΟΡΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΔΟΣΙΑΣ» («Deserter») – (εκδ. Στερέωμα, μετάφρ. Χ. Σκιαδέλλη, σελ.262), που η ιδιομορφία του (διότι τίποτα στον Enard δεν είναι συνηθισμένο) συνιστάται, στο γεγονός ότι είναι ουσιαστικά δυο ιστορίες που (φαινομενικά) δεν συναντιούνται, κυριολεκτικά διακόπτουν το ένα το άλλο, εκτυλισσόμενα σε διαφορετικές περιόδους.


Από τη μια έχουμε την ιστορία ενός συμποσίου σε ένα ποταμόπλοιο, που αποτίνει φόρο τιμής σε έναν ιδιοφυή κομμουνιστή καθηγητή από την πρώην Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας, τον Πολ Χάιντεμπερ, που έμεινε πιστός στην επιλογή του να παραμείνει στο Ανατολικό Βερολίνο και μετά την κατάρρευση του Τείχους. Η κόρη του Ιρίνα θυμάται το συμπόσιο που είχε γίνει στις αρχές του 21ου αιώνα, την ξαφνική διακοπή του αλλά και την προσωπικότητα της μητέρας της, της Μάγια Σάρνχορστ, που παρέμεινε στο Δυτικό Βερολίνο, αέναα ερωτευμένη με τον Πολ και την Ιρίνα να πηγαινοέρχεται μεταξύ των δυο τους. Από την άλλη έχουμε την ιστορία ενός ανώνυμου στρατιώτη σε κάποιο βουνό μιας Μεσογειακής χώρας. Ο στρατιώτης έχει λιποτακτήσει και προσπαθεί να περάσει τα σύνορα για να σωθεί. Το παρελθόν του τον καταδιώκει και η συνάντηση με μια γυναίκα που δείχνει να τον γνωρίζει, κάνει πιο πολύπλοκη την κατάσταση.

Μυθιστόρημα υπαινικτικό, γεμάτο σιωπές, με έναν καθηλωτικό και υποβλητικό ρυθμό, που εγείρει και προκαλεί διαρκώς ερωτήσεις με τις αντιθέσεις που παραθέτει. Οι δυο Γερμανίες, ο εμμονικός ιδεολόγος που θυσιάζει την οικογενειακή και προσωπική του ευτυχία, η «συμβιβασμένη» και δυναμική σύζυγος και η ανάμεσά τους, η κόρη που προσπαθεί να ωριμάσει μέσα από αυτό το σχίσμα. Ο λιποτάκτης και η γυναίκα που προσπαθεί να διαφύγει από τη μοίρα της, δυο μορφές της εποχής μας, που αντιπροσωπεύουν αυτά που γίνονται σήμερα στον κόσμο.

Η ιστορία επαναλαμβάνεται κατά τον Enard (και δεν έχει άδικο).Υπέροχη αφήγηση, σε ένα έξοχο μυθιστόρημα που μπορεί να αφήνει μετέωρο τον αναγνώστη στο τέλος, καθώς παρατηρείται μια διστακτικότητα του συγγραφέα να ολοκληρώσει τις δύο ιστορίες, αλλά η αίσθηση της αναγνωστικής απόλαυσης υπερισχύει.

«Εν συντομία» #5
 
Οι μικροϊστορίες που απαρτίζουν το κομψό τομίδιο είναι γύρω στις 100, σχεδόν όλες εκτείνονται μέχρι τη μέση της σελίδας και είναι οι περισσότερες εξαιρετικές!
Μιλάω για την "ΕΠΙΚΗΔΕΙΑ ΠΡΟΙΚΑ" ("Ajuar Funerario"), την συλλογή διηγημάτων του Περουβιανού συγγραφέα Fernando Iwasaki (Lima, 1961), που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις "Περικείμενο", σε μετάφραση της Ν. Αγγελή.

Ομολογώ ότι, δεν έχω προτίμηση στις ιστορίες τρόμου - κάπου τις βαριέμαι -, εκτός από αυτές που έχουν γράψει κορυφαίοι συγγραφείς (που διακρίνονται σε ότι έχουν γράψει εδώ που τα λέμε), όπως ο H. James, ο Μπόρχες, ο Χόφμαν, αρκετές του E.A. Poe (ο οποίος έχει γράψει και σαχλαμάρες αλλά με στυλ). Ο ευφυέστατος Iwasaki, σε αυτές τις μικροϊστορίες του, αποδεικνύεται άξιος συνεχιστής των μεγάλων που αναφέρω παραπάνω, αλλά επηρεασμένος και από Lovecraft και άλλους του είδους, γράφει ενσωματώνοντας σε αυτές, λαϊκές δοξασίες της οικογενειακής του ιστορίας (στο επίμετρο της έκδοσης, αναφέρει πόσο επηρεάστηκε από τις ιστορίες της γιαγιάς του), επεισόδια από pulp ταινίες, κομμάτια που θυμίζουν κόμικς, παιγνιώδεις καταστάσεις που παραπέμπουν σε εφιάλτες, μαγικό ρεαλισμό.


Με θαυμαστή οικονομία λόγου και μοναδικό στυλ, οι μικροϊστορίες του Iwasaki, είναι λιτές χωρίς περιττά στοιχεία και (το κυριότερο) διαθέτουν άφθονο χιούμορ. Οι περισσότερες από αυτές θα μπορούσαν να αποτελέσουν υλικό (ή την αρχή) για σενάρια ταινιών, ή ακόμα και μεγαλύτερων διηγημάτων ή μυθιστορημάτων.
Η αξία τους όμως βρίσκεται σε αυτή την οικονομία, στο "τόσο-όσο". Από την αρχή - από την πρώτη ιστορία - το καταλαβαίνεις, όλα βασίζονται στον "φόβο", αυτό το αρχέγονο συναίσθημα, που σε παραλύει, στην έκπληξη της τελευταίας παραγράφου ή πρότασης. Ισορροπώντας μεταξύ τρόμου, παραλογισμού, ειρωνείας, χιούμορ και μακάβριου, κάνει τον αναγνώστη συμμέτοχό του, σε ένα σύντομο αλλά μαγικό ταξίδι, πλήρους αναγνωστικής απόλαυσης.

"Εν συντομία" #6
 
Ένας μεγάλος συγγραφέας, ένα σπουδαίο βιβλίο! «ΤΑ ΠΕΡΣΙΝΑ ΧΙΟΝΙΑ» («Blumen im Schnee»), του Gregor Von Rezzori (1914-1998), πρώτο μέρος της αυτοβιογραφίας του, είναι ένα απολαυστικό memoir, που διαβάζεται σαν μυθιστόρημα. Έχοντας πάρει μια πρώτη γεύση από τη μαγεία της γραφής του συγγραφέα, με το εξαιρετικό «ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΕΝΟΣ ΑΝΤΙΣΗΜΙΤΗ» (για το οποίο είχα γράψει εκτενές κείμενο στο blog το 2021), η απόλαυση συνεχίζεται και στα «ΠΕΡΣΙΝΑ ΧΙΟΝΙΑ», όπου το ύφος γίνεται πιο προσωπικό, μέσα από την περιγραφή πέντε πορτρέτων, ανθρώπων που τον καθόρισαν κατά τη διάρκεια των παιδικών του χρόνων και της εφηβείας του.
 
«Μεγαλώσαμε μέσα στο μύθο ενός χαμένου, περασμένου μεγαλείου.»
 

Γεννημένος σε μια μεγαλοαστική οικογένεια, στο Τσέρνοβιτς της Μπουκοβίνα, μιας πόλης που αποτελούσε ένα χωνευτήρι πολιτισμών και ανήκε (όταν γεννήθηκε ο συγγραφέας) στην Αυστροουγγρική αυτοκρατορία, για να περάσει μετά στη Ρουμανία, κατόπιν στη Σοβιετική Ένωση καταλήγοντας εδώ και αρκετά χρόνια να αποτελεί μέρος της Ουκρανίας, ο Ρετσόρι περιγράφει το πρώτο μέρος των περιπετειών ενός βίου που πέρασε μέσα από δύο πολέμους (αν και τον δεύτερο, τον θεωρεί συνέχεια του πρώτου, με τον μεσοπόλεμο να αποτελεί ένα διάλειμμα μεταξύ τους), την διαρκή αλλαγή των συνόρων και τις περιπλανήσεις της οικογένειας.
 
Πέντε πρόσωπα, αποτελούν τα ισάριθμα μέρη του βιβλίου. Οι δύο γκουβερνάντες, η χωριάτισσα Κασσάνδρα που τον είχε μωρό, και η σοφιστικέ Στράουσσι, που αποτέλεσε παιδαγωγός της εφηβείας του, ανοίγουν και κλείνουν αντίστοιχα την αφήγηση. Στο ενδιάμεσο, υπάρχει το κεφάλαιο της μητέρας, του πατέρα και η δραματική ιστορία της μεγαλύτερης αδερφής του συγγραφέα, που πεθαίνει νεότατη αφήνοντας τον με ένα τεράστιο συναισθηματικό κενό. Η αφήγηση φτάνει μέχρι το τέλος του Β παγκόσμιου πολέμου και είναι ένα ζωντανό μωσαϊκό ανθρώπων, εικόνων, σκηνών γεμάτων χιούμορ αλλά και τραγωδιών, όπου ο συγγραφέας αναπαριστά έναν χαμένο κόσμο ανάμεικτων και αλληλεπιδρώντων πολιτισμών, όπου η προσωπική μνήμη μπερδεύεται με τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα.
 
«Περάσαμε τα παιδικά μας χρόνια ανάμεσα σε ανθρώπους αποσυντονισμένους από την απώλεια της αλλοτινής τους θέσης, σε μια αποσυντονισμένη εποχή της ιστορίας, σε μια μόνιμη αναταραχή ∙ κι εκεί όπου η αναταραχή οδηγεί στην οδύνη, και η οδύνη στο παράπονο, εκεί ακριβώς ανθίζει η ποίηση.»
 
Το ελεγειακό ύφος του συγγραφέα, και οι διαρκείς εναλλαγές των τραγικών και των σατυρικών στοιχείων, συντελούν σε μια υπέροχη λογοτεχνική απόλαυση, όπου θίγονται θέματα όπως, η μνήμη, η απώλεια, η ταυτότητα, η σχετικότητα των συνόρων, η διάλυση μιας αυτοκρατορίας, τα πολιτικά παιχνίδια. Απαράμιλλο αφηγηματικό στυλ, που φέρνει διαρκώς στο νου, τους Sebald και Magris, λυρισμός και ειρωνεία, συνθέτουν ένα υπέροχο βιβλίο.
(εκδόσεις Δώμα, μετάφραση Δέσποινα Κανελλοπούλου)
 
«Εν συντομία» #7
 
 



0 Comments:


Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.

~ back home