Τετάρτη, Ιανουαρίου 18, 2017
posted by Librofilo at Τετάρτη, Ιανουαρίου 18, 2017 | Permalink
Το κρυφό ημερολόγιο του Χίτλερ
“Μυθιστορία” ή “Μυθοπλαστικό ντοκουμέντο”, όποια ταυτότητα και αν του δώσεις, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία, για το πολύ καλό βιβλίο του ποιητή, μεταφραστή, ιστορικού (και άλλων λογοτεχνικών ιδιοτήτων) Χάρη Βλαβιανού, με τίτλο “ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΧΙΤΛΕΡ” , (εκδ.Πατάκη, σελ. 541). Ουσιαστικά, προϊόν μυθοπλασίας που βασίζεται σε ιστορικά ντοκουμέντα, το βιβλίο είναι μια απόπειρα κατανόησης, ένα ψυχογράφημα του Αδόλφου Χίτλερ, με βάση την περίοδο εγκλεισμού του (Νοέμβριος '23-Δεκέμβριος '24), στις φυλακές Λάντμπεργκ για κάτι παραπάνω από ένα χρόνο.

Τον Νοέμβριο του 1923, ο Αδόλφος Χίτλερ συλλαμβάνεται και κλείνεται στις φυλακές του Λάντμπεργκ. Ανέλαβε την ευθύνη για το πραξικόπημα-οπερέτα σε μια μεγάλη μπυραρία του Μονάχου, όταν προσπάθησε με τους λίγους οπαδούς που τότε διέθετε, να ανατρέψει την Βαυαρική κυβέρνηση. Αφού κράτησε όμηρους τους τρεις ηγέτες του κρατιδίου όλη τη νύχτα, στην πορεία/παρέλαση της επόμενης ημέρας, βρήκαν απέναντί τους τις δυνάμεις του στρατού οι οποίες άνοιξαν πυρ. Με τους πρώτους πυροβολισμούς, ο Χίτλερ έπεσε στο έδαφος και προσπάθησε να διαφύγει, αλλά λίγες ημέρες αργότερα συνελήφθη μαζί με τους πιο στενούς του συνεργάτες (στρατηγός Λούντεντορφ, Ρεμ, Γκαίρινγκ, Ες και άλλοι).

Στο Λάντμπεργκ ο Χίτλερ θα παραμείνει έγκλειστος με συνθήκες ιδιαίτερα άνετες για την εποχή και την κατάσταση. Θα απολαύσει την συμπάθεια του διευθυντή των φυλακών, την ευγένεια των δεσμοφυλάκων του και την ηρωοποίηση από τους οπαδούς του, οι οποίοι θα αυξηθούν σημαντικά μετά την δίκη του, στην οποία ο (μάλλον ομοϊδεάτης) δικαστής, θα τον αφήσει να εκφωνήσει ένα μακροσκελή λόγο αντί της συνήθους απολογίας. Θα καταδικαστεί σε πενταετή φυλάκιση, γλυτώνοντας την απέλαση ή την βαρύτερη ποινή και θα αποφυλακιστεί με απονομή χάριτος μετά από ένα χρόνο.

Στην περίοδο του εγκλεισμού του, ο Χίτλερ σύμφωνα με την πλειονότητα των ιστορικών πηγών, κρατούσε ημερολόγιο. Το ημερολόγιο αυτό είτε έχει χαθεί, είτε έχει καταστραφεί. Την ίδια εποχή υπαγόρευε στους συνεργάτες του (κυρίως στον Ρούντολ Ες) τον πρώτο τόμο του “ευαγγελίου του Ναζισμού”, “Ο αγών μου” (“Mein Kampf”), το κάθε κεφάλαιο δε που ολοκλήρωνε, το διάβαζε στους άμεσους συνεργάτες του. 
Στα χρόνια που ακολούθησαν το τέλος του καταστροφικού Β Παγκοσμίου πολέμου, έγινε πολλή και μεγάλη συζήτηση γύρω από αυτά τα ημερολόγια, τα οποία παρά τις προσπάθειες πλαστογράφησης διαφόρων, δεν έχουν βρεθεί και θεωρούνται οριστικά κατεστραμμένα.

"Είδα ένα φρικτό όνειρο. Ήμουν με τον Ες σε μια εξοχή κάπου στα περίχωρα του Μονάχου και περπατούσαμε πλάι στην όχθη ενός μικρού ποταμού, όταν ξαφνικά αποφασίσαμε να πέσουμε στα νερά του για να κολυμπήσουμε. Ο Ες γδύθηκε με αργές αβίαστες κινήσεις και βούτηξε πρώτος. Λίγο μετά τον ακολούθησα και εγώ. Οσα διαδραματίστηκαν μεταξύ μας ενώ κολυμπούσαμε, αλλά κυρίως μετά, ήταν τόσο αποτρόπαια, που μου είναι αδύνατον έστω και να αποτολμήσω την αχνή περιγραφή του. Σήμερα ντρεπόμουν τόσο πολύ που απέφυγα να τον συναντήσω. Κλείστηκα στο κελί μου και αρνήθηκα να βγω έξω. Ζήτησα από τον φύλακα να μου φέρει φαγητό εδώ. Αν και προσπαθώ να ξεχαστώ ξεφυλλίζοντας τις χθεσινές εφημερίδες, κάποιες σκηνές έρχονται πάλι και πάλι στον νου μου και με ταράζουν φοβερά. Γιατί να δω αυτό το όνειρο; Θα προσπαθήσω να κλείσω για λίγο τα μάτια, με την ελπίδα να έρθει κάποιο άλλο όνειρο για να σβήσει το χθεσινό."

Ο Βλαβιανός στο βιβλίο του φτιάχνει μια μυθοπλασία στηριγμένη στις ιστορικές πηγές, τονίζοντας εξαρχής ότι δεν προσπαθεί να κάνει αναπαράσταση του εγκλεισμού αλλά μια φανταστική ημερολογιακή καταγραφή της καθημερινότητας του Χίτλερ, αυτόν τον ένα χρόνο που έμεινε μέσα στη φυλακή. Χρησιμοποιεί την πρωτοπρόσωπη αφήγηση, ανατέμνοντας την προσωπικότητα του μελλοντικού δικτάτορα.

Ο Χίτλερ ξεγυμνώνεται μέσα από την επανάληψη και την μονοτονία του εγκλεισμού του. Αποκαλύπτεται ένας άνθρωπος θρασύδειλος και εμφανώς διαταραγμένος, μονομανής, εγωπαθής με κρυφές και καταπιεσμένες τάσεις ομοφυλοφιλίας, ο μύθος του "βιβλιοφάγου" δικτάτορα καταρρίπτεται, όταν βλέπουμε έναν άνθρωπο, ο οποίος αναμασάει πασαλείμματα από βιβλία που δεν τα διαβάζει ολόκληρα αλλά επιλέγει ορισμένα αποσπάσματά τους, για να χρησιμεύσουν στον σκοπό του. Οι εμμονές του τον κατακυριεύουν, οι Εβραίοι, η θεωρία του “ζωτικού χώρου”, η αντιπάθειά του για τους πολιτικούς καριέρας, για τις μειονότητες, η υιοθέτηση ακόμα και διαπιστωμένα ψεύτικων πηγών (όπως τα “Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών”) για να ενδυναμώσουν την ναζιστική ιδεολογία.

Κυριαρχούν στις καταγραφές αυτού του φανταστικού ημερολογίου, η λατρεία για την μάνα, η ντροπή και απέχθεια για τον καταπιεστικό πατέρα, η υποστήριξη της οικογένειας Βάγκνερ και άλλων, η ταύτιση με τις απόψεις ιδεολόγων του εθνικισμού παγκοσμίως, η λατρεία για τον Νίτσε (χωρίς να τον καταλαβαίνει απόλυτα), για τα σύμβολα που θα του χρησιμεύσουν αργότερα στην προπαγάνδα. Ο Χίτλερ παρουσιάζεται με όλα τα στοιχεία του “χαρισματικού ηγέτη” (με την Βεμπεριανή έννοια) διαθέτοντας την πειθώ και την ικανότητα “αποπλάνησης” των υποστηρικτών του, οι οποίοι είναι αφοσιωμένοι και τον ακολουθούν θαυμάζοντάς τον και χωρίς να τον κρίνουν. Έχει (όπως και κάποιοι από τους “χαρισματικούς ηγέτες” της ιστορίας) δε την ικανότητα να εκμεταλλεύεται την κρίση της κοινωνίας, προσφέροντας μια θεωρία υπέρβασής της και δημιουργώντας μια διαφορετική νομιμότητα μεταβάλλοντας την παραδοσιακή τάξη πραγμάτων και δημιουργώντας μια καινούρια.

"Ο πατέρας μου ήταν ένας αχρείος κια ο πατέρας του, ο παππούς μου, ένας άγνωστος! Άλλοι λένε πως ήταν ο μυλωνάς του χωριού, άλλοι ο αδελφός του, που ήταν πιο ευκατάστατος. Κάποια βδελυρά υποκείμενα φτάνουν στο σημείο να ισχυρίζονται κάτι τόσο σιχαμένο που δεν τολμώ καν να το σκεφτώ. Όλες οι αγαπημένες γυναίκες της οικογένειάς μου - γιαγιά, μητέρα, εξαδέλφη - ήταν υπηρέτριες!Με τέτοιο παρελθόν πως θα εμφανιστώ ενώπιον του λαού μου να διεκδικήσω την ψήφο του; Θα εμπιστευτούν έναν χωριάτη από την Αυστρία με τόσο σκοτεινό παρελθόν; Πρέπει να επινοήσω έναν άλλο Χίτλερ, που να δικαιώνει αυτό το οποίο είμαι τώρα. Όλοι οι μεγάλοι άνδρες ξαναγράφουν το βιβλίο της ζωής τους. Με εξαίρεση τη μητέρα μου, δεν μου άξιζαν αυτοί οι πρόγονοι. Θα τους διαγράψω από όλα τα επίσημα έγγραφα. Θα διαγράψω και από τον χάρτη το άθλιο αυτό χωριό που με γέννησε."

Διατρέχοντας αυτό το μυθοπλαστικό ημερολόγιο, ο αναγνώστης δεν μπορεί να αποφύγει την αναγωγή στην σύγχρονη παγκόσμια πραγματικότητα, με την άνοδο του λαϊκισμού και της δημαγωγίας, με την άνοδο της ακροδεξιάς στις περισσότερες χώρες, με την ανάδειξη συμπλεγματικών προσωπικοτήτων στην ηγεσία σημαντικών χωρών, με την υιοθέτηση (μέσω της εξάπλωσης των social media) της πιο εξωφρενικής προπαγάνδας και της πιο ακραίας είδησης.

 Πυκνογραμμένο και συμπαγές (δείγμα της ποιητικής του θητείας και πολύχρονης ενασχόλησης), το απαιτητικό βιβλίο του Βλαβιανού, οξυδερκές και γεμάτο χιούμορ είναι σε πολλά σημεία του συναρπαστικό. Η αφηγηματική δε ικανότητα του συγγραφέα, η έμφαση στη λεπτομέρεια και στη σημειολογία των κινήσεων εντυπωσιάζουν. Ο πολυσχιδής και πολυδιάστατος συγγραφέας μας χαρίζει ένα χρήσιμο και πολύτιμο ανάγνωσμα που πρέπει να διαβαστεί με προσοχή και σκέψη, όχι μόνο για αυτά που περιγράφει αλλά και για αυτά που υπονοεί. 


 



0 Comments:


Δημοσίευση σχολίου

~ back home