Δυσκολεύομαι να γράψω για ποιητικές συλλογές, οι παλαιότεροι
αναγνώστες του blog θα έχουν παρατηρήσει ότι σπανίως ασχολούμαι με παρουσιάσεις
ποιητών και έργων τους, παρ’ότι διαβάζω συχνά πυκνά κάποιες από αυτές που
εκδίδονται ή ανατρέχω σε παλαιότερες που έχω στην βιβλιοθήκη μου. Θεωρώ ότι δεν
μπορείς να γράψεις πολλά για μια ποιητική συλλογή, πρέπει να αφήνεις να
«ακούγεται» η φωνή του δημιουργού. Εάν το μυθιστόρημα και το διήγημα αφήνουν
χώρο για να μιλήσεις για την ιστορία που διηγούνται, η ποιητική συλλογή μιλάει
για πολλές ιστορίες συχνά διαφορετικές μεταξύ τους, μιλάει για τον ίδιο τον
δημιουργό και τις ευαισθησίες του· τι να πεις γύρω από αυτό; Το ποίημα θα σε αγγίξει ή όχι, θα
σου μιλήσει κατευθείαν στην καρδιά (περισσότερο παρά στο μυαλό), θα σε κάνει
μετά από χρόνια να το «ξαναεπισκεφθείς», να το αναπολήσεις – κάτι που ο πεζός
λόγος δύσκολα το καταφέρνει.
Εκδόθηκαν πρόσφατα οι ποιητικές συλλογές δύο καλών φίλων -
από τις ωραίες γνωριμίες που σου προσφέρει το διαδίκτυο - το «Γράμματα σ’έναν
πολύ νέο ποιητή» του Χαράλαμπου Γιαννακόπουλου (Αθήνα,1971), και το «Δωμάτιο μικρών
διακοπών» του Δημήτρη Αθηνάκη (Δράμα,1981). Είναι και οι δύο εξαιρετικοί ποιητές (εκτός από
καλά παιδιά), και οι συλλογές τους έχουν μερικά πραγματικά διαμάντια.
Στα «Γράμματα σ’έναν πολύ νέο ποιητή» (Εκδ. Πόλις, σελ.106),
ο Γιαννακόπουλος είναι ερωτικός, «Ποίηση είναι τα κορίτσια που αγάπησα / και
δεν τα φίλησα στα δεκαεπτά μου χρόνια / τα ποιήματα που δεν έγραψα / τότε που
έπρεπε να τα γράψω, / οι πόλεις που ποτέ δεν επισκέφθηκα μαζί σου. / Ποίηση
είναι όσα ποτέ δεν έγινα.» (Όσα ποτέ δεν έκανα), είναι στοχαστικός, «Η ποίηση
είναι αναμνήσεις μιας ζωής / που δεν την έχουμε ζήσει ποτέ» (Άλλη μια
προσπάθεια), ή και στο υπέροχο, «Η κίνηση που κάνει ένας άντρας / μέσα στο
αυτοκίνητο / να βάλει το αναμμένο τσιγάρο / στα χείλη του φίλου του που οδηγεί
/ είναι ποίηση.» (Ποίηση), θυμάται την παιδική του ηλικία τόσο τρυφερά που σου
έρχονται δάκρυα στα μάτια, «Όπως όταν είσαι έντεκα χρονών / στο προαύλιο του
σχολείου / κι έχει λιακάδα και περιφέρεσαι / προσπαθώντας να μη στρέψεις το
βλέμμα / προς τους συμμαθητές σου / που, άλλη μια φορά, / παίζουν ποδόσφαιρο
χωρίς εσένα / μα ακούγοντας τις άξαφνες φωνές / γυρίζεις για να δείς / και σε
χτυπάει η μπάλα δυνατά / στο μάγουλο και στο αφτί / και σου πετάει πέρα τα
γυαλιά / κι ακούς γέλια από παντού, / αλλά δεν σε σκοτώνει, / έτσι είναι.»
(Αλλά δεν σε σκοτώνει).
Βιβλιοφιλία, η αγωνία του γονιού, σκέψεις, αναμνήσεις,
χιούμορ – ωραίος ποιητικός λόγος που συγκινεί και γοητεύει.
Ο έρωτας, η πατρική φιγούρα, οι υπαρξιακές ανησυχίες
διατρέχουν την ποίηση του Δημήτρη Αθηνάκη στην ωραία ποιητική του συλλογή
«Δωμάτιο μικρών διακοπών», (Εκδ. Κέδρος, σελ.47).
Καλοδουλεμένα τρυφερά ποιήματα, «Μα που πάνε όλοι αυτοί οι
νεκροί; / Που πάνε οι νεκροί όταν πεθαίνουν, μπαμπά; / Τα μάτια του με
κοιτάζουν, / Όμορφα μάτια, / Καμμιά φορά θέλω κάτι γι’αυτά να γράψω / να τα
ρωτήσω γιατί δε μ’αφήνει αυτός ακόμα να καπνίσω, / Γιατί δε μ’αφήνεις να
καπνίσω;» ή το υπέροχο «Είναι ν’αγριεύεσαι τα απογεύματα / εκεί γύρω στις
πεντέμισι / γιατί αρχίζει να πέφτει ο ήλιος και τα μάτια σου ζαρώνουν / το σώμα
σου χάνει κάτι από την πρωινή του υγρασία. / Τότε βγαίνουν τα φαντάσμα που
έχουν αϋπνία. / Κυκλοφορούν / λες κι άλλη δουλειά δεν είχαν / για να τρομάξουν
αδιάκριτα. / Έτσι, τα μάτια σου μένουν ξαφνικά ορθάνοιχτα / κι οι ζάρες
σβήνονται αμέσως. / Μόνο που στις ιστορίες που θέλω εγώ να διηγούμαι / ο τρόμος
είναι αγοράκι που τρέχει με τα μάτια του κλειστά / απλώνεται, ξαπλώνει ανάσκελα
και μοιάζει με χέρι ανοιχτό / αυτό που πάλι εσύ κι εγώ / θ’αγγίξουμε όταν θα
πέφτει ο ήλιος / εκεί γύρω στις πεντέμισι. / Τότε, όλα θα’ναι πάλι ένα παιχνίδι
ασαφούς αναμονής / κι εγώ αργά θα μετατρέπομαι σε φάντασμα με αϋπνία / που
βέβαια καμιά επιθυμία δε θα ΄χει πια για να τρομάζει.» (Οι ιστορίες μου).
Μια ποιητική φωνή, με ευδιάκριτες και στέρεες βάσεις που
έχει πολλά να δώσει στο μέλλον.
*******************************************
Το κλείσιμο του βιβλιοπωλείου της Εστίας και η συνεχιζόμενη
ελεύθερη πτώση του Ελευθερουδάκη έρχεται να τονίσει με εμφαντικό τρόπο την
κρίση που υφίσταται ο χώρος της βιβλιοαγοράς. Όταν βέβαια γύρω σου γκρεμίζεται
το σύμπαν και όταν ο περισσότερος κόσμος δυσκολεύεται να ζήσει αξιοπρεπώς είναι
σχεδόν αναπόφευκτο να δοκιμάζεται το βιβλίο σε μια χώρα που δεν έχει συνηθίσει
να διαβάζει ή να προάγει οτιδήποτε πνευματικό.
Είναι γεγονός ότι ως χώρα έχουμε περισσότερα βιβλιοπωλεία
απ’όσα δικαιολογεί η εμπορική τους κίνηση, εκδίδονται περισσότερα βιβλία απ’όσα
θα’πρεπε με βάση τον αριθμό των βιβλιόφιλων που υπάρχουν π.χ. όταν βγαίνουν
6-7.000 καινούργιοι τίτλοι σε μια χώρα που διαβάζουν συστηματικά 10.000
άνθρωποι, οι αριθμοί απλά δεν βγαίνουν, ενώ οι τιμές των καινούργιων βιβλίων
είναι απαγορευτικές για τους περισσότερους (δεν ήταν βέβαια ποτέ φθηνές αλλά τώρα
το σκέφτεσαι καλύτερα να δώσεις πάνω από 20 ευρώ για ένα βιβλίο 250 σελίδων), κάποιο
ξεκαθάρισμα επιβάλλεται να γίνει.
Δυστυχώς τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα για τα παραδοσιακά
βιβλιοπωλεία του κέντρου αλλά και για τα μικρότερα των συνοικιών, από τη στιγμή
που τα online shops
είτε αυτά των βιβλιοπωλείων, είτε τα τελείως αυτόνομα έχουν υπερφαλαγγίσει σε
πωλήσεις για πολλούς και διάφορους λόγους τις παραδοσιακές πωλήσεις (αυτές
δηλαδή που ο πελάτης προσέρχεται στο κατάστημα, βλέπει και ψωνίζει).
Δεν βλέπω πως μπορεί να αλλάξει η κατάσταση στο άμεσο
μέλλον. Ίσως η πώληση μεταχειρισμένων (second-hand)
βιβλίων να αποτελέσει μια λύση και να δώσει μια άλλη πνοή στην αγορά. Εξάλλου η
«επιτυχία» των διάφορων bazaars
δείχνει ότι με μια μέση τιμή μέχρι 5 ευρώ κάτι κινείται. Ίσως αν το
βιβλιοπωλείο γίνει περισσότερο φιλικό και άμεσο (με πρόσθετες υπηρεσίες), στον
μέσο καταναλωτή να βοηθήσει λίγο τα πράγματα. Οι επαγγελματίες του χώρου πρέπει
να δουν λίγο παραπάνω τα δίκτυα διανομής, τη στιγμή που το e-book δεν δείχνει να έχει την δημοφιλία (τιμή συσκευών, δυσκολία
σε ελληνικούς τίτλους, φτωχή προώθηση) που όλοι περίμεναν πριν από λίγο καιρό. Το
σίγουρο είναι ότι θα δούμε αλλαγές, θα ήθελα να ελπίζω προς το καλύτερο, αλλά η
περιρρέουσα ατμόσφαιρα μου δείχνει το αντίθετο.
****************************************************
«Ακόμα κι αν σφάλλουμε, τουλάχιστον ας το κάνουμε με ακρίβεια»
Blas de Robles
*************************************************************
Αύριο θα υπάρχει ένα κείμενο μου στο καινούργιο τεύχος του
πολύ καλού ηλεκτρονικού περιοδικού Bookstand, όπως επίσης το Σάββατο θα δημοσιευτεί μια κριτική μου
στην Εφημερίδα των Συντακτών στο ένθετο του βιβλίου που επιμελείται ο Μ.Φάις.
Αν και τα δύο κείμενα θα δημοσιευτούν στο blog σε σύντομο χρονικό διάστημα, σας
προτρέπω να τα διαβάσετε άμεσα στα δύο έντυπα που μου έκαναν την τιμή να μου
ζητήσουν συνεργασία.
**************************************************
Η εκπομπή που κάνω κάθε Σάββατο στο διαδικτυακό Amagi radio, το Booktalks (το ξέρετε, σας έχω πρήξει),
με έχει φέρει σε επαφή όχι μόνο με τον κόσμο που κινείται γύρω από το βιβλίο
(συγγραφείς, εκδότες, μεταφραστές) οι οποίοι έρχονται στην εκπομπή ως
καλεσμένοι, αλλά και με αρκετούς βιβλιόφιλους, είτε αυτοί είναι bloggers (οι οποίοι έχουν κι
αυτοί το μερίδιο τους στο Booktalks,
αφού έχουν έρθει 3 μέχρι τώρα και τους ευχαριστώ πολύ γι’αυτό), είτε αυτοί
είναι απλοί ακροατές των εκπομπών. Ήδη στο αντίστοιχο group του Facebook (Booktalks at Amagi radio) υπάρχουν πάνω από 500 (περισσότερο
η λιγότερο φίλοι του βιβλίου) εγγεγραμμένοι, που ένα μεγάλο μέρος από αυτούς
συμμετέχουν ενεργά στις εκπομπές σχολιάζοντας, κάνοντας πλάκα (έτσι κι αλλιώς η
εκπομπή έχει μια πολύ χαλαρή ατμόσφαιρα – νομίζω), προτείνοντας πράγματα,
ρωτώντας διάφορα κατά τη διάρκεια της εκπομπής.
Αυτό το ρεύμα θα ήθελα να τονώσω και από το blog. Γι’αυτό λοιπόν από
σήμερα (και δεν είναι πρωταπριλιάτικο αυτό) ανοίγουν τα σχόλια, 5 και κάτι
χρόνια μετά από την κατάργησή τους. Δεν ξέρω πόσοι θα έχουν όρεξη να σχολιάζουν
στις αναρτήσεις, το κοινό των blogs
έχει διαφοροποιηθεί αρκετά με τα χρόνια, αλλά η εκπομπή χρειάζεται τις
προτάσεις σας και την αλληλεπίδραση που θα προκύψει από αυτές, το δε blog (όπως και να’χει)
χρειάζεται κάποια ανανέωση και η επαναφορά των σχολίων θα είναι ένα πρώτο βήμα
προς αυτήν.
*******************************************************
«Δεν με πτοεί κανένα από τα επιχειρήματα των ακαδημαϊκών που
μου λένε: Πως!κι αν σφάλλεις; Διότι, αν σφάλλω, σημαίνει ότι ζω. Όποιος δεν υπάρχει,
βέβαια, δεν μπορεί ούτε να σφάλλει· συνεπώς, αν σφάλλω, πως σφάλλω πιστεύοντας ότι ζω, όταν είναι
σίγουρο ότι ζω αν σφάλλω…Εφόσον λοιπόν υπήρξα σφάλλοντας, ακόμα κι αν έσφαλλα,
αναμφίβολα, δεν σφάλλω ως προς το ότι γνωρίζω πως υπάρχω» Άγιος Αυγουστίνος «De Civitate Dei (Η Πολιτεία του Θεού)»
(για όσους πιστεύουν ότι ο Μπόρχες προέκυψε από παρθενογένεση...)
Ο Χαράλαμπος Γιαννακόπουλος είναι υπερκαλιφρατζιλιστικός ποιητής(θα πάρω αύξηση, ναι;).
Ο Δημήτρης Αθηνάκης είναι δενπεριγραφωαλλο.
Αυτό εδώ είναι το πρώτο σχόλιο(αν όχι, ξύλο).