Τετάρτη, Μαΐου 06, 2015
posted by Librofilo at Τετάρτη, Μαΐου 06, 2015 | Permalink
"Όπως γκρεμίζεται ουρλιάζοντας μια πόλη"
Όπως στο αριστούργημα του Προυστ, "Αναζητώντας τον
χαμένο χρόνο", αρκεί η γεύση μιας μαντλέν να ενεργοποιήσει την μνήμη, έτσι
και στον αφηγητή του θαυμάσιου μυθιστορήματος «Ο ΗΧΟΣ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ ΟΤΑΝ
ΠΕΦΤΟΥΝ» («El ruido de las cosas al caer»),
(Εκδ.Ίκαρος, (εξαιρετική) μετάφρ. Αχ.Κυριακίδη, σελ.294), του Κολομβιανού
συγγραφέα Juan Gabriel Vasquez
(Μπογκοτά,1973), η εξόντωση ενός ιπποτάμου (ο οποίος εκινείτο έξω από τα όρια
του παρηκμασμένου και εγκαταλειμμένου ζωολογικού κήπου, που είχε φτιάξει σαν
ένα είδος Ντισνειλαντ ο διαβόητος μεγαλέμπορος ναρκωτικών Εσκομπάρ την δεκαετία
του 90), είναι ένα γεγονός που τον κάνει να θυμηθεί μια σειρά από μοιραία
συμβάντα που του άλλαξαν τη ζωή, κάποια χρόνια πριν.
Τα γυρίσματα της τύχης (ή της μοίρας) όπως το παραπάνω,
καθορίζουν τη ζωή του καθηγητή της Νομικής
Αντόνιο Γιαμάρα, ο οποίος 14 χρόνια πριν από το 2009 (δηλαδή το 1995), γνώρισε
τον Ρικάρδο Λαβέρδε, μέσα σε ένα μπιλιαρδάδικο που σύχναζε. Ο Λαβέρδε είχε
μόλις αποφυλακιστεί μετά από πολυετή κάθειρξη και του συστήθηκε ως πιλότος
αεροσκαφών. Δεν μιλάει πολύ και αποπνέει ένα μυστήριο που για τον νεαρό (και ελαφρώς αποσυντονισμένο) τότε
Γιαμάρα είναι πολύ γοητευτικό. Κάποια στιγμή του λέει ότι περιμένει την
Αμερικανίδα σύζυγό του στην Μπογκοτά, που έχει να τον δει απο τότε που
καταδικάστηκε σε φυλάκιση και η οποία
έρχεται με το αεροπλάνο από το Μαϊάμι. Η πτήση όμως συντρίβεται λίγο πριν
προσγειωθεί στην Κολομβιανή πρωτεύουσα ενώ κι ο ίδιος ο Λαβέρδε λίγες μερες
αργότερα, θα πέσει νεκρός από τα πυρά δυο επιβαινόντων σε μια μοτοσυκλέτα. Ο
Γιαμάρα που τον συνοδεύει θα τραυματιστεί άσχημα σωματικά αλλά περισσότερο
ψυχολογικά από την επίθεση αυτή. Θα βγει από την κλινική ένας διαφορετικός
άνθρωπος, και ο γάμος του (κυρίως λόγω μιας αναπάντεχης εγκυμοσύνης και της
γέννησης ενός παιδιού) με μια φοιτήτριά του, θα αρχίσει να κλυδωνίζεται.
Ο Γιαμάρα έχει εφιάλτες και ξέρει ότι δεν θα ησυχάσει αν
δεν βρει τον λόγο που δολοφονήθηκε ο Λαβέρδε, για τον οποίο συνειδητοποιεί ότι
δεν γνωρίζει απολύτως τίποτα. Όταν όμως λαμβάνει στον τηλεφωνητή του ένα μήνυμα
από την κόρη του Λαβέρδε, της οποίας την ύπαρξη αγνοούσε, που τον προσκαλούσε
σε ένα κτήμα μερικές ώρες από την Μπογκοτά, θα δεχθεί αμέσως την πρόσκληση. Η γνωριμία του με την Μάγια Φριτς,
την κόρη του Λαβέρδε, η οποία θεωρούσε τον πατέρα της χαμένο από τις αρχές της
δεκαετίας του 70, θα τον οδηγήσει σε ένα απρόσμενο ταξίδι ανακάλυψης μιας
τραγικής οικογενειακής ιστορίας που είναι ταυτόχρονα και μια ιστορία της
Κολομβίας αλλά και ένα ταξίδι
αυτογνωσίας και εσωτερικής αναζήτησης.
«Η ενηλικίωση φέρνει μαζί της την καταστροφική
ψευδαίσθηση του αυτοελέγχου, ίσως δε να εξαρτάται κι απ' αυτήν. Εννοώ την
αυταπάτη ότι εξουσιάζουμε τη ζωή μας, που μας επιτρέπει να νιώθουμε ενήλικες,
καθότι συναρτάμε την ωριμότητα με την αυτονομία, το κυρίαρχο δικαίωμα να
καθορίζουμε τι θα μας συμβεί μετά. Η απομάγευση έρχεται αργά ή γρήγορα, αλλά
πάντα έρχεται, δεν είναι ασυνεπής στο ραντεβού, ποτέ δεν ήταν. Όταν έρχεται, τη
δεχόμαστε χωρίς πολλή έκπληξη, γιατί κανένας που έχει ζήσει αρκετά δεν μπορεί
να ξαφνιαστεί με τη διαπίστωση ότι η ζωή του έχει διαμορφωθεί από μακρινά
γεγονότα και ξένες βουλήσεις, με ελάχιστη ή μηδαμινή συμβολή των δικών του
αποφάσεων. Αυτές οι μακρές διαδικασίες που συναντάμε στη ζωή μας – πότε για να
της δώσουν την ώθηση που χρειάζεται, πότε για να κάνουν θρύψαλα τα πιο λαμπρά
μας σχέδια – τείνουν να μένουν κρυφές σαν υπόγεια ρεύματα, σαν ανεπαίσθητες
μετατοπίσεις τεκτονικών πλακών, κι όταν τελικά γίνει ο σεισμός, επικαλούμαστε
τις λέξεις που έχουμε μάθει να χρησιμοποιούμε για να εφησυχάζουμε: ατύχημα,
σύμπτωση, καμιά φορά και μοίρα. Αυτή τη
στιγμή υπάρχει μια αλυσίδα συγκυριών, ένοχων σφαλμάτων ή ατυχών αποφάσεων, οι
συνέπειες των οποίων με περιμένουν στη γωνία· και παρ’ όλο που το ξέρω, παρ’ όλο
που έχω τη δυσάρεστη βεβαιότητα ότι αυτά τα πράγματα συμβαίνουν και θα με
επηρεάσουν, δεν υπάρχει καμία περίπτωση να τα αποτρέψω. Το μόνο που μπορώ να
κάνω, είναι να καταπολεμήσω τις συνέπειές τους: να ελαχιστοποιήσω τις ζημιές,
να μεγιστοποιήσω τα οφέλη. Το ξέρουμε, το ξέρουμε πολύ καλά· παρ’ όλα
αυτά, πάντα τρομάζουμε όταν κάποιος μας αποκαλύπτει αυτή την αλληλουχία που μας
έχει διαμορφώσει, κι είναι πάντα ανησυχητικό να διαπιστώνουμε, όταν άλλος είναι
αυτός που μας τον αποκαλύπτει, τον ελάχιστο ή μηδαμινό έλεγχο που ασκούμε στην
ίδια την εμπειρία μας.»
Το βιβλίο του Βάσκες, σε πρώτο επίπεδο έχει την δομή ενός
ψυχολογικού θρίλερ αλλά είναι το δεύτερο και τρίτο επίπεδο που δίνει τον τόνο
στην ιστορία. Ο συγγραφέας περιγράφει την δεκαετία του 1990 στην Κολομβία και
τον πόλεμο των ναρκωτικών μεταξύ των μεγαλεμπόρων και της κυβέρνησης, τον φόβο
που επικρατούσε στην Μπογκοτά με τις συνεχείς δολοφονίες, τον τρόμο που
διέσπειραν τα ΜΜΕ με τους μεγάλους και πομπώδεις τίτλους, την ανασφάλεια στον
κόσμο. Ο αφηγητής Γιαμάρα και η Μάγια Φριτς (η κόρη του Λαβέρδε) που ζει
τελείως απομονωμένη ασχολούμενη με τα μελίσσια της, μέσα από την γνωριμία τους,
θα διερευνήσουν το οικογενειακό παρελθόν τους, τις εμπειρίες τους που όπως
διαπιστώνουν σε κάποια πράγματα ήταν κοινές. Ψάχνουν μέσα από ατελείωτες
συζητήσεις και αναμνήσεις , να βρουν την ταυτότητά τους, κουβαλώντας τα
τραύματα της παιδικής τους ηλικίας, με την ιστορία του Λαβέρδε - του οποίου η φυσιογνωμία κυριαρχεί πάνω στην ιστορία - να
αντιπροσωπεύει την ιστορία μιας ολόκληρης γενιάς.
«Ο ήχος των πραγμάτων όταν πέφτουν», είναι επίσης ένα
βιβλίο για την ιστορία μιας πόλης, μιας χώρας. Η κοσμοπολίτικη Μπογκοτά που
βυθίζεται στο σκοτάδι, μια πόλη απομακρυσμένη, σχεδόν κρυμμένη, δύσκολο να
φθάσεις εκεί, ακόμα πιο δύσκολο να την εγκαταλείψεις. Μια πόλη γοητευτική και
πλανεύτρα που αλλάζει συνεχώς, που μεταβάλλεται. Ο Αμερικάνικος παράγοντας, οι
μεγαλέμποροι των ναρκωτικών, οι διεφθαρμένες κυβερνήσεις, όλα αυτά που
διαβάσαμε και στο έξοχο «35 νεκροί» του Άλβαρες, είναι κι εδώ παρόντα,
περισσότερο υπαινικτικά και ουσιώδη.
Το παρελθόν αναμειγνύεται συνεχώς με το παρόν και το
γενικό με το ατομικό στην σαγηνευτική αφήγηση του Βάσκες, σε ένα βιβλίο που δεν
έχει τόση σημασία η δράση, τα τεκταινόμενα όσο η μαγεία του λόγου, του ύφους. Ο
(άγνωστος μας στην Ελλάδα) Κολομβιανός (του οποίου το προηγούμενο βιβλίο
"Οι Πληροφοριοδότες" που θα εκδοθεί πολύ σύντομα στη χώρα μας, είχε
δημιουργήσει μεγάλη αίσθηση κυρίως στον Αγγλόφωνο κόσμο), αποδεικνύεται
στυλίστας μεγάλου εύρους. Στην γραφή του θα αναγνωρίσουμε επιρροές από την
Αγγλοσαξωνική λογοτεχνική παράδοση, Κόνραντ, Σ.Μπέλοου, Όστερ ενώ είναι
πλησιέστερα στο ύφος των Κορτάσαρ, Μπόρχες (κυρίως) και του Μπολάνιο παρά του
μεγάλου συμπατριώτη του, Γκ.Γκ.Μάρκες. Ένας συγγραφέας που θα μας απασχολήσει
πολύ στο μέλλον.
«Η Κολομβία παράγει φυγάδες, αυτό είν'αλήθεια, αλλά θα
ήθελα να μάθω μια μέρα πόσοι απ'αυτούς γεννήθηκαν όπως εγώ κι όπως η Μάγια στις
αρχές της δεκαετίας του 1970, πόσοι όπως η Μάγια κι όπως εγώ είχαν ήρεμα,
προστατευμένα ή, έστω, ατάραχα παιδικά χρόνια, πόσοι διένυσαν την εφηβεία τους
κι ενηλικιώθηκαν φοβισμένα, ενώ η πόλη γύρω τους βυθιζόταν στο φόβο και στον
ήχο πυροβολισμών και βομβών χωρίς να έχει κηρυχτεί κανένας πόλεμος ή, έστω,
κανένας συμβατικός πόλεμος, αν υπάρχει τέτοιο πράγμα. Θα'θελα να μάθω πόσοι
άφησαν την πόλη μου νιώθοντας με κάποιο τρόπο ότι σώζονταν, και πόσοι ένιωθαν
ότι, σωζόμενοι, κάτι πρόδιδαν, γίνονταν τα ποντίκια του παροιμιώδους πλοίου
αφού εγκατέλειπαν την φλεγόμενη πόλη.»
4 Comments:
At 9/5/15 09:35, 
Μαραμπού
Τι χαζός που είμαι!! Δεν σκέφτηκα καν να κάνω μια γενική αναζήτηση στο google παρά ζήτησα να βάλεις μια μπάρα αναζήτησης μέσα στο μπλογκ, λες και υπάρχει ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στα δυο!!!!
Παρόλα αυτά πάλι δεν βρήκα αυτό που ψάχνω. Ψάχνω την ανάρτησή σου για το Μηδέν και το άπειρο. Έχεις γράψει ανάρτηση γι' αυτό ή απλώς το αναφέρεις συχνά ως ένα από τα αγαπημένα σου βιβλία;
Αν έχεις φτιάξεις ανάρτηση, σε παρακαλώ δώσε συντεταγμένες!
Καλημέρα Λιμπρόφιλε!
Θέλω να ζητήσω μια χάρη: θα μπορούσες να προσθέσεις μια μπάρα αναζήτησης στο μπλογκ σου; Ψάχνω μια συγκεκριμένη ανάρτηση αλλά το αρχείο είναι τεράστιο και θα φάω δυο ώρες μέχρι να την βρω!
Υ.Γ. Για τον Βάσκες έχω πει την γνώμη μου αλλού και δεν προτίθεμαι να την επαναλάβω γιατί τότε το αίτημά μου μάλλον θα απορριφθεί! :)
Υ.Γ. 2 Εκπομπή θα έχει σήμερα;;