Πέμπτη, Ιουνίου 08, 2017
posted by Librofilo at Πέμπτη, Ιουνίου 08, 2017 | Permalink
Για τα πληγωμένα μας αδέρφια
Μια τραγική αληθινή ιστορία δίνει την αφορμή στον Γάλλο συγγραφέα που
χρησιμοποιεί το ψευδώνυμο Joseph
Andras (1984,
Νορμανδία) να πραγματοποιήσει ένα πολύ εντυπωσιακό ντεμπούτο στη λογοτεχνική
σκηνή, με τη συγκλονιστική του νουβέλα “ΓΙΑ ΤΑ ΠΛΗΓΩΜΕΝΑ ΜΑΣ ΑΔΕΡΦΙΑ” (“De nos
freres blesses”), (Εκδ. 21ΟΥ, μετάφρ. Γ. Καράμπελας, σελ. 130),
ένα βιβλίο το οποίο βραβεύθηκε με το σημαντικότατο βραβείο Γκονκούρ
πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα για το 2016, κάτι που προκάλεσε πολλές αντιδράσεις
και το οποίο αρνήθηκε να παραλάβει ο συγγραφέας.
O Φερνάν
Ιβτόν ήταν ένας κομμουνιστής εργάτης τριάντα ετών,γεννημένος στο Αλγέρι από αριστερούς
γονείς, ο οποίος αναλαμβάνει, να τοποθετήσει μια βόμβα στο εργοστάσιο της
εταιρίας αερίου όπου δούλευε. Κατ' αρχήν το σχέδιο προέβλεπε δύο βόμβες αλλά ο
Ιβτόν αρνείται να παραλάβει τη δεύτερη, γιατί, δεν μπορούσε να την κουβαλήσει.
Τοποθετεί τη βόμβα σε ένα άδειο και ερειπωμένο κτίριο στην άκρη του εργοστασίου
(προς αποφυγήν αιματοκυλίσματος), αλλά προτού γίνει η έκρηξη, εκείνος
συλλαμβάνεται και οδηγείται στις φυλακές της πόλης. Η βόμβα απενεργοποιείται
και δεν υπάρχουν θύματα, ουσιαστικά λοιπόν η κατηγορία θα έπρεπε να είναι για
απόπειρα δολιοφθοράς.
Ο Ιβτόν υφίσταται βασανιστήρια στην φυλακή, ξυλοκοπείται αγρίως,
αναγκάζεται να “δώσει” κάποια ονόματα συντρόφων του. Η σύζυγός του Ελέν, μια
Γαλλίδα Πολωνικής καταγωγής, με έναν γιο από τον προηγούμενο γάμο της, η οποία αγνοούσε το γεγονός - όπως και την
ενεργό συμμετοχή του Φερνάν σε τέτοιου είδους ενέργειες, φυλακίζεται κι εκείνη,
αλλά σύντομα αφήνεται ελεύθερη, και συμπαραστέκεται όσο μπορεί στον Ιβτόν. Οι
δικηγόροι είναι αισιόδοξοι για την έκβαση της υπόθεσης, αλλά η απόφαση του
δικαστηρίου είναι καταδικαστική, κρίνεται ένοχος για μια σωρεία αδικημάτων και
η θανατική ποινή αναγγέλλεται. Ακολουθούν μια σειρά από πολιτικές ενέργειες, με
δραστηριοποίηση του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, με γράμματα διανοούμενων
όπως ο Σαρτρ, ο Καμύ, με διαβήματα προς την κυβέρνηση, τα ανώτερα στελέχη της
οποίας, όπως ο Μιτεράν, βλέπουν το παράλογο της απόφασης αλλά δεν κάνουν τίποτα...
Ο Ιβτόν, “πρέπει” να εκτελεστεί προς παραδειγματισμό, και τίποτα δεν μπορεί να
αναστρέψει την πορεία προς την γκιλοτίνα.
Ο συγγραφέας εστιάζει στην προσωπική ζωή του καταδικασμένου σε θάνατο
αγωνιστή. Στιγμές από την γνωριμία του με την Ελέν στη Γαλλία, η σχέση τους, ο
έρωτας, η φιλία του με τον Ανρί και ο χαμός του, που επηρέασε τον Ιβτόν να μπει
στον ένοπλο αγώνα, οι διάλογοι με τους άλλους φυλακισμένους, οι σκέψεις και οι
φοβίες του.
Ο ρυθμός του βιβλίου είναι γρήγορος και αυξομειούμενος - αλλάζει
συνεχώς, καθώς τον ρεαλισμό και την ατμόσφαιρα του δικαστηρίου και των
βασανιστηρίων, διαδέχεται ο λυρισμός και η ευαισθησία που ξεχειλίζει προσφέροντας
σελίδες εξαίρετες και συγκινητικές.
“Τα σώματα είναι απόντα όταν γεννιέται στο βάθος
της κοιλιάς αυτό το πράγμα που δεν χωράει σε λέξεις, που ποτέ δεν μπόρεσε να
βρει λέξεις για να ειπωθεί και να βγει στο φως, αυτό το κάτι, είναι μάλλον ο
καταλληλότερος όρος για να περιγράψεις εκείνο τον πρώτο καιρό έξω απ' τον
χρόνο, εκείνο το κάτι, το λίγο τρελό, το θολό, το ατμώδες, το αιθέριο, που
αναστατώνει κάθε λογική, αυτό το κάτι που ξέρεις πως είναι νοτισμένο από
ψευδαισθήσεις, στολίδια, χρυσαφικά κι αρώματα της μιας στιγμής, αλλά που
αρπάζεσαι από πάνω του, που του ορμάς με τα μούτρα, ναι, αυτό το κάτι.”
Η αφέλεια του “μυθιστορηματικού” ήρωα περιγράφεται με αφοπλιστικό
τρόπο· ο αναγνώστης αισθάνεται κοντά σ' αυτόν τον “παλιομοδίτη” επαναστάτη, που
θα πέσει θύμα των συγκυριών και των συνθηκών. Ο εξευτελισμός, η διαπόμπευση, το
απάνθρωπο πρόσωπο της εξουσίας περιγράφεται με έντονα χρώματα, καθώς το βιβλίο
“δονείται” κυριολεκτικά από το πάθος που το διαπερνά.
Το βιβλίο που έχει εντυπωσιακή οικονομία λόγου, αντιπροσωπεύει το
είδος της στρατευμένης λογοτεχνίας, καθώς ο συγγραφέας με ελεγειακό λόγο,
παίρνει θέση, δεν είναι αμέτοχος, ούτε αποστασιοποιημένος, καταγγέλλει,
θυμώνει, υπερασπίζεται, θλίβεται με τη σκληρή μοίρα του ήρωά του. Μια έξοχη
νουβέλα με δυναμισμό και ζωντάνια, για ένα θέμα ευαίσθητο και (δυστυχώς) αέναα επίκαιρο .
Κομψοτέχνημα στρατευμένης λογοτεχνίας.
Εντύπωση μου έκανε -αν και δεν θα 'πρεπε- η στάση του Μιτεράν.