Πέμπτη, Ιουνίου 15, 2017
posted by Librofilo at Πέμπτη, Ιουνίου 15, 2017 | Permalink
Δύο πρωτοεμφανιζόμενοι
Για δύο βιβλία πρωτοεμφανιζόμενων συγγραφέων θα μιλήσω παρακάτω. Δύο βιβλία που ξεχώρισαν με το ύφος τους (τελείως διαφορετικά μεταξύ τους) και οι συγγραφείς τους, δίνουν πολλές ελπίδες για το μέλλον. Ο “ΙΑΚΩΒΟΣ”, πρώτη συγγραφική απόπειρα του Κωνσταντίνου Χατζηνικολάου (Αθήνα,1974), ένα μυθιστόρημα που θα μπορούσε να ανήκει στη λογοτεχνία του Παράλογου ή του Φανταστικού και το ανατρεπτικό και αντισυμβατικό “ΔΕΝ ΘΑ ΞΑΝΑΓΡΑΨΩ ΠΟΤΕ ΠΙΑ ΑΛΛΑ ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ” του/της Π.Ένιγουεϊ, μια συλλογή “διηγημάτων”, “κειμένων”, μικροϊστοριών, ελαφρώς “σαλταρισμένων” και παιγνιωδώς καίριων σε πολλά σημεία.

Ο “Ιάκωβος” (εκδ. Αντίποδες, σελ.201) ακολουθώντας ένα παλιό και κλασσικό τρικ της παγκόσμιας λογοτεχνίας ξεκινάει με μια πρόταση που κεντρίζει το ενδιαφέρον του αναγνώστη, προκαλεί και εντυπωσιάζει:
“Κάποιο πρωινό ένας άντρας ξύπνησε μέσα στο αυτοκίνητό του δίχως να ξέρει πως είχε βρεθεί εκεί”.
Κάποιος κακεντρεχής θα μπορούσε να πει, ότι το ενδιαφέρον της ιστορίας που αφηγείται ο συγγραφέας, εξαντλείται εκεί· σ' αυτή την πρώτη πρόταση. Δεν είναι έτσι όμως.
Ο ανώνυμος (που θα παραμείνει έτσι) άντρας εν μέσω μιας καταιγίδας που ξεσπάει, βρίσκει καταφύγιο σε έναν οικισμό που είναι σχετικά κοντά στο σημείο που παράτησε το αυτοκίνητο. Μια οικογένεια θα τον “φιλοξενήσει”. Πατριάρχης της τριμελούς οικογένειας, είναι ο Ιάκωβος, μια μορφή βγαλμένη από τα βάθη της ιστορίας, ένας χαρακτήρας γκροτέσκος και επιβλητικός, χωρίς ηλικία. Ο Ιάκωβος θα βάλει τον άντρα δίχως μνήμη, να δουλέψει (τρόπος του λέγειν – περισσότερο εργασία φυλακισμένου σε κάτεργο ασφαλείας θυμίζει) σε ένα χωράφι. Ο άντρας με τον καιρό θα γνωρίσει την ιδιότυπη ζωή της κοινότητας, τους βραδείς ρυθμούς της, κάποιους από τους κατοίκους σε μια ατμόσφαιρα αλλόκοτη και παράξενη.

“Αργότερα, ξαπλωμένος στο κρεβάτι, μέσα στο σκοτάδι του δωματίου του (ήταν μέρες ασέληνες), ο άντρας αισθάνθηκε όπως ένα κόκκαλο που του έχουν πάρει όλο το κρέας, έχουν γλείψει μέχρι και το τελευταίο λίπς, έχουν ρουφήξει το μεδούλι του και το έχουν πετάξει σ' έναν σκοτεινό λάκκο. Δίχως παρελθόν ήταν ανίκανος να προβλέψει  οτιδήποτε αφορούσε το μέλλον του, ενώ συγχρόνως δεν μπορούσε να συνδέσει το παρόν του με την προηγούμενη ζωή του, που ήταν σβησμένη από τη μνήμη του: ένας ερημότοπος, άδειος όσο το διάστημα, που δεν σαρωνόταν ούτε από το πιο αδύναμο αεράκι.”


Το μυθιστόρημα είναι πολύ εντυπωσιακό στην αρχή με την εφιαλτική “Καφκική” ατμόσφαιρα η οποία κλιμακώνεται, τον ωραίο λόγο, την ευφυή ανάπτυξη που θυμίζει κινηματογραφική ταινία, την δομή με τα 24 κεφάλαια, τις εικόνες που μένουν χαραγμένες στο μυαλό, τους συμβολισμούς και τις αρχέγονες καταστάσεις που παραπέμπουν σε αταβιστικές κοινωνίες, σε ένα δυστοπικό ταξίδι στο χωρόχρονο.
Αυτά είναι τα στοιχεία που ξεχωρίζουν στο πολύ ενδιαφέρον μυθιστόρημα του Χατζηνικολάου. Λείπει όμως η ανάπτυξη των χαρακτήρων που παραμένουν χάρτινοι (εκτός της μορφής του Ιάκωβου), σαν σκιές σε ένα εφιαλτικό σκηνικό - ακόμα κι ο ανώνυμος κεντρικός χαρακτήρας παραμένει σκοτεινός και ομιχλώδης, η απουσία πλοκής από ένα σημείο και μετά κουράζει διότι εύκολα αντιλαμβάνεσαι το αδιέξοδο της ιστορίας.
Κερδίζουν όμως τον αναγνώστη, το ύφος του συγγραφέα και η γλώσσα του καθώς και τα πολλά καλά στοιχεία του βιβλίου, το οποίο δείχνει δουλεμένο και πολύ προσεγμένο, τα οποία προδιαθέτουν για μια πολύ ενδιαφέρουσα πορεία στον λογοτεχνικό χώρο.

Σε άλλο μήκος κύματος και σε ένα διαφορετικό λογοτεχνικό πεδίο, κινείται η πρώτη συγγραφική προσπάθεια του/της Π.Ένιγουεϊ (εμφανώς ψευδωνύμου), με την συλλογή “Δεν θα ξαναγράψω ποτέ πια άλλα διηγήματα και άλλα διηγήματα” (εκδόσεις Θράκα, σελ.117)). Στην αρχή νομίζεις ότι κάποιος σου κάνει φάρσα με τις πρώτες σελίδες, μετά όμως καθώς αντιλαμβάνεσαι το ύφος και τη δομή του βιβλίου, το πράγμα “φωνάζει” ότι κάτι καλό γίνεται.

Έχοντας ως κεντρικό σημείο την μικροϊστορία με τίτλο “Φρέαρ”, που βραβεύτηκε στον διαγωνισμό διηγήματος του περιοδικού “Φρέαρ” τον Ιανουάριο του 2015, ξεδιπλώνεται ένα παιχνίδι λέξεων και προτάσεων, επαναλήψεων και αφορισμών, συνταγών και λογοτεχνικών τρικ που άλλοτε ξενίζουν τον αναγνώστη, άλλοτε τον θυμώνουν, άλλοτε τον γοητεύουν.

“Φρέαρ”
“ “Σάντσο, έχω κουραστεί να περιφέρομαι άσκοπα σε αυτό το μυθιστόρημα”, και, καβάλα στον Ροσινάντη, ύψωσε τη λόγχη του και όρμησε με μανία προς τον Μιχαήλ Θερβάντες, όμως καταποντίστηκε σε ένα ξεσκέπαστο φρέαρ.”

Τον/την Ένιγουεϊ, απασχολούν ο συγγραφέας και ο αναγνώστης, οι πρώτες απόπειρες συγγραφής, το γιατί να γράφεις διηγήματα/βιβλία/λογοτεχνία, οι “κριτικές” βιβλίων, οι συγγραφείς που θεωρούνται κλασσικοί, οι λογοτεχνικές "συγγένειες", παίζει με τις λέξεις, τα λήματα στην Βικιπαίδεια, τους εκδοτικούς οίκους που πληρώνονται για να βγάλουν ένα βιβλίο (σε ένα ευρηματικό κείμενο-συνομιλία), τα σχολικά βιβλία του Δημοτικού και άλλα πολλά.

Κυρίως όμως ο/η συγγραφέας εμπαίζει τον εαυτό του, αυτοσαρκάζεται, αυτοειρωνεύεται, αυτογελοιοποιείται – δίνει στους λογοτεχνικούς ήρωες μορφή και ουσία σαν στρατιωτάκια που ζωντανεύουν και εκδικούνται το χέρι που τα κινεί.

“Ο Βίκτωρ Ουγκώ μ' εξαπάτησε!”
“ “Ακίνητος Γιάννη Αγιάννη! Συλλαμβάνεσαι εν ονόματι του νόμου!”
“Δεν φταίω εγώ, κύριε επιθεωρητά! Ο Βίκτωρ Ουγκώ μ' εξαπάτησε! Μου έταξε ότι θα γίνω διάσημος!”
“Πιάστε τον!”
“Είμαι αθώος! Είμαι αθώος!”
“Αγάπη μου, έλα! Το φαγητό είναι έτοιμο. Ακόμα δεν βαρέθηκες μ' αυτό το μυθιστόρημα;” ”

Με εμφανείς επιρροές από  βιβλία της λατινομερικάνικης λογοτεχνίας (Κορτάσαρ, Μπιόι Κασάρες), τις ατάκες του Γούντι Άλλεν, τα βιβλία του Κωστάκη Ανάν και πηγαίνοντας πολύ πίσω έως το πικαρέσκο μυθιστόρημα του 18ου αιώνα, που παρουσιάζονται με αφοπλιστική ειλικρίνεια στο “διήγημα” με τίτλο “Ευχαριστίες”, ο/η συγγραφέας γοητεύει ανακατεύοντας λογοτεχνικά είδη και σχολές σε ένα ξέφρενο και σαγηνευτικό ταξίδι χρωμάτων και λέξεων. Είναι ενδεικτικοί ορισμένοι τίτλοι “διηγημάτων” του βιβλίου:
“Πωλητήριο”,
“Γιατί να μη διαβάζουμε τους κλασσικούς”
“Η μαύρη κόρη”
“Επιρρήματα αυνανισμού”
“Έκθεση Δ' δημοτικού”
“Καθαρά Δευτέρα στην Πράγα”
“Ο εγωπαθείς μετριόφρων”
και άλλα

Τα κείμενα σε πρώτη ματιά δείχνουν ασύνδετα αλλά δεν είναι. Θα μπορούσε το βιβλίο να κατηγοριοποιηθεί ως μυθιστόρημα – το ίδιο θα ήταν βέβαια, διότι δεν είναι τίποτε άλλο από ένα ευφυές παιχνίδι μεταξύ συγγραφέα και αναγνώστη ή μεταξύ συγγραφέα και συγγραφέα ή μεταξύ αναγνώστη και αναγνώστη. Δεν γνωρίζω αν θα ξαναγράψει διηγήματα/μυθιστορήματα ή κάποια άλλα κείμενα ο/η Ένιγουεϊ – ελπίζω τα παιδιά στο καλό blog “megalovysma.wordpress.com” να γνωρίζουν κάτι παραπάνω - , αλλά αυτό το πρώτο δείγμα γραφής είναι εξαιρετικό και πανέξυπνο.



Ελπιδοφόρα λοιπόν, μηνύματα από δύο συγγραφείς που φαίνονται να έχουν το δικό τους στίγμα, ελπίζω η προσπάθειά τους να συνεχιστεί και με τις νέες τους προσπάθειες να κάνουν ένα βήμα παραπάνω - θα περιμένω με ενδιαφέρον. Αξίζει να επισημανθεί ότι, οι δύο συγγραφείς, Κωνσταντίνος Χατζηνικολάου και Π.Ένιγουεϊ (θα έσκασε από τα γέλια), ήταν υποψήφιοι (και μάλιστα στην short list) με τα βιβλία τους για το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα 2017, του ηλεκτρονικού περιοδικού “Αναγνώστης”.


 



6 Comments:


At 16/6/17 01:37, Anonymous Ανώνυμος

Για τον Ιάκωβο συμφωνώ απόλυτα με αυτο το ναι μεν αλλά που θέτετε, δεν ξεπέρασε τις προσδοκίες που η τεχνική του διατηρούσε ζωντανές.

Όσο για το "δεν θα γράψω αλλά διηγήματα..." (συμφωνώ με την παρουσίαση σας η οποία και θεωρώ πως βρίσκεται στο ύφος του βιβλιου) ο συγγραφέας του είναι μάλλον γνωστός στους κύκλους, φαντάζομαι και σε εσάς (και καλά κάνετε και συντηρειτε τον λογοτεχνικό μύθο) και καθόλου έκπληξη η παρουσία του στα βραβεία (άσχετα που δεν είχε καμία πιθανότητα να πάρει το Βραβείο Κέδρος, του χρόνου θα είναι νικητης ο πρόεδρος άλλωστε).

Συγγνώμη για τη κατάχρηση του χώρου,

(Για ευνόητους λόγους δεν μπορώ να υπογράψω με το πραγματικό μου όνομα και στα ψευδώνυμα δεν εχω φαντασία)

 

At 16/6/17 16:53, Blogger Π. ’Ένιγουεϊ

Ευχαριστώ πολύ πολύ!
(Με τον Κωνσταντίνο ήμασταν συμφοιτητές...)
(Πώς τα φέρνει καμιά φορά η ζωή...)
Π. Ένιγουεϊ

 

At 16/6/17 17:45, Blogger Librofilo

@Ανώνυμος> "Το βραβείο Κέδρος" πολύ μου άρεσε! Ο πρόεδρος δεν μπορεί να είναι υποψήφιος, όπως δεν ήταν η Χουζούρη φέτος. Δυστυχώς αγνοώ παντελώς το άτομο πίσω από το ψευδώνυμο Π.Ένιγουεϊ - εκείνος/εκείνη όμως μάλλον με ξέρει. Ευχαριστώ για το σχόλιο

 

At 16/6/17 17:46, Blogger Librofilo

@Π.Ένιγουεϊ > Εγώ σας ευχαριστώ και εύχομαι τα καλύτερα (και να ξαναγράψετε!)

 

At 18/6/17 18:31, Blogger ΣΠΥΡΟΣ ΠΑΥΛΟΥ

Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

 

At 18/6/17 23:09, Blogger ΣΠΥΡΟΣ ΠΑΥΛΟΥ

Καλησπέρα σας
Χάρηκα για την αναφορά σας στο βιβλίο του κ. Π. ΈνιγουεΪ. Το έργο του κ, Χατζηνικολάου δεν το γνωρίζω. Παρακολουθώ, όμως, τον κ.Π,Ενιγουεϊ από τις δημοσιεύσεις του στο διαδίκτυο, και πραγματικά, από την πρώτη στιγμή, εντυπωσιάστηκα. Μόλις κυκλοφόρησε το βιβλίο του έσπευσα να το αγοράσω, αν και δεν συνηθίζω να αγοράζω βιβλία, ιδίως αν προέρχονται από ¨Ελληνες λογοτέχνες. Όσες φορές το επιχείρησα έπεσα σε τοίχο, έσπασα τα μούτρα μου, αλλά το σπουδαιότερο έκλαιγα τα λεφτά μου.
Βέβαια δεν θα κάνω κριτική στο βιβλίο, ο Δημήτρης Κισσογλίδης, από το αντρικό περιοδικό Tony Filhiger, ο Γιώργος Πινάκουλας, ο Διονύσης Σουρλής, και ο Librofilo τα λένε όλα. Γράφω, όμως, για να σας δηλώσω, κ.Αθανασιάδη, τη χαρά μου για την παρουσίαση του βιβλίου, το οποίο δεν έχει προβληθεί όσο του αξίζει, σε αντίθεση με άλλα βιβλία και συγγραφείς που τους βρίσκουμε διαρκώς στα πόδια μας.
Καταληκτικά, ο κ.Π. Ένιγουεϊ είναι σπουδαίος παιζω-γράφος, όπως δηλώνει ο ίδιος τη λογοτεχνική του ιδιότητα.

Διορθωμένο

 

Δημοσίευση σχολίου

~ back home