Παρασκευή, Φεβρουαρίου 08, 2019
posted by Librofilo at Παρασκευή, Φεβρουαρίου 08, 2019 | Permalink
"Η Χαμένη Αναγνώστρια"

Εκφράζοντας το όνειρο πολλών βιβλιόφιλων συγγραφέων (κι όμως υπάρχουν, και ζουν ανάμεσά μας), ο Ιταλός συγγραφέας (και υπεύθυνος σε λογοτεχνικό οίκο της Ιταλίας), Fabio Stassi (Ρώμη,1962) έγραψε ένα άκρως βιβλιοφιλικό μυθιστόρημα με στοιχεία νουάρ, με τίτλο «Η ΧΑΜΕΝΗ ΑΝΑΓΝΩΣΤΡΙΑ» («La lettrice scomparsa ») – (εκδ. Ίκαρος, μετάφρ. Δ. Δότση, σελ.270). Ένα ευφυέστατο βιβλίο που ξεκινάει νωχελικά σαν διανοουμενίστικο παιχνίδι, για να βρει τον ρυθμό του μετά τις πρώτες εκατό σελίδες, και να παρασύρει τον αναγνώστη σε ένα υπέροχο λογοτεχνικό ταξίδι.


Ο Βίντσε Κόρσο (αναφορά στον ήρωα του μυθιστορήματος «Η Λέσχη Δουμάς ή Η σκιά τουΡισελιέ» του Αρτ. Πέρεθ Ρεβέρτε) είναι ένας γοητευτικός (όλοι του λένε ότι μοιάζει με τον Ζεράρ Ντεπαρντιέ), ιδιαίτερα ρομαντικός και συναισθηματικός, άνεργος καθηγητής φιλολογίας, που αποφασίζει να ανοίξει ένα γραφείο «Συμβουλευτικής Βιβλιοθεραπείας», έχοντας την πεποίθηση ότι για όλες τα ψυχολογικά προβλήματα υπάρχει η λύση ενός σωστού βιβλίου που θα σε βοηθήσει. Το εγχείρημα πρωτοποριακό αλλά οικονομικά τελείως αβέβαιο και όπως αποδεικνύεται μάλλον αδιέξοδο. Ο Κόρσο, που δεν γνώρισε ποτέ του τον πατέρα του, γεννημένος μετά από μια σχέση μιας νύχτας που είχε η ρεσεψιονίστ (τότε) μητέρα του με έναν επισκέπτη του ξενοδοχείου της Κυανής Ακτής, είναι ένας άνθρωπος που λατρεύει την λογοτεχνία, ζει κι αναπνέει γι’ αυτήν, όλα στη ζωή του συνδέονται με τα βιβλία και τους συγγραφείς, ενώ στέλνει κάθε μέρα μια ανεπίδοτη καρτ-ποστάλ χωρίς διεύθυνση, στον πατέρα που δεν γνώρισε ποτέ.

"Κάθε καρτ ποστάλ ενέχει κάτι το θρασύ και το παράτολμο μα και συγκινητικό, διότι δεν υπάρχει πιο τρωτό μέρος από έναν τόσο περιορισμένο χώρο. Ούτε και πιο λογοτεχνικό. Πρέπει όμως να είναι απελπισμένος κάποιος για να παραδίδει ανοχύρωτη τη φωνή του σε ένα ταχυδρομικό κουτί κι ύστερα σε μια ατέρμονη αλυσίδα αφίξεων και αναχωρήσεων, από την ταξινόμηση μέχρι το τέλος του ταξιδιού, αναμένοντας πότε θα φτάσουν οι λέξεις του στην ακριβή διεύθυνση. Αν υπάρχει ακριβώς διεύθυνση. Και αν πράγματι υπάρχει αποστολέας και παραλήπτης, και δεν καταλήγουμε εντέλει να γράφουμε πάντα στον εαυτό μας. Κάθε καρτ ποστάλ συνοψίζει όλα τα αφηγήματα και όλα τα μυθιστορήματα του κόσμου, την πλοκή τους, το πεπρωμένο τους. Εμείς πρέπει απλώς να την αποκωδικοποιήσουμε. Το μυστικό της βρίσκεται εκεί, μπροστά στα μάτια μας, για όποιον θέλει να το διαβάσει."

Ο Κόρσο νοικιάζει ένα στούντιο σε μια πολυκατοικία της Ρώμης και ξεκινάει ένα μάλλον σοβαρό εγχείρημα, παρότι οι ανασφάλειές του (για το αν θα τα καταφέρει και πως ακριβώς θα το κάνει) είναι πολύ ισχυρές. Αρχίζει να δέχεται κόσμο, λιγοστό βέβαια και μόνο γυναίκες με μικρότερα ή μεγαλύτερα προβλήματα, στις οποίες συστήνει πάντα ένα μυθιστόρημα. Οι συναντήσεις δεν έχουν πάντα επιτυχία, δεν βλέπει πως θα μπορέσει να συνεχίσει αυτή τη δουλειά, ώσπου ενημερώνεται από έναν φίλο του βιβλιοπώλη που έχει το μαγαζί του στην περιοχή, ότι μια γηραιά κυρία που μένει στην ίδια πολυκατοικία μ' αυτόν, εξαφανίζεται. Η κυρία Παρόντι (αναφορά στον "Δον Ισίδρο Παρόντι" των Μπόρχες-Μπιόι Κασάρες) έχει δολοφονηθεί ή μήπως έχει εκούσια εξαφανισθεί; Ο σύζυγός της συλλαμβάνεται ως κύριος ύποπτος, η γειτονιά κουτσομπολεύει αλλά είναι εμφανές ότι τα πράγματα δεν είναι όπως φαίνονται. Ο Κόρσο χώνεται όλο και περισσότερο στην ιστορία όταν βλέπει την λίστα των μυθιστορημάτων που είχε δανειστεί η γηραιά κυρία από τον ευγενή βιβλιοπώλη, μια λίστα από σπουδαίους ως επί το πλείστον τίτλους που ο Κόρσο υποψιάζεται ότι μπορεί να περιέχουν κάποιο μήνυμα:

" "Η νύχτα των χρησμών" του Πολ Όστερ
"Η βουή και η μανία" του Γουίλιαμ Φώκνερ
"Ο μεγάλος αποχαιρετισμός" του Ρέιμοντ Τσάντλερ
"Χέρια" του Σέργουντ Άντερσον
"Σε τόπο εχθρικό" του Φ.Κ.Ντικ
"Άνθρωπος στο σκοτάδι" του Πολ Όστερ
"Τρέχα λαγέ" του Τζον Απντάικ
"Ταχυδρομείο" του Τσαρλς Μπουκόφσκι
"Δυτικά της Ρώμης" του Τζον Φάντε
"Ρώτα τη σκόνη" του Τζον Φάντε
"Ουέικφιλντ" του Ναθάνιελ Χώθορν
"Ένα θεωρητικά αστείο πράγμα που δεν θα ξανακάνω ποτέ" του Ντ. Φ. Γουάλας
"Η πιστή σύζυγος" του Μόρλεϊ Κάλαγκαν"

Ο συνεπής βιβλιόφιλος μόλις δει τον τίτλο "Ουέκφηλντ" (ένα από τα ωραιότερα διηγήματα που έχουν γραφτεί) θα αρχίσει να υποψιάζεται την συνέχεια του βιβλίου, που χωρίς να αποκτάει την μορφή θρίλερ, έχει περισσότερο ενδιαφέρον που αυξάνεται όσο προχωράει προς το εξαιρετικό φινάλε.
Έτσι κι αλλιώς, δεν νομίζω ότι το βιβλίο προσφέρεται για ανάγνωση σε οποιονδήποτε άλλον αναγνώστη εκτός του βιβλιόφιλου - μόνο εκείνος θα απολαύσει τα συνεχή κλεισίματα του ματιού, τις διαρκείς αναφορές σε βιβλία και συγγραφείς, το ακατάσχετο name-dropping τίτλων και παραπομπών. Είναι ανεξάντλητη η λίστα των συγγραφέων που παρατίθενται στο μυθιστόρημα του Στάσι και σίγουρα μπορούν να αποτελέσουν την αφορμή για όποιον ενδιαφέρεται να ασχοληθεί λίγο παραπάνω με την λογοτεχνία – ιδίως δε αν ακολουθήσει την λίστα με «τις συμβουλές ανάγνωσης» στο παράρτημα του βιβλίου.

" "Επομένως τα βιβλία είναι κατά κάποιον τρόπο ένα οπτικό λάθος;"
"Ναι, ακριβώς".
Η γυναίκα αυτή είχε μπει, με λίγες κουβέντες, στην καρδιά του προβλήματος. Θυμήθηκα ένα παράδειγμα που μπορεί να άρμοζε στην περίσταση.
"Σε μια επιστολή του ο Σελίν γράφει πως, αν βουτήξουμε ένα ξύλο σε μια λίμνη, για να το δούμε ολόκληρο θα πρέπει να το σπάσουμε. Τα μυθιστορήματα", είπα, "είναι σαν αυτή τη λίμνη, μια ανακλώμενη επιφάνει. Για να αναπληρώσουν όμως την ακεραιότητα ή την αλήθεια αυτού που θέλουμε να δείξουμε, πρέπει να τσακίσουν την πραγματικότητα, να τη διαστρεβλώσουν, να την ανατρέψουν. Όπως ακριβώς συμβαίνει με τα όνειρα. Ανακατεύουμε δηλαδή την τράπουλα."
"Δεν έχετε την εντύπωση ότι ζούμε ήδη σ' έναν ψεύτικο κόσμο;"
"Αν τα μυθιστορήματα καταργούν την πραγματικότητα, το κάνουν για να την εκθέσουν, για να καταλάβουμε το πραγματικό πρόσωπο των πραγμάτων"."

Επηρεασμένος από το βιβλίο των Elderkin και Berthoud "The novel cure", ο Στάσι έγραψε ένα ευφυές ωραίο βιβλίο, που διαβάζεται ευχάριστα και γρήγορα αλλά δυστυχώς ξεχνιέται εύκολα...Η Ρώμη και οι συνοικίες της, οι μουσικές που είναι γεμάτο το μυθιστόρημα με αποσπάσματα από το τραγούδι του Ζακ Μπρελ "La chanson de vieux amants" αλλά και στίχους από άλλα γαλλικά μελωδικά τραγούδια, οι συζητήσεις κυρίως του Κόρσο με τον απογοητευμένο βιβλιοπώλη φίλο του, η συνεχής αναφορά σε συγγραφείς και βιβλία κάνουν τη γοητεία του μυθιστορήματος πραγματικά ακαταμάχητη, σε σημείο να ξεχνάς κάποια μειονεκτήματά του. Θεωρώ δε ότι το μάλλον προβλέψιμο αστυνομικό στοιχείο της ιστορίας, ίσως χρειαζόταν περισσότερο ανάπτυξη (και μάλλον περισσότερες σελίδες) καθώς θίγει τα θέματα της σχετικότητας της αλήθειας, της ταυτότητας, των ονομάτων που μας δίνουν ή οικειοποιούμαστε, της διπλής και της διχασμένης προσωπικότητας.

"Ο καθένας μας θα' πρεπε να γίνει ντετέκτιβ μονάχα της δικής του δυστυχίας."

"Η χαμένη αναγνώστρια" βεβαίως και πάνω απ' όλα, είναι ένα μυθιστόρημα για την αγάπη της λογοτεχνίας, και δεν μπορεί να αφήσει αδιάφορο κανέναν πραγματικό βιβλιόφιλο. Γραμμένο με χιούμορ και ωραίο στυλ, αφήνει μια γλυκιά αίσθηση στον αναγνώστη. Σε αυτό βοήθησε βέβαια η εξαιρετική έκδοση με το υπέροχο εξώφυλλο, όπως και η πάντα καλή δουλειά της ικανότατης μεταφράστριας Δ. Δότση.

Βαθμολογία 80 / 100






 



0 Comments:


Δημοσίευση σχολίου

~ back home