Τετάρτη, Οκτωβρίου 26, 2022
posted by Librofilo at Τετάρτη, Οκτωβρίου 26, 2022 | Permalink
Δύο Ισπανόφωνα νουάρ ("Σχεδόν νεκρή φύση" + "Άγγελοι και Ερημίτες")
Τα
δύο ισπανόφωνα νουάρ που απασχολούν σήμερα το blog,
το «ΣΧΕΔΟΝ ΝΕΚΡΗ ΦΥΣΗ» της Ισπανίδας Carme Riera και το «ΑΓΓΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΡΗΜΙΤΕΣ» του Χιλιανού Ramon Diaz Eterovic, δεν συνιστούν (αυτό που αποκαλείται) «μεγάλη λογοτεχνία», ούτε
ενθουσιάζουν με την ποιότητά τους. Είναι δυο αξιοδιάβαστα βιβλία, με τα οποία
μπορείς να περάσεις καλά και να προβληματιστείς με το κοινωνικό τους σχόλιο,
καθώς αναπαριστούν με ρεαλιστικό τρόπο, πτυχές της κοινωνίας στην οποία
τοποθετούν την δράση τους. Ας τα δούμε αναλυτικότερα.
Αφορμώμενη από ένα αληθινό πριστατικό, η Ισπανίδα συγγραφέας και πανεπιστημιακός Carme Riera (1948, Palma de Mallorca), μετά από πολύχρονη διαδρομή στον λογοτεχνικό χώρο και σε διάφορα είδη (όπου βραβεύτηκε για το ιστορικό της – αμετάφραστο στην Ελλάδα – μυθιστόρημα «Dins el darrer blau», γραμμένο στα Καταλανικά), πραγματοποίησε την πρώτη της απόπειρα στο νουάρ μυθιστόρημα, με το «ΣΧΕΔΟΝ ΝΕΚΡΗ ΦΥΣΗ» («Natura quasi morta»), πρώτο της βιβλίο, που κυκλοφορεί στη χώρα μας, από τις (πολύ καλές) εκδόσεις Carnivora, σε μετάφραση της Ασπασίας Καμπύλη (σελ.309).
Η Riera, διδάσκει Ισπανική Φιλολογία στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Καταλωνίας, στη Βαρκελώνη. Εκεί τοποθετεί την δράση του εξαιρετικά ενδιαφέροντος μυθιστορήματός της, ενός αιματοβαμμένου νουάρ, που ισορροπεί μεταξύ campus novel και hard-boiled αστυνομικής ιστορίας, η οποία έχει όλα τα στοιχεία ενός αγωνιώδους «whodunit» βιβλίου.
Βρισκόμαστε στο τέλος του 2008 και ένας Ρουμάνος φοιτητής του προγράμματος Erasmus στο Αυτόνομο πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης, εξαφανίζεται χωρίς να δώσει σημάδια ζωής και οι δυο Ιταλίδες φίλες του (και αυτές στο Erasmus), η Λάουρα με την οποία ο εξαφανισμένος έχει ερωτική σχέση και η Ντομένικα, μαζί με τον ντόπιο φίλο τους και φοιτητή του πανεπιστημίου Μαρσέλ Μπρου, καταγγέλουν το γεγονός στις Αρχές του ιδρύματος. Έχουν ήδη τοιχοκολλήσει αφίσες με το πρόσωπο του εξαφανισμένου και στην αρχή δεν βρίσκουν ιδιαίτερη ανταπόκριση στις εκκλήσεις τους προσπαθώντας, να αναλάβουν δράση προσωπικά. Μόνο η καθηγήτρια Ρόζα Καζασάιας, υπεύθυνη των φοιτητών Erasmus τρέχει για την υπόθεσή τους, ενώ η κοσμήτωρ της σχολής έχει στρέψει το ενδιαφέρον της κυρίως, στις καταλήψεις και τις συγκεντρώσεις των φοιτητών του πανεπιστημίου για μεγαλύτερη δημοκρατία.
Η Λάουρα εμφανίζεται σε μια τηλεοπτική εκπομπή, προκαλώντας το ενδιαφέρον των Αρχών και των δημοσιογράφων, αλλά λίγο αργότερα, έχει κι εκείνη με τη σειρά της εξαφανιστεί, κινητοποιώντας πλέον τους πάντες προς αναζήτησή της. Το κατακρεουργημένο πτώμα της, που βρίσκεται πεταμένο σε κοντινό δάσος, καταδεικνύει ότι δεν πρόκειται απλά για μια υπόθεση «εξαφανίσεων», ενώ η συνέχεια επιβεβαιώνει ότι κάτι σκοτεινό συμβαίνει και πιστεύεται ότι υπάρχει κάποιος «κατά συρροήν» δολοφόνος στο campus.
Ωραίο αν και κάπως επιφανειακό το «ΣΧΕΔΟΝ ΝΕΚΡΗ ΦΥΣΗ», καθώς δεν υπάρχει ιδιαίτερη εμβάθυνση στους χαρακτήρες, αλλά είναι πολύ ενδιαφέρουσα η ιστορία με τα εγκλήματα και η περιγραφή του πανεπιστημιακού campus, όπως και η ατμόσφαιρα του ιδρύματος με τους καταπιεσμένους έρωτες και τις διακρίσεις, τις αδικίες και τις αντιθέσεις μεταξύ πανεπιστημιακής αρχής και φοιτητών.
Βαθμολογία 80 / 100
Περισσότερο αιχμηρό και πολύ πιο ατμοσφαιρικό είναι το Λατινοαμερικάνικο νουάρ «ΑΓΓΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΡΗΜΙΤΕΣ» («Angeles y Solitarios»), του Χιλιανού συγγραφέα Ramon Diaz Eterovic (1956, Punta Arenas), - (εκδόσεις Angelus Novus, μετάφρ. Κ.Ηλιόπουλος, σελ. 318), ενός στιβαρού και πολυεπίπεδου polar (πολιτικοκοινωνικό νουάρ) μυθιστορήματος, με πολλή βία, έξοχη (και βιβλιοφιλική) ατμόσφαιρα και ευδιάκριτο κοινωνικό σχόλιο. Μάλιστα απ’ ότι διαβάζω, ο συγγραφέας καλλιεργεί το είδος της «novella negra», που είναι συγγενές με το polar και είναι χαρακτηριστικό των νουάρ μυθιστορημάτων που μας έρχονται από την Λατινική Αμερική.
Τα χρόνια της αιμοσταγούς δικτατορίας του Πινοσέτ, είναι βαθιά χαραγμένα στο συλλογικό υποσυνείδητο του Χιλιανού λαού. Τα περισσότερα μυθιστορήματα που διαβάζουμε ή οι περισσότερες ταινίες που βλέπουμε από αυτή τη μακρινή (και τόσο ενδιαφέρουσα) χώρα, έχουν μέσα τους στοιχεία (περισσότερα ή λιγότερα) από αυτή την ταραγμένη περίοδο. Σε πρώτο επίπεδο, αυτό δεν συμβαίνει στο «Άγγελοι και Ερημίτες», βιβλίο γραμμένο το 1995, αλλά η εξέλιξη των γεγονότων παραπέμπει στην εποχή εκείνη.
Ο Ερέδια (το μικρό του όνομα δεν αναφέρεται ποτέ), είναι ένας μοναχικός και μελαγχολικός ιδιωτικός ντετέκτιβ. Αγαπάει τα βιβλία, τον Μπόρχες, την Χάισμιθ, τον Φιτζέραλντ και τα βιβλία τους (μαζί με εκατοντάδων άλλων) κοσμούν τις βιβλιοθήκες του διαμερίσματος που νοικιάζει. Στο διαμέρισμα έχει και το γραφείο του, ενώ η μοναδική του συντροφιά είναι ο γάτος Σιμενόν, που το όνομά του δείχνει την λατρεία που έχει για τον Γάλλο συγγραφέα. Με τον Σιμενόν «κάνουν» μεγάλες συζητήσεις – και στο βιβλίο χρησιμεύει ως alter ego του ντετέκτιβ, ως η φωνή της συνείδησής του, που τον φέρνει στα ίσια του, όποτε πέφτει στη μελαγχολία. Κάτω από τον Ερέδια, ζει ένας αινιγματικός τυφλός, ο Στίβενς, που διετέλεσε πράκτορας των μυστικών υπηρεσιών και διατηρεί ακόμα τις επαφές του, γνωρίζοντας πρόσωπα και πράγματα.
«Ήθελα να αξιοποιήσω το χρόνο μου σε κάτι που θα μ’ έκανε να ξεχάσω. Να περιπλανηθώ στη γειτονιά ή ίσως να δω μια ταινία για να ανακόψω την ορμή του αναπότρεπτου. Αυτή την μπλε φουσκονεριά που με σκέπαζε σαν ιδρώτας αρρώστιας και με υποχρέωνε να δαγκώνω τα χείλη μου για να μην αρπάξω κανέναν από το λαιμό και τον στραπατσάρω για λόγους που ούτε ο ίδιος καταλάβαινα. Ανία, διάθεση να βρίσκομαι κάπου αλλού ή να εξαφανιστώ σε κάποιο χωριουδάκι πλάι στη θάλασσα. Λύσεις κακές και άχρηστες όλες. Κανένας δεν ενθουσιάζεται με ελπίδες στα σαράντα πέντε του χρόνια, ενώ σέρνει πίσω του εσωτερικά πλήγματα, μικρές μα επαναλαμβανόμενες αναλαμπές αισιοδοξίας, αμφιβολίες που ολοένα πυκνώνουν και βαθαίνουν. Ναι, δεν έχω να πω τίποτα. Ακριβώς σαν ήρωας του Ονέτι, ένιωθα τόσο μόνος και τόσο μακριά, όπως πάντα.»
Μια μέρα, ο Ερέδια λαμβάνει ένα σημείωμα για να δει μια παλιά του σύντροφο, την οποία αγαπούσε πολύ, την Φερνάντα που ήταν Αργεντινή δημοσιογράφος. Το ραντεβού είναι στο ξενοδοχείο που διαμένει, αλλά δεν προλαβαίνει να τη δει, καθώς τού ανακοινώνεται η αυτοκτονία της με ισχυρή δόση ναρκωτικών. Ο Ερέδια από την αρχή υποψιάζεται ότι κάτι δεν πάει καλά με την ιστορία αυτή – η Φερνάντα που γνώριζε, δεν θα αυτοκτονούσε ποτέ. Κάνοντας τις έρευνές του, πληροφορείται κι ότι, άλλος ένας επισκέπτης του ξενοδοχείου, ένας μυστηριώδης Αμερικανός βρέθηκε νεκρός, έχοντας «αυτοκτονήσει» με τον ίδιο τρόπο, ενώ μια μέρα αργότερα, ένας ομοφυλόφιλος μάγειρας του ξενοδοχείου, βρήκε τον θάνατο. Ο Ερέδια σύντομα ανακαλύπτει ότι η Φερνάντα ερευνούσε το εμπόριο όπλων που είχε ως επίκεντρο την Χιλή και συνεργαζόταν με τον Αμερικανό, με τον οποίο είχε ραντεβού στο ίδιο ξενοδοχείο.
Το κοινωνικό σχόλιο είναι έντονο στο βιβλίο, καθώς περιγράφεται μια κοινωνία όπου όλα είναι πουλημένα στο χρήμα και στις μεγάλες επιχειρήσεις. Στην έρευνα εμπλέκονται διεφθαρμένοι μπάτσοι, «σταγονίδια» της δικτατορίας του Πινοσέτ, παλιοί βασανιστές, μυστικές υπηρεσίες, ισχυροί επιχειρηματίες, ενώ ο Ερέδια απολαμβάνει την επίσκεψη της μικρής αδερφής ενός παλιού του συναγωνιστή που έχει πεθάνει από χρόνια. Η κοπέλα με το όνομα Γκρισέτα, δεν θα τον βοηθήσει απλά στις έρευνές του, αλλά θα τον κάνει να δει τη ζωή λίγο πιο αισιόδοξα. Το σύστημα όμως είναι εναντίον του Ερέδια, που τολμάει να εισβάλλει σε χωράφια «απαγορευμένα», με ισχυρά κέντρα εξουσίας, την αστυνομία να καθυστερεί τις έρευνες και τους πολιτικούς να παίζουν τα δικά τους παιχνίδια. Βία και αρκετοί νεκροί, ξύλο και ένταση, σε μια ιστορία που ξεκινάει υποτονικά και μονότονα, για να εξελιχθεί στη συνέχεια σε ένα θρίλερ αξιώσεων με πολλές προεκτάσεις.
Ο Ετερόβιτς που το υπαρξιακό στυλ του φέρνει έντονα στο μυαλό τον έξοχο Αργεντίνο Osvaldo Soriano, τοποθετεί στο επίκεντρο της ιστορίας του, τον μόνιμο πρωταγωνιστή των βιβλίων του, ντετέκτιβ Ερέδια. Ο Ερέδια είναι ένας (λογοτεχνικά) σαγηνευτικός ντετέκτιβ, κουρασμένος και απογοητευμένος, που θα επιλύσει την υπόθεση, γνωρίζοντας ότι στην ουσία, τα παράκεντρα εξουσίας στη χώρα είναι ανίκητα. Θα χάσει ανθρώπους αγαπημένους αλλά θα βγει νικητής. Το «Άγγελοι και Ερημίτες», είναι ένα ωραίο ρεαλιστικό νουάρ, που παρουσιάζει πολύ ενδιαφέρον για το εμπόριο όπλων μέσω της Χιλής, για την ελεγειακή του ατμόσφαιρα, αλλά και για την διάχυτη βιβλιοφιλία που το κατακλύζει.
Βαθμολογία 83 / 100
0 Comments:
Δημοσίευση σχολίου