Cogito ergo cogito sum — I think; therefore, I think I am. (Ambrose Bierce)
Υπερβολικά φιλόδοξο βρήκα το μυθιστόρημα του
Ν.Βλαντή«
WRITERSLAND» (Εκδ.Κέδρος) (
65).Ο πολυγραφότατος νεαρός συγγραφέας (αυτό είναι το όγδοο βιβλίο του και είναι μόλις 33 χρονών),έγραψε ένα ζωντανό και φρέσκο μυθιστόρημα, που εάν πρέπει να το κατατάξουμε σε κάποιο είδος αυτό είναι μάλλον της Επιστημονικής Φαντασίας.
Δεν θα ασχοληθώ εκτεταμένα με το story το οποίο έχει παρουσιασθεί εξαιρετικά από τους φίλτατους
Reader και
Anagnostria . Ουσιαστικά έχουμε να κάνουμε με δύο παράλληλες ιστορίες (ένα μυθιστόρημα μέσα σε ένα μυθιστόρημα),οι οποίες παρουσιάζουν μεν ενδιαφέρον αλλά έχουν και πολλά κενά.
Σε ένα απομονωμένο νησί στο κοντινό μέλλον,κοντά στις ακτές της Γαλλίας που ονομάζεται Writersland ζουν μόνο συγγραφείς,οι οποίοι έχουν σχηματίσει μιά αυτοδιαχειριζόμενη κοινότητα.Η δομή της κοινότητας και η ιεραρχία στηρίζονται στον αριθμό των downloads (δλδ των πωλήσεων) που έχει ο καθένας.Οι μπεστσελερίστες που απαρτίζουν την Κεντρική Επιτροπή απολαμβάνουν σχετικού κύρους και κάποιων προνομίων.Πρωτότυπο κείμενο δεν υπάρχει και δεν προωθείται η δημοσίευση του διότι όλοι προσπαθούν να μεταγράψουν διάσημους συγγραφείς οικοιοποιούμενοι τα ονόματά τους.Υπάρχουν ο Δουμάς,ο Κάφκα,ο Ντόϋλ,η Ντυράς,ο Ρεμπώ,ο Χόρνμπυ,η Αλιέντε,ο Ευγενίδης οι οποίοι μεταγράφουν τα βιβλία των πρωτότυπων συγγραφέων αλλάζοντάς τους ουσιαστικά τα φώτα .
Η «ήρεμη ζωή» στην ουτοπική αυτή κοινότητα θα διαταραχτεί όταν ο φέρελπις συγγραφέας Ευγενίδης (που είναι εκλεκτό μέλος της κάστας των ευπώλητων),μετά από δεκαετή σιωπή,παρουσιάζει το τελευταίο του έργο,το οποίο δεν είναι μιά μεταγραφή ενός βιβλίου και δεν μπορεί κανείς να καταλάβει από που προέρχεται.Είναι η ιστορία μιάς εξέγερσης σε μια τσιμεντοδικτατορία στην Ελλάδα του 2129 με ήρωα έναν ερωτευμένο νεαρό τον Αλκιβιάδη ο οποίος ανήκοντας στην πληβεία τάξη των απιστωτων ,ανατρέπει το σύστημα με μιά επανάσταση αντάξια ενός Σπάρτακου στην αρχαία Ρώμη.
Η συνέχεια θα είναι δραματική,με φόνους και ίντριγκες οι οποίες ξεσκεπάζουν τους αληθινούς χαρακτήρες των πρωταγωνιστών του μυθιστορήματος.
Ο Βλαντής ουσιαστικά περιγράφει μιά ουτοπία,έναν κόσμο φοβισμένο,που ζει σε πόλεις με ουράνιους θόλους,έναν καινούριο κόσμο (Brave new world),που έχει ως αφετηρια την 11/9,ημερομηνία ορόσημο γιά την αλλαγή.Υπάρχουν πολλές ωραίες ιδέες,τα δουκάτα στην Ελλάδα του μέλλοντος,η καταπιεσμένη καθημερινότητα των ανθρώπων,ο όρος "απίστωτος" γιά τους πληβείους,ορισμένες περσόνες συγγραφέων.
Το «εγκιβωτισμένο μυθιστόρημα» με ήρωα έναν ερωτευμένο νεαρό που γίνεται επαναστάτης και ανατρέπει την εξουσία θυμίζει έντονα κινηματογράφο (Από ιδιαίτερα αξιολογες ταινίες όπως το Blade runner μέχρι απίστευτες χαζομάρες όπως το Νησί),το δε «κύριο» μυθιστόρημα με ήρωες τις περσόνες συγγραφέων στην Writersland είναι αρκετά πρωτότυπο αλλά δυστυχώς πάσχει στους χαρακτήρες οι οποίοι παρουσιάζονται χωρίς ιδιαίτερο βάθος.
Το βιβλίο μπορεί να συγκριθεί με πολλές ταινίες επιστημονικής φαντασίας (να μη ξεχάσω το Mad Max),όπως και με τα εξαιρετικά μυθιστορήματα ΟΡΥΞ ΚΑΙ ΚΡΕΪΚ της Μ.Άτγουντ ,και , ΜΗ Μ’ΑΦΗΣΕΙΣ ΠΟΤΕ του Κ.Ισιγκούρο (ως ατμόσφαιρα κυρίως),μόνο που εάν έχει κάποιος αυτά τα δύο αριστουργήματα στο μυαλό του μάλλον δεν θα πολυασχοληθεί με την φιλότιμη προσπάθεια του Βλαντή,η οποία θα ήταν πολύ καλύτερη εάν δεν πλάτιαζε τόσο.
Πιστεύω ότι ο Ν.Βλαντής είναι από τους πλέον υποσχόμενους συγγραφείς μας,αλλά θα πρέπει να δουλέψει πολύ την γραφή του.Θα τον προτιμούσα λιτότερο και ουσιαστικότερο.Ελπίζω η ξέφρενη παραγωγικότητα του να τον βοηθήσει σ’αυτό.Θα περιμένω με μεγάλο ενδιαφέρον το επόμενο δείγμα γραφής του.
Υπόδειγμα γραφής γεμάτης ουσία και αναγνωστική απόλαυση είναι το πρώτο μυθιστόρημα ενός εξαιρετικού δημιουργού (και μάλλον άγνωστου στην Ελλάδα) του Ισπανού
Javier Marias «
ΤΑ ΛΗΜΕΡΙΑ ΤΟΥ ΛΥΚΟΥ» (Εκδ.Καστανιώτης) (
80).
Ο συγγραφέας εξέδωσε αυτό το βιβλίο στα 20 του χρόνια,το έγραφε στα 17-18 του και εκπλήσσει με την μεστότητα και (γιατί όχι?) την ωριμότητα της γραφής του.Αρκετά έως πολύ διαφορετικό από τα μεταγενέστερα βιβλία του,από τα οποία ξεχωρίζουν τα τρία αγαπημένα μου ΟΛΕΣ ΟΙ ΨΥΧΕΣ ,το ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΣΟ ΑΣΠΡΗ και το υπέροχο ΑΥΡΙΟ ΣΤΗΝ ΜΑΧΗ ΝΑ ΜΕ ΣΚΕΦΤΕΙΣ, είναι ένα βιβλίο με πολλές ιστορίες ,που οι περισσότερες φαινομενικά δεν συνδέονται μεταξύ τους.
Ο Μαρίας τοποθετεί την ξέφρενη δράση του βιβλίου στις ΗΠΑ των αρχών του 20ου αιώνα και με αφορμή την επεισοδιακή διάλυση μιάς πλούσιας και «σημαντικής» οικογένειας,αφηγείται μιά σειρά από μικρές ιστορίες (σαν αυτόνομα διηγήματα) που τις διαπερνά το χιούμορ και η ειρωνία του συγγραφέα,στοιχεία που τα συναντάμε στα μεταγενέστερα βιβλία του.
Ο Μαρίας ο οποίος καθιερώθηκε στα παγκόσμια γράμματα ως εκπρόσωπος του «φιλοσοφικού μυθιστορήματος»,σ’αυτό το πρωτόλειο βιβλίο ουσιαστικά γράφει ένα ή πολλά κινηματογραφικά σενάρια (ο ίδιος στην εισαγωγή του,γράφει ότι πήγε στο Παρίσι στα 18 του και έβλεπε συνέχεια παλιές ταινίες στις λέσχες).Ο κόσμος του ασπρόμαυρου Χόλιγουντ είναι παρών είτε διαδραματίζοντας ενεργό ρόλο στη δράση,είτε υποδόρια διαπερνώντας την ατμόσφαιρα του βιβλίου.
Εξαιρετική επίσης η εισαγωγή και ο επίλογος του βιβλίου.Ο συγγραφέας κοιτάζοντας το μυθιστόρημά του 28 χρόνια μετά την πρώτη έκδοση του,θίγει πολλά θέματα γύρω από την λογοτεχνία (περί κριτικών,λογοκλοπής,επηρρεασμών,λογοτεχνικών προκαταλήψεων)με καίριο και ουσιαστικό λόγο.
Τι υπέροχος τύπος αλήθεια ήταν αυτός ο
Αμβρόσιος Μπηρς. Διανοούμενος,τυχοδιώκτης,κυνικός,είρων,λυρικός.Έμεινε διάσημος γιά τα αποφθέγματά του και τον μυστηριώδη χαμό του κάπου στο επαναστατημένο Μεξικό του 1913.
Έχουν μεταφραστεί αρκετές συλλογές αποφθεγμάτων του στα Ελληνικά.Μόλις τελείωσα τις «
ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΡΑΧΝΙΑΣΜΕΝΑ ΚΡΑΝΙΑ» (Εκδ.Ηλέκτρα) (
75),το οποίο δεν το θεωρώ ισάξιο των αριστουργηματικών
ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙ ΤΟΥ ΔΙΑΒΟΛΟΥ και
ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΩΝ (και τα δύο από τις εκδόσεις Ηλέκτρα).
Η συλλογή αυτή είναι μέρος του βιβλίου «Ιστοί αράχνης από μιά νεκροκεφαλή»,την οποία ο Bierce εξέδωσε με ψευδώνυμο το 1874.Ουσιαστικά είναι μύθοι στο ύφος του Αισώπου αλλά απίστευτα κυνικοί.
«Ένα πρόβατο που πραγματοποιούσε μακρύ ταξίδι θεώρησε πως το μαλλί του ήταν πολύ ζεστό και ως εκ τούτου καθόλου άνετο.Περνώντας από ένα μαντρί και βλέποντας τα πρόβατα να στέκονται ήσυχα ήσυχα και να περιμένουν,χώθηκε ανάμεσά τους με την ελπίδα πως θα κατάφερνε να εξασφαλίσει ένα καλό κούρεμα.Όταν φάνηκε ο βοσκός,τα πρόβατα πήγαν και στριμώχτηκαν σε μιά γωνιά του μαντριού.Όμως το δικό μας άδραξε την ευκαιρία,πλησίασε τον ποιμένα και του είπε:
-Εχετε ξαναδεί τόσο ανόητα πλάσματα?Είναι ευτύχημα που βρέθηκα εγώ εδώ γιά να τους δώσω ένα καλό παράδειγμα ευπείθειας.Παρατηρώντας την συμπεριφορά μου στο τέλος θα προσφερθούν οπωσδήποτε οικειοθελώς.
-Μπορεί (αποκρίθηκε ο βοσκός,αρπάζοντας από τα κέρατα το ζώο),αλλά συνήθως δεν σφάζω παραπάνω από ένα πρόβατο κάθε φορά.Το κρέας δεν κρατάει πολύ με τέτοια ζέστη
Τα παϊδάκια ήταν υπέροχα με κόκκινη σάλτσα
Το ηθικό δίδαγμα του συγκεκριμένου μύθου δεν είναι αυτό που νομίζετε,αλλά ότι τα παϊδάκια από ξένο πρόβατο είναι πάντα πιό νόστιμα»Ασεβής και αιρετικός δεν αφήνει τίποτα όρθιο,σατιρίζοντας με αλληγορικό ύφος τους πάντες και τα πάντα.Ένας πνευματικός άνθρωπος γιά τον οποίο προτίθεμαι να γράψω σύντομα ένα ποστ γιά το έργο και τη ζωή του.
«Ένα γουρούνι είχε προσλάβει μιά καραβίδα γιά να το οδηγεί ενώ ψάρευε μύδια κατά μήκος της παραλίας και εξεπλάγη όταν την είδε να προχωρά ανάποδα.
Η υπερβολική ευγένειά σου με σκλαβώνει,είπε το ευτραφές γουρουνόπουλο.Δεν νομίζεις όμως πως δεν αρμόζει σε ένα γουρούνι?Σε παρακαλώ,μη διστάζεις να μου γυρίσεις την πλάτη.
Κύριε (απάντησε η καραβίδα),επιτρέψτε μου να συνεχίσω έτσι.Όπως στεκόμαστε τώρα,υπάρχει ανάμεσά μας η πρέπουσα σχέση υπαλλήλου προς εργοδότη.Ο πρώτος είναι υπερβολικά δουλοπρεπής,και ο δεύτερος είναι,στα μάτια του πρώτου,γουρούνι»
«Μιά πέτρα που πετάχτηκε απ΄το χωράφι την ώρα του οργώματος και βρέθηκε κοντά στο ντουβάρι του αγροτόσπιτου είχε όρεξη γιά κουβέντα και είπε:
Η αρετή,η οποία αντιβαίνει προς την κακία,ενθαρρύνεται ιδιαιτέρως από την απουσία πειρασμών!
Το ντουβάρι αιφνιδιάστηκε και,καθώς δεν είχε πρόχειρο κανένα ρητό,παρέμεινε βουβό.
Από τότε αποκτήσαμε την συνήθεια να ονομάζουμε όλους τους ηλίθιους,ντουβάρια »Οι εκδόσεις ΗΛΕΚΤΡΑ όπως και στα υπόλοιπα βιβλία που εξέδωσαν του ίδιου συγγραφέα παρουσίασαν μία άρτια αισθητικά έκδοση,με υπέροχα σκίτσα.Ένα βιβλίο που χαίρεσαι να το κρατάς στα χέρια σου .
