Τρίτη, Δεκεμβρίου 11, 2018
posted by Librofilo at Τρίτη, Δεκεμβρίου 11, 2018 | Permalink
"Διασταύρωση Μάγκμπι" και "Ο Σηματωρός"
Το μεσημέρι της 9ης Ιουνίου, του 1865, ο μεγάλος Βρετανός συγγραφέας Κάρολος Ντίκενς (1812-1870), μαζί με την ερωμένη του Έλεν (Νέλλυ) Τέρναν (1839-1914), και την μητέρα της επέστρεφαν από την Γαλλία. Γύρω στις 3, το τρένο που τους μετέφερε εκτροχιάστηκε στο Στέηπλχερστ του Κεντ, πιο συγκεκριμένα στη γέφυρα πάνω από τον παραπόταμο Μπελτ, καθώς λόγω εργασιών συντήρησης στη γραμμή, οι ράγες είχαν αποσυρθεί. Μια ασυνεννοησία του επιστάτη του έργου και των μηχανοδηγών που δεν είχαν προειδοποιηθεί για τις εργασίες, οδήγησε σε μια πραγματική καταστροφή, καθώς το τρένο πέρασε με ταχύτητα πάνω από το σημείο και έφυγε από την πορεία του πέφτοντας στον ποταμό. Έξι από τα επτά βαγόνια της πρώτης θέσης καρφώθηκαν στον ποταμό οδηγώντας στον θάνατο δέκα άτομα και στον τραυματισμό περίπου σαράντα, ενώ το έβδομο αιωρείτο στο χείλος του κενού. Σε αυτό το βαγόνι επέβαινε ο Ντίκενς με την συντροφιά του. Μόλις κατάφερε να απεγκλωβιστεί και διαπιστώνοντας ότι οι δύο κυρίες ήταν ανέπαφες, ο Ντίκενς με ένα μπουκάλι ρούμι στο χέρι, προσπάθησε να βοηθήσει τους επιβάτες. Κάποιοι άφησαν στα χέρια του την τελευταία τους πνοή. Το γεγονός αυτό επέδρασε δραματικά στην ψυχολογία του μεγάλου συγγραφέα, καθώς όπως μαρτυρούν αφηγήσεις των στενών του συγγενών, δεν συνήλθε ποτέ, μέχρι τον θάνατό του, το 1870 πέντε χρόνια αργότερα από αυτό το συμβάν.

Δεκαοχτώ μήνες αργότερα, τον Δεκέμβριο του 1866 στο χριστουγεννιάτικο τεύχος του περιοδικού «All the Year Round» που εξέδιδε ο Κάρολος Ντίκενς, δημοσιεύτηκε μια συλλογή διηγημάτων. Η συλλογή αυτή περιείχε οκτώ διηγήματα με ιστορίες γύρω από το ταξίδι με τρένο, τα τέσσερα είναι του ίδιου του Ντίκενς και τα υπόλοιπα τέσσερα τα έγραψαν συνεργάτες του περιοδικού και γνωστοί συγγραφείς της εποχής, οι Άντριου Χάλιντεϊ, Τσάρλς Κόλινς (αδερφός του περίφημου Γουίλκι Κόλινς), Ίσμπα Στρέτον και Αμέλια Έντουαρντς. Τα διηγήματα αυτού του τεύχους απαρτίζουν, την συλλογή που έγινε γνωστή αργότερα ως «ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΗ ΜΑΓΚΜΠΙ» («Mugby Junction»)που στην χώρα μας πρωτοκυκλοφόρησε το 2006 σε δύο τόμους από τις εκδόσεις «Ποντίκι» και εκδόθηκε ξανά με την ίδια μετάφραση, του Γ. Μπαρουξή, πριν από μερικούς μήνες από τις εκδόσεις «Ποικίλη Στοά» (σελ. 269). Πριν από δυο περίπου μήνες εκδόθηκε αυτόνομο, το πιο διάσημο από τα διηγήματα της συλλογής, με τίτλο «Ο ΣΗΜΑΤΩΡΟΣ» («The Signalman»), από τις εκδόσεις Άγρα, σε μετάφραση της Μ. Ζαχαριάδου (σελ.53).


Δεν είναι περίεργο που το «The Signalman» (το αφήνω για την ώρα αμετάφραστο, διότι υπάρχουν δύο διαφορετικές – μπορεί και περισσότερες – εκδοχές του τίτλου στα ελληνικά όπως θα δούμε παρακάτω), γνώρισε τέτοια αποδοχή. Η συλλογή «Διασταύρωση Μάγκμπι» είναι ένα θαυμάσιο βιβλίο από όλες τις πλευρές. Διηγήματα όμορφα, καλογραμμένα, με ωραίο ρυθμό, αν και είναι εμφανής η διαφορά μεταξύ των τεσσάρων που έγραψε ο Ντίκενς με τα υπόλοιπα, όμως το «The Signalman» ξεχωρίζει, διότι είναι μια εκπληκτική αλλόκοτη ιστορία, που στέκεται αυτόνομα και είναι πραγματικά κρίμα που περιορίζεται σε τόσο λίγες σελίδες. Είναι όμως σίγουρο, ότι απολαμβάνεις περισσότερο αυτό το διήγημα, διαβάζοντας τα προηγούμενα τρία του Ντίκενς – αυτό είναι το τέταρτο στη σειρά και μπαίνοντας περισσότερο στην ατμόσφαιρα της συλλογής.

 Τα τρία πρώτα διηγήματα της «Διασταύρωσης Μάγκμπι», έχουν ως ήρωα, έναν ανώνυμο ταξιδιώτη, ο οποίος στις «3 η ώρα μιας βροχερής νύχτας» αποβιβάζεται χωρίς λόγο στον μικρό και δευτερεύοντα σταθμό που ονομάζεται «Διασταύρωση Μάγκμπι». Στις αποσκευές που κουβαλάει υπάρχει το λογότυπο της εταιρίας «Μπάρμποξ Μπράδερς», οπότε ο συγγραφέας χάριν ευκολίας αποκαλεί έτσι τον ήρωά του που αργότερα μαθαίνουμε ότι ονομάζεται Τζάκσον. Ο ταξιδιώτης βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι της ζωής του, ήταν χρηματιστής που παράτησε την πληκτική και μονότονη δουλειά του στο Λονδίνο, προδόθηκε από την γυναίκα που αγαπούσε και τον καλύτερό του φίλο και μπήκε απλά σε ένα τρένο χωρίς προορισμό. Ο σταθμάρχης θα του συστήσει μια πανσιόν να μείνει έστω τη νύχτα, αλλά εκείνος μετά την γνωριμία του το επόμενο πρωί με μια γυναίκα που αγαπάει τη μουσική αλλά δεν έχει όργανο να παίξει, αποφασίζει να μείνει εκεί για περισσότερο διάστημα. Στα επόμενα δύο διηγήματα παρακολουθούμε τον «Μπάρμποξ Μπράδερς» να διασώζει ένα μικρό κοριτσάκι που χάθηκε (ή μήπως όχι;) και να παρακολουθεί μια ξεκαρδιστική συζήτηση σε ένα αναψυκτήριο. Στο επόμενο διήγημα όμως, η έκπληξη περιμένει τον ανυποψίαστο αναγνώστη…

Στον αριστουργηματικό «Σηματωρό» (εκδόσεις Άγρα) ή «Σηματοδότη» (όπως μεταφράζεται στην «Διασταύρωση Μάγκμπι» (εκδόσεις Ποικίλη Στοά») το διήγημα «The Signalman», έχουμε μια ιστορία που βασίζεται στο υπερφυσικό, μια κλασσική ιστορία φαντασμάτων δηλαδή. Τα θέματα της παράνοιας, του ψυχολογικού φόβου και της απομόνωσης θίγονται σε αυτό το μικρό διήγημα των 26-27 σελίδων που έμεινε κλασσικό και είναι ουσιαστικά ένα από τα αρτιότερα δείγματα του είδους, όπως και μία από τις καλύτερες ιστορίες του Ντίκενς.

Ο αφηγητής είναι κι εδώ ανώνυμος, όπως και στα τρία πρώτα διηγήματα της συλλογής αλλά είναι σίγουρο ότι πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο, μόνο που εδώ η αφήγηση αλλάζει και γίνεται πρωτοπρόσωπη. Ο συγγραφέας δεν δίνει όνομα ούτε στον Σηματωρό, ο οποίος βρίσκεται συνεχώς μόνος σε έναν απόμερο σταθμό και βασανίζεται από τις συνεχείς εμφανίσεις μιας απόκοσμης μορφής που τον προειδοποιεί μέσω των δονήσεων ενός κουδουνιού που μόνο εκείνος μπορεί να ακούσει, για κάποιο μοιραίο συμβάν που πρόκειται να γίνει σύντομα. Ο αφηγητής παραξενεύεται από την ένταση και τις ανησυχίες του Σηματωρού, αλλά από την άλλη δυσπιστεί με τα λεγόμενά του που θεωρεί ότι προκαλούνται από την πολύωρη καθημερινή απομόνωσή του σε αυτόν τον απομακρυσμένο σταθμό και από την γενικότερη μίζερη αντιμετώπισή του στη ζωή, καθώς στάθηκε άτυχος σε όλο τον επαγγελματικό του βίο μέχρι στιγμής. Ο αφηγητής θέλει να βοηθήσει αλλά δεν μπορεί, όπως ανήμπορος φαίνεται κι ο Σηματωρός μπροστά στην καταστροφή που βλέπει να πλησιάζει αλλά δεν ξέρει που πρόκειται να συμβεί, κι αν τον επηρεάσει άμεσα. Η σκοτεινή και παράλογη ατμόσφαιρα κατακλύζει τον αναγνώστη που μέσα σε λίγες σελίδες καταδύεται σε ένα τούνελ αβεβαιότητας και ανησυχίας.

«Η οδύνη του νού του ήταν ένα θέαμα πραγματικά οικτρό. Επρόκειτο για το ψυχικό μαρτύριο ενός ευσυνείδητου ανθρώπου, πιεσμένου πέραν των ορίων της αντοχής του από μια ακατανόητη ευθύνη στην οποία εμπλέκονταν ζωές.
«Την πρώτη φορά που στάθηκε κάτω από το φανάρι κινδύνου», συνέχισε, σπρώχνοντας πίσω τα μαύρα του μαλλιά και περνώντας τα χέρια ξανά και ξανά από τους κροτάφους του με υπέρτατη πυρετική αγωνία, «γιατί δεν μου είπε που ήταν να συμβεί το δυστύχημα – αφού έπρεπε οπωσδήποτε να συμβεί; Και τώρα πάλι, γιατί δεν μου λέει πως θα μπορούσε να αποτραπεί – εάν αυτό είναι δυνατόν; Τη δεύτερη φορά, γιατί δεν μου είπε: «θα πεθάνει. Ας την κρατήσουν σπίτι», αντί να κρύβει το πρόσωπό του; Εάν, και στις δύο αυτές περιστάσεις, ήρθε μόνο και μόνο για να μου δείξει ότι προειδοποιήσεις του είναι αληθείς ώστε να με προετοιμάσει για την τρίτη, γιατί τώρα δεν με προειδοποιεί ανοιχτά. Κι εγώ, ο Θεός να με βοηθήσει! Ένας απλός σηματωρός είμαι σ’ ετούτον τον απόμερο σταθμό! Γιατί δεν πάει σε κάποιον με κύρος ώστε να γίνει πιστευτός και με δύναμη ώστε να κάνει κάτι;» »

Τα υπόλοιπα τέσσερα διηγήματα της συλλογής, είναι γραμμένα από τους συνεργάτες του Ντίκενς στο περιοδικό «All the Year Round». Το πρώτο διήγημα «Ο μηχανοδηγός», του Άντριου Χολιντέι, αφορά την αφήγηση ενός μηχανοδηγού για τις δυσκολίες του επαγγέλματός του, τις ευαισθησίες του, τα ατυχήματα που συμβαίνουν κατά την ώρα υπηρεσίας του. Στο πολύ καλό δεύτερο διήγημα «Σπίτι χωρίς καθρέφτες» του Τσαρλς Κόλινς, ένας βαριά άρρωστος άνθρωπος ζει σε ένα σπίτι (που βρίσκεται στην Διασταύρωση Μάγκμπι) χωρίς καθρέφτες. Ο γιατρός που θα ασχοληθεί με την περίπτωσή του θα βρεθεί μπροστά σε μια δραματική ιστορία, ενώ το τρίτο διήγημα με τίτλο «Το περιοδεύον ταχυδρομείο» της Ίσμπα Στρέτον (ψευδώνυμο της Σάρα Σμιθ), είναι από τα καλύτερα της συλλογής, έχοντας ως βάση μια ιστορία κατασκοπίας που θα μπορούσε να έχει γράψει ο Τζ.Κόνραντ, καθώς ένα επίσημο έγγραφο από το γραφείο του πρωθυπουργού χάνεται μέσα στο τρένο κατά τη μεταφορά του από έναν ταχυδρομικό υπάλληλο. Βασική ύποπτος είναι μια γυναίκα που ο υπάλληλος που παρουσιάστηκε με άλλη ταυτότητα και μετά εξαφανίστηκε. Μυστήριο και αγωνία συνθέτουν μια ωραία και πολύ περιεκτική περιπέτεια. Το τέταρτο διήγημα με τίτλο «Ο μηχανικός» της (Αιγυπτιολόγου) Αμέλια Έντουαρντς είναι η ιστορία μιας αντρικής φιλίας που θα χαλάσει εξαιτίας μιας γυναίκας.


Τα επτά διηγήματα (βγάζουμε έξω το «The Signalman», ως κάτι τελείως αυτόνομο που ξεχωρίζει) της συλλογής, μπορεί να είναι πολύ καλά χωρίς όμως να είναι πολύ πρωτότυπα, ενώ και τα τρία πρώτα που είναι γραμμένα από τον Ντίκενς, σίγουρα δεν ξεχωρίζουν μέσα από το τεράστιο σε έκταση και σε ποιότητα έργο του. Δεν μπορεί όμως κανείς να παραβλέψει την δεδομένη αξία τους, καθώς είναι πολύ ενδιαφέρουσες ιστορίες, με ωραίο στυλ και φινέτσα. Ιδιαίτερα τα δύο πρώτα με τον «Μπάρμποξ Μπράδερς», έχουν μια αλλόκοτη ατμόσφαιρα που τα περιβάλλει και ένα εξαιρετικό ψυχολογικό υπόβαθρο για έναν άντρα αποξενωμένο που ξαναβρίσκει την πίστη στη ζωή.

Οι δύο εκδόσεις, της συλλογής από την Ποικίλη Στοά και της Άγρας (για τον «Σηματωρό») είναι πολύ καλές, κυρίως η εισαγωγή (του Simon Bradley), στην έκδοση της Άγρας είναι εξαιρετική, ενώ και η εισαγωγή (υποθέτω του μεταφραστή Γ.Μπαρουξή) στην συλλογή «Διασταύρωση Μάγκμπι» είναι ιδιαίτερα κατατοπιστική. Ότι και να επιλέξει ο αναγνώστης – εγώ θα πρότεινα και τα δύο -, δεν θα βγει χαμένος, στο δε «Signalman» θα κάνει και μια ενδιαφέρουσα σύγκριση στην προσέγγιση από τους δύο εξαίρετους μεταφραστές, ενώ η ανάγνωση της συλλογής διηγημάτων θα του δώσει μια σφαιρική άποψη για το νήμα που συνδέει τις ιστορίες του τόμου, και θα του προσφέρει ένα ωραίο αναγνωστικό ταξίδι με τρένο στην Αγγλική επαρχία.

Βαθμολογίες: «ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΗ ΜΑΓΚΜΠΙ» 80 / 100
                      «Ο ΣΗΜΑΤΩΡΟΣ» 88 /100



 



2 Comments:


At 17/12/18 13:26, Blogger Michalis Modinos

Μπράβο Άγη, ωραίος συνδυασμός, θα σε μιμηθώ μου φαίνεται στα ΝΕΑ!!
Dickens for ever....
Μιχ. Μοδινός

 

At 18/12/18 14:54, Blogger Librofilo

Ευχαριστώ!

 

Δημοσίευση σχολίου

~ back home