«Κανένας δεν χωρίζει Ρίμινι. Οι άνθρωποι εγκαταλείπουν ο ένας τον άλλο. Αυτή είναι η αλήθεια, η αληθινή αλήθεια. Ο έρωτας μπορεί να είναι αμοιβαίος, όχι όμως και το τέλος του έρωτα, ποτέ. Οι σιαμαίοι χωρίζονται. Και ούτε καν αυτοί – γιατί μόνοι τους δεν μπορούν να το κάνουν. Πρέπει να τους χωρίσει κάποιος άλλος, ένας τρίτος – ένας χειρουργός, που μ’ένα νυστέρι κόβει στη μέση το όργανο ή το μέλος ή τη μεμβράνη που τους ενώνει και χύνει αίμα τις περισσότερες φορές, ας το πούμε παρεμπιπτόντως σκοτώνει, σκοτώνει τον ένα, τουλάχιστον, και καταδικάζει τον άλλο, τον επιζήσαντα, σε αιώνιο πένθος, γιατί το μέρος του κορμιού του με το οποίο ενωνόταν με τον άλλο παραμένει ευαίσθητο και πονάει, πονάει πάντα, και αναλαμβάνει πάντα να του θυμίζει ότι δεν είναι κι ούτε θα είναι ποτέ ολόκληρος, ότι αυτό που του αφαίρεσαν δεν θα το έχει ποτέ ξανά.»

Ο Ρίμινι και η Σοφία, δύο ονόματα άκρως συμβολικά, ήρωες σε ένα εφιαλτικό θρίλερ συναισθημάτων, σε ένα υπαρξιακό «tour de force», σε ένα παιχνίδι έρωτα και εξευτελισμού, μνήμης και λήθης. Το «ΠΑΡΕΛΘΟΝ», του Αργεντίνου συγγραφέα Alan Pauls, (Εκδ. Πάπυρος, μετάφρ. Έ.Γιαννοπούλου, σελ.603), δεν είναι (μα με τίποτα) ένα ακόμα ερωτικό μυθιστόρημα, παρότι ως τέτοιο φαίνεται με την πρώτη ματιά ή και με μια βιαστική ανάγνωση των πρώτων 50-60 σελίδων του.

Ένα νεανικό ζευγάρι, ο Ρίμινι και η Σοφία, που είναι μαζί από τα μαθητικά τους χρόνια, χωρίζει μετά από 12 χρόνια μιάς (θεωρούμενης από όλους, φίλους, συνεργάτες, γονείς) τέλειας σχέσης. Χωρίζουν ήρεμα, χωρίς εντάσεις, «πολιτισμένα». Ο αναγνώστης παρακολουθεί την εξέλιξη της ιστορίας από τη μεριά του Ρίμινι, ενός ιδιόρρυθμου τύπου, μεταφραστή 4 γλωσσών, ο οποίος φεύγοντας από την «προστασία» και το «καταφύγιο» που του προσέφερε η σχέση του με την Σοφία, προσπαθεί να ζήσει έντονα, κάνοντας πολλές δουλειές ταυτόχρονα, παίρνοντας ναρκωτικά μετά μανίας και αυνανιζόμενος συνεχώς ως τυπικός ήρωας του Φ.Ροθ. Θέλει να αφήσει πίσω του την σχέση με την Σοφία, προσπαθώντας να ξεχάσει αλλά αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο. Η Σοφία είναι συνεχώς «παρούσα» και φροντίζει να του το θυμίζει με κάθε τρόπο. Σημειωματάκια, εμφανίσεις σε ομιλίες, στη μέση του δρόμου, στα γενέθλια του πατέρα του. Ο ένας κάνει τα πάντα για να ξεχάσει, η άλλη κάνει τα πάντα για να διατηρήσει τη μνήμη. Στο παιχνίδι έρωτα και λήθης μπορεί να υπάρξει νικητής;

Το μυθιστόρημα αρχίζει να αποκτάει εφιαλτικές διαστάσεις όταν η Σοφία εμφανίζεται ως «γυναίκα-φάντασμα», ως «γυναίκα-ζόμπι» (αυτός ήταν ο αρχικός τίτλος του μυθιστορήματος αλλά ο Πάουλς τον βρήκε πολύ «ποπ» και ότι παρέπεμπε αλλού) είτε στις πιο δραματικές στιγμές της ζωής του, όπως το τραγικό ατύχημα της Βέρας, της παθολογικά ζηλιάρας γυναίκας με την οποία ζούσε ο Ρίμινι, είτε συντελώντας στην καταστροφή του γάμου του με την συνάδελφο του Κάρμεν φροντίζοντας να απαγάγει έστω και για μερικές ώρες τον μικρό του γιό. Ο Ρίμινι παθαίνει ένα είδος αμνησίας ή και αλτζχάιμερ ξεχνώντας τις γλώσσες που ήξερε και «πέφτει» - γλυστράει στην ανυποληψία, στον εξευτελισμό, σε μία «Καφκική κόλαση».

Ο Ρίμινι θα γίνει με τη βοήθεια κάποιων φίλων του πατέρα του, δάσκαλος του τένις. Συγγραφική επιλογή κι αυτή καθαρά συμβολική. Διότι το μόνο που κάνει σ’όλη τη ζωή του είναι «να πετάει τη μπάλα μακριά» και να παρατηρεί «τους άλλους να παίζουν». Φοβισμένος και ανεύθυνος, αποξενωμένος και loser δεν είναι τίποτε άλλο από ένας ανώριμος μαλάκας. Είναι εύκολο διατρέχοντας τις σελίδες του μυθιστορήματος να καταλάβεις ότι θα καταλήξει ευνουχισμένος στην αγκαλιά της Σοφίας, εκεί είναι η μοίρα του, διότι «breaking up is hard to do»

«…Η Σοφία είναι ο μεγάλος πιστωτής. Και εσύ, Ρίμινι, άκου με καλά: εσύ δεν είσαι καν ο οφειλέτης. Είσαι ο όμηρος. Είσαι η εγγύηση πως κάποιος, κάποτε, θα της πληρώσει αυτό που ζητάει.»

Η Σοφία θα περιφέρει τον «άσωτο» ως τρόπαιο. Έχει κάνει τα πάντα για να τον «επαναφέρει στον ίσιο δρόμο». Σε μια άκρως Φελλινική σκηνή, στον σύλλογο «Αντέλ Ουγκό»(!!), στην οργάνωση που έχει φτιάξει, «των γυναικών που αγαπούν υπερβολικά», ο Ρίμινι θα είναι το μοναδικό αρσενικό-σύμβολο ότι «πάντα υπάρχει ελπίδα» φθάνει να διατηρείται η μνήμη – μνήμη έντονη στο μυθιστόρημα μέσα από τις φωτογραφίες της σχέσης που διατηρεί η Σοφία, εις πείσμα καταστροφών, μετακομίσεων, περιόδων μίσους ή προσωρινής λήθης και τις οποίες αρνείτο επίμονα να ξαναδεί ο Ρίμινι προσπαθώντας να διαγράψει ένα παρελθόν που είναι εκεί και επιμένει να τον στοιχειώνει.

Ο Πάουλς έφτιαξε περισσότερο ένα «ευρωπαϊκό» μυθιστόρημα αφομοιώνοντας και θυμίζοντας έντονα σε πολλά σημεία μεγάλους συγγραφείς και σκηνοθέτες, «φάρους» της Ευρωπαϊκής κουλτούρας όπως τον Κάφκα, τον Φλωμπέρ, τον Προυστ, τον Κούντερα, τον Τρυφώ με την υπέροχη ταινία «Η ιστορία της Αντέλ Ο.», αλλά και πολύ χαρακτηριστικά τον Φελλίνι, δίνοντας στον ήρωα του βιβλίου τον τόπο καταγωγής του μεγάλου σκηνοθέτη (το Ρίμινι) ενώ κάποιες στιγμές το μυθιστόρημα στις γκροτέσκες σελίδες του θυμίζει τις ταινίες του κορυφαίου Ιταλού σκηνοθέτη.

Δεν είναι ένα εύκολο ανάγνωσμα και κάποιες στιγμές μπορεί να γίνει έως και απωθητικό. Ο Πάουλς εισάγει στην ιστορία σελίδες και κεφάλαια για κάποιον θεότρελλο ζωγράφο σε στυλ Φ.Μπέηκον, τον οποίον λατρεύουν ο Ρίμινι και η Σοφία, πολλές φορές φλυαρεί και πλατειάζει αλλά η γραφή και το στυλ του είναι τόσο γοητευτικά που νιώθεις να βυθίζεσαι και να συμπάσχεις με τους χαρακτήρες (εξαιρετικούς στην απεικόνισή τους αλλά τόσο – μα τόσο εξωφρενικούς).

Εκείνο που απουσιάζει εντελώς είναι οι πολιτικές αναφορές. Η δικτατορία και μετά η δημοκρατική παλινόρθωση δεν υπάρχουν στις σελίδες του μυθιστορήματος, ούτε καν ως background – μάλλον στην πρόθεση του συγγραφέα ήταν να το βιβλίο να μην έχει κάποιο χωροταξικό σημείο αναφοράς, εξάλλου είναι μια ιστορία που θα μπορούσε να εκτυλλίσεται σε οποιαδήποτε πόλη του κόσμου.

Το μυθιστόρημα του Πάουλς μπορεί να διαβαστεί με διαφορετικούς τρόπους - θέλει βέβαια προσπάθεια και ιδιαίτερη προσοχή από τον αναγνώστη, και είναι ανοιχτό σε πολλές ερμηνείες και κριτικές (η άποψη της Alef εδώ).Πολυεπίπεδο και σε πολλές περιπτώσεις φιλοσοφικό σαν δοκίμιο, είναι ένα εξαιρετικό δείγμα γραφής από έναν συγγραφέα που εκπλήσσει με την ποιότητα της γραφής του. Χαρακτήρες δουλεμένοι τόσο πολύ που σου μένουν αξέχαστοι, διάλογοι καταπληκτικοί, χιούμορ και εικόνες μοναδικές। Η ατμόσφαιρα του βιβλίου αλλάζει και γίνεται εφιαλτική σε κάποιες σελίδες, ενώ πολλές φορές ένιωσα την ανατριχίλα στην ραχοκοκκαλιά μου...Στην απόλαυση του γοητευτικού μυθιστορήματος συνέβαλλε η υπέροχη μετάφραση της Έφης Γιαννοπούλου.

«Ο έρωτας είναι αυτό που κάνουνε τα σώματα, κι εμείς τώρα είμαστε μόνο φαντάσματα.»




04 - yasmin-levy - una-noche-mas by librofilo