Παρασκευή, Μαΐου 16, 2014
posted by Librofilo at Παρασκευή, Μαΐου 16, 2014 | Permalink
"Έχουν τα όνειρά σου μουσική;"
«Όλα
ξεκίνησαν με τον Κανόνα του Πάχελμπελ, κι εκεί θα επιστρέψουν έντρομα.»
Μια
νουβέλα μουσική με τόσο πυκνή γραφή που παρά τις 62 σελίδες της νιώθεις ότι
διάβασες ένα πολυσέλιδο μυθιστόρημα. Μια κυκλική κατακερματισμένη σύνθεση γύρω
από τον χρόνο, την απώλεια, τη μελαγχολία, την επαφή, την γραφή την ίδια. Ένα
κείμενο γεμάτο φράσεις μουσικές, φράσεις αποσπασματικές, σκηνές από ταινίες που
δεν γυρίστηκαν ποτέ. Το αριστουργηματικό «360» του εξαιρετικού και πολυποίκιλου συγγραφέα και μεταφραστή (Κάιρο,1946), Αχιλλέα Κυριακίδη
(Εκδ.Πατάκη, σελ.62) δεν είναι μόνο αυτά ή μάλλον είναι αυτά αλλά είναι κι
άλλα, πολλά…
«Τώρα
θα μ’ακούσεις. Τώρα που ούτε πια να υποκριθείς μπορείς πως δεν μ’ακούς. Τώρα
που μπορώ επιτέλους να ρυθμίσω εγώ το χρόνο, να πω εγώ πότε θα πάψω να σου
μιλώ, πότε θ’ανάψω το φως για να σε βλέπω καλύτερα, πότε θα τηλεφωνήσω να τους
πω τι έκανα, να τους ζητήσω να΄ρθουν να σε πάρουν.
Τώρα
θα μ’ακούσεις. Τώρα που, χάνοντας σε, σε κερδίζω για πάντα.»
Ένας
άνθρωπος παρασύρεται από ένα ταξί που δεν σταματάει σε μια διάβαση πεζών. Θα
μάθουμε ποιος είναι όταν η νουβέλα ολοκληρώσει (;) τον κύκλο της. Ένας μουσικός
γράφει ένα κείμενο που η ανάγνωσή του πρέπει να κρατήσει ακριβώς 10 λεπτά και
11 δευτερόλεπτα όσο κρατάει το «Langsamer Satz»
του Βέμπερν – θα πάει να πιεί ένα καφέ και άθελά του (ή μήπως μοιραία;) θα
υποδυθεί τον ντετέκτιβ για να βοηθήσει μια γυναίκα που του θυμίζει την μητέρα
του και η οποία υποπτεύεται ότι ο σύζυγός της, την απατά με μια Ψυχίατρο που
πηγαίνει να δώσει μια διάλεξη για τα αίτια της Μελαγχολίας – «…δεν ξέρω σήμερα
τι θα μπορούσε να είναι πιο πολιτικό…».Ο οδηγός ταξί που την μεταφέρει, και
σύζυγος της σερβιτόρας του καφέ που κάθεται ο μουσικός, ξυλοφορτώνει μετανάστες
και θα βρει σεξουαλική ανακούφιση στον Ιάσονα που σπουδάζει Ιστορία. Όλα αυτά
ενώ παρακολουθούμε τις κατακερματισμένες αναμνήσεις μια ηλικιωμένης και
μαθαίνουμε για την φρικτή δολοφονία ενός Εσθονού συνθέτη που ο θάνατός του
μοιάζει με την αυτοκτονία του πατέρα του Μουσικού.
«Υπάρχει
ένας αντικειμενικός χρόνος που τον μοιραζόμαστε όλοι, κι ένας άλλος, καθαρά
προσωπικός, αυτό που λέμε «αίσθηση του χρόνου» κι έχει να κάνει πιο πολύ με τη
μνήμη, αλλά και με ιδιωτικές προβολές στο μέλλον, με την αναμονή, την
προσδοκία, το φόβο, την ελπίδα.»
Ο
Κυριακίδης πιστός στο μινιμαλισμό που τον διακρίνει στη συγγραφική και την
σκηνοθετική του καριέρα, με αυτό του το έργο παραδίδει την πιο πλήρη συγγραφική
του δουλειά. Η κυκλικής μορφής νουβέλα του, ασχολείται με ανθρώπους
καθημερινούς όλων των κοινωνικών τάξεων και τύπων που τους παρακολουθούμε με τη
γραφή να αποτελεί το αντίστοιχο της κινηματογραφικής κάμερας η οποία κινείται
κυκλικά παρασύροντας τον θεατή/αναγνώστη σε ένα σαγηνευτικό χορό.
«Non
se puede vivir
sin amar»(«Δε γίνεται να ζεις αν
δεν αγαπάς»)
Η
μουσικότητα αλλά και η μελαγχολία του κειμένου είναι διάχυτη και κατακλύζει τις
σελίδες του, είτε με φράσεις αντιστικτικές σαν ρετσιτατίβι που επανέρχονται
ξανά και ξανά ενώ οι χαρακτήρες (που θα μπορούσαν να αποτελέσουν ο καθένας τον
ήρωα μιας ξεχωριστής αυτόνομης σύνθεσης) στροβιλίζονται και παρασύρονται σ’αυτό
το ξεχωριστό παιχνίδι που εμπεριέχει πολλά σουρεαλιστικά στοιχεία στη δομή του.
Όπως
και στις (εξαιρετικές όλες) προηγούμενες νουβέλες ή διηγήματά του, ο Κυριακίδης
είναι κι εδώ επηρεασμένος από τον Μπόρχες, όπου οι διαστάσεις του κειμένου
διαστέλλονται, και όπου πίσω από την κάθε πρόταση (ενδέχεται να) κρύβεται κάτι
άλλο-σαν μπάμπουσκες τοποθετημένες στη σειρά. Το 360, μπορεί να ξεγελάσει τον
ανυποψίαστο αναγνώστη που θα το προσεγγίσει χαλαρός αφού απαιτεί εκτός από
πλήρως ενεργητική ανάγνωση, τουλάχιστον άλλη μια επανάγνωση, για να κατανοήσει
κανείς πλήρως την πυκνότητα του λόγου και τα νοήματα του κειμένου.
«Η
ευτυχία είναι η κρύπτη της απελπισίας»
Μια θαυμάσια ελεγεία, ένα βιβλίο-κόσμημα από έναν από τους καλύτερους στυλίστες (ο οποίος
ακολουθεί την παράδοση των Γονατά, Καχτίτση, Παπαδημητρακόπουλου) που
διαθέτουμε, το οποίο αποτελεί μάθημα γραφής και υπαινικτικότητας, ύφους και
γλώσσας, δομής και ανάπτυξης, βαθιά υπαρξιακό και ανθρώπινο (είναι ιδιαίτερα
γοητευτικό το αγκάλιασμα που κάνει ο συγγραφέας στους χαρακτήρες του-σαν ένα
αέρινο χάδι στο μάγουλο), σε πρώτο επίπεδο ψυχρό και αποστασιοποιημένο αλλά
στην πραγματικότητα σπαρακτικό και λυρικό. Η αναγνωστική απόλαυση είναι
δεδομένη.
ΥΠΕΡΟΧΟ ΒΙΒΛΙΟ!!