Δευτέρα, Μαΐου 27, 2019
posted by Librofilo at Δευτέρα, Μαΐου 27, 2019 | Permalink
"Όταν δεν το περιμένεις"
Πολλές
φορές, τα ωραία βιβλία σε βρίσκουν εκεί που δεν το περιμένεις. Τι πιο
ταιριαστός λοιπόν, ο τίτλος μιας από αυτές τις αναπάντεχες λογοτεχνικές συναντήσεις, που
περιγράφει ακριβώς αυτό το συναίσθημα της έκπληξης. Το «ΟΤΑΝ ΔΕΝ ΤΟ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙΣ» («Widerfahrnis») το βραβευμένο με το εθνικό βραβείο της χώρας,
το 2016, μυθιστόρημα του Γερμανού Bodo Kirchhoff (Αμβούργο,1948) – (εκδ. Αιώρα, μετάφρ.
Δέσπ. Κανελλοπούλου, σελ.266), αυτό το ιδιόμορφο «μυθιστόρημα δρόμου», είναι
ένα γλυκόπικρο βιβλίο γεμάτο ανθρωπιά, με μια ιστορία τόσο σαγηνευτική που
είναι αδύνατο να της αντισταθείς.
«Οι
αναμνήσεις θα έπρεπε να είναι σαν τα λήμματα μιας εγκυκλοπαίδειας, να
χρησιμεύουν μόνο στο να βάζουν τις σωστές πληροφορίες στη σωστή σειρά, αλλά
στην πραγματικότητα είναι ψίθυροι, σειρήνες που έρχονται να σε πλανέψουν ή να
σε πληγώσουν, ή και τα δύο μαζί.»
Ο
Γιούλιους Ράιτερ και η Λεώνη Παλμ. Δύο ολοζώντανοι μυθιστορηματικοί χαρακτήρες,
δύο άνθρωποι ηλικιωμένοι, εκείνος πλησιάζει τα 70, εκείνη μικρότερη, που έχουν
περάσει από σκοπέλους και τρικυμίες στη ζωή τους, συναντιούνται και αποτολμούν
ένα ταξίδι προς τον Νότο, για όπου τους βγάλει, γνωρίζοντας μέσα τους, ότι όταν
επιστρέψουν τίποτα δεν θα είναι ίδιο στη ζωή τους, από εδώ και πέρα.
Ο
Ράιτερ, είχε έναν αρκετά γνωστό εκδοτικό οίκο που έκλεισε, η Λεώνη ένα καπελάδικο
που χτυπήθηκε από την πορεία των πραγμάτων – οι άνθρωποι δεν διαβάζουν βιβλία
και δεν αγοράζουν ποιοτικά καπέλα πλέον. Ζουν και οι δυο, σε ένα συγκρότημα
κατοικιών στις Βαυαρικές Άλπεις, κοντά στα σύνορα με την Αυστρία και ένα βράδυ,
η Λεώνη βρίσκεται έξω από την πόρτα του Ράιτερ, ο οποίος το ίδιο απόγευμα είχε
διαλέξει στη τύχη, ένα μικρό βιβλίο χωρίς τίτλο, με μόνο το όνομα της συγγραφέως
στο εξώφυλλο, από την βιβλιοθήκη του
συγκροτήματος. Η Λεώνη τον ενοχλεί βραδιάτικα για να τον καλέσει στην
αναγνωστική λέσχη που συντονίζει κι εκείνος της προσφέρει ένα ποτήρι κόκκινο
Ιταλικό κρασί. Πάνω στη κουβέντα του μιλάει για ένα παλιό BMW ανοιχτό αυτοκίνητο που έχει και δεν το μετακινεί πια.
Συμφωνούν να πάνε μέσα στη νύχτα για ένα τεστ-ντράιβ, να δουν αν λειτουργεί το
αυτοκίνητο. Είναι άνοιξη, έξω έχει χιονίσει, το κρύο είναι τσουχτερό και με τα
πολλά, το βάζουν μπροστά και φεύγουν. Χωρίς να το πολυσκεφτούν, θα βρεθούν στην
Αυστρία και αποφασίζουν να τραβήξουν προς την Ιταλία καθώς η αίσθηση της ελευθερίας
στο δρόμο τους κατακλύζει και η κουβέντα-γνωριμία τους παρασέρνει.
«Ο
Ράιτερ κοίταζε τον δρόμο, είχε σχεδόν ξεχάσει πόσο όμορφη μπορούσε να είναι η
οδήγηση τη νύχτα πλάι σε μια γυναίκα.»
Διατρέχοντας
τον Ιταλικό αυτοκινητόδρομο και σταματώντας για προμήθειες σε τσιγάρα, τρόφιμα
και πρόχειρα ρούχα, η απόφαση είναι ομόφωνη – να φτάσουν όσο νοτιότερα μπορούν,
ο προορισμός τους είναι πλέον η Σικελία. Η ωραία διαδρομή, ο γλυκός καιρός,
αλλά κυρίως η ευκαιρία για ατελείωτους διαλόγους πάνω στη ζωή τους, έχουν φέρει
πολύ κοντά τους δύο ανθρώπους που σχεδόν δεν καταλαβαίνουν, πότε θα βρεθούν
στην Κατάνια. Εκεί, στο χάος της πόλης με τις φωνές των μικροπωλητών και την
πολυκοσμία, θα γνωρίσουν ένα μικρό σκουρόχρωμο κορίτσι, που προσπαθεί να τους πουλήσει
ένα μενταγιόν. Το κορίτσι είναι πολύ γλυκό, αμίλητο αλλά και επίμονο, αυτόματα
τα ανθρωπιστικά τους αντανακλαστικά θα λειτουργήσουν, θα της προσφέρουν φαγητό,
θα την βάλουν στο τραπέζι τους, θα την φιλοξενήσουν στο δωμάτιο που έχουν
νοικιάσει. Η περιπέτειά τους αλλάζει ύφος και τόνο και μετατρέπεται από εκδρομή
σε κάτι πιο σοβαρό.
Εξαιρετικός
αφηγηματικός ρυθμός, διάλογοι αφοπλιστικοί και μια σαγηνευτική ερωτική και όχι
μόνο ιστορία, χαρακτηρίζουν το μυθιστόρημα του Κίρχοφ. Οι δύο άνθρωποι στα
τελειώματα της ζωής τους, ξανανιώνουν μέσα από την τυχαία γνωριμία τους, δεν θα
είναι πλέον δύο ηττημένοι που απλά μετρούσαν τον χρόνο και οι ημέρες τους φαίνονταν
ίδιες, αλλά δύο ενήλικες που έχοντας ζήσει γεμάτες ζωές, και κουβαλώντας πληγές
και φαντάσματα, θα ξανανιώσουν τον έρωτα, θα ξαναβρούν την χαρά του διαλόγου,
την γοητεία της γνωριμίας με έναν ενδιαφέροντα άνθρωπο. Θα καπνίσουν ατελείωτα
τσιγάρα, θα οδηγήσουν για εκατοντάδες χιλιόμετρα ακούγοντας την ίδια
παλιομοδίτικη κασέτα, θα ερωτευτούν για τελευταία φορά στη ζωή τους.
«Όλο
αυτό μπορεί να τελειώσει εδώ και τώρα, του είπε. Γιατί πιστεύετε ότι
βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή οι δυο μας σ’ αυτό εδώ το αυτοκίνητο; Εξαιτίας ενός βιβλίου;
Το πιστεύετε στ’ αλήθεια; Πήρε ένα τσιγάρο, πήρε και τον αναπτήρα, και του
γύρισε ελαφρά την πλάτη. Βρισκόμαστε εδώ εξαιτίας των ανθρώπων που δεν υπάρχουν
πια ή δεν υπήρξαν ποτέ στη ζωή μας…»
Το
μυθιστόρημα, εκτυλίσσεται μέσα σε 4-5 ημέρες (τρεις μέρες θα κάνουν να φτάσουν
στην Σικελία και 1-2 μέρες μετά εκεί), και θα αλλάξει ύφος μετά τα 2/3 του, το ανέμελο
road trip και η ερωτική
ιστορία, θα συναντήσουν την προσφυγική κρίση, θα βρεθούν μπροστά της χωρίς να
μπορούν να την αποφύγουν, και αυτόματα τα διλήμματα θα προκύψουν. Τι κάνουν δύο
μορφωμένοι και πολιτισμένοι Ευρωπαίοι, μπροστά σε τέτοιες συνθήκες; Η κουλτούρα
τους, ο τρόπος σκέψης τους, δεν τους επιτρέπει να γυρίσουν το πρόσωπο. Θα
εμπλακούν, και το ταξίδι τους θα αποκτήσει ένα άλλο νόημα. Θα προκύψουν
διαφωνίες για τον χειρισμό του και η συνέχεια θα είναι διαφορετική από αυτό που
έδειχνε στην πορεία του ταξιδιού τους, ενώ το πικρό φινάλε του βιβλίου θα έρθει
φυσιολογικά.
«Κανένα
πρώτο φιλί δεν πετυχαίνει αν δεν υπερβείς τον εαυτό σου. Αλλά που θα ήμασταν
χωρίς λίγη υπεραυτοεκτίμηση – ο καθένας θα ήταν κλεισμένος στο καβούκι του, ένας
πρόσφυγας της ζωής!»
Υπέροχο
μυθιστόρημα το «Όταν δεν το περιμένεις», σε εγκλωβίζει μέσα του, με τις κατάλληλες
δόσεις συναισθηματισμού, και τους ευφυέστατους διαλόγους, όπως και την αίσθηση
ελευθερίας που αποπνέει. Ανθρωπισμός και αλληλεγγύη, διακριτικότητα και ελπίδα,
τα λάθη που κάναμε, οι αποφάσεις που πήραμε, οι άνθρωποι που γίναμε, περνάνε
μέσα από τις εξομολογήσεις των δύο ανθρώπων, που αφήνονται να παρασυρθούν για
πρώτη φορά στη ζωή τους, από τις παρορμήσεις τους και από τα παιχνίδια της τύχης.
Το υπαρξιακό και πολυεπίπεδο μυθιστόρημα του Κίρχοφ, συγκινητικό και συναισθηματικό χωρίς να γίνεται μελό, στιβαρό και συγκροτημένο μέσα στην φαινομενική του απλότητα, είναι
ένα βιβλίο που δεν μπορείς να ξεχάσεις εύκολα.
Βαθμολογία
84 / 100
0 Comments:
Δημοσίευση σχολίου