Σάββατο, Ιουνίου 11, 2022
posted by Librofilo at Σάββατο, Ιουνίου 11, 2022 | Permalink
Το ταξίδι να γράφεις για ταξίδια (Βασίλειος Δρόλιας "Ταξίδια με λάθος ανθρώπους")
Αναγνώστης ολκής, αλλά και πολύ ενδιαφέρων συγγραφέας ο Βασίλειος Δρόλιας (1969, Αθήνα), αποτελεί την ιδιαίτερη περίπτωση ενός ανθρώπου, που βιώνει έναν εσωτερικό διχασμό. Από τη μια στον επαγγελματικό του βίο, είναι αστροφυσικός, που δουλεύει για πολυεθνικές εταιρείες με έδρα εκτός Ελλάδος και ταξιδεύει πολύ για επαγγελματικές συναντήσεις, από την άλλη, ασχολείται μανιωδώς με βιβλία, διαβάζει (πάρα) πολύ, γράφει κριτικές ενώ είναι δημιουργός κι ενός ιστολογίου αφιερωμένου στον μεγάλο συγγραφικό του έρωτα, τον Thomas Pynchon.
 
Μετά από δυο λογοτεχνικά εγχειρήματα με αρκετή χρονική απόσταση μεταξύ τους, που στη βάση τους είναι η μυθοπλασία («Τυχαία είσοδος», εκδόσεις Τόπος, 2008 και «Nyos», εκδόσεις Κέδρος, 2016), ο Βασίλειος Δρόλιας με το τρίτο του βιβλίο, «ΤΑΞΙΔΙΑ ΜΕ ΛΑΘΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ» (εκδόσεις Κέδρος, σελ.186), εισβάλλει σε μια ακαθόριστη (και δύσκολα κατατάξιμη) λογοτεχνική περιοχή, που όπως φαίνεται του ταιριάζει πολύ καλύτερα, καθώς το νέο του εγχείρημα, είναι ένα βιβλίο που μπορεί εκείνος να το προσδιορίζει ως «μυθιστόρημα», αλλά είναι ουσιαστικά ένα υβριδικό λογοτεχνικό έργο, το οποίο ισορροπεί (με επιτυχία), μεταξύ δοκιμίου, autofiction (αυτομυθοπλασία ή μυθιστορηματική αυτοβιογραφία) και ταξιδιωτικού μυθιστορήματος, ενώ υπάρχουν και αναγνώστες που το χαρακτήρισαν «συλλογή διηγημάτων».


«Το ταξίδι είναι μια σειρά από αναμονές. Το ταξίδι είναι μια συνεχόμενη αναμονή. Είναι μια αλληλουχία από χρονικά «τίποτε» που σε μεταφέρουν στον χώρο. Η αναμονή είναι ο παράγοντας που κινεί τη διεργασία αυτής της μεταφοράς, είναι το καύσιμο για το ίδιο το ταξίδι.»
 
Στο «Ταξίδια με λάθος ανθρώπους», ο Δρόλιας ασχολείται με τον μηχανισμό του ταξιδιού, από την προετοιμασία του έως την υλοποίησή του, από το τελετουργικό αλλά και μηχανιστικό (από ένα σημείο και μετά) φτιάξιμο της βαλίτσας έως την επιστροφή στο σπίτι. Ενδεικτικά κάποια από τα κεφάλαια του βιβλίου (ή οι ενότητες που διαβάζονται σαν διηγήματα) έχουν τίτλους όπως: «check-in», «η βαλίτσα», «αεροδρόμιο», «η αναμονή», «οικονομική ή business», «fear of flying», «αεροπλάνα και τρένα», και άλλα. Ο συγγραφέας μπορεί να εστιάζει στο αεροπορικό ταξίδι – μόνο ένα κεφάλαιο ασχολείται με το ταξίδι με τρένο (που τον γοητεύει πολύ), αλλά ουσιαστικά στοχάζεται πάνω στο νόημα του ταξιδιού, παρατηρεί διεξοδικά τους ανθρώπους που στέκονται στις ουρές, την αμηχανία της αναμονής στις πύλες (τα «gates»), στη διάρκεια των ατελείωτων πτήσεων, στα βιβλία που επιλέγει να πάρει μαζί του στο κάθε ταξίδι – πάντα «απαιτητικά αναγνώσματα» -, στη μουσική που θα ακούει από τα ακουστικά του, στη διάρκεια των πτήσεων ενώ παραθέτει και διάφορες συζητήσεις/συναντήσεις που έχει με τους ανθρώπους που κάθονται δίπλα του στα αεροπλάνα και είναι πάντα έτοιμοι να «ανοιχτούν» στον ακροατή που έχουν μπροστά τους, καθώς γνωρίζουν ότι αυτή η συνάντηση έχει καθορισμένο χρονικό περιορισμό και δεν έχει δεσμεύσεις.
 
Αυτές οι μικροϊστορίες (σαν μικροδιηγήματα), κατά τη διάρκεια των ταξιδιών, προσφέρουν άφθονο μυθιστορηματικό υλικό στον προσεκτικό ακροατή – συγγραφέα, που παρά την αρχική του δυσφορία, παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Οι αφηγήσεις που παραθέτει ο Δρόλιας, είναι ενδεχομένως (οι περισσότερες) προϊόντα της φαντασίας του, πράγμα που τονίζει το μυθιστορηματικό πλαίσιο του βιβλίου, αλλά κι «αληθινές» να είναι, δεν έχει καμιά σημασία για τον αναγνώστη, ο οποίος μετά τις πρώτες σελίδες έχει εισέλθει για τα καλά στο σύμπαν που έχει κατασκευάσει ο συγγραφέας.


«Αισθάνομαι ότι λίγοι συνειδητοποιούν πως το σημαντικότερο μέρος του γραψίματος δεν είναι το ίδιο το γράψιμο. Το μεγαλύτερο τμήμα της διαδικασίας είναι η ανάλυση και η σκέψη που θα οδηγήσουν κάποια στιγμή στο γράψιμο. Είναι το κομμάτι που παίρνει τον περισσότερο χρόνο, είναι το κομμάτι που οδηγεί όλα τα υπόλοιπα. Το δεύτερο σημαντικό μέρος του γραψίματος είναι το «κόψιμο». Είναι η διεργασία που, σαν τη γλυπτική, μορφοποιεί το έργο απ’ την αρχική ακατέργαστη πέτρα σε κάτι άλλο, το οποίο βρίσκεται όσο πιο κοντά γίνεται στην αρχική σκέψη. Το ενδιάμεσο κομμάτι, αυτό που τοποθετεί τις λέξεις στο κενό του υπολογιστή, της γραφομηχανής ή του χαρτιού, είναι το πιο ασήμαντο, το πιο γρήγορο και τελικά ίσως το πιο αδιάφορο.»
 
Υπάρχουν κεφάλαια / κομμάτια του βιβλίου, που εντυπωσιάζουν με την πληρότητά τους, αλλά και την δύναμη της ιστορίας που αφηγούνται. Κυρίως μετά την μέση, το βιβλίο ουσιαστικά απογειώνεται και αποκτά την μυθιστορηματική του ταυτότητα, καθώς στα στοχαστικά μέρη που ίσως είναι και τα πιο ενδιαφέροντα της αφήγησης, εισέρχονται ιστορίες που έχουν μυθοπλαστική δύναμη όπως «Ο τηλεφωνικός θάλαμος» με ένα ταξίδι στο Αμβούργο που εξελίσσεται διαφορετικά από αυτό που προγραμμάτιζε ο αφηγητής ή το εκπληκτικό κεφάλαιο «Είμαστε επτά», όπου ένα νεανικό ταξίδι στην Ουαλία, οδηγεί σε ένα ποίημα του Wordsworth από το 1798, η το «The land of the free», όπου ένα προγραμματισμένο meeting στην Καλιφόρνια με τον ιδιοκτήτη μιας μεγάλης τεχνολογικής εταιρείας, αποκαλύπτει πρακτικές σέκτας.
 
Στο βιβλίο υπάρχει πλήθος αναφορών σε βιβλία – όπως προαναφέρω στην αρχή του κειμένου, ο Δρόλιας είναι στιβαρός αναγνώστης -, σε μουσικές, σε ταινίες, σε τηλεοπτικές σειρές που συντροφεύουν τον ταξιδιώτη στις πολύωρες πτήσεις του. Από τους «Σατανικούς στίχους» του Ρούσντι και τους «Δαιμονισμένους» του Ντοστογιέφσκι έως την παλιά τηλεοπτική σειρά «Public eye» ή την σατιρική «Curb your enthusiasm», η απόσταση δεν είναι τόσο μεγάλη όσο φαίνεται και κάποιο απ’ όλα αυτά ή και όλα μαζί μπορούν να συνοδεύσουν τον μοναχικό ταξιδιώτη στις ατελείωτες ώρες του κενού αέρος στο οποίο βρίσκεται.
 
«Δεν έχω κάνει ποτέ ταξίδι χωρίς ένα βιβλίο μαζί μου. Είτε πρόκειται για πραγματικό, φυσικό βιβλίο είτε για ηλεκτρονικό, το βιβλίο αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι κάθε ταξιδιού και σημείο στήριξης για όλη τη διαδικασία. Αν θα αναγκαζόμουν να ταξιδέψω χωρίς βιβλίο, θα ένιωθα γυμνός κι αμφιβάλλω αν θα μπορούσα να περάσω σε μια κατάσταση εσωτερικής ισορροπίας χωρίς το ξεφύλλισμα και την ανάγνωση. Ταξιδεύω για να διαβάζω και διαβάζω για να ταξιδεύω, με τον ίδιο τρόπο που ακούω μουσική την ώρα που τρέχω. Το βιβλίο αποτελεί θεμελιώδες κομμάτι του ρυθμού και της απομάκρυνσης, εσωτερικής και εξωτερικής. Το βιβλίο όμως δεν αποτελεί ένα κενό, αλλά είναι η υποδοχή των συλλογισμών μου που θα ακολουθήσουν στη συνέχεια στο υπόλοιπο ταξίδι.»


Υπάρχουν εντός της αφήγησης, πόλεις αγαπημένες και πόλεις που περιγράφονται με μαύρα χρώματα – το Αμβούργο είναι μια από αυτές. Το βιβλίο που γράφτηκε πριν την πανδημία και την απαγόρευση των πτήσεων, περιγράφει (με φανερή δυσφορία), τον κόσμο των στελεχών επιχειρήσεων και των τεχνοκρατών που με το που κάθονται στη θέση τους μέσα στο αεροπλάνο, ανοίγουν τον υπολογιστή τους και δουλεύουν, μιλάει για ένα κόσμο που δεν ξέρουμε αν θα επανέλθει στις πρακτικές του κοντινού παρελθόντος. Η πανδημία έχει αλλάξει κατά πολύ τις συνήθειες, η τηλεργασία και τα teleconferences, είναι πλέον μέρος της καθημερινότητας πολλών. Ο συγγραφέας εκφράζει την κούρασή του, από τα συνεχή ταξίδια, δεν αισθάνεται τυχερός (παρότι οι περισσότεροι θα τον χαρακτήριζαν έτσι).

Με την σκιά του W.G.Sebald να αιωρείται διαρκώς μέσα στο βιβλίο – υπάρχουν και φωτογραφίες τραβηγμένες από τον συγγραφέα, που θυμίζουν έντονα τον σπουδαίο Γερμανό, που κάποια από τα βιβλία του αναφέρονται και μέσα στην αφήγηση, ο Δρόλιας επιχειρεί ένα στοχαστικό εσωτερικό ταξίδι, ένα road-novel αυτογνωσίας χρησιμοποιώντας γλώσσα απλή αλλά ουσιαστική, με ευκρινή αφηγηματικό λόγο χωρίς εξάρσεις αλλά ιδιαίτερα σαγηνευτικό και συναρπαστικό.
 
Το «Ταξίδια με λάθος ανθρώπους», είναι με βεβαιότητα, το καλύτερο βιβλίο που έχει γράψει ο Βασίλειος Δρόλιας μέχρι στιγμής, και σίγουρα θα αποτελέσει σταθμό στην συγγραφική του πορεία. Με έξοχο αφηγηματικό ρυθμό, είναι μια ενδελεχής καταγραφή των μοντέρνων κοινωνικών νευρώσεων, που χάρη στην ευαίσθητη ματιά του συγγραφέα διαβάζεται ευχάριστα, παρασύροντας τον αναγνώστη σε ένα απολαυστικό ταξίδι που μπορεί και να κρατήσει όσο μια πτήση προς μια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα.  
 
«Είμαι τα ταξίδια μου. Είμαι κάθε γωνιά του πλανήτη που έχω αγγίξει. Είμαι κάθε μόριο αέρα που έχω αναπνεύσει πάνω από ωκεανούς, ερήμους και οροσειρές. Είμαι όλα όσα προσπαθώ να αποφύγω, όλα όσα δεν θέλω να κρατήσω, όλα όσα δεν αντέχω να διατηρήσω στην ισορροπία των στιγμών. Είμαι όλες οι αποφάσεις μου, όλες οι γνωριμίες μου, όλα τα άγνωστα χαμόγελα και όλες οι τυχαίες συζητήσεις με πρόσωπα που γνώρισα και που δεν θα ξαναδώ ποτέ. Είμαι όλα όσα έχω ταξιδέψει. Χωρίς να έχω την αίσθηση ότι έχω καταλάβει τίποτε απ’ τις χώρες που γύρισα, χωρίς να έχω την υπεροψία πως κατάφερα να καταλάβω ούτε το απέναντι ντουβάρι.»

Βαθμολογία : 83 / 100



 
 
 
 
 



0 Comments:


Δημοσίευση σχολίου

~ back home