Ο Πάκο Ιγνάσιο Ταϊμπο ΙΙ στο πρώτο του μυθιστόρημα «ΜΕ ΤΕΣΣΕΡΑ ΧΕΡΙΑ» (εκδ.ΑΓΡΑ) (88) ανατρέπει όλες τις γνωστές δομές και φόρμες του αστυνομικού και του πολιτικού μυθιστορήματος.

Σε ένα βιβλίο-παζλ, όπου υπάρχουν 19 διαφορετικές ιστορίες,άπειρος αριθμός προσώπων που παρελαύνουν,υπαρκτά πρόσωπα τα οποία μπερδεύονται με μυθιστορηματικούς ήρωες,πράκτορες της CIA,αναρχικοί επαναστάτες ήρωες του Ισπανικού εμφυλίου,κομμουνιστές που επέζησαν από Σταλινικές διώξεις και ότι άλλο μπορεί κανείς να βάλει στο μυαλό του, ο συγγραφέας σαν ένας ιδανικός μάγειρας κατορθώνει να μας παρουσιάσει ένα φαγητό που γλείφουμε τα δάχτυλά μας τρώγοντάς το.

Τι είναι τελικά το μυθιστόρημα αυτό?Διαβάζοντας το και απολαμβάνοντας κάθε σελίδα του,δεν είμαι σε θέση να το κατατάξω κάπου.Θα το χαρακτήριζα πολιτικό θρίλερ με αστυνομική δομή αλλά και πάλι ο χαρακτηρισμός είναι ελλειπής.

Τυπικά παρακολουθούμε την προσπάθεια ενός παρανοϊκού πράκτορα της CIA ,ο οποίος ηγείται ενός αυτόνομου τμήματος με την μνημειώδη ονομασία Shit Department, να ενοχοποιήσει έναν υπουργό των Σαντινίστας με σκοπό να πλήξει την αξιοπιστία της κυβέρνησης της Νικαράγουας.Σε αυτή του την προσπάθεια και μέσα στην παράνοια του εμπλέκει δύο δημοσιογράφους (έναν Μεξικανό και έναν Αμερικανό-φοβερούς τύπους),έναν Βούλγαρο γέροντα κομμουνιστή ,έναν μαφιόζο Μεξικάνο έμπορο ναρκωτικών και την συμμορία του.Μέσα στην ιστορία άλλος περισσότερο-άλλος λιγότερο εμφανίζονται, οι Λ.Τρότσκι,Σ.Λώρελ (ο λιγνός του διδύμου Χοντρός-Λιγνός),ο μάγος Χουντίνι ,ο Πάντσο Βίγια ,ενώ η αχαλίνωτη φαντασία του Πάκο τοποθετεί μέσα στην δράση έναν Ισπανό αναρχικό ο οποίος έχει καταφύγει στο Μεξικό και ζει σε γηροκομείο (έχοντας παραστεί δυο φορές στην κηδεία του στην Ισπανία και στην Γαλλία-κλαίγοντας με μαύρο δάκρυ,διότι όπως λέει χαρακτηριστικά «εάν δεν κλάψεις στην κηδεία σου,σε ποιανού κηδεία θα κλάψεις?»),διάφορους περίεργους εκτελεστές (έναν νάνο,ένα κουτσό),διεφθαρμένους Μεξικανούς αστυνομικούς,μιά άσχετη ιστορία περιπέτειας που διαδραματίζεται στην Μαλαισία την οποία διαβάζει και ξαναγράφει ο Βούλγαρος κομμουνιστής,ένα χαμένο μυθιστόρημα του Λ.Τρότσκι,και διάφορα άλλα τα οποία δεν θυμάμαι αυτή τη στιγμή.

Φανερά επηρρεασμένος από την εμβληματική τριλογία του Τζον Ντος Πάσος “USA”,ο Ταϊμπο ειρωνεύεται και κριτικάρει την Αμερικάνικη πολιτική στην Λ.Αμερική,κάνοντας όμως ένα συνολικό σχόλιο στην ιστορία του 20ου αιώνα.Οι καλύτερες στιγμές του βιβλίου είναι η εξιστόρηση της ζωής του Βούλγαρου Βασίλιεφ,οι μάχες στον Ισπανικό εμφύλιο,οι σκηνές στην Νικαράγουα,η περιγραφή της ζωής ενός ομοφυλόφιλου Αμερικανού φωτογράφου από τον Ισπανικό εμφύλιο μέχρι τις μαύρες λίστες του Χόλυγουντ.

Οι ιστορίες μπορεί φαινομενικά να μην έχουν καμμία σχέση μεταξύ τους αλλά ο Ταϊμπο βρίσκει τον τρόπο να τις συνδέσει αρμονικότατα ώστε να μη μείνει στο τέλος καμμία απορία στον αναγνώστη.Δυστυχώς όμως,όπως συνήθως συμβαίνει σε τόσο «απλωμένα μυθιστορήματα»,οι πιό ενδιαφέρουσες ιστορίες χάνονται μέσα στην ξέφρενη πλοκή και οι ήρωες που συνέχεια βγάζει από το μανίκι του ο συγγραφέας είναι πολύ πιό ενδιαφέροντες από τους υπαρκτούς.Μπορεί και να είχε δίκιο ο Ν.Τσαβαρία όταν «μάλωσε» τον Ταϊμπο,λέγοντας του ότι «καίει» με αυτό το "φορτωμένο μυθιστόρημα",19 διαφορετικά βιβλία που θα μπορούσαν να έχουν γραφεί. Βεβαίως του Ταϊμπο ελάχιστα ίδρωσε το αυτί,διότι του απάντησε "Κι'εσένα τι σε πειράζει,θα βρω άλλες 19 ιστορίες να γράψω"...

Το βιβλίο γραμμένο στα τέλη της δεκαετίας του 80,βραβεύθηκε και γνώρισε μεγάλη επιτυχία στην Αμερική.Σε μιά συνέντευξη του,ο Ταϊμπο απαντάει σε χαρακτηριστική ερώτηση με το γνωστό του ύφος:

- Είχατε αντιδράσεις από μέρους των Αμερικανών για τα βιβλία σας;
«Αφού εμένα δεν μου αρέσουν, δεν με νοιάζει αν τους αρέσω. Αλλά το New York Times είπε για τα Τέσσερα Χέρια ότι είναι ένα από τα καλύτερα μυθιστορήματα της χρονιάς. Επίσης ο Κλίντον δήλωσε ότι είχε το βιβλίο αυτό δίπλα στο κρεβάτι του. Αυτό πια δεν μου άρεσε καθόλου.
Οταν δημοσιεύθηκαν οι δηλώσεις του Κλίντον για το βιβλίο, άρχισαν να χτυπούν τα τηλέφωνα από φίλους που έπαιρναν για να με κοροϊδέψουν. Πριν από δεκαπέντε ημέρες είπε και ο Φιντέλ Κάστρο ότι διάβασε σε μία έκθεση στην Αβάνα το βιβλίο μου, οπότε μου τηλεφώνησε και ο διευθυντής του Μεξικανικού Πρακτορείου Ειδήσεων από τη Ρώμη για να με πληροφορήσει ότι ο Πάπας διαβάζει το βιβλίο μου. Ενιωσα πανικό. Οπότε ο διευθυντής από τη Ρώμη είπε: Αστείο ήταν, μη φοβάσαι. Εβαλα στο τέλος μία δήλωση στον τηλεφωνητή μου: Επιλέγει κανείς τους συγγραφείς του, δεν επιλέγει τους αναγνώστες του. Αν τώρα δηλώσει και ο Μπους ότι πήρε βιβλίο μου και του άρεσε, θα αλλάξω επάγγελμα. Το όριό μου είναι ο Μπιλ Κλίντον».

Εν κατακλείδι,ένα «ατίθασο» και υπέροχο βιβλίο,από έναν διαφορετικό και πραγματικά μεγάλο συγγραφέα που ευτύχησε να αποδοθεί στα Ελληνικά από τον έμπειρο μεταφραστή Κ.Ηλιόπουλο.