Μάλλον η τελευταία παρουσίασης της χρονιάς που φεύγει με τρεις συγγραφείς που διάβασα το δεκαήμερο που μας πέρασε.Να τα πάρω τα πράγματα από την αρχή..

Το καινούριο μυθιστόρημα του Πέτρου Μάρκαρη "ΒΑΣΙΚΟΣ ΜΕΤΟΧΟΣ" (εκδ. Γαβριηλίδη) (75),είναι κατά την άποψή μου το πιό αδύναμο από τα 3 προηγούμενά του,με ήρωα τον αστυνόμο Χαρίτο.Είναι και το πλέον μεγαλεπήβολο και ογκώδες.Βασικά πολιτικό μυθιστόρημα όπου οι αδιαμφισβήτητες αρετές του Μάρκαρη , δηλαδή η αφηγηματική άνεση,η ατμόσφαιρα,η καταιγιστική δράση που ενσωματώνεται άριστα στην πλοκή του βιβλίου δεν φτάνουν να καλύψουν τα κενά των ιστοριών που αφηγείται ο συγγραφέας.

Ο Μάρκαρης ξεκινάει με δύο παράλληλες ιστορίες, από τη μια πλευρά έχουμε την εξέλιξη μιας τρομοκρατικής ενέργειας στην Κρήτη, όταν μια ομάδα ελληναράδων, οι οποίοι πήραν μέρος στη σφαγή της Σρεμπρένιτσα καταλαμβάνει ένα πλοίο έξω από τη Σούδα όπου μεταξύ των επιβατών είναι και η κόρη του Χαρίτου, και για την εμφάνιση, από την άλλη μεριά, ενός κατά συρροήν δολοφόνου, ο οποίος διαλέγει τα θύματά του από τον χώρο της διαφήμισης.

Ο συγγραφέας με αφορμή τα προαναφερόμενα,περιγράφει υπέροχα την μετα-Ολυμπιακή Αθήνα με τα παρατημένα στάδια και το σκουπιδαριό που υπάρχει γύρω μας,κριτικάρει την Ελληνική πραγματικότητα αρκετά εύστοχα επιλέγοντας τον κόσμο της διαφήμισης που είναι ό αμεσος στόχος του δολοφόνου:
"Συγγνώμη κύριε υπουργέ αλλά έχετε προσέξει την υπογραφή κάτω από το γράμμα?"ρωτάει ο πρόεδρος του ΣΕΒ και φέρνει τον υπουργό σε αμηχανία.
"Την υπογραφή?...Ναι,νομίζω..."ψελλίζει μαγκωμένος.
"Να σας την θυμίσω λοιπόν:ο φονιάς του βασικού μετόχου.Ξέρετε τι μήνυμα στέλνει η υπογραφή?Ότι βασικός μέτοχος στα κανάλια δεν είναι ο κάτοχος του ενός,του πέντε ή του πενήντα τοις εκατό των μετοχών,αλλά οι διαφημιστικές εταιρείες.Γιατί αυτές αποφασίζουν γιά το πρόγραμμα,γιά το ποιές σειρές θα παιχτούν,με ποιούς ηθοποιούς,για το ποιά τοκ σόου θα γίνουν και με ποιούς δημοσιογράφους,για τα τηλεπαιχνίδια ή τα ριάλιτι σόου που θα παρουσιαστούν και με ποιούς παρουσιαστές.Ότι απορρίπτουν οι διαφημιστές,κόβεται αυτομάτως από τα κανάλια.Συνεπώς δεν κάνουν κουμάντο οι μέτοχοι αλλά οι διαφημιστές".

Η δράση όπως προείπα είναι καταιγιστική και ο Μάρκαρης είναι μάστορας,αλλά θεωρώ ότι όσο προχωράμε προς την τελική λύση και την μάλλον προβλέψιμη μυθοπλαστικά εύρεση των δραστών, το βιβλίο κουράζει τον αναγνώστη.Οι συνεχείς διαδρομές του Χαρίτου μέσα στην πόλη λειτούργησαν πολύ καλά στα πρώτα βιβλία με ήρωα το αυτοκινητάκι του αστυνόμου, αλλά πλέον φρενάρουν την αναγνωστική απόλαυση.Επίσης οι δράστες δεν φαίνεται να έχουν τόσο άδικο όπως δικαιολογούν τα εγκλήματά τους σαν άλλοι Τουπαμάρος,αναγκάζοντας τον συγγραφέα να ισορροπεί σε τεντωμένο σκοινί .Θεωρώ ότι ένας προσεκτικός αναγνώστης θα διακρίνει την αμηχανία του ικανότατου συγγραφέα να βιαστεί να δώσει μιά τελική λύση.

Ο Γιώργος Μπράμος έγραψε μιά καταπληκτική συλλογή διηγημάτων με τίτλο "ΑΣΠΡΑ ΓΕΝΙΑ" (εκδ.Καστανιώτη) (85).Ο συγγραφέας γνωστός κριτικός κινηματογράφου με το τρίτο του βιβλίο (δεν εκδίδει συχνά),μας προσφέρει 9 πολύ μικρά μελαγχολικά διαμαντάκια.Ιστορίες κυρίως μοναξιάς,απόγνωσης,πίκρας,προσωπικής ήττας,ανεργίας με πρωταγωνιστές κυρίως άνδρες ώριμους.

Ένας εργάτης χάνει τη δουλειά του και η ζωή του καταρρέει(«Αστρολογία»), ένας γυρολόγος μουσικός αποδέχεται σιωπηρά,την εκπόρνευση της γυναίκας του («Συμβιβασμός»), ένας επιτυχημένος εξηντάρης υποχρεώνεται να αρνηθεί για πάντα τον έρωτα («Οπως κάνουν όλοι»), ένας εργένης πολιτικός μηχανικός επισκέπτεται μιά παλιά του ερωμένη και πληροφορείται πως έχει παιδί μαζί της («Ελληνικό καλοκαίρι»), ένας απόμαχος του Εμφυλίου δολοφονείται σε μιά γεροντική ιστορία εκδίκησης («Ασπρα γένια») , ένας αποτυχημένος και ανέραστος γέροντας αριστερός σκοτώνει από γεροντικό πόθο και ανικανότητα («Ακίνητη ζωή»).Διαβάζουμε επίσης γιά έναν λιμενικό αφελή, του οποίου η σύζυγος εγκυμονεί, που τον τσακώνουν να κρατάει κρυμμένη σε σπηλιά μια νεαρή μετανάστρια (Μοιχεία), δύο άτυχους νέους που σπουδάζουν χάριν μίας περίεργης (και πονηρής) γενναιοδωρίας και καταλήγουν φθισικοί σε μία τραγική ιστορία («Καραμέλες») κι ένας νέος άντρας ο οποίος,εξαφανίζεται γιά πάντα προσπαθώντας να ξεφύγει από την προδιαγεγραμμένη μοίρα του («Η Κατάρα των ταξιδιών»).

Υπέροχο βιβλίο,πραγματική έκπληξη,λιτή και κινηματογραφική γραφή με τον σπαραγμό να ξεχειλίζει αλλά να μη μπουκώνει τον αναγνώστη.

"Σε απαρνιέμαι:η προδοσία ήταν,κατά την περίοδο της νεότητας,μιά δοκιμασία.Υπήρχε ακόμα ο προδότης και ο μη προδότης,αυτός που δεν άντεξε κι αυτός που άντεξε στα διλήμματα.Τώρα είναι μονόδρομος.Μικρές καθημερινές προδοσίες-είμαι πιά μεγάλος γιά να δώσω μάχες.Τις χάνω εκ των προτέρων,είναι μιά σοφή κίνηση γιά να μην καταναλώσω μάταια δυνάμεις.Επιστρέφω στην επιλεγμένη ζωή μου.Όπως κάνουν όλοι"

Σε τελείως διαφορετικό ύφος και θεματολογία κινείται η νουβέλλα του Αδόλφο Μπιόυ Κασάρες "ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΦΥΓΗΣ" (εκδ.Πατάκη) (85).Ο συγγραφέας ανήκε στην παρέα των Μπόρχες και Κορτάζαρ και μάς έχει προσφέρει ένα από τα καλύτερα μυθιστορήματα του 20ου αιώνα την περίφημη "Εφεύρεση του Μορέλ".Στο ίδιο στυλ είναι και το βιβλίο που αναφέρω σήμερα.

Ιδιόρρυθμη νουβέλα που γνωρίζεις πολύ καλά ότι κάτω από την φαινομενικά απλή ιστορία της υπάρχουν υπόγειες φιλοσοφικές και όχι μόνο,διαδρομές.

Ένας νεαρός υποπλοίαρχος τοποθετείται με δυσμενή μετάθεση στην Καγυέν και τα γύρω νησάκια.Γρήγορα αντιλαμβάνεται ότι ο κυβερνήτης είναι μιά μάλλον διαταραγμένη προσωπικότητα ο οποίος κάνει κάποιου είδους πειράματα σε ειδικά επιλεγμένους φυλακισμένους με σκοπό να αλλοιώσει τις αισθήσεις τους και τον τρόπο που αυτοί πλέον θα αντιλαμβάνονται τον κόσμο.Σε μιά φυλακή που θυμίζει πίνακα του Μπρέγκελ παρακολουθούμε μια τελείως παρανοϊκή ιστορία που εμένα προσωπικά μου έφερε στο μυαλό την ταινία "Πέρυσι στο Μαρίενμπαντ" και το ύφος του Α.Ρενέ-τελείως άσχετα,μη με ρωτάτε γιατί,παρασύρθηκα από το ονειρικό ύφος του συγγραφέα βλέπετε...

Υπάρχει η επίδραση του Ρεμπώ,του Ι.Βερν,του Μπόρχες,του Κόνραντ.Υπάρχει ειρωνία,παιχνιδιάρικη διάθεση,κινηματογραφικός τρόπος περιγραφής των εικόνων.Η απόδοση του Π.Μάτεσι βοηθάει ιδιαίτερα στην απόλαυση της ιδιόμορφης και τόσο γοητευτικής νουβέλας.

ΚΑΛΗ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ (με μουσική υπόκρουση αφιερωμένη εξαιρετικά στον φίλτατο Δημήτρη Μαμαλούκα που έγραψε ένα καταπληκτικό κείμενο στο ΕΘΝΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ).