Δυστυχώς ο τρόπος που παρουσιάζονται όλα μαζί δεν ευνοεί τα πολλά λόγια γύρω από το καθένα (γιά ορισμένα από αυτά μπορεί να είναι καλό αυτό).Υποθέτω όμως ότι φαίνεται καθαρά η προτίμησή μου και ο ενθουσιασμός γιά κάποιο/α και η έστω σύντομη παρουσίαση μπορεί να αποτελέσει την βάση για περαιτέρω συζήτηση.
Πάμε λοιπόν στα βιβλιαράκια μας:
Η νουβέλα της Louise Welsh «Ο ΤΑΜΕΡΛΑΝΟΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΕΘΑΝΕΙ» (Εκδ.Αλεξάνδρεια , σελ. 141) (83),είναι τόσο συναρπαστική που δύσκολα την αφήνεις από τα χέρια σου.
Η συγγραφέας κάνει μιά μυθοπλαστική αναπαράσταση των τελευταίων ημερών του περίφημου Ελισαβετιανού συγγραφέα Κρίστοφερ Μάρλοου.
«Έχω τέσσερα κεριά και μιά νύχτα γιά να γράψω αυτό το χρονικό».Έτσι αρχίζει την διήγηση των τελευταίων του ημερών ο Μάρλοου.Περίεργη και αντιφατική προσωπικότητα ο συγγραφέας και ο θάνατος του παραμένει ένα μυστήριο,(όπως χαριτολογούν οι Βρετανοί,το μυστήριο της δολοφονίας του Μάρλοου έχει προκαλέσει μεγαλύτερη συνωμοσιολογία και από την δολοφονία του Κένεντυ).
Η Γουέλς δεν προσπαθεί να αποδείξει κάτι ούτε υιοθετεί καμιά από τις θεωρίες γύρω από το τέλος του συγγραφέα(καλά κάνει κατά την άποψή μου εξάλλου παραθέτει τα πραγματικά γεγονότα στο τέλος).Ο Μάρλοου ήταν η ενσάρκωση του "ζείν επικινδύνως",βλέπετε...
Κατάσκοπος,ποιητής,αμφιφυλόφιλος,άθεος σε θρησκόληπτη εποχή,ανυπότακτο μυαλό και πνεύμα,ο Μάρλοου προκαλούσε-θα τον «τρώγανε» έτσι κι’αλλιώς,οπότε κατά την άποψή μου το πως,δεν προκαλεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Η συγγραφέας αναπαριστά την εποχή με τρόπο μαγικό και εκεί είναι το μυστικό της επιτυχίας του βιβλίου.Διαβάζοντας την ιστορία,μπαίνεις κυριολεκτικά στην εποχή.Τρώς στις βρωμερές ταβέρνες,πίνεις ισπανικό κρασί,μυρίζεις τις μυρωδιές της ψαραγοράς,θέλεις να αγγίξεις τα παλαιά βιβλία που πουλιούνται στους πάγκους,νιώθεις τις ανάσες των εραστών,των κυνηγημένων.
Βασικός συντελεστής της απόλαυσης αυτού του εξαιρετικού βιβλίου είναι η μετάφραση του κορυφαίου Άρη Μπερλή.
«Χθες βράδυ έλαβα μιά πρόσκληση να πάω σε ένα σπίτι στο Ντέτφορντ.Εκεί θα μου ζητηθούν λογαριασμοί που δεν μπορούν να εξοφληθούν.Η ζωή είναι εύθραυστη και μπορεί να πεθάνω σήμερα.Αλλά ο Ταμερλάνος δεν ξέρει από φόβο.Το κερί μου σώθηκε,ο ουρανός είναι κόκκινος και μοιάζει σαν η μέρα να έχει μουσκέψει στο αίμα.Τελειώνω αυτό το χρονικό κι ετοιμάζομαι γιά τη μάχη με τη βεβαιότητα ότι η ζωή είναι το μόνο έπαθλο που αξίζει και τη γνώση ότι η Κόλαση δεν είναι το χειρότερο κακό.Αν αυτές είναι οι τελευταίες γραμμές που γράφω,τότε ας είναι
Κατάρα στον Άνθρωπο και τον Θεό»
Σε μιά διαφορετική ατμόσφαιρα κινείται η νουβέλα του Ισλανδού συγγραφέα,
Gudbergur Bergsson «Ο ΚΥΚΝΟΣ» (Εκδ.Ελληνικά Γράμματα,σελ.240) (68).
Ένα κοριτσάκι 9 χρονών "τιμωρείται" από τους αστούς γονείς του,υποχρεούμενο να περάσει το καλοκαίρι του δουλεύοντας σε μιά φάρμα κάπου στην εξοχή.Εκεί ζώντας μέσα στη φύση ,όλα στην αρχή της φαίνονται διαφορετικά και όπως θαυμάσια τα περιγράφει ο Τάσος Γουδέλης στην κριτική του στην Ελευθεροτυπία «Εκεί που νομίζουμε, ας πούμε, ότι έχουμε να κάνουμε με ένα ακόμα κείμενο για την ανώμαλη προσγείωση ενός παιδιού στον κόσμο των ενηλίκων, αντιλαμβανόμαστε ότι πλανηθήκαμε. Γιατί η αφήγηση παράδοξα μας προτείνει, εκεί που δεν το περιμένουμε, μυθοπλαστικά δεδομένα παραμυθιακά και θαυμαστά. Το κοριτσάκι, π.χ., στοχάζεται και μιλά σαν μεγάλη, πριν προλάβει να γνωρίσει καινούριες εμπειρίες, ενώ παράλληλα οι άλλοι γύρω της φιλοσοφούν άνετα, χωρίς προϋποθέσεις, αν και σποραδικά μας επιτρέπουν να σκεφτούμε το «πηγαίο» του συγκεκριμένου ταλέντου τους. Επίσης σποραδικά η αφήγηση εγκαταλείπει την ψυχρή απεικόνιση και περνά σε άλλα επίπεδα, πιο πολυφωνικά, έτσι απροειδοποίητα.»
Ωραία τοπία,άλογα που τρέχουν,αγελάδες που γεννάνε ,μοσχαράκια που σφάζονται – η αντίθεση βουκολικού τοπίου και αστικής ζωής είναι εμφανής,εγώ όμως βαρέθηκα...Σόρρυ,αλλα προτιμώ την σκληρότητα της Πρού και του Κ.ΜακΚάρθυ .
Η νουβέλα του Χρήστου Αστερίου «ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟΥ ΙΑΣΟΝΑ ΡΕΜΒΗ» (Εκδ. Πατάκη,σελ. 258) (70) είναι ενδιαφέρουσα και καλογραμμένη. Χωρίς να έχω διαβάσει το (μάλλον καλύτερο) πρώτο εγχείρημα του συγγραφέα («Το γυμνό της σώμα και άλλες ιστορίες») αντιλαμβάνομαι ότι ο Αστερίου έχει πολλές αρετές.
Το βιβλίο είναι ουσιαστικά ένα "ταξίδι" αυτογνωσίας. Ο Ιάσονας Ρέμβης είναι ενας ζωγράφος σε δημιουργικό αδιέξοδο.Μετά από ένα ατύχημα με το αυτοκίνητό του στην Αυστραλία,επαναπροσδιορίζει τα καλλιτεχνικά του πιστεύω,όπως και την στάση του στη ζωή. Αποφασίζει να ταξιδέψει στην Αθήνα ψάχνοντας τα αίτια του θανάτου της μητέρας του (που αποτέλεσε-ο θάνατος-τον κύριο λόγο της οικογενειακής μετανάστευσης στην Αυστραλία) και νοικιάζοντας το σπίτι που έζησε ως μικρό παιδάκι προσπαθεί να «πετάξει από πάνω του τα περιττά» και να ξαναρχίσει από την αρχή την καλλιτεχνική του διαδρομή ψάχνοντας τα οικογενειακά μυστικά.
Καθοριστικό ρόλο θα παίξει και μιά γηραιά ένοικος της πολυκατοικίας,πρώην τραγουδίστρια της όπερας,η οποία κουβαλάει τον προσωπικό της σταυρό και ζεί ουσιαστικά σε μιά άλλη εποχή.
Η νουβέλα διαπνέεται από μιά ατμόσφαιρα «λογοτεχνίας του φανταστικού» όπου φαίνονται καθαρά οι επιδράσεις του Νίκου Καχτίτση και του Ε.Χ.Γονατά στο κλίμα του βιβλίου . Η ισορροπία όμως μεταξύ ρεαλισμού και φανταστικού είναι κάτι πολύ δύσκολο.Ο Αστερίου καταφέρνει να τα φέρει εις πέρας αλλά χάνει στην ανάπτυξη της πλοκής όπου εκεί συναντάει μεγάλα προβλήματα.
Ωραία περιγράφεται η αλλαγή του αστικού τοπίου.Επιλέγοντας την περιοχή του Α.Παντελεήμονα και τον «ιστορικό δρόμο» Μ.Βόδα απεικονίζει την μετάλλαξη της περιοχής από καθαρά αστική (και «καθώς πρέπει») σε γειτονιά οικονομικών μεταναστών,όπως και οι σκηνές στην παλιά ακατοίκητη πολυκατοικία και η ατμόσφαιρα παρακμής.Η γλώσσα του Αστερίου είναι ενδιαφέρουσα αλλά πολλές φορές μου δίνει την αίσθηση ότι ο συγγραφέας γοητεύεται τόσο πολύ με τον τρόπο που γράφει,και «κολλάει» τον ρυθμό του βιβλίου.
Αναπόφευκτα λοιπόν στη νουβέλα υπάρχει πρόβλημα ρυθμού και πλοκής.Όλα δείχνουν μετέωρα και δεν αναπτύσσονται,το δε εύρημα του τέλους οι περισσότεροι από τους αναγνώστες το έχουν υποψιαστεί από τις πρώτες 50 σελίδες του βιβλίου.
Περιμένω με μεγάλο ενδιαφέρον την επόμενη προσπάθεια του συγγραφέα.Έχει πολλές ικανότητες και θεωρώ ότι μπορεί να γράψει κάτι πραγματικά σπουδαίο στο μέλλον.
At 14/9/07 14:47, scalidi
At 15/9/07 23:39, alef
Ο "Ταμερλάνος" θα με... πεθάνει απόψε, διαβάζετε πια σκανδαλωδώς κι εγώ με τα οικοδομικά έχω αρχίσει να ζηλεύω λέμε! Αντε να ξαναμπώ σε μια σειρά (την πλήρωσε και το πρωινό βιβλιαράκι μ' αυτό τον "Ταμερλάνο", αντιλαμβάνεστε την ζημιά;) Μ' αρέσει ο τρόπος με τον οποίο περιγράφετε την ατμόσφαιρα των βιβλίων, μ' αρέσει που σας αρέσει η ατμόσφαιρα των βιβλίων...
At 18/9/07 11:47, Πάπισσα Ιωάννα
Όντως ο Αστερίου δεν ακολούθησε την ανοδική πορεία που περιμέναμε. Συμφωνώ εν γένει ότι ήταν άρρυθμο και με τόσες κοιλιές που δεν θα κατάφερνε κανείς ούτε να το ευχαριστηθεί ούτε να προβληματιστεί δημιουργικά. Έχουμε πρόβλημα ως ελληνική λογοτεχνία στο δεύτερο έργο; Γιατί τέτοια κάμψη; Φαίνεται ότι το πρώτο βιβλίο είναι απόσταγμα ζωής ενώ το δεύτερο προσπάθεια επιβίωσης στον εκδοτικό χώρο. (;)
Πατριάρχης Φώτιος
@Πατριάρχης Φώτιος>Πολύ εύστοχες οι παρατηρήσεις σας.Νομίζω ότι έχουμε πρόβλημα με την Ελληνική λογοτεχνία γενικώς χρόνια τώρα..Συμφωνώ με αυτό που λέτε γιά το πρώτο έργο.Συχνά μου συμβαίνει να διαβάζω το δεύτερο/τρίτο βιβλίο κάποιων "φερέλπιδων" συγγραφέων και να αναρωτιέμαι εάν είναι ο ίδιος άνθρωπος που έγραψε το πρώτο.Παραδείγματα πολλά..Μάλλον προετοιμάζουν καιρό το πρώτο τους βιβλίο και μετά βιάζονται να βγάλουν άλλο,γιά να δικαιώσουν τα καλά λόγια που ακούστηκαν.Το πρόβλημα βέβαια είναι και στο ότι ελάχιστοι δουλεύουν πάνω στις ατέλειες τους (εκτός και αν πιστεύουν ότι δεν έχουν καμμία ατέλεια-είμαι σίγουρος γιά ορισμένους).Οπότε,ελάχιστη ή καθόλου δουλειά,ελάχιστο ή καθόλου διάβασμα λογοτεχνίας,πολλές δημόσιες σχέσεις,πολλή αυταρέσκεια-ιδού το αποτέλεσμα.
At 20/9/07 20:45,
αγαπητε librofilo,
διάβασα με καθυστέρηση την κριτική σου. Όπως κάθε αναγνώστης έχεις το δικαίωμα να έχεις μια προσωπική γνώμη για τα βιβλία που διαβάζεις και ως blogger να την δημοσιοποιείς στο διαδίκτυο. Θεωρώ άχαρο να υπερασπίζεται ένας συγγραφέας το βιβλίο του, οπότε δεν είναι αυτός ο λόγος για το σύντομο μήνυμά μου. Επίτρεψέ μου μόνο δύο μικρές παρατηρήσεις:
Αν οι κριτικές σας στα blogs αναπτύσσουν την συζήτηση γύρω από το βιβλίο για ποιό λόγο αυτή γίνεται με ψευδώνυμα; Μου μοιάζει λίγο παράξενο να συζητάνε για ένα βιβλίο, με το οποίο έχω «εκτεθεί» δημόσια, άνθρωποι που δεν αποκαλύπτουν το όνομά τους. Είναι κάτι σαν συζήτηση μασκοφόρων, κάτι σαν πάρτι μεταμφιεσμένων και προσωπικά δεν καταλαβαίνω το λόγο γι' αυτό.
Επίσης: τα ισοπεδωτικά σχόλια περί του δευτέρου βιβλίου μάλλον αποδυναμώνουν την προσπάθεια κριτικής σου, είναι εύκολες γενικεύσεις με παραλογοτεχνική χροιά, πόσο μάλλον όταν δηλώνεις ότι στην περίπτωσή μου δεν έχεις διαβάσει καν το πρώτο βιβλίο.
Αυτό το εικονικό σήκωμα του δαχτύλου, οι «πικρές» γενικές διαπιστώσεις περί βιασύνης και αυταρέσκειας νομίζω πως δεν προσθέτουν τίποτα στο κυρίως κείμενο της κριτικής. Σημείωσε πως ένα από τα κύρια θέματα του βιβλίου που κρίνεις είναι αίσθηση της μετριότητας.
Άλλοι δε ανώνυμοι μασκοφόροι bloggers που κατεδαφίζουν εδώ κι εκεί με περισσή αυστηρότητα συγγραφικές προσπάθειες -υποκρύπτοντας απέραντη αυταρέσκεια οι ίδιοι- ώρες ώρες μου προκαλούν ερωτηματικά για την σφοδρότητα της κρίσης τους και για το ύφος της γραφής τους.
Ευχαριστώ για την φιλοξενία και καλή συνέχεια,΄
Χρήστος Αστερίου
Αγαπητέ κύριε Αστερίου,θεωρώ τιμή μου που διαβάσατε τις σκέψεις μου γιά το βιβλίο σας και τις σχολιάζετε.
Κριτική/ες δεν κάνω,τις αφήνω στους "επαγγελματίες" του χώρου.Διαβάζω βιβλία και γράφω τις απόψεις μου.Το όνομά μου δεν ενδιαφέρει κανέναν τη στιγμή που δεν έχω σχέση με τον χώρο,εάν σας έλεγα ότι ονομάζομαι Δημήτρης,Γιάννης,Βρασίδας θα σας διευκόλυνε?
Μου προξενεί εντύπωση ο "θυμός" σας.Σίγουρα διαβάσατε αυτά που έγραψα?
Γράφετε:
"τα ισοπεδωτικά σχόλια περί του δευτέρου βιβλίου μάλλον αποδυναμώνουν την προσπάθεια κριτικής σου, είναι εύκολες γενικεύσεις με παραλογοτεχνική χροιά, πόσο μάλλον όταν δηλώνεις ότι στην περίπτωσή μου δεν έχεις διαβάσει καν το πρώτο βιβλίο.
Αυτό το εικονικό σήκωμα του δαχτύλου, οι «πικρές» γενικές διαπιστώσεις περί βιασύνης και αυταρέσκειας νομίζω πως δεν προσθέτουν τίποτα στο κυρίως κείμενο της κριτικής. Σημείωσε πως ένα από τα κύρια θέματα του βιβλίου που κρίνεις είναι αίσθηση της μετριότητας"
Που είδατε τα "ισοπεδωτικά σχόλια"?Πως φτάσατε σ'αυτά τα συμπεράσματα,μου κάνει εντύπωση.Μήπως αναφέρεστε σ'αυτά που έγραφα γιά τον "Κύκνο"?
Μπορείτε να μου προσάψετε πολλά..Αυταρέσκεια όμως όχι,εξάλλου εάν διαβάσετε τα ποστς που ανεβάζω θα δείτε ότι συνεχώς αυτοσαρκάζομαι.Καταλαβαίνω πάντως αυτό που λέτε και δεν έχετε άδικο.Έχω την αίσθηση ότι τα περισσότερα βιβλιοφιλικά μπλογκς έχουν άμεση ή έμμεση σχέση με τον χώρο και χρησιμοποιούν την ανωνυμία τους ιδιοτελώς.
Σας ευχαριστώ και πάλι γιά την επίσκεψή σας και όπως γράφω στο τέλος του ποστ,περιμένω με ενδιαφέρον την επόμενη δουλειά σας.
Του Αστερίου το "Γυμνό σώμα κι άλλες ιστορίες" ήταν όντως ενδιαφέρον.
Κατά τα άλλα, με έβγαλες off με τόσα διαφορετικά αναγνώσματα. Εγώ άρχισα το Δρ Ζιβάγκο...
Καλή ψήφο και καλό ΣΚ