Δεν γνωρίζω εάν η Βρετανή συγγραφέας Κάθρην Σάμσον θεωρείται πολλά υποσχόμενη στη χώρα της,ή πλασάρεται ως επίδοξη διάδοχος της P.D.James και της Ρουθ Ρέντελ,αυτό όμως το δεύτερο μυθιστόρημα της (γιά το οποίο στον ξένο τύπο,πήρε εγκωμιαστικότατες κριτικές) «ΕΚΤΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ» (Εκδ.Μελάνι,σελ.405) (65) είναι μετριότατο και κυριολεκτικά βγαίνει «εκτός ελέγχου» (το μυθιστόρημα,όχι ο αναγνώστης-αυτός μάλλον έχει κοιμηθεί...).

Το βιβλίο στην αρχή προβλέπεται ιδιαίτερα ενδιαφέρον.Μιά ικανή και τολμηρή ρεπόρτερ,πολεμική ανταποκρίτρια,camerawoman εξαφανίζεται όχι σε πεδίο μάχης αλλά καθώς παρακολουθεί «μαθήματα επιβίωσης δημοσιογράφων σε δύσκολες συνθήκες» τα οποία οργανώνουν πρώην καταδρομείς και άνθρωποι μυστικών υπηρεσιών.Η συνάδελφος της Ρόμπιν Μπαλαντάϊν που έχει μιά εκπομπή αντίστοιχη με αυτήν της Νικολούλη (στο πιό ποιοτικό) προσπαθώντας να καταλάβει πως εξαφανίστηκε η συνάδελφός της,πέφτει πάνω σε στόματα κλειστά όχι μόνο μέσα στην ίδια τη σχολή αλλά και μέσα στο ίδιο το κανάλι.Παράλληλα προσπαθεί να ισορροπήσει τη ζωή της,έχοντας μείνει χήρα με δύο μικρά παιδιά και ζώντας μέσα σε ένα προβληματικό οικογενειακό περιβάλλον.
Η αναζήτηση της ρεπόρτερ αποδεικνύεται λιγότερο ενδιαφέρουσα από τις οικογενειακές σκηνές της Ρόμπιν και η δράση ενώ στην αρχή προβλέπεται καταιγιστική μετά τις πρώτες 100 σελίδες κάνει κοιλιά και γίνεται προβλέψιμη και κουραστική.

Η ακούραστη Ρόμπιν φτάνει μέχρι τη Καμπότζη γιά να βρεί την αλήθεια,εξετάζει γεγονότα που έγιναν στο Αφγανιστάν αλλά ενώ από τη μέση του βιβλίου όλα δείχνουν προς ένα συγκεκριμένο ένοχο,η συγγραφέας θεωρητικολογεί και αποδυναμώνει όλο και περισσότερο την (εξ αρχής ) άχρωμη ηρωίδα της.Ορισμένες καλές σκηνές δεν σώζουν ένα μάλλον αδιάφορο μυθιστόρημα ,το οποίο θα λειτουργούσε καλύτερα σε μιά ευπρόσωπη κινηματογραφική μεταφορά.

Αντίθετα,το φιλοσοφικό παραμύθι της Ιρέν Νεμιρόβσκυ «ΤΟ ΠΑΙΔΙ-ΘΑΥΜΑ» (Εκδ.Πατάκη,σελ. 91) (81) είναι εξαιρετικό.
Σ’αυτή τη νεανική νουβέλα της,η τραγική συγγραφέας εξιστορεί την σύντομη ζωή ενός παιδιού με εκπληκτικά χαρίσματα που η ζωή του όμως (σε αντίθεση με τα δήθεν φιλοσοφικά παραμύθια του Κοέλο) δεν του χαρίζει την ευτυχία.

Η ιστορία του μικρού Ισμαήλ,είναι απλή και συγκινητική.Ένα χαμίνι του λιμανιού,μεγαλωμένο μέσα στις ταβέρνες και τα καταγώγεια της Οδησσού,έχει το χάρισμα να φτιάχνει καταπληκτικά τραγούδια από το παραμικρό,το οτιδήποτε.Με φωνή αηδονιού ευφραίνει τις βασανισμένες ψυχές των θαμώνων.Ένας αριστοκράτης τον ακούει,τον αγοράζει και τον κάνει δώρο σε μία πάμπλουτη κόμησα.Εκείνη λατρεύει το καινούριο παιχνίδι της και του φέρεται σαν να είναι κανένα ζωάκι.Αναλαμβάνει τη μόρφωσή του,τον έχει στα πούπουλα-ο μικρός την ερωτεύεται.Αλλά σιγά-σιγά μεγαλώνει και η έμπνευση χάνεται.Κάποια στιγμή συνειδητοποιεί ότι το παιδί-θαύμα δεν υπάρχει πιά,στη θέση του είναι ένας έφηβος,λίγο μπουνταλάς,λίγο αφελής.Ο μικρός προσπαθεί να γράψει στίχους αλλά δεν «του βγαίνει» τίποτα.Διαβάζει βιβλία θεωρητικού περιεχομένου μπας και (ξανα)ανακαλύψει κάποιο μυστικό της γραφής αλλά αυτά που γράφει είναι ασήμαντα.Προσπαθεί να γίνει ένας άλλος,να γράψει πράγματα που είναι έξω από αυτόν.Η πτώση που έρχεται είναι απότομη και συγκλονιστική.

Η Νεμιρόβσκυ γράφει γιά τη χαμένη παιδική αθωότητα,την εκμετάλλευση,την ευαισθησία των «χαρισματικών» ανθρώπων η οποία επιφέρει περισσότερα βάσανα παρά χαρές,την αγνότητα του απλού ανθρώπου αλλά και την κακομοιριά του ταυτόχρονα.Δεν χαρίζεται στους συμπατριώτες της Εβραίους της Οδησσού,δεν χαρίζεται ούτε στον εαυτό της τον ίδιο γιατί κι’εκείνη σαν παιδί-θαύμα θεωρήθηκε κάποτε.Οι συγκυρίες όμως την βοήθησαν σε αντίθεση με τον μικρό Ισμαήλ,εκείνη προσαρμόστηκε στον καινούριο κόσμο,ενώ ο Ισμαήλ δεν ανήκει πουθενά,ξένος γιά τους δικούς του όταν γυρίζει διωγμένος από την κόμησα,ξένος γιά τον κόσμο της παιδικής του ηλικίας ,τριγυρίζει ζωντανός-νεκρός στα μέρη που γνώρισε τον θρίαμβο σαν παιδί.

Η παγκόσμια λογοτεχνία ευτύχησε να βρεί ένα κλασσικό έργο σ’αυτή τη χαμένη γιά 65 χρόνια Γαλλική Σουίτα,το ερώτημα όμως παραμένει.Εάν η Ιρέν Νεμιρόβσκυ δεν χανόταν τόσο απότομα και τόσο άδικα,τι εκπληκτικά αριστουργήματα θα παρέδιδε στο ανθρώπινο πνεύμα . Συγγραφέας μεγάλου (πολύ μεγάλου) βεληνεκούς,άνθρωπος χωρίς πατρίδα,πνεύμα βασανισμένο,παρά την φαινομενικά ήρεμη μεγαλοαστική ζωή της γνωρίζει τώρα κοντά 70 χρόνια από τον θάνατό της,την παγκόσμια αναγνώριση.Τα παιχνίδια της μοίρας...