Το εξαιρετικό νουάρ μυθιστόρημα του Αφρο-Αμερικανού συγγραφέα Walter Mosley «Ο ΔΙΑΒΟΛΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΛΑΖΙΟ ΦΟΡΕΜΑ» (Εκδ.Πατάκη , σελ. 299) , (80) είναι ένα «πειραγμένο» αστυνομικό με έντονη δράση που πατάει γερά στην αμερικάνικη παράδοση του είδους πηγαίνοντας την ένα βήμα παραπέρα.

Λος Άντζελες 1948.Ο Ίζυ Ρόουλινς είναι ένας μαύρος βετεράνος του πολέμου που μόλις απολύθηκε από την δουλειά του στην αεροπορική βιομηχανία. Είναι τελείως απελπισμένος γιά χρήματα αφού έχει ένα δάνειο που «τρέχει» γιά ένα σπιτάκι που αγόρασε και δεν θέλει να το χάσει. Ένας φίλος του μπάρμαν τον συστήνει σε ένα λαμόγιο δικηγόρο, ο οποίος ψάχνει γιά λογαριασμό κάποιου σημαντικού παράγοντα της πόλης , μιά λευκή πανέμορφη κοπέλα ,την Δάφνη Μονέ , η οποία συχνάζει σε παράνομα κλαμπ και συναναστρέφεται μαύρους. Ο Ίζυ προσλαμβάνεται γιατί συχνάζει κι αυτός σε τέτοια μέρη και έχει τις άκρες να βρει την τύπισα. Όμως δεν του παίρνει πολύ χρόνο να ανακαλύψει ότι η αναζήτηση της μυστηριώδους γυναίκας που είναι υπέροχη μέσα σε ένα γαλάζιο φόρεμα , θα τον οδηγήσει σε ένα κυκεώνα λαθρεμπορίου ποτών , διεφθαρμένων πολιτικών και ρατσιστών αστυνομικών . Η περιπλάνησή του μεταξύ των «μαύρων» περιοχών του Λ.Α. και των αστικών συνοικιών θα αποτελέσει έναν εφιάλτη που γιά να βγει θα χρειαστεί την βοήθεια ενός παράφρονα συμπατριώτη του από το Χιούστον , του Πόντικα που σκοτώνει γιά πλάκα . Ο Ίζυ θα λύσει τον γρίφο , μέσω πτωμάτων – θα βγει από την ιστορία διαφορετικός, περισσότερο ώριμος και σίγουρα σοφότερος , βιώνοντας μιά πραγματικότητα απείρως σκληρότερη από τα πεδία των Αρδενών και της Νορμανδίας που πολέμησε στον Β Παγκόσμιο.

Το μυθιστόρημα είναι σκληρό στο ύφος των βιβλίων του Χάμετ περισσότερο παρά του Τσάντλερ και με έντονο κοινωνικό μήνυμα . Ο Μόσλυ είναι άξιος διάδοχος του μεγάλου μαύρου συγγραφέα αστυνομικών ιστοριών Τσέστερ Χάιμς (βιβλία του κυκλοφορούν από την Άγρα) αλλά και του Τζέημς Κέην . Ο ήρωας του , ο Ίζυ είναι ένας μαύρος φτωχοδιάβολος. Βιώνει την απόρριψη σε κάθε επίπεδο . Από το πως του φέρεται το αφεντικό του στην δουλειά , μέχρι την αναίτια επίθεση που δέχεται από μερικούς λευκούς κωλοπαιδαράδες σε ένα λούνα παρκ , μέχρι την συμπεριφορά των κατώτερων αστυνομικών . Σε ένα Λος Άντζελες πολυεθνικό , κοινωνικά διαχωρισμένο με ευκρινή πλαίσια και όρια , ο Ίζυ που στην αρχή της ιστορίας χάνει τα λόγια του μπροστά στον λευκό δικηγόρο , στην συνέχεια ατσαλώνεται και αντιδράει με δυναμισμό και τσαμπουκά.

Ο Μόσλυ αποδεικνύεται μεγάλος μάστορας του είδους . Οι χαρακτήρες που πλάθει είναι εκπληκτικοί . Ο περίεργος Πόντικας και η γοητευτική Δάφνη Μονέ είναι γιά ανθολογία . Ο δε Ίζυ ένας ήρωας που προσπαθεί να επιβιώσει διατηρώντας την ανθρωπιά του . Είναι ένας αδύναμος στην αρχή άνθρωπος που σιγά-σιγά αποκτάει κοινωνική συνείδηση και υψώνει το κεφάλι του . Το μεγάλο όμως πλεονέκτημα της ιστορίας είναι η ατμόσφαιρα που δημιουργεί ο συγγραφέας . Οι σκηνές μεταξύ των πρωταγωνιστών είναι γεμάτες ένταση και δυναμισμό ενώ το φυλετικό πρόβλημα δεν μένει στην άκρη αλλά θίγεται συνεχώς και σχεδόν σε κάθε κεφάλαιο του μυθιστορήματος.

«...Άδραξε το πέος μου. «Σε πονάει να μ’αγαπάς , Ίζυ?»
«Ναι».
Το έσφιξε πιό δυνατά . «Σ’αγαπάω όταν πονάς , Ίζυ. Για μας»
«Κι εγώ» είπα.
«Το νιώθεις?»
«Ναι , το νιώθω».
Με άφησε . «Δεν εννοούσα αυτό .Εννοώ αυτό το σπίτι . Εννοώ εμάς εδώ . Σαν να μην είμαστε ότι θέλουν αυτοί να είμαστε».
«Ποιοί?»
«Δεν έχουν όνομα . Είναι μονάχα αυτοί που δεν μας αφήνουν να είμαστε ο εαυτός μας . Ποτέ δεν θέλουν να αισθανόμαστε καλά , να νιώθουμε κοντά ο ένας στον άλλο . Γι αυτό θέλησα να φύγω μαζί σου.»
«Εγώ ήρθα σε σένα».
Άπλωσε πάλι το χέρι της . «Μα εγώ σε κάλεσα ,Ίζυ – εγώ σ’εφερα σε μένα».

Κάθε που σκέφτομαι ξανά εκείνη τη νύχτα , νιώθω μπερδεμένος . Θα μπορούσα να πω ότι η Δάφνη ήταν τρελή , αλλά αυτό θα σήμαινε ότι εγώ ήμουν αρκετά λογικός για να πω τέτοιο πράγμα, και δεν ήμουν .Αν ήθελε να πονάω , μ’άρεσε να πονάω , κι αν ήθελε να αιμορραγώ ,θα άνοιγα τις φλέβες μου με χαρά . Η Δάφνη ήταν σαν μιά πόρτα που είχε παραμείνει κλειστή σε όλη μου τη ζωή – μιά πόρτα που έξαφνα άνοιξε διάπλατα και με άφησε να μπω . Η καρδιά μου και το στήθος μου άνοιξαν τόσο πολύ σαν τον ουρανό γιά κείνη τη γυναίκα.
Αλλά δεν μπορώ να πω ότι ήταν τρελλή . Η Δάφνη ήταν σαν τον χαμαιλέοντα . Άλλαζε γιά τον άντρα της. Αν ήταν ένας μαζεμένος λευκός που φοβόταν να παραπονεθεί στο σερβιτόρο , τον αγκάλιαζε στον κόρφο της και του χάιδευε παρηγορητικά το κεφάλι . Αν ήταν ένας φτωχός νέγρος που μιά ζωή είχε διαποτιστεί από τον πόνο και την οργή , του έπλενε τις πληγές με μιά τραχιά πετσέτα και πιπιλούσε το αίμα ώσπου να σταματήσει η αιμορραγία.»

Αυτό είναι το πρώτο βιβλίο με ήρωα τον Ίζυ Ρόουλινς που έγραψε ο 56άχρονος Μόσλυ το 1990. Θα ακολουθήσουν καμιά δεκαριά ακόμα με κεντρικό πρόσωπο τον συγκεκριμένο χαρακτήρα τα οποία έχουν γνωρίσει ανάλογη επιτυχία . Ο «ΔΙΑΒΟΛΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΛΑΖΙΟ ΦΟΡΕΜΑ» γυρίστηκε ταινία το 1995 από τον ρουτινιάρη σκηνοθέτη Καρλ Φράνκλιν με πρωταγωνιστές τον Denzel Washington (ιδανικός),την Jennifer Beals (πως???) ως Δάφνη Μονέ και τον έξοχο Don Cheadle ως Πόντικα.