Πανέξυπνο και σπινθηροβόλο, γοητευτικό και απολαυστικό μέχρι την τελευταία του σελίδα το καινούργιο βιβλίο του αεικίνητου και ιδιοφυούς Ουρουγουανού, (αλλά πλέον πολιτογραφημένου Κουβάνου) συγγραφέα Daniel Chavarria, «ΓΙΑ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΣΟΥ» (Una Pica en Flandes), (Εκδ.Opera, μετάφρ. Κρ.Ηλιόπουλος, σελ.475), αποτελεί το πρώτο μέρος μιας τετραλογίας («ή πενταλογίας,ή εξαλογίας») όπως αναφέρει ο ίδιος στην μικρή εισαγωγή του βιβλίου – εξάλλου ποτέ κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι θα κάνει ο θεότρελλος Λατινοαμερικάνος που είναι δημοφιλέστατος στη χώρα μας.

Ο Chavarria δεν είναι ένας συνηθισμένος συγγραφέας αστυνομικής λογοτεχνίας. Οι ιστορίες του κινούνται στα όρια μεταξύ κοινωνικοπολιτικού (με περισσότερη έμφαση στο δεύτερο συνθετικό) και αστυνομικού μυθιστορήματος. Κάποια από αυτά δίνουν περισσότερη έμφαση στο πρώτο σκέλος και άλλα στο δεύτερο. Υπάρχει ένα θέμα «επιφανειακότητας» των γραπτών του,αφού πολλές φορές μοιάζει να παρασύρεται από τη δράση και την εμφανή διάθεση «καταγγελίας» και δεν εμβαθύνει στην ουσία αλλά θεωρώ ότι αυτά απασχολούν περισσότερο τους «ειδικούς». Ο κόσμος περνάει (πραγματικά) καλά με τις ιστορίες του, ο ίδιος δείχνει να το διασκεδάζει (ας μη λησμονούμε ότι άρχισε να γράφει μετά τα 50 του) οπότε ίσως αυτό να είναι που μετράει περισσότερο.

Στο «Για τα μάτια σου», ο συγγραφέας στήνει ένα παζλ και καλεί τον αναγνώστη όχι μόνο να το επιλύσει αλλά να γίνει μέρος του. Υπάρχει ένα μυστηριώδες και πάμπλουτο ίδρυμα, η «Pro Veritate» που έχει «ως βασικό στόχο να εντοπίσει με τέσσερις δοκιμασίες άτομα με ειδικές ικανότητες στην ευφυία, την ηθική ακεραιότητα και την ανθρωπιστική κουλτούρα, και να τα εντάξει σ’έναν ευγενή σκοπό». Το ίδρυμα σκοπεύει να διοργανώσει 4 Διαγωνισμούς από Μάϊο μέχρι Αύγουστο (2003) και κάθε Διαγωνισμός θα μοιράζει 12 εκατομμύρια ευρώ στους νικητές, με μάξιμουμ όριο νικητών τους 100 – άρα ο κάθε νικητής θα εισπράξει το λιγότερο 120.000 ευρώ. Ο Τέταρτος και τελευταίος διαγωνισμός θα είναι διαφορετικός και το έπαθλο θα είναι μεγαλύτερο αλλά θα μπορεί να συμμετάσχει όποιος έχει κερδίσει τουλάχιστον σε ένα από τους προηγούμενους. Στους 3 Διαγωνισμούς οι συμμετέχοντες πρέπει να απαντήσουν σε ένα κρυπτογράφημα που προϋποθέτει γνώσεις κλασσικής παιδείας, λατινικών και ιστορίας κυρίως.Εκτός από την ερμηνεία του κρυπτογραφήματος, πρέπει να δοθεί και μια «ελεύθερη» σύνοψη που πρέπει να λιτή,κομψή και με χιούμορ. Τα αινίγματα θα δημοσιεύονται κάθε 20η του μήνα (από Μάϊο έως τον Αύγουστο) και οι συμμετέχοντες έχουν μερικές ώρες να ετοιμάσουν τις απαντήσεις και να τις στείλουν με φαξ ή e-mail.

Οι 3 ήρωες του μυθιστορήματος που συμμετέχουν στον διαγωνισμό είναι άνθρωποι τελείως διαφορετικοί μεταξύ τους.
Ο Όσκαρ είναι ένας Βρετανός ομοφυλόφιλος αρχαιολόγος που ζει μόνιμα στην Αθήνα τρελλά ερωτευμένος με έναν νεαρό Λίβυο. Παρ’ότι έχει μονίμως οικονομικά προβλήματα δεν διστάζει να χαρίσει την κληρονομιά που μόλις του έτυχε επειδή δεν θέλει να έχει καμία σχέση με οτιδήποτε αφορά την οικογένειά του στην Αγγλία, με την οποία έχει ξεκόψει κάθε σχέση εδώ και χρόνια.
Ο Μανφρέντο είναι ένας γοητευτικός μεσήλικας καθηγητής Φιλολογίας (πρώην επαναστατημένος αριστερός της δεκαετίας του 70 με τον κολλητό του στην φυλακή), από την Βενετία που ζει μόνιμα εδώ και χρόνια στην Σαρδηνία, τον τόπο της συζύγου του με την οποία έχει και 2 μεγάλα παιδιά. Είναι οικονομικά εξαρτημένος από την επιτυχημένη σύζυγό του αλλά είναι και τρομερά ευάλωτος στην γυναικεία ομορφιά. Τύπος Μαστρογιαννικός προσπαθεί να βρει συνεχώς τρόπους να τσιλιμπουρδίσει και συνήθως την «πατάει» άσχημα.
Ο Γκρεγκόριο είναι παθιασμένος επαγγελματίας Σκακιστής. Πρώην μοναχός που πέταξε τα ράσα όταν του απαγόρευσαν την συμμετοχή σε κάποιο τουρνουά, ζει μόνο και μόνο από τις «σκακιστικές αρπαχτές» τελείως απομονωμένος και ανέραστος κυρίως λόγω της προβληματικής του εμφάνισης. Όταν κάποιο τυχαίο (και μοιραίο) γεγονός του φέρνει στο δρόμο την πανέμορφη Ελένα πέφτει με τα μούτρα στον έρωτα.

Οι 3 αυτοί τύποι προσπαθούν να επιλύσουν τα αινίγματα. Για το πρώτο δεν έχουν καμία δυσκολία στην σπαζοκεφαλιά, οι δε απαντήσεις τους διακρίνονται ιδιαιτέρως. Τύποι που ζει ο καθένας την προσωπική του τραγικοκωμωδία συνδέονται από την ανιδιοτέλεια που τους χαρακτηρίζει. Ο Όσκαρ με τα λεφτά του πρώτου αποκρυπτογραφήματος (κάπου 150.000 ευρώ) θα βοηθήσει τον εραστή του να ξεχρεώσει. Ο Μανφρέντο, ενώ κινδυνεύει να βρεθεί κυριολεκτικά στον δρόμο μετά τις ερωτικές του περιπέτειες με την αδερφή της συζύγου του, χαρίζει το δικό του βραβείο στον φυλακισμένο του συναγωνιστή. Ο Γκρεγκόριο δίνει το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων στην Ελένα για να φτιάξει το πρόσωπό της μετά το ατύχημα που είχε εκείνη και το οποίο αποτέλεσε την αφορμή της γνωριμίας τους.

Ο Chavarria περιγράφει αποσπασματικά τις ζωές των 3 αυτών πραγματικά καλών ανθρώπων κατά τη διάρκεια των μηνών που μεσολαβούν μεταξύ του πρώτου κρυπτογραφήματος και του τρίτου. Οι ζωές τους αλλάζουν σιγά-σιγά και το μυαλό τους βρίσκεται στην επίλυση του 4ου γρίφου ο οποίος θα είναι τελείως διαφορετικός από τους προηγούμενους. Αλλά ποια είναι η «Pro Veritate»;Ποιοι είναι αυτοί οι «τρελλοί» που σκορπάνε έτσι τα χρήματα τους;

Δεν θα τα μάθουμε όλα αυτά πριν από τις τελευταίες 100 σελίδες όταν μπαίνει στην ιστορία η CIA που οι άνθρωποί της ψάχνουν να βρουν τι κρύβεται από πίσω, εξοργισμένοι με το θέμα του τελευταίου κρυπτογραφήματος. Οι ιστορίες των εμπνευστών του Ιδρύματος είναι συγκλονιστικές και δίνουν μια διαφορετική χροιά στο (μέχρι εκείνη τη στιγμή) ανάλαφρο μυθιστόρημα. Στο τέλος όλα παραμένουν μετέωρα. Οι καλοί άνθρωποι-ήρωες του βιβλίου που έχουν γίνει πλέον τέσσερις και το Ίδρυμα θα αποκτήσουν μια άλλη σχέση μεταξύ τους. Ο συγγραφέας βάζει ουσιαστικά ένα «to be continued…» στο ευφυές του μυθιστόρημα αφήνοντας τα περισσότερα ερωτήματα αναπάντητα.

Το «Για τα μάτια σου» είναι ένα ωραίο και πληθωρικό βιβλίο. Με πολύ χιούμορ που κάποιες στιγμές σε κάνει να ξεκαρδίζεσαι, με απίστευτους χαρακτήρες, πανέξυπνους διαλόγους, γρήγορη δράση που δεν σε κουράζει και έντονο κοσμοπολιτισμό – ας μη ξεχνάμε ότι η δράση εκτυλίσσεται σε όλες τις χώρες της Μεσογείου. Μπορεί προς το τέλος να αποκτά μια έντονα πολιτική χροιά αλλά αυτή δεν ενοχλεί όσο μπορεί να φανταστεί κάποιος που δεν έχει διαβάσει ποτέ βιβλία του σχεδόν ογδοντάχρονου πλέον συγγραφέα. Μπορεί να μην είναι το καλύτερο του βιβλίο, μπορεί να είναι λίγο ογκώδες για εισαγωγή σε μια τετραλογία (ή πενταλογία) αλλά είναι τόσο χορταστικό που στο τέλος σου αφήνει ένα χαμόγελο και μια γλυκειά προσμονή για την συνέχεια.