«All that we see or seem
Is but a dream within a dream» E.A.POE

Πόσες «ζωές» ζει ένας άνθρωπος; Μία ή περισσότερες; Ποια είναι η πραγματική και ποιά/ες η φανταστική; Αυτά τα ερωτήματα καλείται να λύσει ο αναγνώστης της εξαιρετικής νουβέλας του Αχιλλέα Κυριακίδη, με τον ειρωνικό (αλλά σαφέστατο) τίτλο «ΚΩΜΩΔΙΑ», (Εκδ. Πόλις, σελ.63), ένα κείμενο-διανοητικό παιχνίδι στο οποίο απαιτείται η συμμετοχή του (απορημένου κατ’αρχήν) αναγνώστη, ένα κείμενο με συνεχείς ανατροπές μεστό και παιχνιδιάρικο.


Ποιος είναι ο Δ.Χ., ο ήρωας της νουβέλας; Είναι ένας μικροαστός υπάλληλος που ακολουθεί ένα μονότονο πρόγραμμα καθημερινά από τις 6.30 που σηκώνεται από το κρεβάτι του, μέχρι το βράδυ που ξανακοιμάται; Είναι ένας «άνθρωπος χωρίς ιδιότητες» ή ένας συγγραφέας της γενιάς του Πολυτεχνείου με αμφιλεγόμενο παρελθόν και χωρίς κανένα μέλλον; Μήπως είναι ένας Βαλκανιολόγος με παππού από την Πρεμετή της Αλβανίας (Βορείου Ηπείρου κατ’άλλους) που καλείται στην Ασφάλεια να καταθέσει για την εξαφάνιση του πρώην γαμπρού του, κυρίου Παπαδημητρακόπουλου – ο οποίος προτού εξαφανιστεί άφησε στον υπολογιστή του ένα αρχείο με τίτλο «Νουβέλα» και με αφιέρωση μια μοναδική φράση «που επαναλαμβάνεται σε καμιά τριανταριά σελίδες: Δεν πάει άλλο.»; Η μήπως είναι ένας κακομοίρης Αλβανός που το λεωφορείο τον παρατάει στην ερημιά κα το μόνο που αυτός επιθυμεί είναι να ζήσει;

«Να ζήσω, σκέφτηκε ο Δ.Χ., αλλά πως; Και τότε άκουσε πίσω του τον ήχο από τις ρόδες πάνω στα χαλίκια, κι ύστερα το φρένο, και στράφηκε και είδε το τζιπ. Ο μυστακοφόρος συνοδηγός, με το ‘να πόδι έξω, ακουμπισμένο στο μαρσπιέ, του ΄κανε νόημα να πλησιάσει. Τι θες εδώ, ρε; του είπε και, χωρίς να περιμένει απάντηση, συνέχισε το ίδιο στρατιωτικά: Εσύ δεν είσαι ο Αλβανός που την κοπάνησε από την μεταγωγή; - Όχι, είπε ο Δ.Χ., χωρίς να’ναι και πολύ σίγουρος, και μετά ο άλλος τον ρώτησε: Εσύ δεν είσαι που έχεις γεννηθεί στην Πρεμετή κι ήρθες δω κάτω με τα πόδια το ενενήντα κι έμενες στην Αθήνα πριν απ’τους πολέμους κι όλοι σε ξέρουν Δ.Χ.; Κι ο Δ.Χ. είπε πάλι Όχι, και τώρα πια δεν ήταν σίγουρος για τίποτα, παρά μόνο ότι φοβόταν – και φοβόταν πολύ.»

Ο Κυριακίδης κλείνει το μάτι στον Κάφκα και την «Μεταμόρφωση» του, ενώ δανείζεται την περσόνα του ήρωα του από το αριστούργημα του Washington Irving, «Ριπ βαν Ουινκλ» - όπου κάποια στιγμή βέβαια το βιβλίο στην νουβέλα μετατρέπεται σε ουίσκυ, ενώ δεν λείπουν οι διακειμενικές αναφορές στον Μπόρχες και τους καθρέφτες του, τον Ζωρζ Περέκ και τον ιδιόμορφο κόσμο του, τον Ν.Καχτίτση και τους «εγκλωβισμένους» ήρωές του. Διαβάζοντας την νουβέλα, δεν βγήκε στιγμή απ’το μυαλό μου, ο έξοχος (και πολυγραφότατος αν και μάλλον underestimated) στυλίστας Η.Χ.Παπαδημητρακόπουλος, με τον οποίο ο Κυριακίδης έχει έντονες συγγένειες, όχι τόσο στην θεματολογία αλλά περισσότερο στην οικονομία του λόγου, στο στυλ και το ύφος των κειμένων, στο χιούμορ, την ανθρωπιστική ματιά και την αδιόρατη ειρωνία που διαπερνούν τα γραπτά τους. Όταν δε ο ήρωας ονομάζεται Δ.Χ. και διαμένει στην οδό Παπαδημητρακοπούλου, τότε ο συνειρμός είναι εμφανής.

4 εκδοχές της ζωής ενός ανθρώπου, του κάθε ανθρώπου. Θα μπορούσε να είναι ένα ειρωνικό πολιτικό κείμενο, γύρω από τον σύγχρονο νεοέλληνα, τον υποκριτή, τον φοβισμένο, τον απαθή, τον κρυφορατσιστή και κρυφοφασίστα που περιμένει ένα κλικ για να βγάλει όλες τις φοβίες και τις ανασφάλειές του στη φόρα. Η διεισδυτική ματιά του (και σκηνοθέτη) συγγραφέα, αρκείται σε ένα σχόλιο – ίσως περισσότερο κινηματογραφικό, αφού νιώθεις σαν να τραβάει μια κάμερα τα πλάνα/σελίδες του κειμένου, ενώ ο διάχυτος σουρεαλισμός και οι κάποιες φορές ακροβασίες της γλώσσας βοηθάνε στην απόλαυση της ιδιόμορφης αλλά τόσο ουσιαστικής νουβέλας, η οποία γοητεύει και έλκει όσες φορές και να την διαβάσεις – σίγουρα πάνω από μία…


Υ.Γ. Διαφορετικές προσεγγίσεις πάνω στο βιβλίο από τους Πατριάρχη Φώτιο και η Alef στα blogs τους, έτσι κι αλλιώς η νουβέλα υπόκειται σε αρκετές ερμηνείες, ματιές και μπορεί να προκαλέσει ενδιαφέρουσες συζητήσεις.