«Άλλοι τον άκουσαν να μιλά μοναχό καθώς περνούσε
για σπασμένους καθρέφτες πριν από χρόνια
για σπασμένες μορφές μέσα στους καθρέφτες
που δε μπορεί να συναρμολογήσει πια κανείς» Γ. Σεφέρης


Ο Γιάννης Ευσταθιάδης είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση στον χώρο της ελληνικής λογοτεχνίας όπως έχω ξαναγράψει στο παρελθόν. Η γραφή του δεν μπαίνει σε καλούπια, δεν μπορείς να εντάξεις τα ολιγοσέλιδα βιβλιαράκια που κυκλοφορεί κάθε χρόνο σε κάποιο πλαίσιο, σε κάποια κατηγορία προς διευκόλυνση – είναι ποίηση ή είναι διηγήματα, μήπως είναι και τα δύο μαζί ή ακόμα καλύτερα, μήπως είναι πάνω απ’όλα «εικονογραφήματα»; Η νέα του συλλογή 22 εικόνων (ποιημάτων και διηγημάτων αν θέλετε), με τίτλο «ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ», (Εκδ. Ύψιλον, σελ.101) έρχεται να επιβεβαιώσει με τον καλύτερο τρόπο την μοναδικότητά και την αξία του, και πώς να μη γίνεται άλλωστε αυτό, αφού ασχολείται με το κατ’εξοχήν ποιητικό αντικείμενο – τον καθρέφτη – το οποίο έχει εμπνεύσει τόσους και τόσους δημιουργούς.

Ο Ευσταθιάδης δημιουργεί μοναδική ατμόσφαιρα. Στις σελίδες του μεταφέρεσαι κυριολεκτικά, ο αναγνώστης οφείλει να αφεθεί, να «αδειάσει» από σκέψεις, προβλήματα της καθημερινότητας για να απολαύσει – να γευθεί τα σαν «μικρές, νυχτερινές μουσικές» διαμαντάκια του συγγραφέα. Οι ψυχές των ανθρώπων, οι μορφές τους, απεικονίζονται και αντανακλώνται στους καθρέφτες παντός είδους του βιβλίου. Καθρέφτες χοροδιδασκαλείων, αρχοντικών σπιτιών, φτωχικών σπιτιών, κουρείων, λούνα-παρκ, δωματίων ανάκρισης, ξενοδοχείων «ημιδιαμονής». Καθρέφτες μπαρ, ποτήρια, οθόνες υπολογιστών και cd που γίνονται καθρέφτες «κρατώντας» τα παγωμένα ή τα σκοτεινά ή τα άδεια βλέμματα. Καθρέφτες – ψυχροί παρατηρητές, αμίλητοι και αμείλικτοι που αντικατοπτρίζουν το είδωλο όπως είναι, γυμνό από προφάσεις, που εμπνέουν σκέψεις, και συνήθως απελπισία.


«Σβήσε το φως. Άσε το σκοτάδι να εισχωρήσει βιαστικά στο δωμάτιο.
Πλησίασε στον καθρέφτη - βράδυ• υποχρεωτικά.
Στάσου μπροστά του, υπολογίζοντας περίπου την απόσταση.
Άναψε ένα σπίρτο.
Φέρ’το στο ύψος του πιγουνιού σου.
Δες μόνο το πρόσωπό σου στον καθρέφτη.
Ό,τι φωτίζεται – στόμα, μύτη, μάτια – είσαι εσύ.
Ό,τι μένει σκοτεινό, είναι η μοναξιά σου.
Φύσα το σπίρτο για να σβήσει.
Μείνε ακίνητος.
Άναψε ένα δεύτερο.
Απομάκρυνε το χέρι σου, όσο μπορείς να το απλώσεις.
Δες τη μικρή φωτεινή κηλίδα στην άκρη του καθρέφτη.
Είναι τα χρόνια που σου έμειναν να ζήσεις.
Όλο το υπόλοιπο μαύρο είσαι εσύ, νεκρός.»


Σελίδες υψηλής αισθητικής και λυρισμού, λέξεις εξομολογητικές, γραφή που φαίνεται απλή αλλά δεν είναι, μεστή νοημάτων και μεταφορών। Είναι ένα μεγάλο «μικρό» βιβλίο. Ο Ευσταθιάδης συνδιαλέγεται δημουργικά με όλη τη λογοτεχνική και μουσική σκηνή, τον Εμπειρίκο, τον Ταρκόφσκι, τον Λ.Κάρολ, τον Βέρντι, τον Παπαδιαμάντη, τον Κάφκα, τον Καβάφη, τον Πόε, τον Ραβέλ και κυρίως με τον Μπόρχες, του οποίου η εμμονή με τους καθρέφτες είναι τόσο έντονη στο έργο του – εξάλλου το βιβλίο θυμίζει έντονα το ύφος του μεγάλου Αργεντίνου. Η μουσική είναι διαρκώς παρούσα (και δεν γίνεται αλλιώς αφού είναι γνωστή η σχέση του συγγραφέα μ’αυτήν), όπου μουσικοί όροι εναλλάσονται με στίχους από γνωστά τραγούδια tango. Μυστικά και ψέμματα καθρεφτίζονται, κομμάτια μνήμης, πρόσωπα, σκιές, «αθέατες πλευρές», έρωτες, θάνατοι, παρακμή, βλέμματα θολά, βλέμματα γυμνά…

«Κοιτά, ξανακοιτά τον εαυτό του στον καθρέφτη, μια ρίχνει το βλέμμα και μια το αποστρέφει, καθώς ο άνθρωπος απέναντί του είναι σωσίας της μοναξιάς του, αλλά κατά βάθος κάποιος άλλος, αφού ο καθρέφτης – εξ ολοκλήρου από ενεστωτικό γυαλί – δεν έχει μνήμη»

Ravel - Pavane Pour Une Infante Défunte by librofilo