Με έντονα στοιχεία νουάρ και αρκετά από την pulp fiction, το άκρως σινεφίλ μυθιστόρημα του Γάλλου René Belletto (γεν.1945), με τίτλο «Σ’ΟΥΡΑΝΟ ΚΑΙ ΓΗ» (Sur la terre comme au ciel,πρώτη έκδοση 1982), (Εκδ. Πόλις, μετάφρ. Φ.Μίντλεττον, σελ.366), δεν φέρνει κάτι καινούργιο στον χώρο του αστυνομικού μυθιστορήματος, ούτε εντυπωσιάζει με την μάλλον προβλέψιμη πλοκή του αλλά προσφέρει ευχάριστη και ανέφελη ανάγνωση. Το βιβλίο στηρίζεται περισσότερο στην γοητεία που αποπνέει η «jazzy» ατμόσφαιρα και οι ασπρόμαυρες νουάρ (και όχι μόνο) ταινίες που είναι διάσπαρτες στο βιβλίο.

Νεαρός, καθηγητής μουσικής, ο Νταβίντ Ωρφέ άστατος και επιπόλαιος χαρακτήρας ζει στην Λυόν μια (μπακούρικη) ζωή στα οικονομικά όρια, ουσιαστικά μόνο και μόνο για να καταφέρνει να βλέπει τις αγαπημένες του ταινίες – τις περισσότερες από τις οποίες έχει δει αρκετές φορές – και για να παίζει στην κιθάρα του τις μουσικές που γουστάρει. Ένας ιδιόρρυθμος φίλος του από ευκατάστατη οικογένεια, τον συστήνει στην οικογένεια του Γκράχαμ Τόμπστεϊ, ενός δυναμικού και πλούσιου βιομήχανου για να διδάξει κιθάρα στην Βίβιαν την δεκαπεντάχρονη, εκπάγλου καλλονής κόρη του. Από την πρώτη στιγμή όμως η μητέρα της, η Τζούλια Τόμπστεϊ, που δεν υστερεί σε εμφάνιση από την κόρη της, φλερτάρει αγρίως τον ευρισκόμενο σε σεξουαλική (εκτός από οικονομική) ένδεια νεαρό.

Απέναντι από το πολυτελές σπίτι των Τόμπστεϊ, έχει μόλις μετακομίσει μια μονήρης και γοητευτική γυναίκα, η Εντουίζ Λεντιέ που το μισό πρόσωπό της είναι παραμορφωμένο. Η Εντουίζ που γνωρίζεται αμέσως με τον Νταβίντ (ο οποίος «πέφτει» πάνω στη μετακόμισή της) είναι κι αυτή φανατική σινεφίλ και διασταυρώνεται συνεχώς πάνω στον νεαρό μουσικό στις σκοτεινές αίθουσες. Γρήγορα αρχίζουν να κάνουν παρέα, να βλέπουν και να συζητούν για τις αγαπημένες τους ταινίες. Όμως από το πρώτο βράδυ, της γνωριμίας του με τους Τόμπστεϊ, ο Νταβίντ έχει συνάψει ερωτικές σχέσεις με την φλογερή Τζούλια η οποία του εκμυστηρεύεται τα προβλήματα που έχει στη σχέση της με τον σύζυγό της, και τον έρωτά της για έναν τύπο στην Τυνησία.

Ένα βράδυ, ο Νταβίντ δέχεται επίθεση έξω από το σπίτι του. Σώζεται από την παρέμβαση ενός μυστηριώδους (και γοητευτικού) τύπου, του Ντανιέλ Φορέστ, τον οποίον έχει ξαναδεί στο πάρκο απέναντι από το σπίτι των Τόμπστεϊ και ο οποίος καθώς πίνουν ένα ποτό μαζί του εξομολογείται ότι εργάζεται ως «εκτελεστής» και έχει αναλάβει να υλοποιήσει ένα «συμβόλαιο» στη Λυόν και αυτή τη στιγμή περιμένει οδηγίες. Το πράγμα περιπλέκεται ακόμα περισσότερο όταν μια βιντεοκασέτα φτάνει σπίτι του Νταβίντ και της Τζούλιας με περιεχόμενο (τι άλλο;) τις ερωτικές περιπτύξεις των δύο παράνομων εραστών.

Γρήγορη δράση, έντονη κινηματογραφοφιλία, πολλή μουσική, βόλτες στην παλιά πόλη της Λυόν, συνεχείς διάλογοι, συνθέτουν ένα page-turner μυθιστόρημα με το οποίο γελάς και αγωνιάς συμπάσχοντας με τους ολοζώντανους χαρακτήρες. Νιώθεις ότι οι καταστάσεις σου είναι οικείες από ασπρόμαυρες ταινίες. Μοιραίες γυναίκες, μυστηριώδεις, πανέμορφες, γητεύτρες, η χυμώδης Τζούλια, η (βγαλμένη κατευθείαν από ταινία με το μαλλί να καλύπτει το μισό πρόσωπο) αινιγματική Εντουίζ, η (σαν άγγελος) πανέξυπνη και ανεξάρτητη Βίβιαν. Αδύναμοι άνδρες, ο Νταβίντ πανέξυπνος και επιπόλαιος, ο μυστηριώδης «εκτελεστής» (ως άλλος Αλαίν Ντελόν) Ντανιέλ, που έχει έρθει στην Λυόν για να εκτελέσει το τελευταίο του συμβόλαιο, ο αυστηρός και αλύγιστος Γκράχαμ Τόμπστεϊ με τα πολλά μυστικά στο ντουλάπι του.

Το μυθιστόρημα του ιδιοφυούς Μπελετό, που βραβεύτηκε με το «Μεγάλο Βραβείο Αστυνομικής Λογοτεχνίας» στη χώρα του, γραμμένο για να γυριστεί κινηματογραφική ταινία – όπως κι έγινε άλλωστε με εμπορική και κριτική επιτυχία – δεν είναι μεγάλων λογοτεχνικών απαιτήσεων αλλά είναι έντιμο μέσα στην απλότητά του, έχει χιούμορ και έξυπνους διαλόγους, δράση που κλιμακώνεται χωρίς ιδιαίτερες εντάσεις, με στέρεους χαρακτήρες που όλοι τους είναι αθώοι και ένοχοι ταυτόχρονα - όπως στα περισσότερα επιτυχημένα αστυνομικά -, κινηματογραφική γραφή χωρίς βέβαια να ανανεώνει το είδος, ούτε να προσφέρεται για μεγάλη εμβάθυνση. Όμως τελικά περνάς καλά, σαν να κλείστηκες σε μια σκοτεινή αίθουσα και να άφησες τον εαυτό σου να χαλαρώσει και να απολαύσει μια ωραία ιστορία.



MILES DAVIS – Ascenseur pour l'échafaud (Générique)