Δευτέρα, Αυγούστου 18, 2014
posted by Librofilo at Δευτέρα, Αυγούστου 18, 2014 | Permalink
Οικογένειες...
"Σ'ένα σύμπαν και μια εποχή που διαστέλλονται διαρκώς μέχρι την τελική αυτοκαταστροφή τους το ιδανικό μυθιστόρημα θα πρέπει να αποτελείται από ιστορίες-μέσα-στις-ιστορίες που με τον καιρό θα αντικαταστήσουν τις μεταφορές και τις παρομοιώσεις που έχουν ξεμείνει από το μυθιστόρημα του 19ου και του 20ου αιώνα."

Ο Πίντσον παίρνει το βραβείο Νόμπελ και μάλιστα θα πάει να το παραλάβει προσωπικώς! Παιδιά θαύματα που κερδίζουν τεράστια ποσά σε τηλεπαιχνίδια. Ο Λογικός Θετικισμός. Οι Τρείς ταφές του Μελκιάδες Εστράδα. Το "Ανθρώπινο στίγμα" του Φ.Ροθ. Τα σουβλάκια με κοτομπέικον. Ο Ρόμπερτ Πάτινσον. Το σκάκι. Το πιο άσχημο όνομα που υπάρχει...(Γιακουμής). Ένα ανέκδοτο θεατρικό έργο του Στρατή Τσίρκα. Το Κορεάτικο σινεμά. Ο Μάικλ Στάιπ σε ρόλο σήριαλ κίλερ. Η κατάθλιψη. Η μοναξιά. Ένα κεφάλαιο από ροζ μυθιστόρημα. Το Μάο ΙΙ του Ντε Λίλο. Ένας ήρωας που λέγεται Γκάιγκερ! Το "Ξυράφι του Όκαμ". Ο Καντ. Εικόνες από μαχητικά αεροσκάφη να κάνουν σχηματισμούς στον ουρανό.


Όλα τα παραπάνω και πολλά ακόμα υπάρχουν στο πολύ καλό πρωτόλειο, του Λευτέρη Καλοσπύρου (Αθήνα, 1980), με τίτλο "Η ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ" (Βραβείο περιοδικού Αναγνώστης, πρωτοεμφανιζόμενου πεζογράφου), (Εκδ. Πόλις, σελ. 309), ένα μεταμοντέρνο μυθιστόρημα, εξαιρετικών προθέσεων, με πολύ ενδιαφέρον ύφος, ιδιαίτερα πολύπλοκο και με πολλές επιρροές από τους σύγχρονους Αγγλοσάξωνες πεζογράφους.

Ο Ανδρέας Αριθμέντης νεαρός σε ηλικία συγγραφέας και γόνος οικογένειας συγγραφέων (αλλά και διαπρεπών αρχιτεκτόνων), με πατέρα και αδερφό που εκδίδουν βιβλία, ολοκληρώνει ένα θεατρικό έργο. Στο έργο αυτό, πρωταγωνιστεί η "μοναδική ελληνική οικογένεια" που δεν έπαιξε στο χρηματιστήριο, τότε που όλη η χώρα συμμετείχε ομαδικά στη προσπάθεια εύκολου πλουτισμού. Αυτό το μότο, συνοδεύει σχεδόν κάθε έκφραση του Μιχάλη, ενός μανιοκαταθλιπτικού τύπου που γράφει ροζ μυθιστορήματα για να ζήσει, ενώ στα συρτάρια του έχει τα "σοβαρά" του βιβλία που έχει γράψει ή προσπαθεί έστω να γράψει. Κυκλοφορεί μέσα στο σπίτι με μια πετσέτα στους ώμους, σαν μποξέρ σε αμερικάνικη ταινία και διαφωνεί συνεχώς με την σύζυγό του Μάρθα, εξουσιομανή και καταπιεστική, η οποία εργάζεται σε "γραμμή ψυχολογικής υποστήριξης" και που έχει βάλει ως στόχο της ζωής της να προωθήσει την κόρη τους Χριστίνα - ένα "παιδί-θαύμα" που μπορεί να απαντήσει σε κάθε είδους ερώτηση - στη συμμετοχή της σε ένα τηλεπαιχνίδι γνώσεων που θα τους λύσει το πρόβλημα επιβίωσης.

Όμως αυτή δεν είναι η μόνη ιστορία που υπάρχει στο μυθιστόρημα του Καλοσπύρου. Ο Ανδρέας ανακαλύπτει ότι αποτελεί τον ήρωα σε ένα διήγημα του αδερφού του, οπότε μας αποκαλύπτει ένα δικό του διήγημα όπου έχει κι αυτός ήρωα τον αδερφό του. Μέσα στα χαρτιά που θα αφήσει μετά τον θάνατό του σε μια θυρίδα, θα υπάρχουν επίσης μισοτελειωμένα διηγήματα, καθώς και ιστορίες ημιτελείς με πρωταγωνιστές κάποιους από τους ήρωες του θεατρικού του έργου.

Όλες οι ιστορίες ενυπάρχουν η μία μέσα στην άλλη, εγκιβωτισμένες και χωρίς γραμμική σειρά. Η κεντρική βέβαια παραμένει το θεατρικό έργο. Στο ενδιάμεσο παρεμβάλλονται ηλεκτρονικά μηνύματα που στέλνει ο συγγραφέας Ανδρέας Αριθμέντης στον εαυτό του με απόψεις γύρω από το έργο το ίδιο, την λογοτεχνία, τη ζωή. Οι ιστορίες μπορεί να διαφέρουν αλλά έχουν ως επίκεντρο την οικογενειακή ζωή σε διάφορες εκφάνσεις της. Διαφωνίες, έρωτες, ανταγωνισμοί, κακίες ενδοοικογενειακές, ιστορίες παλιές που ταλανίζουν το σήμερα, το παρελθόν που επιστρέφει. Αισθήματα καταπιεσμένα και αδιέξοδες καταστάσεις είναι σε καθημερινή διάταξη ενώ επανέρχεται συνεχώς η δυσκολία επικοινωνίας και λόγου.

Το μυθιστόρημα του Καλοσπύρου είναι γεμάτο από διακειμενικές αναφορές. Ντε Λίλο, Γουάλας, Ροθ, Σάλιντζερ, Πίντσον, Μπέκετ. Οι εμμονές και οι αναγνωστικές αναζητήσεις του σοβαρού αναγνώστη και συγγραφέα,  εμπλέκονται με τις συγγραφικές του ανησυχίες και τις γλωσσικές και υφολογικές αναζητήσεις. Οι πολλοί εγκιβωτισμοί, που μπλέκονται μεταξύ τους, δυσκολεύουν τον αναγνώστη και απαιτούν την ενεργό και διαρκή συμμετοχή του στα δρώμενα. Δεν είναι ένα μυθιστόρημα που θα σε αφήσει να το απολαύσεις, αλλά σου θέτει διαρκώς ερωτήματα και γρίφους. Το θέμα της "ηθικής" και της "ευθύνης", η δύναμη της τεχνολογίας και η αδυναμία της επικοινωνίας που γίνεται εντονότερη από ποτέ. Η γλώσσα ποικίλλει από κλασσικότροπη σε ιντερνετική με εκφράσεις της φεισμπουκικής καθημερινότητας να υπάρχουν μέσα στο κείμενο.

"Η μοναδική οικογένεια" πάντως, είναι ένα μυθιστόρημα που εντυπωσιάζει με την τεχνική του και το ύφος του. Αποσπασματικό και γεμάτο παραπομπές και εγκιβωτισμούς, εγκεφαλικό και σύνθετο, προϊόν σίγουρα μόχθου και εκφραστικής αναζήτησης. Το τελικό αποτέλεσμα είναι μεν ωραίο και κυρίως εξαιρετικά ενδιαφέρον, αλλά δεν παύει να φαίνεται βαρυφορτωμένο και μπουκωμένο, ίσως μέσα στη προσπάθεια του συγγραφέα να πει πολλά πράγματα με τη μία - στόχος απόλυτα θεμιτός αλλά πολύ δύσκολος. Το σίγουρο είναι ότι το βιβλίο είναι μια θαυμάσια πρώτη λογοτεχνική εμφάνιση, απόλυτα ενθαρρυντική για τη συνέχεια,  που μας γνωρίζει έναν συγγραφέα ενημερωμένο για τα σύγχρονα λογοτεχνικά ρεύματα, διαβασμένο και λάτρη της ανάγνωσης, ο οποίος μπορεί να προσφέρει σπουδαία πράγματα στο μέλλον.

"Ο λόγος για τον οποίο είναι σχεδόν απίθανο να εμφανιστεί σ'αυτήν τη χώρα κάποιος θηριώδης σίριαλ κίλερ τύπου Τεντ Μπάντι ή Ζόντιακ ή κάποιος δολοφόνος τύπου Μπρέιβικ είναι ότι εδώ ο μέσος υποψήφιος εκτονώνεται ασκώντας περιορισμένη βία επί καθημερινής βάσεως. Η βία δεν συσσωρεύεται, δεν εγκλωβίζεται, δεν παγιδεύει τον υποψήφιο θύτη σε έναν φαύλο κύκλο ακόρεστων φαντασιώσεων, αλλά βρίσκει διαρκώς νέες βαλβίδες εκτόνωσης. Καμμιά φαντασίωση δεν μένει ανικανοποίητη σε τούτον τον τόπο."




 



0 Comments:


Δημοσίευση σχολίου

~ back home