Τετάρτη, Οκτωβρίου 08, 2014
posted by Librofilo at Τετάρτη, Οκτωβρίου 08, 2014 | Permalink
Η αθανασία των σκύλων
«Σε τι χρησιμεύουν τόσα βιβλία;» ρώτησε ένα απόγευμα το παιδί. 
«Σε τίποτα», είπε μετα aπό σύντομη σκέψη εκείνος. "Είναι σενάρια του εαυτού τους"

Με ιστορίες ανθρώπων (περισσότερο) και σκύλων (λιγότερο) ασχολείται ο συγγραφέας , ποιητής και εκδότης Κώστας Μαυρουδής (Τήνος,1948) στη θαυμάσια συλλογή διηγημάτων του «Η ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΤΩΝ ΣΚΥΛΩΝ» (Εκδ.Πόλις, σελ.212). 70 «μπονζάϊ» διηγήματα (ή «ταχυδιηγήματα» όπως ο ίδιος αποκαλεί) σε ένα μάλλον ασυνήθιστο βιβλίο που εκτός των άλλων (ιδιαίτερα σημαντικών στοιχείων που, θα αναφέρω παρακάτω) εντυπωσιάζει με την οικονομία και την υπαινικτικότητα του λόγου του, στοιχείο που δύσκολα συναντάς στην ελληνική πεζογραφία.



Το «εύρημα» του βιβλίου είναι ότι, στα διηγήματα υπάρχει ένας ή περισσότεροι σκύλοι, οι οποίοι βρίσκονται άλλες φορές στο προσκήνιο της ιστορίας, και άλλες (τις περισσότερες) στο παρασκήνιο ή λειτουργούν ως σκηνικό – μπορεί δηλαδή να αποτελούν μέρος ενός πίνακα ή να περιπλανιούνται στους δρόμους.
Τα σκυλιά συνοδεύουν, τρέχουν, εμφανίζονται τυχαία, αφηγούνται (σε κάνα-δυό από τις ιστορίες), απεικονίζονται σε πίνακες, σε φιλμ φωτογραφικά, σε κινηματογραφικές σεκάνς, σε σελίδες κλασσικών ή μη βιβλίων της λογοτεχνίας.

«Η μνήμη των σκύλων που τριγυρίζουν με σιωπηλή σοβαρότητα τις πόλεις έχει κληρονομηθεί κατά το ήμισυ από παλιούς προγόνους τους»

Το βιβλίο μιλάει όμως για τον χρόνο και τη σχετικότητά του με πρόσχημα τους σκύλους, οι οποίοι έχουν άγνοια για τον χρόνο που περνάει, για τις στιγμές, έχουν άγνοια για τον θάνατο και τη φθορά. Η απώλεια, η μνήμη, η γήρανση, η παιδική ηλικία, η ενηλικίωση, ο θάνατος, διατρέχουν αυτά τα μικρά διηγήματα (διαμάντια τα περισσότερα) στα οποία υπάρχει μια έντονη αίσθηση νοσταλγίας. Ο συγγραφέας δεν αφήνεται σε έντονους συναισθηματισμούς, αποφεύγει τον σκόπελο του μελοδραματισμού που ελλοχεύει σε κάποια από αυτά και σταματάει (έστω απότομα) την αφήγηση για να μη πέσει στη παγίδα αυτή.

«Ο Ερμής δεν έχει συνείδηση, αγνοεί το τέλος, όπως το δάσος δεν γνωρίζει τίποτα για το πριονιστήριο. Μακαριότητα. Έζησε και πεθαίνει χωρίς να υποψιάζεται την απουσία του, χωρίς να ξέρει τίποτα για τον χρόνο. Σκέπτομαι ότι, όποτε χρειαστεί, θα υποβάλω σε ευθανασία μιαν ανύποπτη, δηλαδή μιαν αθάνατη ύπαρξη».

Είναι ένα ταξίδι μέσα στον χώρο και τον χρόνο καθώς το σινεμά και η λογοτεχνία είναι διαρκώς παρόντα στις ιστορίες του Μαυρουδή. Οι διακειμενικές αναφορές είναι αμέτρητες, ο συγγραφέας δεν επιδίδεται σε στείρα ονοματολογία σκηνοθετών ή συγγραφέων αλλά τους χρησιμοποιεί, τους εντάσσει στην αφήγηση του. Μπουνιουέλ, Χέρτσογκ, «Διακοπές στη Ρώμη», «Ο κλέφτης των ροδακίνων» (η ταινία και το βιβλίο), Σταντάλ, Ουγκώ, Βερν, Προυστ, Ντι Λαμπεντούζα («Ο Γατόπαρδος»), Μπάϊρον και πολλοί άλλοι ενώ δεν λείπουν και οι αναφορές σε πίνακες και ζωγράφους.

Πολλές από τις ιστορίες είναι σαν κινούμενες εικόνες με την κινηματογραφική έννοια του όρου (διότι τι άλλο είναι το σινεμά από «κινούμενες εικόνες»;). Παλιά επίκαιρα ή ιστορικές φωτογραφίες με παρελάσεις, με πανηγυρισμούς, με δοξολογίες όπου πάντα υπάρχει ένας σκύλος να διασχίζει το δρόμο, αδιάφορος για τα τεκταινόμενα, ασυγκίνητος μπροστά στη δυναμική των στιγμών, πάντα εκεί, πάντα «αόρατος».

«Γι’αυτό δεν έγραψα ποτέ», σκέφτηκε. «Τι αξίωση, για όλα εκείνα που αισθάνομαι, να ψάχνω ξένους που θα τα καταλάβουν»

Ο Μαυρουδής - έμπειρος ποιητής - , στα διηγήματά του συνομιλεί με την ποίηση. Μια κοπέλα επιλύει μετά από 40 χρόνια το σταυρόλεξο που άφησε ημιτελές ο νεκρός πατέρας της και που βρίσκει συμμαζεύοντας τα πράγματα του θανόντος, οι γιγάντιοι χαρταετοί που κάποιος φτιάχνει, τα σύννεφα πάνω από τη πόλη. Φράσεις ποιητικές, φιλοσοφικές, αισθαντικές που αφήνουν τον αναγνώστη μετέωρο, να στέκεται πάνω τους για αρκετή ώρα, και «να τις κουβαλάει» μαζί του για μέρες.

Εικόνες, φράσεις, συναίσθημα, λυρισμός, στοχαστικότητα, χιούμορ και αυτοσαρκασμός είναι μόνο μερικά από τα πράγματα που κρατάει κανείς ολοκληρώνοντας την ανάγνωση αυτού του σπουδαίου (και διόλου «κυνοφιλικού» με τη στενή έννοια του όρου) βιβλίου. Μια εξαιρετική συλλογή διηγημάτων που σε κερδίζει από την πρώτη σελίδα και σε ωθεί να σκεφτείς και να αφεθείς στη μαγεία του λόγου και των εικόνων που περιγράφονται μπροστά στα μάτια σου.

"Η γιαγιά του φίλου μου Μπερνάρ Ντυκλό, το γένος Σεϊντού, γεννημένη και μεγαλωμένη στην Τουλούζ, ήταν το 1978 μια ηλικιωμένη κυρία με παρελθόν θαυμάσιας φωτογράφου. Πάντα μαυρόασπρο φιλμ. Απ'όσα θαυμάσια είχα δεί θυμάμαι μόνο δυο μεγάλες ενότητες. Τζαμιά της Βόρειας Αφρικής, και μια σειρά από παιδιά με τεράστιες μπαγκέτες στα χέρια και τη μασχάλη, κωμικά δυσανάλογες με το ύψος τους.
"Αυτή η σκηνή στο ποτάμι είναι από τις θερινές διακοπές του '60", μου είπε, με απόλυτη βεβαιότητα για τη χρονολογία. "Ο μικρός είναι ο εγγονός μου, με τον πατέρα του και τον Honore, το Λαμπραντόρ τους. Εκείνο το μεσημέρι ο μικρός ψάρευε για ώρα χωρίς αποτέλεσμα. Βρισκόμασταν στο Σηκουάνα, στην Κονφλάς-Σαιντ-Ονορίν. Ο πατέρας του τον έστειλε να φέρει κάτι απ'το αυτοκίνητο και εντωμεταξύ κάρφωσε στο αγκίστρι ένα τεράστιο ψάρι που είχε γι'αυτόν το σκοπό. Το έριξε στο νερό και του έδωσε το καλάμι όταν επέστρεψε. Είχε ήδη χωρίσει και με κάθε ευκαιρία προσπαθούσε να δώσει στο γιο του μικρές επιβεβαιώσεις, αγωγή μιας θεωρίας περί παιδικών τραυμάτων. Τους φωτογραφίζω ενώ ο μικρός πανηγυρίζει έξαλλα και ο Honore κοιτάζει τη σκηνή αδιάφορος. "Ελπίζω να μη μάθει τα τρικ που, γεμάτος ενοχές, σκαρφιζόμουν για να του δίνω αυτοπεποίθηση", έλεγε ο γιός μου. "Πως θα τα μάθει;" τον καθησύχαζα. "Η φωτογράφος είναι μητέρα σου και ο δεύτερος αυτόπτης δεν μιλά, ζει λίγα χρόνια και αγνοεί τους τρόπους εξαπατούν οι άνθρωποι". Κι ενώ ούτε εγώ ούτε ο διακριτικός Honore μιλήσαμε ποτέ, μια μέρα ο μικρός, στις πρώτες τάξεις του λυκείου, μου αποκάλυψε πως απ'την πρώτη στιγμή γνώριζε τι είχε συμβεί, κι ας πανηγύρισε τάχα ανύποπτος την επιτυχία του. "Αυτά τα πρόσωπα χωρίς συμπαράσταση καταρρέουν", μου είπε με ώριμη τρυφερότητα. "Με το ρόλο του ανόητου γιού στερέωσα, όσο μπορούσα, την εικόνα του υπεύθυνου πατέρα" "

 ___________________________________________________________


Ακούστε το podcast της εκπομπής Booktalks@Amagi radio, του Σαββάτου 4/10/14, όπου στο δεύτερο μέρος ήταν καλεσμένος ο Κώστας Μαυρουδής με τον οποίο συζητήσαμε για την ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΤΩΝ ΣΚΥΛΩΝ , το περιοδικό ΔΕΝΤΡΟ και άλλα. Καλή ακρόαση.




 



0 Comments:


Δημοσίευση σχολίου

~ back home