Τετάρτη, Ιουλίου 15, 2015
posted by Librofilo at Τετάρτη, Ιουλίου 15, 2015 | Permalink
Επικίνδυνοι έρωτες
Το
ωραίο μυθιστόρημα "ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΑ ΜΕ ΤΗΝ ΤΕΡΕΖΑ" ("Ultimas tardes con Teresa") του
Καταλανού συγγραφέα Juan Marse (Βαρκελώνη, 1933), (Εκδ. Πατάκη, μετάφρ.
Μ.Παλαιολόγου, σελ. 539), το οποίο μεταφράστηκε με μεγάλη καθυστέρηση (σχεδόν
50 χρόνων) στη χώρα μας (πρωτοεκδόθηκε στην Ισπανία το 1966), θεωρείται ως ένα από τα πλέον εμβληματικά βιβλία της Ισπανόφωνης
λογοτεχνίας, πόσο μπορεί όμως να αγγίξει πραγματικά τον σημερινό (και ακόμα
περισσότερο τον νεότερο ηλικιακά) αναγνώστη (παρά την δεδομένη και ολοφάνερη
αξία του), με τον αργόσυρτο ρυθμό του, τον νατουραλισμό και το ευδιάκριτο
πολιτικό του πλαίσιο είναι ένα θέμα προς συζήτηση.
Βαρκελώνη
μετά το δεύτερο μισό της δεκαετίας του '50. Με την Φρανκική δικτατορία να
βρίσκεται κοντά στο τέλος της δεύτερης δεκαετίας της στην εξουσία, και με τις
πληγές του μακροχρόνιου εμφύλιου να μην έχουν κλείσει ακόμα, οι ταξικές
διαφορές είναι εμφανείς σε μια πόλη που αναπτύσσεται και που οι Ευρωπαϊκές
επιρροές είναι έντονες στη φοιτητική νεολαία. Ο ήρωας του μυθιστορήματος είναι
ο Μανόλο ή "Ψευτοκυριλές", ένας πανέμορφος, μαυριδερός (σχεδόν σαν
τσιγγάνος) νεαρός άνδρας που κατάγεται από την περιοχή της Μούρθια και ζει
κάνοντας μικροκλοπές για έναν μυστηριώδη κλεπταποδόχο, γνωστό ως
"Καρδινάλιο", ο οποίος μαζεύει γύρω του νεαρούς της φτωχικής (σχεδόν
σαν φαβέλα) συνοικίας του Μόντε Καρμέλο. Ο Μανόλο είναι ο εκλεκτός του, άσος
στην κλοπή μοτοσυκλετών, πάντα καλοντυμένος και περιποιημένος δεν δυσκολεύεται να
χωθεί σε μια δεξίωση που δίνεται σε μια αριστοκρατική κατοικία. Εκεί γνωρίζει
την Μαρούχα, όμορφη μελαχρινή που υποκύπτει αμέσως στην γοητεία του.
Σε
σύντομο χρονικό διάστημα, ο Μανόλο και η Μαρούχα γίνονται εραστές, όταν όμως εκείνη
τον βάζει κρυφά στο δωμάτιο της πολυτελούς εξοχικής βίλας που διαμένει, ο
"λατίνος εραστής" συνειδητοποιεί ότι βρίσκεται στο δωμάτιο μιας
καμαριέρας. Του λέει ότι είναι στην υπηρεσία της αριστοκρατικής οικογένειας
Σερράτ και ότι με την κόρη τους, την Τερέζα είχαν κάνει παρέα όταν ήταν παιδιά,
τώρα είναι στην υπηρεσία της, αλλά οι σχέσεις τους δεν είναι τυπικές. Η
απογοήτευση του Μανόλο ήταν μεγάλη, αλλά πρόσκαιρη, διότι τα θέλγητρα της
Μαρούχα ήταν αρκετά, και η σεξουαλική συνεύρεση όχι κάτι το σύνηθες να βρεις
εκείνη την εποχή, οπότε ο δεσμός των δύο νέων, περισσότερο σεξουαλικός παρά
συναισθηματικός συνεχίζεται, μέχρι το μοιραίο βράδυ που η Μαρούχα χάνει τις
αισθήσεις της, ο Μανόλο φεύγει πανικόβλητος από το δωμάτιο και η Τερέζα που
διασκέδαζε με έναν φίλο της στην πισίνα του σπιτιού, την μεταφέρει στο
νοσοκομείο.
Η
Μαρούχα πέφτει σε κώμα και η Τερέζα ξημεροβραδιάζεται στο προσκέφαλό της, ενώ
ειδοποιεί τον Μανόλο (γνώριζε βέβαια για την σχέση της καμαριέρας της μαζί
του), ο οποίος αρχίζει κι αυτός να επισκέπτεται καθημερινά το νοσοκομείο. Η
Μαρούχα δεν παρουσιάζει σημεία αφύπνισης, ενώ η Τερέζα και ο Μανόλο έρχονται όλο
και πιο κοντά. Η ξανθιά Τερέζα είναι μια εντυπωσιακή και ατίθαση νεαρή κοπέλα,
που σπουδάζει στο πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης, μάχεται (όσο μπορεί δεδομένης
της σκληρής δικτατορίας) για τις ιδέες της και ανακατεύεται με τις φοιτητικές οργανώσεις,
έχει δε μια χαλαρή σχέση με τον συμφοιτητή της Λουίς, που ηγείται της οργάνωσης.
Γοητεύεται από τον Μανόλο, όχι μόνο από την εξωτερική του εμφάνιση, αλλά και
από αυτό που πιστεύει ότι εκείνος αντιπροσωπεύει, την εργατική τάξη που δουλεύει σκληρά
και δεν έχει στον ήλιο μοίρα. Οι δύο νέοι ερωτεύονται και βολτάρουν στις
λεωφόρους της Βαρκελώνης και των προαστίων με το διθέσιο αυτοκίνητο της
Τερέζας, αλλά όσο έρχονται πιο κοντά ο ένας στον άλλον, οι ταξικές διαφορές, η
εμφανής οικονομική δυσπραγία του Μανόλο που προσπαθεί να κόψει τις μικροκλοπές,
κάνουν τα προβλήματα να αυξάνουν και το
τέλος θα είναι δραματικό, όπως μπορεί ο καθένας να φανταστεί.
Η
αδιέξοδη αλλά θυελλώδης σχέση της Τερέζας με τον Μανόλο περιγράφεται εξαιρετικά
από τον Μαρσέ με κινηματογραφικού ύφους εικόνες και σκηνές, ενώ οι μυθιστορηματικοί
χαρακτήρες των δύο νέων (κυρίως αυτός του "Ψευτοκυριλέ" Μανόλο) είναι
αλησμόνητοι και πολύ δυνατοί. Εύστοχα πολιτικά σχόλια και χιούμορ χαρακτηρίζουν
επίσης, το μυθιστόρημα. Η "προοδευτική" μεγαλοαστική τάξη, που
έλκεται από το γκροτέσκο και το περίεργο και δήθεν νοιάζεται για τους
κοινωνικούς αγώνες, περνάει με ακρίβεια, από την διεισδυτική πένα του Καταλανού συγγραφέα,
ενώ από την άλλη ο Μαρσέ, στέκεται με τρυφερότητα στην λούμπεν γειτονιά του Μόντε
Καρμέλο με τους λαϊκούς τύπους και τον κόσμο που κάνει τα πάντα για ένα κομμάτι
ψωμί.
Είναι
πολύ γοητευτική η απεικόνιση της Βαρκελώνης την δεκαετία του 50, οι συζητήσεις,
οι διαδρομές με το διθέσιο της Τερέζας, αλλά το μυθιστόρημα είναι σε πολλά
σημεία του φλύαρο (σε βαθμό κουραστικό) και μάλλον παλαιικό. Εν κατακλείδι είναι ένα ωραίο
και ευκολοδιάβαστο (παρά τον όγκο του) βιβλίο που δεν το διαβάζεις για την
εξέλιξη της ιστορίας αλλά για την ατμόσφαιρα που έχει και η οποία κερδίζει τον αναγνώστη, αν
και εκείνο που μένει εντονότερα στο μυαλό του είναι οι ακαταμάχητες και τόσο
σαγηνευτικές μορφές του Μανόλο και της Τερέζας, οι ταξικές αντιθέσεις σε μια
καταπιεσμένη και υποκριτική κοινωνία και το υπέροχο πικρό φινάλε που
ολοκληρώνει το δράμα ενός ανθρώπου που δεν μπορεί (ότι και να κάνει) να υπερβεί
τα ταξικά του όρια.
Υ.Γ.
Το μυθιστόρημα μεταφέρθηκε με σχετική επιτυχία στην μεγάλη οθόνη, το 1984 από
τον Ισπανό σκηνοθέτη Gonzalo Herralde
0 Comments:
Δημοσίευση σχολίου