Σάββατο, Ιουνίου 11, 2016
posted by Librofilo at Σάββατο, Ιουνίου 11, 2016 | Permalink
Μεταμορφώσεις
“Κι εγώ
παίρνω φόρα, δεν έχει σημασία ως που θα φτάσω, αλλά παίρνω φόρα.”
Τι κάνει
έναν νεαρό επιστήμονα πολλά υποσχόμενο και από αστική οικογένεια, να
μεταστρέφεται σε φανατικό τζιχαντιστή; Πως ένας άνθρωπος που δεν τον απασχόλησε
ποτέ το θέμα της θρησκείας, γοητεύεται από το Κοράνι και είναι έτοιμος να
θυσιαστεί για χάρη του Προφήτη; Κι εσύ ο “φωτισμένος” άνθρωπος της Δύσης, πως
αντιδράς όταν μαθαίνεις ότι ο πιο κοντινός σου άνθρωπος δεν είναι αυτός που
νόμιζες ότι ξέρεις; Τι γίνεται όταν βρίσκεσαι μπροστά σε μια ολική ανατροπή των
δεδομένων της ζωής σου και τα πιο εφιαλτικά σου όνειρα δείχνουν να σου χτυπούν
τη πόρτα; Αυτά είναι κάποια από τα (πολλά) ερωτήματα που τίθενται κατά την
ανάγνωση του εξαιρετικού μυθιστορήματος “ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ” του Γάλλου συγγραφέα Francois Vallejo (Mens,1960), (Εκδ. Πόλις, μετάφρ. Γ.
Στρίγκος, σελ.400), ενός βιβλίου προφητικού καθώς γράφτηκε αρκετά πριν από τα
τρομοκρατικά χτυπήματα στη Γαλλία και την υπόλοιπη Ευρώπη, αρκετά πριν "σοκαριστούμε"
μαθαίνοντας ότι, πολλοί Δυτικοί πλαισιώνουν τις γραμμές του Isis.
“Η πρώτη
μου αντίδραση: όχι, αδύνατον, ο ετεροθαλής αδερφός μου δεν είναι έτσι. Και η
δεύτερη, ταυτόχρονη σχεδόν: μα φυσικά και είναι, τίποτα δεν θα του ταίριαζε
περισσότερο.”
Η Αλίξ,
νεαρή συντηρήτρια έργων τέχνης πληροφορείται ότι ο νεότερος, ετεροθαλής αδερφός
της Αλμπάν έχει ασπασθεί τον Ισλαμισμό και μάλιστα στην πιο ακραία μορφή του. Η
Αλίξ είναι μια τυπική αστή Γαλλίδα της εποχής μας, ακούει Ισλαμ και τρέμει, το
νέο της φαίνεται αδιανόητο. Ο Αλμπάν ήταν πάντοτε (και ως παιδί) άνθρωπος των
άκρων, ήθελε να ζήσει τα πράγματα στην πιο τραβηγμένη τους μορφή, να δοκιμάζει
τις αντοχές του. Καθώς μαθαίνει περισσότερα από έναν κοινό τους φίλο,
συνειδητοποιεί ότι τα πράγματα έχουν σοβαρέψει πολύ, και ο Αλμπάν έχει
παρατήσει τις σπουδές του στην Μοριακή Χημεία, έχει αλλάξει το όνομα του σε
Αμπντελκρίμ Γιουσέφ και εκπαιδεύεται στις τρομοκρατικές μεθόδους. Προσπαθεί να
αφυπνίσει τους (μακριά νυχτωμένους) γονείς τους - τον πατέρα του Αλμπάν και τη
μητέρα της, που διατηρούν ένα επιτυχημένο γραφείο ταξιδίων στο κέντρο του
Παρισιού - , για τον γιό τους, εκείνοι στην αρχή δεν την πολυπαίρνουν στα
σοβαρά - “είναι μια φάση, θα του περάσει”, και μετά της λένε, ότι “θα τον
στηρίξουν στην επιλογή του” καθώς αδυνατούν να πιστέψουν ότι ο μονάκριβος γιός του
ασπάζεται τις θεωρίες περί “τζιχάντ κατά των άπιστων” κλπ.
Η Αλίξ
αισθανόταν από μικρή υπεύθυνη για τον αδερφό της και ήταν πολύ δεμένοι οι δυο
τους, αλλά κι εκείνος έδειχνε να προσκολλημένος μ' εκείνη. Τώρα βλέπει όλα αυτά
που θεωρούσε δεδομένα να ανατρέπονται, κρατάει ημερολόγιο στον υπολογιστή της,
και προσπαθεί με κάθε μέσο να βγάλει άκρη, να βρει τον Αλμπάν - να καταλάβει.
Όταν τελικά έρχονται σε επαφή δια ζώσης, προσκρούει σε τοίχο, εκείνος είναι
άκαμπτος και ήδη φανατισμένος, δεν θέλει να ακούσει κουβέντα, την κατηγορεί ότι
ανακατεύεται στις υποθέσεις του και του κάνει τη ζωή δύσκολη μέσα στην
οργάνωση. Η Αλίξ παραμελεί τη δουλειά της, για να ασχολείται όλη την ώρα με τον
Αλμπάν, καθώς τα πράγματα σοβαρεύουν όταν ενημερώνεται από τους κοινούς τους
γνωστούς ότι ο αδερφός της έφυγε για κάποιο στρατόπεδο στην Ασία να γίνει
πολεμιστής του Ισλάμ, αντιλαμβάνεται ότι η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη.
Σύντομα στο παιχνίδι μπαίνουν και οι μυστικές υπηρεσίες και πλέον τα πράγματα
παίρνουν μια νέα μορφή, άγρια κι επικίνδυνη για όλους τους εμπλεκόμενους.
Ο Βαλεζό
στο πολύ ζωντανό του μυθιστόρημα, δεν επικεντρώνει (όσο θα περίμενε κανείς)
στην δράση, αλλά περισσότερο στα ψυχολογικά κίνητρα και στην εσωτερική πάλη των
δύο αδερφών, της Αλίξ (κυρίως) και του Αλμπάν. Με ψύχραιμο και ήρεμο ύφος
προσεγγίζει τα θέματα που θίγει, και αυτά είναι πολλά και καίρια. Η αδερφική
αγάπη χωρίς όρια, το θέμα της θρησκείας και της υπέρβασης του εγώ, το θέμα της
εξουσίας στις σχέσεις κάθε είδους (αδερφικές, ερωτικές, οικογενειακές,
πολιτικές) και κυρίως το θέμα του φανατισμού (φονταμενταλισμού). Παρακολουθούμε
την ιστορία μέσα από την υποκειμενική ματιά της Αλίξ, η οποία περιγράφοντας την
μεταστροφή του αδερφού της, περιγράφει κυρίως, την εμμονή της για αυτό που
θεωρεί εκείνη σωστό, την δική της μεταστροφή, την δική της εσωτερική πάλη, την
έντονη τάση της για κυριαρχία. Ο Αλμπάν είναι ένας άνθρωπος
αποπροσανατολισμένος και βαθιά μοναχικός που ψάχνει εναγωνίως κάπου να
πιστέψει, κάπου να ακουμπήσει – από την επιρροή της αδερφής του, περνάει στην
επιρροή των ιμάμηδων, και συμπεριφέρεται όπως ξέρει να κάνει καλά σ'όλη του τη
ζωή, ακραία. Θα το πάει μέχρι το τέλος έτσι, μπερδεμένος και (εν πολλοίς)
ακατανόητος, αδιάφορος για τις συνέπειες γύρω του σε ένα φινάλε αμφίσημο και
μυστηριώδες.
Οι
“Μεταμορφώσεις” είναι ένα βιβλίο που συναρπάζει και γοητεύει. Το στυλ του
Βαλεζό είναι άμεσο και επικεντρώνεται στην αφήγηση της ιστορίας, χωρίς
διδακτισμό και συμπεράσματα. Δεν δίνει απαντήσεις, απλά θέτει τα ερωτήματα,
παραθέτει τα γεγονότα και αφήνει τον αναγνώστη να δώσει τις δικές του
εξηγήσεις. Επικεντρώνει στην αδερφική σχέση και μέσα από αυτήν ξεδιπλώνει
καταστάσεις πολύ επίκαιρες στην Ευρώπη εδώ και μερικά χρόνια (και για τα χρόνια
που θα έρθουν), την διείσδυση του φανατισμού, τον ρόλο των μυστικών υπηρεσιών
και τις μεθόδους τους, την σχετικότητα των πραγμάτων. Είναι ένα μυθιστόρημα που
παρά τα κενά στην πλοκή του, προσφέρει λογοτεχνική απόλαυση και είναι ιδιαίτερα
διαυγές στην ψυχολογική απεικόνιση των ηρώων του, χρησιμότατο δε στην κατανόηση
όλου αυτής της παράνοιας που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια.
0 Comments:
Δημοσίευση σχολίου