Πέμπτη, Ιουνίου 16, 2016
posted by Librofilo at Πέμπτη, Ιουνίου 16, 2016 | Permalink
Περί "Υποταγής"
Γαλλία, 2022 και το Μουσουλμανικό κόμμα (με την στήριξη των δύο παραδοσιακών δυνάμεων, του Σοσιαλιστικού και του Δεξιού κόμματος) έχει πάρει την εξουσία.Τον πρώτο καιρό, οι αλλαγές στην καθημερινότητα της ζωής των κατοίκων του Παρισιού είναι ανεπαίσθητες. Κάποια μαγαζιά με sexy ρούχα έχουν κλείσει, τα παντοπωλεία με τροφές κόσερ δεν υπάρχουν πια - έχουν εξαφανιστεί, οι γυναίκες που βλέπει στον δρόμο είναι ντυμένες πιο συντηρητικά, χωρίς να τονίζουν την σεξουαλικότητά τους. Η μεγάλη ανεργία από την οποία υπέφερε η χώρα επί χρόνια καταπολεμάται με ένα δραστικό μέτρο, χορηγείται σύνταξη στις εργαζόμενες γυναίκες που θα περιοριστούν στα οικιακά τους καθήκοντα και έτσι ανοίγουν εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας. Η εγκληματικότητα έχει μειωθεί σε μεγάλο βαθμό, ενώ και στο πανεπιστήμιο της Σορβόνης, οι φοιτήτριες με τις μαντίλες, δεν περπατάνε με κάτω το κεφάλι και δίπλα στον τοίχο, αλλά με αυτοπεποίθηση πλέον, ενώ οι μισθοί των διδασκόντων έχουν τριπλασιασθεί καθώς τα αραβικά κεφάλαια που εισρέουν στο μουσουλμανικό (πλέον) πανεπιστήμιο της Σορβόνης είναι ανεξάντλητα.

Στο τελευταίο του μυθιστόρημα, την υπέροχη “ΥΠΟΤΑΓΗ” (“Soumission”), ο ευφυέστατος και πάντα προκλητικός Γάλλος συγγραφέας Michel Houellebecq (Ρεϋνιόν Μαδαγασκάρης, 1958) – (Εκδ.Εστία, μετάφρ. Λ.Σιπητάνου, σελ.308), βάζει σε πρώτο επίπεδο μια πολιτική δυστοπία, που αφορά το άμεσο μέλλον (ο μυθιστορηματικός χρόνος είναι το 2022, μόλις μερικά χρόνια από τώρα), όμως το βιβλίο είναι πολυεπίπεδο και πολυσύνθετο, όπου κάτω από την επιφάνεια της πρόκλησης με τις πολιτικές και κοινωνικές αλλαγές που περιγράφει, το διαπερνάει μια βαθιά μελαγχολία, η οποία σε αντίθεση με το ανατρεπτικό χιούμορ του συγγραφέα, παίρνει μια ελεγειακή μορφή που συναρπάζει.

Ο ήρωας (και αφηγητής) του βιβλίου είναι ο 44άχρονος Φρανσουά, καθηγητής στην Σορβόνη και μελετητής του έργου του Ζορίς-Καρλ Ουισμάνς (Joris-Karl Huysmans), ενός εστέτ και απομονωμένου, πεσιμιστή συγγραφέα που τον απασχόλησε ιδιαίτερα ο καθολικισμός και που για ένα μεγάλο διάστημα της ζωής του, έζησε σε ένα μοναστήρι. Ο Φρανσουά είναι ένας κλασσικός ήρωας του Ουελμπέκ (που βρίσκουμε σχεδόν σε κάθε βιβλίο του), δύσκολος άνθρωπος αποξενωμένος και μοναχικός, χωρίς ιδιαίτερες σχέσεις με ανθρώπους, που τον απασχολεί το σεξ πολύ, αδυνατεί να συνάψει σχέσεις καθώς φοβάται να δεσμευτεί, βλέπει με φρίκη το γήρας να πλησιάζει και βαριέται γενικώς πολύ. Παρακολουθεί τα τεκταινόμενα στην πολιτική σκηνή της χώρας με δυσφορία και αίσθημα ανίας και αδιαφορίας.

Το μυθιστόρημα ξεκινάει λίγο πριν τις εθνικές εκλογές, όπου το μεγάλο φαβορί για την κατάκτηση της εξουσίας είναι το ακροδεξιό κόμμα της Μαρί Λεπέν (“Εθνικό Μέτωπο”). Τα προγνωστικά δείχνουν μάχη για την δεύτερη θέση μεταξύ του Μουσουλμανικού κόμματος (“Μουσουλμανική Αδελφότης”), και του Σοσιαλιστικού κόμματος. Τελικά το Μουσουλμανικό κόμμα κερδίζει τη δεύτερη θέση και έτσι στον δεύτερο γύρο των εκλογών, αντίπαλοι θα είναι η συντηρητική ακροδεξιά και ένα Μουσουλμανικό κόμμα, κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά στην πολιτική ιστορία της Γαλλίας και που ανατρέπει το γνωστό δίπολο, Δεξιοί – Σοσιαλιστές στην μάχη για την Προεδρία. Υπό τον φόβο της κατάκτησης της εξουσίας από την Λεπέν, οι Σοσιαλιστές και οι Δεξιοί συνεργάζονται με το Μουσουλμανικό κόμμα, το οποίο παρουσιάζεται αρκετά μετριοπαθές και με μια φιλοευρωπαϊκή εικόνα. Οι εκλογές βγάζουν το αναμενόμενο (αφού σχεδόν όλες οι πολιτικές δυνάμεις συνασπίστηκαν απέναντι στον φόβο της ακροδεξιάς) αποτέλεσμα. Η Μουσουλμανική Αδελφότητα κερδίζει τις εκλογές, ο ηγέτης της Μοχάμεντ Μπεν Αμπές, αναδεικνύεται Πρόεδρος της Δημοκρατίας, και έτσι η Γαλλία μετατρέπεται επισήμως σε μουσουλμανικό κράτος.

Η Σορβόνη που είχε κλείσει για ένα μεγάλο διάστημα, ξανανοίγει υπό Μουσουλμανική διεύθυνση και άπειρα σαουδαραβικά κεφάλαια στη διάθεση της, και ο Φρανσουά που έλειπε για μεγάλο διάστημα και ευρίσκετο εκτός εξελίξεων, δέχεται ένα πλουσιοπάροχο συνταξιοδοτικό πακέτο, το οποίο του επιτρέπει να ζει καλύτερα από πριν. Τώρα έχει όλο τον χρόνο δικό του αλλά δεν ξέρει τι να τον κάνει. Μισάνθρωπος και ελιτιστής, έχει απομονωθεί τελείως, βλέπει δε ότι το σεξουαλικό παιχνίδι γίνεται όλο και πιο δύσκολο με τις αλλαγές στην εμφάνιση των γυναικών, κι έτσι περιορίζεται στον πληρωμένο έρωτα. Από την άλλη βλέπει τους παλιούς του συναδέλφους να παντρεύονται 3 και 4 γυναίκες ασπαζόμενοι τον ισλαμισμό με ευκολία, και οι αμοιβές τους να έχουν εκτοξευθεί. Ο Φρανσουά είναι άθεος, μάλλον αδιάφορος προς οτιδήποτε θρησκευτικό, σε ένα κόσμο που γίνεται όλο και περισσότερο παραδοσιακός καθώς τα Μουσουλμανικά κόμματα ανεβαίνουν ή κερδίζουν εκλογές και σε άλλα κράτη της Ε.Ε...Υπό το πρόσχημα μιας μεγάλης έκδοσης στον Ουισμάνς, την οποία καλείται να επιμεληθεί, ουσιαστικά το δίλημμα που του τίθεται είναι έμμεσο αλλά σαφές: έρχεσαι μαζί μας, γνωρίζεις δημοσιότητα, το έργο σου επιτέλους αναγνωρίζεται και “υποτάσσεσαι” στον Θεό μας και αφήνεις Εκείνος να σου λύσει τα προβλήματα ή μένεις απομονωμένος σε ένα διαμέρισμα, συνταξιούχος, χωρίς μεγάλες πιθανότητες στον έρωτα πια.

Το μυθιστόρημα του αιωνίως προβοκάτορα Ουελμπέκ είναι πολυεπίπεδο και βάζει τον υποψιασμένο αναγνώστη σε βαθιές σκέψεις. Μπορεί ως δυστοπία να κυριάρχησε το πολιτικό σκέλος του βιβλίου, καθώς δε η κυκλοφορία του συνέπεσε με την σφαγή στο περιοδικό Charlie Hebdo, θεωρήθηκε προφητικό. Αλλά πέραν του προφανούς και ανατρεπτικού του περιεχομένου, δηλαδή τι γίνεται όταν τα πράγματα αλλάζουν και οι Μουσουλμάνοι κυριαρχούν στην καρδιά της παλιάς, “φωτισμένης” Ευρώπης, ο συγγραφέας θίγει πολύ ουσιαστικά θέματα, όπως τη μοναξιά του διανοούμενου, το γήρας, την φθορά του σώματος, την αδυναμία επικοινωνίας, την υποκρισία των πανεπιστημιακών και πολιτικών κύκλων, τη σεξουαλική πείνα. Είναι γεγονός ότι, ο Ουελμπέκ ουσιαστικά χρησιμοποιεί τον ίδιο τύπο ήρωα σε όλα τα βιβλία του. Μισάνθρωπο, μοναχικό, σεξουαλικά εξαρτημένο, ελιτιστή, ενίοτε αφόρητα σεξιστή, μονίμως ναρκισσευόμενο, γκρινιάρη και αντιπαθή τελικά τύπο. Ποτέ όμως ο συγκεκριμένος μυθιστορηματικός χαρακτήρας δεν “κούμπωσε” τόσο καλά σε βιβλίο του όσο στην “Υποταγή”.

Ο στόχος βέβαια του ικανότατου και πανέξυπνου συγγραφέα δεν είναι το Ισλάμ, αλλά η παρακμή του Ευρωπαϊκού πολιτισμού, του πνεύματος. Ο Ουελμπέκ δεν σταματάει να σατιρίζει και να κριτικάρει με φράσεις-τσιτάτα φαρμακερά και εύστοχα.
Η “Υποταγή” είναι ένα βιβλίο κυνικό και γεμάτο χιούμορ, που μπορεί να μη φθάνει στο προηγούμενο μυθιστόρημα του συγγραφέα, το έξοχο “Ο χάρτης και η επικράτεια”, είναι όμως σχεδόν ισάξιό του, εξίσου απολαυστικό και καίριο απ' όπου κι αν το πιάσεις. Υπαρξιακό και γεμάτο πικρία για τη ζωή, για το αδιέξοδο της ύπαρξης, συνομιλεί ευθέως με τον Σοπενάουερ, τον Νίτσε, εκφράζοντας την απογοήτευση του συγγραφέα για τον κόσμο γύρω του που γκρεμίζεται.

 



0 Comments:


Δημοσίευση σχολίου

~ back home