Παρασκευή, Ιανουαρίου 05, 2018
posted by Librofilo at Παρασκευή, Ιανουαρίου 05, 2018 | Permalink
Υπόθεση Λέβενγουορθ
Το μυθιστόρημα "μυστηρίου" "ΥΠΟΘΕΣΗ ΛΕΒΕΝΓΟΥΟΡΘ" ("The Leavenworth case"), της Αμερικανίδας συγγραφέως Anna Katharine Green (Νέα Υόρκη 1846-1935), συνοδεύεται από μια τεράστια φήμη, για πολλούς λόγους. Καταρχάς θεωρείται θεμελιώδες για το είδος του αστυνομικού μυθιστορήματος, καθώς η έκδοσή του το 1878 σηματοδότησε την έναρξη μιας νέας εποχής καθιερώνοντας σε ένα πιο μαζικό κοινό, τον χαρακτήρα του αστυνομικού ντετέκτιβ, εννέα χρόνια πριν κάνει την εμφάνισή του ο περίφημος Σέρλοκ Χολμς του Ντόιλ (αφού βέβαια είχε προηγηθεί αρκετά χρόνια πριν ο Ε.Α.Πόε), δεύτερον ήταν γραμμένο από γυναίκα, γεγονός που προκάλεσε θόρυβο, σε σημείο να αμφισβητείται η ύπαρξη της Γκριν, η δε εμπορικότητά του ήταν συγκλονιστική φτάνοντας σε ασύλληπτα μεγέθη για την εποχή. Το βιβλίο επηρέασε πολλούς συγγραφείς αστυνομικών ιστοριών του 20ου αιώνα, με πρώτη και διασημότερη, την Άγκαθα Κρίστι ενώ διδάσκεται στη Νομική σχολή του πανεπιστημίου του Γιέιλ. Η έκδοσή του επιτέλους στα ελληνικά από τις εκδόσεις Gutenberg, στη σειρά Aldina, σε έξοχη μετάφραση του Ερ. Μπαρτζινόπουλου (σελ.542), αποτελεί λογοτεχνικό γεγονός.

"Ανάμεσα στην τέλεση μιάς αποτρόπαιης πράξης
και την πρώτη κίνηση, αυτό το μεσοδιάστημα είναι
σαν ένα φάντασμα ή ένα φρικιαστικό όνειρο·
το πνεύμα και τα θνητά όργανα
είναι τότε σε διαρκή σύσκεψη· και η κατάσταση του ατόμου,
σαν ένα μικρό βασίλειο, βιώνει τότε
τη δημιουργία ενός ξεσηκωμού"
W.Shakespeare "Ιούλιος Καίσαρ"



Η "Υπόθεση Λέβενγουορθ" είναι μια κλασσική "whodunit" ιστορία (συντομογραφία της έκφρασης "who done it", δηλαδή ποιος διέπραξε τον φόνο, το έγκλημα), ένα υποείδος του αστυνομικού μυθιστορήματος που γνώρισε μεγάλη ακμή το πρώτο μισό του 20ου αιώνα. Ομολογώ ότι ως αναγνώστης δεν είναι το καλύτερό μου, αυτού του είδους οι ιστορίες-σπαζοκεφαλιές, αναγνωρίζω όμως την αξία ενός καλού μυστηρίου, όπως και ότι έχουν γραφτεί αριστουργήματα σε αυτό το στυλ, κυρίως παλαιότερα, στον 19ο και στις αρχές του 20ου αιώνα, όταν δεν διαδραμάτιζε μεγάλο ρόλο η δράση αλλά περισσότερο η επεξεργασία των χαρακτήρων και το ψυχογράφημα των ηρώων. Ένα από αυτά τα αριστουργήματα είναι και το βιβλίο της Γκριν με μια ιστορία που σε πιάνει κατευθείαν από το χέρι και δεν σ'αφήνει στιγμή.

Αφηγητής της ιστορίας είναι ο δικηγόρος Έβερετ Ρέιμοντ, ο οποίος ενημερώνεται από τον ιδιαίτερο γραμματέα του κου Λέβενγουορθ, ότι ο ηλικιωμένος πλούσιος τζέντλεμαν δολοφονήθηκε το προηγούμενο βράδυ μέσα στη βιβλιοθήκη-γραφείο της οικίας του. Ο Λέβενγουορθ ήταν πελάτης της δικηγορικής εταιρείας όπου είναι εταίρος ο Ρέιμοντ, οπότε ο τελευταίος καλείται να εκπροσωπήσει τις δύο ανηψιές του δολοφονηθέντος, στην δικαστική προανάκριση.

Ο Λέβενγουορθ είχε βρεθεί το πρωί, νεκρός από μια σφαίρα στο κεφάλι εξ'επαφής. Το σώμα του ήταν καθισμένο στην ίδια θέση στην οποία τον είχε αφήσει προτού τον καληνυχτίσει ο γραμματέας του και ληστεία δεν υπήρξε. Οι πόρτες ήταν κλειδωμένες και ουδείς μπήκε ή βγήκε από το σπίτι κατά τη διάρκεια της νύχτας. Αναμφίβολα όσοι διέμεναν στο σπίτι (και δεν ήταν λίγοι) καθίσταντο ύποπτοι.
Ο Λέβενγουορθ είχε δύο ανηψιές σχεδόν συνομήλικες, τις οποίες είχε υιοθετήσει στην παιδική τους ηλικία, όταν οι γονείς τους είχαν πεθάνει σχεδόν την ίδια εποχή. Η Μαίρη και η Έλεανορ, δύο ωραιότατες νεαρές γυναίκες δεν είχαν όμως την ίδια αντιμετώπιση στην κληρονομιά του θείου τους, αφού ο εκλιπών στην διαθήκη του είχε αποφασίσει (και ανακοινώσει πολλά χρόνια πριν) να αφήσει τα πάντα στην Μαίρη. Οι κλειδωμένες πόρτες, ένα σπασμένο κλειδί της πόρτας της βιβλιοθήκης, ένα περίεργο γράμμα και μια συνομιλία μεταξύ των δύο εξαδέλφων της οποίας οι φωνές ακούγονται μέχρι έξω, δείχνουν ότι οι δύο γυναίκες είναι άμεσα εμπλεκόμενες στην δολοφονία του θείου τους, οι δε αμήχανες και ασαφείς απαντήσεις της Έλεανορ στην διαδικασία προανάκρισης στρέφουν τις υποψίες επάνω της.

Από πλευράς της αστυνομίας, σε αυτό το έγκλημα “κλειστού χώρου”, τις έρευνες διεξάγει ο επιθεωρητής-ντετέκτιβ Γκράις (ήρωας πολλών από τις ιστορίες που θα γράψει αργότερα η Γκριν με μεγάλη επιτυχία) και ο Ρέιμοντ (εκπροσωπώντας τις δύο ανηψιές αλλά δείχνοντας ιδιαίτερο ενδιαφέρον κυρίως για την Έλεανορ η οποία τον έχει “θαμπώσει”) θα βοηθήσει την προσπάθεια του αυτή. Οι έρευνες φέρνουν στο φως, πολλά αντικρουόμενα στοιχεία, μια εξαφανισμένη καμαριέρα που δεν δίνει σημεία ζωής, τα διάφορα πήγαινε-έλα που συνέβησαν τη νύχτα του φόνου, έναν κρυφό γάμο, έναν μυστηριώδη Βρετανό, ο οποίος δείχνει να συνδέεται με την οικογένεια, την θέληση του Λέβενγουορθ να τροποποιήσει την διαθήκη του, γεγονότα που συνέβησαν το προηγούμενο καλοκαίρι σε ένα κοσμικό θέρετρο έξω από την Ν.Υόρκη.

Ο/Η ένοχος θα αποκαλυφθεί στις τελευταίες σελίδες, ενώ οι ανατροπές στην πλοκή είναι συνεχείς και οι υποψίες μεταβάλλονται διαρκώς αλλάζοντας το κέντρο βάρους των ερευνών. Ο Γκράις (ο οποίος δεν είναι ο πρωταγωνιστής της ιστορίας, όπως θα περίμενε κανείς), θα χρησιμοποιήσει έναν ειδικό ερευνητή, τον μυστηριώδη Ε., ο οποίος θα συμβάλλει αποφασιστικά στις έρευνες, αλλά είναι το τρικ του ντετέκτιβ που θα αποκαλύψει τον/την ένοχο που μάλλον κανείς δεν είχε φανταστεί.

Ο αργός ρυθμός της ιστορίας, και η αναπόφευκτη αλλά τόσο μαγευτική “φλυαρία” των μυθιστορημάτων της Βικτωριανής περιόδου, ενδέχεται να δυσκολέψει τον παθιασμένο αναγνώστη αστυνομικής λογοτεχνίας (που ενδιαφέρεται πρώτιστα για την δράση και την αποκάλυψη του δολοφόνου), ο οποίος οφείλει να κατανοήσει ότι πολλά από τα στοιχεία που χρησιμοποιούνται κατά κόρον πλέον στο σύγχρονο αστυνομικό μυθιστόρημα, κάνουν εδώ την εμφάνισή τους. Το πλούσιο θύμα που αλλάζει την διαθήκη του, η κατεύθυνση της σφαίρας, τα γράμματα που ενοχοποιούν ή αθωώνουν, οι ευφυέστατες αλλαγές στην κατεύθυνση των ερευνών.


Το μυθιστόρημα είναι ένα κομψοτέχνημα, ένα κέντημα στυλ και ρυθμού. Η Γκριν αποδεικνύεται εξαιρετική συγγραφέας εστιάζοντας στην απεικόνιση των χαρακτήρων, δίνοντας βάρος στην ψυχολογική τους σκιαγράφηση και στις κοινωνικές συνθήκες της εποχής. Οι διάλογοι είναι εκπληκτικοί και το λεπτό χιούμορ αναδεικνύουν αυτή την ιστορία έρωτα, πάθους, αυτοθυσίας, καταπιεσμένων συναισθημάτων και αφόρητων κοινωνικών συμβάσεων. Το μυθιστόρημα είναι πολυεπίπεδο και κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη με τις συνεχείς του ανατροπές και αλλαγές στον ρυθμό. Δεν δείχνει τα χρόνια του, καθώς παραμένει σύγχρονο όπως κάθε κλασσικό λογοτεχνικό έργο.

Η Γκριν μετά την επιτυχία του πρώτου της μυθιστορήματος, έγραψε 35 ακόμα νουβέλες με αρκετή επιτυχία, καμία όμως δεν έφτασε την δημοτικότητα και την κριτική επιτυχία της “Υπόθεσης Λέβενγουορθ”. Στην εξαιρετική του εισαγωγή, ο μεταφραστής Ε.Μπαρτζινόπουλος, μας δίνει πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία για το πως γράφτηκε (η Γκριν το δούλευε 6 χρόνια και ο επιμελητής/εκδότης έκοψε γύρω στις 60.000 λέξεις, ουσιαστικά το μισό βιβλίο), και πως κυκλοφόρησε το βιβλίο στις Η.Π.Α., προκαλώντας ιδιαίτερη αίσθηση από την αρχή. Ένα βιβλίο που απευθύνεται κυρίως στους λάτρεις της κλασσικής λογοτεχνίας και λιγότερο στους φανατικούς των σύγχρονων αστυνομικών (κυρίως σκανδιναβικής προέλευσης) θρίλερ.


Βαθμολογία 85/100


 



0 Comments:


Δημοσίευση σχολίου

~ back home