Παρασκευή, Απριλίου 27, 2018
posted by Librofilo at Παρασκευή, Απριλίου 27, 2018 | Permalink
"Τα κοκάλινα ρολόγια"

Η αναζήτησης της αθανασίας και ουσιαστικά η υπέρβαση του θανάτου, βρίσκεται στο επίκεντρο του σαγηνευτικού αλλά άνισου (και σίγουρα πολύ ενδιαφέροντος αν και "παραμπουκωμένου"), μυθιστορήματος του σπουδαίου Βρετανού συγγραφέα David Mitchell (Southport Lancashire, 1969), με τίτλο “ΤΑ ΚΟΚΑΛΙΝΑ ΡΟΛΟΓΙΑ” (“The Bone Clocks”) - (εκδ. Τόπος, (ωραία) μετάφρ. Μ.Ξυλούρη, σελ.597). Ουσιαστικά ο εξαιρετικός συγγραφέας επεκτείνει την προβληματική που ανέπτυξε στα προηγούμενα βιβλία του κι εδώ, με ένα μυθιστόρημα πολυμορφικό και πολυεπίπεδο, που ταξιδεύει στον χρόνο κοιτάζοντας συνεχώς στο παρελθόν και το οποίο μιλάει για πολλά πράγματα όχι πάντα όμως με επιτυχημένο τρόπο.

Όποιος έχει διαβάσει στο παρελθόν, το σπουδαίο "Ο Άτλας του Ουρανού" (“Cloud Atlas”), αυτό το εμβληματικό μυθιστόρημα του Μίτσελ, θα διαπιστώσει διατρέχοντας τις σελίδες των “Κοκάλινων ρολογιών” ότι τα δύο βιβλία παρουσιάζουν μεγάλες ομοιότητες, θα μπορούσε να πει κανείς ότι τα “Κοκάλινα ρολόγια” είναι το μικρό αδερφάκι του πρώτου, καθώς ακολουθεί την ίδια δομή, ενώ κι η προβληματική που αναπτύσσει, ομοιάζει με εκείνο.



Κεντρικός χαρακτήρας και βασική ηρωίδα του βιβλίου, είναι η Χόλι Σάικς, που όταν ξεκινάει η αφήγηση της ιστορίας είναι 15 ετών. Βρισκόμαστε στο 1984, είναι καλοκαίρι με καύσωνα και η τρελά ερωτευμένη Χόλι πιάνει τον φίλο της στο κρεβάτι με την καλύτερή της φίλη. Μετά από καυγά με την μητέρα της, η Χόλι το σκάει από το σπίτι και περιπλανιέται σε κοντινές περιοχές αναζητώντας εργασία, τροφή και στέγη. Η Χόλι είναι ένα κορίτσι που από την παιδική της ηλικία, βλέπει (κάτι σαν) φαντάσματα, ακούει εσωτερικές φωνές και τώρα στην περιπλάνησή της συναντάει περίεργους τύπους, βρίσκεται ενώπιον ιδιόμορφων καταστάσεων που ενώ μας φαίνονται κάπως παράταιρα θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην ιστορία. Μετά από λίγες ημέρες, η Χόλι πληροφορείται ότι ο μικρός της αδερφός, ο Τζάκο έχει εξαφανιστεί από το σπίτι, αποφασίζει λοιπόν να επιστρέψει.

Στα κεφάλαια που ακολουθούν, η δράση ακολουθεί χρονικά άλματα ανά δεκαετία, αλλάζοντας πρωταγωνιστές, το μόνο συνεκτικό στοιχείο είναι η Χόλι Σάικς και η πορεία της μέσα στο χρόνο. Από το 1984 βρισκόμαστε στο 1991 με κεντρικό χαρακτήρα του κεφαλαίου τον Χιούγκο Λάιμ, φοιτητή στο Καίμπριτζ και την Χόλι σερβιτόρα σε μπαρ στην Ελβετία, ακολούθως στο 2004 με την Χόλι να συζεί με τον πολεμικό ρεπόρτερ Εντ Μπρούμπεκ και να έχουν μαζί ένα μικρό κορίτσι. Στο κεφάλαιο αυτό που είναι γεμάτο από τις εμπειρίες του Μπρούμπεκ στο Ιράκ, τους κινδύνους που αντιμετώπισε στη δουλειά του, τις δυσκολίες στη σχέση του με την Χόλι και τον "εθισμό" του στην πολεμική ατμόσφαιρα, βλέπουμε την Χόλι Σάικς σε μια στιγμή ενόρασης κατά τη διάρκεια της εξαφάνισης της μικρής τους κόρης, κάτι που θα αλλάξει όλη της τη ζωή προσωπικά και επαγγελματικά, αφού θα γράψει ένα πολύ επιτυχημένο βιβλίο γύρω από τις μεταφυσικές της εμπειρίες που θα την κάνει διάσημη, επιτυχία που δεν μπορεί να αποδεχτεί ο πολύ γνωστός συγγραφέας Κρίσπιν Χέρσι στο επόμενο κεφάλαιο που μας έχει μεταφέρει στο 2015, ένας συγγραφέας σε προσωπική και επαγγελματική κρίση, που περιφέρεται από έκθεση βιβλίου σε κοκτέιλς, σχολιάζοντας με άψογο βρετανικό στυλ και χιούμορ τα τεκταινόμενα.

Η Χόλι και τα περίεργα φαινόμενα που της συμβαίνουν, θα βρεθούν στο επίκεντρο του επόμενου κεφαλαίου, που είναι τελείως διαφορετικό από τα προηγούμενα καθώς ο συγγραφέας μας εισάγει σε ένα περιβάλλον ταινίας της σειράς Matrix. Βρισκόμαστε στο 2025 και πλέον όλα τα υπερφυσικά και μεταφυσικά γεγονότα του βιβλίου εξηγούνται (τρόπος του λέγειν βεβαίως γιατί κάποιοι αναγνώστες θα μπερδευτούν περισσότερο) με την μάχη των "αθανάτων", των Αναχωρητών με τους Ωρολόγους. Σκηνές βίας που κορυφώνονται σε μια μάχη μέχρι εσχάτων. Το βιβλίο θα ολοκληρωθεί σε μια γη διαφορετική, το έτος 2043 και σε ένα δυστοπικό περιβάλλον στις ακτές της Ιρλανδίας μητρικής γης της Χόλι, όπου όμως η ελπίδα και η συντροφικότητα θα βρουν διέξοδο στο τέλος.

Ο Μίτσελ είναι μεγάλος αφηγητής, αυτό το διαπιστώνει κανείς από τις πρώτες σελίδες οποιουδήποτε βιβλίου του. Ακολουθώντας πρωτοπρόσωπη αφήγηση, αιχμαλωτίζει τον αναγνώστη του με την δύναμη και την ζωντάνια των περιγραφών και των διαλόγων του που υποδηλώνουν λογοτέχνη μεγάλου εύρους και δυνατοτήτων. Η ματιά του πάνω στους ήρωές του είναι ζεστή και ανθρώπινη και ακόμα και οι πιο "αντιπαθείς" χαρακτήρες γίνονται κατανοητοί. Οι λεπτομέρειες είναι ιδιαίτερα προσεγμένες, ενώ ο συγγραφέας κλείνει το μάτι διαρκώς στους αφοσιωμένους του αναγνώστες, φέρνοντας ξανά σε δράση, χαρακτήρες από προηγούμενα βιβλία του - ο Μαρίνους των "Κοκάλινων ρολογιών" έχει αξιοσημείωτη παρουσία στα "Χίλια Φθινόπωρα του Γιάκομπ ντε Ζουτ", ενώ ο Χιούγκο Λαμ υπάρχει ως χαρακτήρας στον ""Μαύρο κύκνο, στοιχεία που καταδεικνύουν μια συγγραφική συνέχεια στις ιστορίες που αφηγείται.



Θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι ο Μίτσελ γράφει ένα βιβλίο σε όλη του τη ζωή, είναι σαν μια saga με τις λεπτομέρειες και τα χρονικά πλαίσια να αλλάζουν. Μπορεί το παρόν μυθιστόρημα να έχει τρανταχτές ομοιότητες με το "Ο Άτλας του Ουρανού" αλλά ο προσεκτικός αναγνώστης θα βρει ίδια στοιχεία και στα υπόλοιπα του βιβλία. Υφολογικά είναι γεγονός ότι του ταιριάζει η πρωτοπρόσωπη αφήγηση και αυτό κατά ένα βαθμό εξηγεί ότι το πιο μέτριο του βιβλίο είναι τα "Χίλια φθινόπωρα του Γιάκομπ ντε Ζουτ" όπου η αφήγηση είναι τριτοπρόσωπη και λίγο επίπεδη.

Η έννοια της μετενσάρκωσης κυριαρχεί στα "Κοκάλινα ρολόγια". Είναι η ίδια έννοια που υπάρχει σε όλα σχεδόν τα βιβλία του Μίτσελ - όπως αναφέρει και ένας ξένος κριτικός, δεν το κάνει μόνο με τους χαρακτήρες του, αλλά και με τα μυθιστορήματά του, θεωρώντας ότι ο "Άτλας του Ουρανού" έχει μετενσαρκωθεί σε "Κοκάλινα ρολόγια". Ωραίο και επιτυχημένο ευφυολόγημα, αν και θεωρώ ότι εδώ ο Μίτσελ το έχει πάει σε ένα άλλο μεταφυσικό επίπεδο, καθώς εισάγει τους "Αναχωρητές" οι οποίοι μεταπηδούν από σώμα σε σώμα μέσα σε μια διάρκεια εκατοντάδων χρόνων ζώντας πολλές ζωές μέσα σε διαστήματα αιώνων.

Είναι κρίμα για ένα μυθιστόρημα με τόσους δυνατούς χαρακτήρες και με μια ηρωίδα bigger than life, όπως είναι η Χόλι Σάικς, να τα διαλύει όλα με ένα τόσο αποτυχημένο κεφάλαιο, που περιγράφει την μάχη μεταξύ Αναχωρητών και Ωρολόγων σαν ένα κακογυρισμένο φιλμ επιστημονικής φαντασίας και το οποίο μπορεί να διαβαστεί ψύχραιμα (και ίσως με μεγάλη ικανοποίηση, δεν γνωρίζω), μόνο από τους λάτρεις της λογοτεχνίας του Φανταστικού, ή τους φανατικούς των ταινιών των αδερφών Γουατσόφσκι (να μη λησμονούμε ότι η Λάνα Γουατσόφσκι ήταν εκ των σκηνοθετών της ταινίας "Cloud Atlas"
που βασίστηκε στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Μίτσελ και ο συγγραφέας την περιλαμβάνει στις ευχαριστίες του στο τέλος του βιβλίου). Ευτυχώς βέβαια για το βιβλίο, ο Μίτσελ το συμμαζεύει κάπως στο τέλος με το τελευταίο, εξαιρετικό κεφάλαιο που ολοκληρώνει το μυθιστόρημα - πάλι βέβαια με μια υπερφυσική παρέμβαση αλλά μετά τις μάχες με τα ψυχόσπαθα, νομίζω ότι μπορεί κανείς να δεχτεί τα πάντα...

Μυθιστόρημα ενηλικίωσης αλλά και ωριμότητας, τα "Κοκάλινα ρολόγια" (ακόμα προσπαθώ να συνηθίσω το ένα κ), δεν είναι ένα βιβλίο που μπορεί να αφήσει αδιάφορο κανέναν. Μπορείς να το λατρέψεις, μπορείς να το μισήσεις. Όσες όμως αντιρρήσεις μπορεί να έχεις ως αναγνώστης, δύσκολα μπορείς να το αφήσεις από τα χέρια σου γιατί θα σε μαγέψει αυτό το ταξίδι σε χαρακτήρες και τόπους, με σελίδες εκπληκτικές, ενώ η απαράμιλλη ικανότητα του συγγραφέα, που ακόμα και στις ατελείωτες σελίδες που φλυαρεί έχει την ικανότητα να σε γοητεύει, ακόμα κι εκεί που σε "μπουκώνει" σε κρατάει, μετατρέποντας τις απιθανότητες που περιγράφει σε κάτι πολύ ζωντανό και ρέον.

Βαθμολογία 77 / 100



 



0 Comments:


Δημοσίευση σχολίου

~ back home