Τρίτη, Αυγούστου 06, 2019
posted by Librofilo at Τρίτη, Αυγούστου 06, 2019 | Permalink
"Άγρια ερημιά"

Μια νουβέλα δυστοπική και αλληγορική, είναι το ντεμπούτο του Ισπανού Jesus Carrasco (Badajoz, Extremadura 1972), με τίτλο "ΑΓΡΙΑ ΕΡΗΜΙΑ" ("Intemperie") - (Εκδ. Αντίποδες, (ωραία) μετάφρ. Λ. Φραγκοπούλου, σελ. 201), ένα βιβλίο που προκάλεσε αίσθηση όχι μόνο στην πατρίδα του όταν κυκλοφόρησε το 2013, αλλά και στον αγγλοσαξονικό κόσμο, αποσπώντας αρκετά βραβεία, μεταξύ τους και το English Pen Award.


Ο χρόνος ακαθόριστος, πιθανότατα κατά την διάρκεια του Φρανκικού καθεστώτος. Ο χώρος, μια γη σκληρή και άνυδρη στην βαθιά Ισπανική επαρχία. Με τις πρώτες σελίδες, ο συγγραφέας φροντίζει να μας βάλει στην ατμόσφαιρα ενός μυθιστορήματός με Βιβλική ατμόσφαιρα, που είναι απλό στη δομή του, υπαινικτικό και με ελάχιστους διαλόγους.

"Για κάμποση ώρα έγλειφε τα ούλα του με τη γλώσσα προσπαθώντας να ξεπλύνει το κάψιμο που του είχε αφήσει το ξεροτύρι. Δάγκωσε λίγο ψωμί, ήπιε νερό απ' το φλασκί κι ύστερα ξάπλωσε καταγής και στήριξε το κεφάλι σε μια ρίζα ελιάς που προεξείχε. Ο ουρανός είχε πάρει ένα βαθυγάλανο χρώμα. Τ' αστέρια εκεί ψηλά έμοιαζαν καρφιτσωμένα σε μια διάφανη σφαίρα. Μπροστά του, ο κάμπος αποτίναζε τα βάσανα που του είχε προξενήσει ολημερίς ο ήλιος, αναδίδοντας μια μυρωδιά καμένης γης και ξερόχορτου. Μια γκριζωπή κουκουβάγια πέρασε πάνω απ' το κεφάλι του και χάθηκε στις δεντροκορφές. Αναλογίστηκε ότι ποτέ στη ζωή του δεν είχε ξεμακρύνει τόσο πολύ απ' το χωριό. Ό,τι εκτεινόταν πέρα από τα πόδια του αποτελούσε, απλούστατα, άγνωστη γη."

Ένα αγόρι, που δεν είναι ούτε δέκα χρονών, το σκάει από το σπίτι του, που βρίσκεται σε ένα απομακρυσμένο χωριό. Κρύβεται, ενώ όλοι τον ψάχνουν, αλλά είναι καλά κρυμμένος, γνωρίζοντας την περιοχή. Θέλει να ξεφύγει από κάτι - το μυστικό θα μας αποκαλυφθεί κατά την διάρκεια του βιβλίου, θα εκμεταλλευτεί τη νύχτα για να απομακρυνθεί από το μέρος του. Στην πορεία διαφυγής του, θα πέσει πάνω σε έναν γέρο βοσκό, με μερικές κατσίκες και ένα σκυλί, λιγομίλητο και θρησκόληπτο, χωρικό βαρύ και ταλαιπωρημένο, που όμως δείχνει να αντιλαμβάνεται αμέσως γιατί θέλει να ξεφύγει το παιδί. Μόνος, πεινασμένος και φοβισμένος, ο μικρός θα βρει στον γέρο, έναν άνθρωπο, που μπορεί να ακουμπήσει, ίσως τον πρώτο άνθρωπο στη ζωή του, που θα του φερθεί με καλοσύνη. Θα μάθει να αρμέγει γάλα από τις κατσίκες, θα μοιραστούν μαζί το λίγο ψωμί και τυρί που ο γέρος διαθέτει, και θα πάρουν μαζί τον δρόμο για τον Βορρά, σε αναζήτηση νερού και τροφής, καταφεύγοντας σε ένα ερειπωμένο κάστρο. Στο κατόπι τους, είναι ο αστυνόμος του χωριού μαζί με τους άνδρες του, που στην προσπάθειά τους να βρουν το αγόρι που έχει βρει μια καλή κρυψώνα, θα βασανίσουν τον γέρο, εκείνος όμως δεν θα μιλήσει πληρώνοντάς το ακριβά. Ο αστυνόμος δεν θα το βάλει κάτω, η αναζήτηση του μικρού θα συνεχιστεί σε ακόμα πιο γκροτέσκα τοπία, και η περιπέτεια αυτή θα καταλήξει σε ένα λουτρό αίματος.

Το παιδί κι ο γέρος, δεν κατονομάζονται, παραμένουν ανώνυμοι, καθ' όλη τη διάρκεια της αφήγησης. Εκείνο που ενδιαφέρει τον συγγραφέα, είναι η πορεία προς τη φυγή, την ελευθερία από έναν κόσμο βίαιο και μονοδιάστατο, μια γη κατάξερη που δεν προσφέρει τίποτα, από έναν κόσμο που ο αστυνόμος είναι η μόνη αρχή, κάνοντας ότι θέλει και όποτε το θέλει. Το αγόρι "ακουμπάει" πάνω στον γέρο, κι ο γέρος, που βλέπει το τέλος της ζωής του να πλησιάζει, βλέπει στο αγόρι τον άνθρωπο που μπορεί να ξεφύγει από τη μοίρα του, από αυτό που οι άνθρωποί του τον έχουν καταδικάσει να υφίσταται.

"Παρατήρησε τα χέρια του βοσκού, πρησμένα από τα χτυπήματα και, παρότι δεν μπορούσε να δει καθαρά το πρόσωπό του, θυμήθηκε τα πρησμένα του μάτια, όπως και τις βουρδουλιές στην πλάτη του με τα τριγωνικά σημάδια στην άκρη. Κατάλαβε πως ο γέρος δεν θα' ταν αυτός που θα του έδινε το κλειδί για τον κόσμο των ενηλίκων, εκείνο τον κόσμο όπου η βία χρησιμοποιούνταν μονάχα για λόγους απληστίας ή ακολασίας. Είχε κι ο ίδιος ασκήσει βία ακριβώς όπως είχε δει να κάνουν πάντοτε όσοι τον περιστοίχιζαν και τώρα, όπως κι εκείνοι, ζητούσε το μερτικό του στην ατιμωρησία. Η άγρια ερημιά τον είχε σπρώξει πολύ πιο πέρα και απ' όσα ήξερε και απ' όσα δεν ήξερε για τη ζωή. Τον είχε φέρει μέχρι το χείλος του θανάτου κι εκεί, καταμεσής σ' αυτόν τον κάμπο του τρόμου, εκείνος είχε υψώσει το ξίφος αντί να σκύψει το κεφάλι. Ένιωθε πως είχε πιει από το αίμα που κάνει τα αγόρια πολεμιστές και τους άντρες αήττητους. Πίστευε πως ο γέρος θα τον βοηθούσε να διαβεί δαφνοστεφανωμένος από έναν σκλάβο την αψίδα του θριάμβου."



Η νουβέλα του Καράσκο, κινούμενη σε ακαθόριστο χρονικό πλαίσιο και ένα χώρο που θα μπορούσε να αποτελεί σκηνικό ταινίας γουέστερν ή και ταινίας επιστημονικής φαντασίας, αποπνέει μια ζοφερή ατμόσφαιρα με στοιχεία μυθολογίας. Ελάχιστος διάλογος, συνεχής κίνηση, νοήματα αντί κουβέντες, κίνδυνοι που παραμονεύουν συνεχώς, ερειπωμένα κάστρα (το κομμάτι της δράσης στο κάστρο είναι από τα καλύτερα του βιβλίου), άδεια και χωρίς ζωή χωριά, ένας ανάπηρος που προβάλλει εφιαλτικά από το πουθενά, η ξηρασία που δεν είναι μόνο εξωτερική αλλά και εσωτερική στη ζωή των ανθρώπων.

Η ανάγκη για επιβίωση, όπως και η συνεχής μάχη ανάμεσα στο καλό και στο κακό, είναι συνεχώς παρόντα ως στοιχεία του Βιβλικού αυτού  μυθιστορήματος. Ο Καράσκο δεν εξηγεί τίποτα, εξελίσσει αργά και ελλειπτικά την ιστορία του, πλάθοντας μια ατμόσφαιρα που τυλίγει τον αναγνώστη αιχμαλωτίζοντάς τον μέσα της, σαν ένας νοητικός ιστός της αράχνης. Το αγόρι από αυτή τη διαδικασία, θα γίνει άντρας (the hard way), θα απολέσει κάθε παιδικό στοιχείο, θα παλέψει όχι μόνο για την ελευθερία του αλλά και για τη ζωή του, θα νιώσει υπεύθυνος για τη ζωή ενός άλλου ανθρώπου για πρώτη του φορά, θα δει ότι το κακό παραμονεύει συνεχώς και ξεσπάει ακόμα και στις στιγμές που νιώθεις ήρεμος και ασφαλής.

Ωραίο και ενδιαφέρον, μυθιστόρημα ενηλικίωσης, φανερά επηρεασμένο από τα βιβλία του Κόρμακ Μακάρθι (όχι μόνο από τον «Δρόμο» που είναι το πρώτο που σου έρχεται στο μυαλό, αλλά και από τον «Ματωμένο Μεσημβρινό»), από ταινίες γουέστερν και ταινίες επιστημονικής φαντασίας. Τα ηθικά διλήμματα στην ιστορία είναι συνεχή, ενώ είναι προς τιμή του συγγραφέα ότι, δεν παρασύρεται από εύκολο διδακτισμό φροντίζοντας να κρατάει τις ισορροπίες. Η βία στο βιβλίο είναι συνεχής, όπως και ο αγώνας για επιβίωση που συνεχίζεται και μετά το τέλος της ιστορίας, αφήνοντάς την ανοιχτή για ερμηνείες. Ο Καράσκο είναι ένας πολλά υποσχόμενος συγγραφέας που με αυτό του το βιβλίο, μας ανοίγει την όρεξη για τα επόμενα.

Βαθμολογία 79 / 100




 



0 Comments:


Δημοσίευση σχολίου

~ back home