Τετάρτη, Σεπτεμβρίου 02, 2020
posted by Librofilo at Τετάρτη, Σεπτεμβρίου 02, 2020 | Permalink
"Η σκιά του ευνούχου"
«Όταν
κοιτάζει πίσω του, ο κριτικός βλέπει τη σκιά ενός ευνούχου.» (G. Steiner)
Ο Μικέλ Ζενζάνα, έχει απομείνει, ο τελευταίος απόγονος μιας εύπορης και σημαντικής οικογένειας της Καταλωνίας που διέμενε σε μια έπαυλη στο Φέσες, ένα μικρό χωριό κοντά στην Βαρκελώνη. Η πολυτελής και τεράστια έπαυλη έχει από χρόνια κατασχεθεί λόγω πτώχευσης της οικογενειακής επιχείρησης και πλέον, και διαμορφωθεί σε ένα μοδάτο ρεστωράν με μπερδεμένο μενού. Ο Μικέλ έχει προσκληθεί σε δείπνο από μια συνάδελφό του, σε αυτό ακριβώς το εστιατόριο και παρατηρεί τους χώρους που μεγάλωσε, που πλέον έχουν διαμορφωθεί σε κάτι διαφορετικό. Ο Μικέλ είναι πολιτιστικός συντάκτης σε ένα περιοδικό και η νεαρή συνάδελφός του, θέλει να γράψει ένα θέμα για τον αδελφικό του φίλο Μπολός που βρέθηκε νεκρός. Ο Μικέλ με τον Μπολός, που είχαν μεγαλώσει μαζί, στα φοιτητικά τους χρόνια είχαν στρατευθεί στον αντιδικτατορικό αγώνα και τους ένωνε ένα μεγάλο μυστικό – κάτι βέβαια που η δημοσιογράφος αγνοούσε -, είχαν απομακρυνθεί τα τελευταία χρόνια ακολουθώντας διαφορετικούς δρόμους. Ο Μπολός είχε γίνει πολιτικός και ο Μικέλ είχε απομακρυνθεί από όσα συνέβησαν στο παρελθόν, γράφοντας για το περιοδικό.
«Ένα από τα σημάδια της ωριμότητας είναι η συμφιλίωση με την ιδέα ότι, στη ζωή, δεν υπάρχει replay. Ότι η ζωή είναι ένα παιχνίδι όπου ρίχνουμε τα ζάρια μια μόνο φορά.»
Η μουσική είναι σε πρώτο πλάνο σε όλο το μυθιστόρημα (όπως άλλωστε και στο «Confiteor»), που ακολουθεί την δομή της τελευταίας σύνθεσης του Άλμπαν Μπεργκ (Βιέννη 1885-1935), «Κονσέρτο για Βιολί» («Violinkonzert») που ολοκληρώθηκε λίγο πριν τον θάνατο του συνθέτη σε ηλικία 50 ετών και αποτελεί το δημοφιλέστερο έργο του. Το «Κονσέρτο…» είναι αφιερωμένο στη «Μνήμη ενός Αγγέλου», όπως ακριβώς είναι ο τίτλος του δεύτερου κεφαλαίου του βιβλίου (το πρώτο μέρος έχει τίτλο «Το μυστικό του αορίστου»), ενώ το βιβλίο είναι χωρισμένο σε τέσσερις κινήσεις – Andante, Allegretto, Allegro, Adagio.
Ουσιαστικά λοιπόν η αναπαράσταση μιας μουσικής σύνθεσης με λέξεις, το μυθιστόρημα του Cabre είναι ένα ταξίδι στο παρελθόν (εξάλλου στην αρχή του βιβλίου προτάσσεται η ρήση του Ίβλιν Γουό «for we posses nothing certainly except the past»), όχι μόνο της οικογένειας του Μικέλ Ζενζάνα, αλλά και της Ισπανίας. Οι περιγραφές των περιστατικών που σημάδεψαν την δική του ζωή, αλλά και των μελών της οικογένειάς του, δίνονται με πρωτοπρόσωπη αφήγηση που εναλλάσσεται με την τριτοπρόσωπη του Μαουρίσι - όπως δε γίνεται και στα επόμενα βιβλία του συγγραφέα - ακόμα και μέσα στην ίδια πρόταση, προσδίδοντας έναν πολυφωνικό τόνο στην αφήγηση που κατά το μεγαλύτερο μέρος της είναι τυπικά μονοφωνική.
Το βιβλίο είναι βέβαια απολαυστικό στο μεγαλύτερο μέρος του, ο Cabre είναι εξαίρετος τεχνίτης της αφήγησης αλλά έχει και μεγάλα διαστήματα φλυαρίας και πολλές (συνεχείς μάλλον) επαναλήψεις, που δεν κουράζουν και δεν ενοχλούν λόγω του εξαίσιου χιούμορ που μπορεί να ελαφρύνει ακόμα και τις πιο «βαριές» καταστάσεις. Ο Μικέλ και ο Μαουρίσι, δύο λογοτεχνικοί ήρωες τραγικοί και ταυτόχρονα συναισθηματικά ανάπηροι και ατελείς, μέσα από την αφήγηση αποκτούν διαφορετικούς τίτλους – Μικέλ Ζενζάνα, «ο άσωτος υιός», «ο ακρωτηριασμένος», «ο αποπροσανατολισμένος», Μαουρίσι «ο δίχως πατρίδα», «ο ηθικολόγος» κλπ.
Μυθιστόρημα αυτογνωσίας και αναζήτησης ταυτότητας, «Η σκιά ενός ευνούχου» του Jaume Cabre, μπορεί να μην είναι το καλύτερο του συγγραφέα, αλλά είναι ένα ίσως πιο συναισθηματικό και άμεσο από τα επόμενα δύο διάσημα έργα του που ακολούθησαν. Ένα σπαρακτικό οικογενειακό χρονικό, που μιλάει για όλα – χωρίς πάντα επιτυχία αλλά τουλάχιστον προσπαθεί με συνέπεια -, μελαγχολικό και με αγάπη για την μουσική που ξεχειλίζει από τις σελίδες του. Το σαγηνευτικό αφηγηματικό ύφος του συγγραφέα, όμως είναι πάνω απ’ όλα και είναι αυτό που συναρπάζει τον αναγνώστη και που κάνει το βιβλίο απολαυστικό.
0 Comments:
Δημοσίευση σχολίου