«Μαμά» ρωτάει ο κεντρικός χαρακτήρας του βιβλίου Τζόνας Στρομ, «είσαι νέγρα,έτσι δεν είναι?Κι’ο μπαμπάς...είναι κάτι σαν Εβραίος.Λοιπόν τι είμαστε εγώ,ο Τζόϊ και η Ρουθ?»
Η μητέρα μου σταμάτησε να τραγουδάει.Δίχως να ξέρω γιατί ήθελα να βαρέσω τον αδελφό μου.Η μαμά απέστρεψε το βλέμμα της προς όποιο ήταν το μέρος πέρα από τον ήχο.Κι’ο μπαμπάς πήγε πέρα-δώθε.Περίμεναν τούτη την ερώτηση ,κι’όποια άλλη θ’ακολουθούσε στα χρόνια που θα’ρχονταν. «Εχετε την δική σας ξεχωριστή ράτσα»,δήλωσε ο πατέρας μου.Ένιωσα σαν να μας έριχνε στις πιό παγερές ερημιές του διαστήματος.
Η Ρουθ στα πόδια της μητέρας μου,γέλασε κοροϊδεύοντας κατάμουτρα την λαμπρή μέρα. «Ο Τζόϊ είναι νέ-γρος και ο Τζόνα είναι γρονές».
Η μαμά κοίταξε το κοριτσάκι της μ’ένα αχνό λοξό χαμόγελο.Σήκωσε το βέλο της κι’αγκάλιασε την Ρουθ.Έτριψε τη μύτη της στην κοιλιά της κόρης της,σιγοτραγουδώντας τον Μπαχ.Με δυο μεγάλα αρκουδόχερα τράβηξε τα κεφάλια μας στην αγκαλιά της. «Είστε ότι είστε μέσα σας.Ότι έχετε ανάγκη να είστε.Ας υπηρετήσει κάθε αγόρι το Θεό με τον δικό του τρόπο.»
Δεν μας έλεγε τα πάντα.Ο Τζόνα το κατάλαβε. «Όμως ΤΙ είμαστε?Αληθινά εννοώ.Κάτι θα είμαστε,δεν πρέπει?»...
Μας άφησε. «Εσείς οι δυο,τα αγόρια...»Οι λέξεις έβγαιναν απ’το πλάι του στόματος της,πιό αργές κι από το ατελείωτο κήρυγμα εκείνου του πρωινού. «Εσείς οι δυο,τα αγόρια,είστε μοναδικά.»
Όλα αρχίζουν το 1939,όταν ο Πολωνοεβραίος Φυσικός Ντέηβιντ Στρομ, φυγάς στις ΗΠΑ,πηγαίνει στην Ουάσινγκτον ν’ακούσει την μαύρη τραγουδίστρια της όπερας Μ.Αντερσον σε μιά μνημειώδη συναυλία που έδωσε εκείνη μπροστά σε 100.000 χιλιάδες ανθρώπους.Στην ίδια συναυλία παρευρίσκεται και η επίδοξη τραγουδίστρια της όπερας Ντέλια.Οι δυό τους γνωρίζονται , και τυφλώνονται από το κοινό τους πάθος γιά την μουσική,ερωτεύονται και παντρεύονται μην υπολογίζοντας την κοινωνική κατακραυγή και τα προβλήματα που δημιουργούν στους γύρω τους.Τα παιδιά που γεννιούνται είναι τρία,ο Τζόνας που είναι λευκός πολύ μελαχροινός,ο Τζόϊ που είναι χρώματος σοκολατί,και η Ρουθ που είναι στο ενδιάμεσο .Οι γονείς κρατάνε τα παιδιά μέσα σε ενα κόσμο όπου επικρατεί η μουσική και η οικογενειακή θαλπωρή,ένα ιδανικό περιβάλλον ,αλλά τα παιδιά όταν βγαίνουν να παίξουνε στον δρόμο ή όταν πρωτοπάνε στο σχολείο αντιμετωπίζουν την σκληρή πραγματικότητα.Ο Τζόνας βασικός πρωταγωνιστής του βιβλίου είναι ένα μεγάλο ταλέντο,η φωνή του είναι καταπληκτική,ειδικεύεται στα ληντ,και προσπαθεί να χτίσει την καριέρα του με όλες τις δυσκολίες που προκύπτουν λόγω του χρώματός του.Ο μικρότερος αδερφός Τζόι (και βασικος αφηγητής του μυθιστορήματος),θυσιάζει την καριέρα του, συνοδεύοντας τον αδερφό του στο πιάνο στις συναυλίες που δίνει, και η Ρουθ περισσότερο επαναστατημένη και συνειδητοποιημένη ακολουθεί διαφορετικούς δρόμους.
Τα δύο αγόρια σε όλη τη ζωή τους αντιμετωπίζουν το ίδιο ερώτημα. «Εσείς αγόρια,τι ακριβώς είστε?» . Και εάν γιά τον Τζόϊ τα πράγματα είναι απλούστερα μιάς και είναι εμφανής η φυλετική του καταγωγή,γιά τον τραγουδιστή Τζόνας τα πράγματα είναι πολλές φορές ιδιαίτερα προβληματικά.Από τη μιά τον ξυλοφορτώνουν μαύροι διαδηλωτές βρίζοντάς τον διότι τόλμησε ένας λευκός να είναι στα μέρη τους,από την άλλη στο Παρίσι τρώει της χρονιάς του από έναν λευκό εθνικιστή ο οποίος τον περνάει γιά Αλγερίνο...
Το ζήτημα των ανθρώπων που γεννιούνται από τέτοιους γάμους απασχολεί ιδιαίτερα την Αμερικάνικη κοινωνία.Ένας μαύρος ποιητής ο Langston Hughes είχε γράψει την δεκαετία του 20 ένα πολύ αληθινό και όμορφο (μέσα στην απλότητά του ποίημα) περιγράφοντας το πρόβλημα.Το παραθέτω αμετάφραστο
Cross
My old man's a white old man
And my old mother's black.
If ever I cursed my white old man
I take my curses back.
If ever I cursed my black old mother
And wished she were in hell,
I'm sorry for that evil wish
And now I wish her well
My old man died in a fine big house.
My ma died in a shack.
I wonder were I'm going to die,
Being neither white nor black?
Η saga του Ρίτσαρντ Πάουερς δεν είναι όμως (ακόμα)ένα σεμινάριο πάνω στο φυλετικό ζήτημα ,είναι πολλά πράγματα συγχρόνως.Περιγράφοντας την ιστορία του Αμερικάνικου έθνους στον 20ο αιώνα πατάει πάνω σε φιλοσοφικά ζητήματα -ο πατέρας,μέγας Φυσικός εργάζεται μαζί με τα μεγαλύτερα κεφάλια του καιρού του πάνω στην κατασκευή της ατομικής βόμβας,(αυτό έχει σαν συνέπεια ο πεθερός του,μόλις το ανακαλύψει να τον θεωρήσει υπεύθυνο γιά το Ναγκασάκι και να διακόψει τις σχέσεις του με την οικογένεια,αποκόπτοντας την Ντέλια-μητέρα των παιδιών από τις ρίζες της),πολιτικά ζητήματα περιγράφοντας τις εξεγέρσεις των μαύρων κατά την μεταπολεμική περίοδο ή τις σχέσεις της Ρουθ με τους Μαύρους Πάνθηρες,κάνοντας ουσιαστικά ένα κοινωνικό σχόλιο πάνω στην διαμόρφωση αυτής της βαθειά ρατσιστικής κοινωνίας.
Η μουσική είναι στο επίκεντρο του μυθιστορήματος.Παρακολουθούμε την καριέρα του Τζόνας βήμα-βήμα,από τη μαθητεία του στη περίφημη σχολή Τζούλιαν μέχρι την αποθέωση που γνωρίζει στην Ευρώπη αρχικά και μετέπειτα στην Αμερική ως ένας από τους μεγαλύτερους τραγουδιστές όπερας.Αλλά και ο μικρότερος αδερφός Τζόϊ που μένει στο περιθώριο απλά συνοδεύοντας τον αδερφό του ως πιανίστας αποτελεί τον συνδετικό κρίκο μεταξύ των διαφόρων χαρακτήρων που μπαινοβγαίνουν σ’αυτό το ογκώδες (πάνω από 800 σελίδες) μυθιστόρημα.
Η μουσική βεβαίως λειτουργεί αντιστικτικά ως προς την Φυσική με την οποία (όπως προανέφερα),ασχολείται ο πατέρας της οικογένειας Ντ.Στρομ.Περιγράφοντας τον χαρακτήρα αυτού τού «χαμένου στον κόσμο του,τύπου», ο οποίος παρατηρώντας τα παιδιά του να παίζουν πιάνο «χάνεται» μέσα στη σκέψη του και τον προβληματισμό του γιά την Θεωρία του Χρόνου («ο χρόνος μπορεί να αποδειχθεί κβαντισμένος,ασυνεχής όπως οι νότες σε μιά μελωδια»),και ο οποίος αρνείται να καταννοήσει,βρίσκοντάς το παράλογο το φυλετικό ζήτημα διότι απλούστατα γι’αυτόν τον σοφό άνθρωπο,δεν υφίσταται τέτοιο θέμα,είναι ένα ψευδοδίλημμα.
Η όλη δομή του μυθιστορήματος είναι αξιοθαύμαστη.Ο Πάουερς δεν ακολουθεί γραμμική χρονική αφήγηση και ανακατεύει πολλά ντοκουμέντα και αληθινά πρόσωπα μέσα στην ιστορία.Το βιβλίο είναι γεμάτο από γεγονότα,πληροφορίες,ιστορικά στοιχεία σε σημείο που καθιστούν την ανάγνωσή του πραγματική εμπειρία,ο δε μεταφραστής κ.Μακρόπουλος έκανε αξιοθαύμαστη δουλειά περιορίζοντας όσο το δυνατόν τις πολλές αναφορές γιά να μη κουράσει υπερβολικά τον αναγνώστη.
Τα υπόγεια ρεύματα της λογοτεχνίας συνδέουν τον Πάουερς με τον Πίντσον ως προς το στυλ της γραφής,με τον Ροθ ως προς τον προβληματισμό αλλά και (τι περίεργο) με τον Τ.Χάρντυ και τον υπέροχο «Τζούντ ο αφανής» του.Ο Τζουντ εμποδίζεται να σπουδάσει επειδή είναι αγρότης,ο ήρωας του Πάουερς εμποδίζεται να επιτύχει επειδή έχει μαύρο αίμα μέσα του.Το βιβλίο κλείνει με ένα από τα ιδανικότερα φινάλε που έχω διαβάσει στη ζωή μου.Ο συγγραφέας συνεχίζοντας τα παιχνίδια του χρόνου που παίζει με τον αναγνώστη,στο τέλος μας κλείνει το μάτι πονηρά αφήνοντάς μας με ένα πικρό χαμόγελο στα χείλη.
At 9/3/07 16:56, 
scalidi
At 11/3/07 03:17, aura voluptas
Καλώς ήρθατε κι από μένα , αν και λίγο αργά !
Διάβασα το "Ανθρώπινο στίγμα" πριν 3 χρόνια περίπου και το κουβαλάω ακόμη μέσα μου ( τι voluptas θα ήμουν άλλωστε ) , για πολλούς και διάφορους λόγους . Το βιβλίο λοιπόν που παρουσιάζετε , αν και φαίνεται πολύ ενδιαφέρον , αισθάνθηκα ότι "πατάει" στην ίδια βάση , την ψυχολογία του ανθρώπου που νιώθει ότι δεν ανήκει πουθενά , με τη διαφορά ότι οι ήρωες δεν κρύβουν την καταγωγή τους , κατάλαβα καλά ? Έτσι , δεν μου έκανε "κλικ" .Το ποίημα εύστοχο μέσα στη λακωνικότητα του .
Τέλος , αν το διαβάσατε στη διάρκεια του ταξιδιού σας , άραγε κοιτούσατε τους ανθρώπους γύρω σας και αναρωτιόσασταν για τα δικά τους συναισθήματα ? Διότι είσασταν μέσα στο στοιχείο , η χώρα αυτή είναι η χαρά της επιμειξίας , με λιγότερα ρατσιστικά φαινόμενα τολμώ να υποθέσω ( καλά για τις Η.Π.Α. δεν το συζητώ , αλλού παπά ευαγγέλιο αυτό ).
Οπώς καταλάβατε πρόκειται για τη συμμετοχή μου στο κίνημα " Κι άλλο ποστ για την Κούβα ΤΩΡΑ " . :-))))))))))
Υ.Γ. Πάλι καλά που δεν ανεβάσατε το "Black and white" του Michael Jackson ! Πήγε η καρδιά μου στη θέση της ! :-)
At 11/3/07 12:58, 
"Είστε ό,τι είστε μέσα σας". Σοφή κουβέντα (σου φέρνει κλάματα) αλλά και ποιος την άκουσε ή αγαπήθηκε γι' αυτήν; Υπάρχουν, ξέρετε, κατ' αναλογία, πολλά "μαυράκια" και στην ελληνική οικογένεια. Και ποιος μπορεί να "διαχειριστεί" ένα ξεχωριστό παιδί; Ακόμα και στον έρωτα, αγαπάμε για ό,τι "νομίζουμε" ή "χρειαζόμαστε" (και απογοητευόμαστε μετά).
Από τα πολύ δυνατά σας ποστ, με οξυδέρκεια και συνειρμούς που αποδεικνύουν βαθιά και στέρεη υποδομή. Και τελευταία παράγραφο πολύ δυνατή που απολύτως σας χαρακτηρίζει. Αγγίξατε ένα φλέγον ζήτημα για πολλούς. Γνωστή μου (λευκή ούσα) μεγαλώνει μόνη της ένε νεγράκι, και αναζητά αντίστοιχα βιβλία σε παιδικό. Δηλαδή, κάτι σαν την "Κόκκινη Λένα και τον πράσσινο παπαγάλο" της Λένας Διβάνη (εκδ. Μελάνι). Οποιος έχει κάτι κατά νου... ήδη ψάχνω μανιωδώς. Πιστεύω ότι θα βοηθήσει πολλούς.
@Aura> Πολύ χάρηκα που σας ξαναδιάβασα. Σε άλλη... διεύθυνση μου δίνανε ένα... ζαχαροπλαστείο (και τον ζαχαροπλάστη μαζί) για να σας ξαναβρώ. Αλλά είμαι ένα απολύτως φιλελεύθερο άλεφ (της μαμάς μου, όχι του Μάνου) και έχω διαφορετική αντίληψη ζωής. Συμφωνώ μαζί σας για το "Ανθρώπινο στίγμα".
Καλό υπόλοιπο Κυριακής και συγγνώμη για την... αρμένικη επίσκεψη (ήτοι, πανωσέντονο και κατωσέντονο μαζί).
At 11/3/07 13:06,
Θα το ξεχνούσα, μια φρασούλα που απολύτως δικαιολογεί τις... ρατσιστικές αγάπες μας. Από φίλο σοφό και ιδιαίτερο (που δεν παντρεύτηκε ποτέ πιστός στην πρώτη του αγάπη που χάθηκε 19 χρονώ), "αγαπάμε ό,τι μας μοιάζει και ό,χι ότι του ταιριάζει". Ενδεχομένως γι' αυτό ν' αναζητούμε και τα οφθαλμοφανή. Πού να ψάχνουμε, τώρα!
@Aura voluptas>Χαίρομαι που σας ξαναβρίσκω.Όντως στο "Ανθρώπινο στίγμα" ο ήρωας είναι "μιγάς",αλλά η ομοιότητα των δύο βιβλίων σταματάει εκεί.Το θεωρώ δε ένα από τα καλύτερα του Ροθ.Η Κούβα όντως είναι χώρα με πολλές επιμειξίες και αρκούντως ρατσιστική-όχι τόσο εμφανώς.Δείτε μόνο ποιοί έκαναν την επανάσταση και εάν δείτε κανέναν μαύρο μέσα,γράψτε μου.Θα ικανοποιήσω το αίτημα σας εντός του Μαρτίου ελπίζω.
At 11/3/07 19:09,
"Δεν αγαπάμε ό,τι αξίζει, αλλά ό,τι μας μοιάζει" είναι το σωστό, και καθόλου δεν έχει να κάνει το "αξιοθαύμαστο" ή το "αξιαγάπητο" με μας, διαφορετικά ξαναγυρίζουμε στο "ό,τι μας μοιάζει". Και ποιος ξέρει, αλήθεια, το τί του αξίζει πραγματικά σ' αυτή τη ζωή; Ενώ το τι αξίζει να αγαπηθεί, ο καθένας το ξέρει.
At 12/3/07 02:45, aura voluptas
@ Alef : Μεγάλη μου τιμή και χαρά που σας ξαναβρίσκω κι εγώ αν και σας διάβαζα συνεχώς όλες αυτές τις ημέρες . Ώστε αξίζω όσο ένα ζαχαροπλαστείο ? Χμμ ... Έπρεπε να λείψω περισσότερο μου φαίνεται ( Α! Να ένα ιπτάμενο γιαούρτι ! Για μένα είναι ? ) .
Αγαπησιάρικη συζήτηση ξεκινήσατε οι αγαπησιάρηδες και μπουρδουκλώθηκα . Χρησιμοποιούμε νομίζω όποια εκδοχή της φράσης μας βολεύει ανάλογα με την περίπτωση . Βρίσκω ότι όλες κάπου κολλάνε ...
@ Librofilo : Πάλι δεν κατάλαβα . Οι μαύροι Κουβανοί ήθελαν δλδ να πάρουν μέρος στη Επανάσταση και έφαγαν πόρτα από ρατσιστικά αίτια ? Ή να πιστέψουμε τον Γκαρσία τότε ( έχει άποψη και ο Γκαρσία τώρα , πφ ! ) που λέει ότι οι μέσοι αστοί εν τέλει έκαναν την Επανάσταση ? Και ο Nuwanda που είναι να μιλήσει αιρετικά ? :-)) Α , πρέπει να το ψάξω αυτό .
Εννοείται αγαπητέ ότι δεν είναι ανάγκη να ξεκινήσουμε αναλύσεις επί των αναλύσεων , δεν έχω καμία όρεξη να ανοίξω κατάστημα με λευκά είδη ... Έχετε το χάρισμα να απαντάτε επιγραμματικά , δώστε και σε εμάς λίγο από αυτό που πίνετε , να σταματήσουμε να γινόμαστε κουραστικές !
Καλή εβδομάδα !
At 12/3/07 10:18,
@Aura> Αχ Aura μου, καλή, νομίζω ότι το θέμα είναι... κατασκευαστικό! Και να μας πει δηλαδή (τι πίνει) τα αγόρια λειτουργούν με την άλλη πλευρά του εγκεφάλου. Αι γυναίκαι μια ζωή, όλη τη ζωή, είναι πιο γλαφυραί (παρεκτός της Θάτσερ, αυτή μάλλον φαντάζομαι θα είναι πιο... επιγραμματική). Και αξίζετε καλέ, τι ένα ζαχαροπλαστείο, όλα τα απαγορευμένα γλυκά του κόσμου.
Και δεν είναι καθόλου λογοπαίχνιο τα αγαπητικά. Για ξαναδείτε τα! Και πιστέψτε με, δεν βολεύουν καθόλου! Το βολικό είναι να αγαπάς ό,τι σε δικαιώνει, όχι ό,τι σε "ξεβολεύει"! Καλή εβδομάδα να έχουμε!
At 12/3/07 10:20,
@Aura voluptas>Σχετικά με το θέμα που θίγετε,χωρίς να έχω εντρυφήσει ιδιαιτέρως,η άποψή μου είναι ότι οι μαύροι στην Κούβα ήταν τελείως λούμπεν προλεταριάτο και οι περισσότεροι αγράμματοι.Ο Γκαρσία μέσα στον φανατισμό και την άκρατο αντι-Καστρισμό του κάπου το έχει πιάσει το θέμα.Οι αρχηγοί ήταν μικροαστοί η μεσοαστοί-πάντως ήταν μορφωμένοι.Οι υπόλοιποι που τους ακολουθούσαν στον αγώνα τους ήταν από όλα τα κοινωνικά στρώματα,οι μαύροι ήταν μειοψηφία διότι είτε δεν είχαν τον χρόνο ν'ασχοληθούν (τους είχε φάει το μεροκάματο),είτε δεν ήξεραν τι γίνεται.Μιλάμε γιά μιά χώρα όπου στο τέλος του 19ου αιώνα πάνω από το 60% του πληθυσμού ήταν πρώην σκλάβοι.Υπήρχε λοιπόν ένας ρατσισμός (μπορεί υποβόσκων εάν θέλετε).Μιά βόλτα στην Αβάνα μας δείχνει τον πλούτο που υπήρχε στην πόλη,βλέπει κανείς σπίτια εκπληκτικά τα οποία δείχνουν την παρουσία ισχυρής μεγαλοαστικής τάξης,που όπως αντιλαμβάνεστε ήταν λευκού χρώματος.
Φοβάμαι ότι μακρυγόρησα,μάλλον δεν ήπια από το ποτό της (λεκτικής) εγκράτειας σήμερα.
Νομίζω πως στις πρώην ισπανικές αποικείες υπάρχει αρκετά έντονο discrimination μεταξύ των κρεολών (άρχουσα τάξη) και των πρώην μαύρων σκλάβων & ιθαγενούς πλυθυσμού. Και δεν νομίζω πως η Κούβα ξεφεύγει από τον κανόνα.
Και δυστυχώς η Βενεζουελική απόπειρα "αυτοδιάθεσης" (όρα Τσάβες) δεν πέτυχε
(κάποιο μπέρδεμα έγινε και το στέλνω 2η φορά...)
@Spiretos72>Ο Τσάβες είναι άλλη περίπτωση.Στην Ευρώπη (και ιδιαίτερα στην Ελλάδα) έχουμε μιά κάπως "ρομαντική" περιγραφή της κατάστασης στην Βενεζουέλα.Απ'ότι έχω καταλάβει σε διάφορες συζητήσεις μου με ανθρώπους που έχουν αναγκασθεί να εγκαταλείψουν την χώρα και με άλλους που διαμένουν σ'αυτήν ο Τσάβες είναι πολύ ιδιάζουσα περίπτωση.Σηκώνει πολλή κουβέντα αυτό.Κατά τα άλλα συμφωνώ μαζί σου,σχεδόν σε όλη την ήπειρο υπάρχει αυτό το discrimination.
At 12/3/07 21:51, NinaC
Υπάρχει βέβαια και ο Μοράλες (ίσως "αυθεντικότερο" case αυτοδιάθεσης) που συγγενεύει αρκετά με τον Τσάβες σε λαϊκίστικα μέτρα και νομίζω πως υπάρχει και κάποια τάση στο Περού. Επίσης είναι ενδιαφέρουσα η πρόσφατη περιοδία του Αμερικανού προέδρου στις χώρες αυτές. Πάντως είναι ενδιαφέρον πως μετά ενάμισι πλας αιώνα "ανεξαρτησίας" τώρα αρχίζουν να έχουν ανησυχίες οι ντόπιοι (ας θυμηθούμε επίσης πως τα έθνη εκεί έχουν πάνω-κάτω την ηλικία του δικού μας).
Αλλά ίσως ξεφεύγουμε από τα όρια :-)
At 13/3/07 01:33, aura voluptas
Μου φαίνεται πως αυτή τη φορά σας κόλλησα εγώ και γράψατε ένα "σκεπασματάκι" αγαπητέ Librofilo . Τι καλά !
Διαφωτιστικότατοι κι εσείς και ο Spiretos . Σας ευχαριστούμε !
Είδατε κύριε Spiretos μας που οι υποδείξεις σας έπιασαν τόπο ? Δε γράφω με τις σωστές αποστάσεις τώρα ? Κρίμα να μην μπορώ να γράψω και στο μπλογκ σας , δηλώνω εντελώς αστοιχείωτη ! :-))
At 13/3/07 15:29,
At 13/3/07 17:16,
@Mamaloukas> Είσαι καλά, παιδί μου; Σε σένα θα ΄ρθω, να ενώσουμε... δολοφόνους! Ολα θα γίνουν "σιγά- σιγά" όπως λέει και ο σοβαρός, ψύχραιμος λίμπρο. Και μη μου κάνεις σε άλλα μπλογκ σκηνή! άλεφ πιστό, λέμε!
@Librofilo: Συγγνώμη! Και για τους δυο, συγγνώμη! Τι είπαμε, πάθαμε; "νευρική κατάληξη στο παράλογο της ζωής". Αντε να πείσω τώρα ότι είμαι και ένα σοβαρό άλεφ!
At 13/3/07 17:23,
αν δεν το έχετε διαβάσει προτείνω και ένα άλλο μυθιστόρημα "Ο μαύρος με τη λευκή καρδιά" του ολλανδού Αρτούρ Γιαπέν (Καστανιώτης). Καλό ΣΚ