Να εξηγηθώ...Η ιδιομορφία μου ως αναγνώστη οταν διαβάζω ιστορικά μυθιστορήματα είναι να αποστασιοποιούμαι από αυτά που ήδη γνωρίζω (τα ιστορικά γεγονότα εννοώ),από την καταγωγή μου ή από τα πιστεύω μου.Διαβάζω λοιπόν όσο πιό αγνά και «παιδικά» μπορώ-βάζω δε τον εαυτό μου στη θέση ενός Ισλανδού αναγνώστη που πιάνει στα χέρια του ένα βιβλίο σαν την Ιερή παγίδα.
Μετά από αυτή την «ομολογία»,είναι εύκολο να καταλάβει κανείς ότι ουδόλως με απασχόλησε η «ιστορική ακρίβεια».Το θέτω εξ’αρχής διότι απ’ότι κατάλαβα από τις κριτικές που εισπράττει το βιβλίο,οι περισσότεροι «κολλάνε» στα δραματικά γεγονότα τα οποία όπως και να το κάνουμε σήμαναν το τέλος μιάς εποχής και την αρχή μιάς άλλης.
Η Λ.Βιτάλη έχει καταφέρει κάτι πολύ δύσκολο,να περιγράψει εξαιρετικά την ατμόσφαιρα της εποχής.Κάνοντας σαφή την θέση της εξ’αρχής, καθώς εξιστορεί τα δραματικά γεγονότα της εποχής,ότι η Ορθόδοξη εκκλησία με την στάση της ήταν κατά κύριο λόγο υπεύθυνη της γρήγορης πτώσης (αναπόφευκτης ούτως ή άλλως) της Πόλης,κινείται γύρω από τον περιγραφικό άξονα των «περίεργων κινήσεων» του πρωθυπουργού Λ.Νοταρά και των διαφόρων ιερωμένων που στέκονταν δίπλα του,μέχρι να τον «προδώσουν» κι΄αυτόν.
Εκείνο όμως που πρώτιστα ενδιαφέρει την συγγραφέα είναι να περιγράψει την ψυχολογική κατάσταση των ηρώων της ιστορίας της.Τα δύο μικρότερα παιδιά της οικογένειας Νοταρά,ο πρωταγωνιστής Ιάκωβος και η μικρή Ιουστίνη (η οποία είναι και ο αφηγητής της υπέροχης ιστορίας τού αδερφού της),αναδεικνύονται ως εξαιρετικοί χαρακτήρες μέσα από την τρυφερή γραφή της συγγραφέως. Δύο χαρακτήρες που θα μπορούσαν να είναι ένας άνθρωπος με δύο πρόσωπα-ένας Ιανός.
Εκεί λοιπόν που διαβάζεις και συγκρίνεις το βιβλίο με τον κολοσσό του είδους ΜΑΥΡΟ ΑΓΓΕΛΟ του Μ.Βαλτάρι (αριστουργηματικό χρονικό της Άλωσης,με μεγάλα ιστορικά λάθη,αλλά με μιά υπέροχη ερωτική ιστορία και με εκπληκτική αναπαράσταση της εποχής),η Λ.Βιτάλη σε μεταφέρει σε ονειρικά πλαίσια περιγράφοντας το «κόλλημα» του Μωάμεθ με τον μικρό Νοταρά,τον ευνουχισμό του Ιάκωβου,την σεξουαλική αφύπνιση των μικρών πρωταγωνιστών του βιβλίου.
Υπάρχουν αρκετά ελαττώματα στο βιβλίο.Ο ρυθμός που πολλές φορές αποσυντονίζεται,αλλά βλέποντας όλο αυτό το υλικό και την δουλειά που υπάρχει πίσω από το μυθιστόρημα,είναι κατανοητές οι αλλαγές ταχυτήτων.Η γλώσσα που αρκετές στιγμές είναι υπερβολική γιά τα γούστα μου ,ή το τέλος του βιβλίου που μου φάνηκε κάπως απότομο και βιαστικό.Επίσης διαφωνώ με τις αναφορές στον αναγνώστη που κάποια στιγμή θα διαβάσει το χρονικό της μικρής Ιουστίνης,αλλά ίσως ήταν αναγκαίο να γίνει έτσι λόγω της υφής του μυθιστορήματος.
Η Λ.Βιτάλη απέφυγε εξαιρετικά τις παγίδες του θέματος.Μπορεί να διαφωνεί κάποιος με την οπτική της,το θέμα «ζεματάει» και μας αγγίζει όλους.Η αναγνωστική απόλαυση είναι όμως εγγυημένη γιά όποιον μπορέσει να διαβάσει «πίσω από τις γραμμές» και να αφεθεί στον υπέροχο,εκμαυλιστή Ιάκωβο (πως να αντισταθείς στην ανδρόγυνη γοητεία του),και «στα μυστικά και ψέμματα» της οικογένειας των Νοταράδων.
Η συγγραφέας δέχτηκε να απαντήσει στις (μάλλον αφελείς) ερωτήσεις μου,με μεγάλη υπομονή.Το ιδιότυπο αυτό chat σας μεταφέρω παρακάτω,ελπίζοντας να βοηθήσει στην αποκρυπτογράφηση του βιβλίου.
LF: Καλημέρα,να μιλήσουμε λίγο γιά την Ιερή Παγίδα?
Λεία: ναι ναι
LF: Λοιπόν,κάνω ξεκάθαρη τη θέση μου εξ'αρχής και σου λέω ότι μου άρεσε το βιβλίο.Κάποιες στιγμές του τις απόλαυσα σαν ένα ωραίο παραμύθι.Δεν γνωρίζω εάν αυτό σε ικανοποιεί ως δημιουργό
Λεία: Η πρόθεσή μου ήταν να γράψω κάτι μαγευτικό, σαν παραμύθι, που να μη διαβάζεται σαν ιστορία αλλά να σε κάνει να εισχωρείς σ' έναν ατμοσφαιρικό κόσμο του παρελθόντος.
LF: Να υποθέσω λοιπόν ότι κάπου συναντηθήκαμε,εσύ ως συγγραφέας και εγώ ως αναγνώστης.Το αναφέρω γιατί οι περισσότεροι μάλλον το είδαν σαν ιστορικό βιβλίο γύρω από τα γεγονότα της Άλωσης.Ήταν και αυτό μέσα στις προθέσεις σου?
Λεία: Βασίστηκα στα ιστορικά γεγονότα. Έκανα έρευνες γύρω από την άλωση 12 χρόνια, για τα πριν την άλωση και τα μετά την άλωση. Το βιβλίο θεωρώ ότι έχει πολλά επίπεδα -σόρρυ αν ακούγεται αυτό τετριμένο- δεν έχει ιστορικά λάθη, ίσως έχει διαφοροποιήσεις από την επίσημη ιστορία, όπως τη διαβάζουμε στα εγχειρίδια, αλλά σίγουρα είναι αλήθινό με την προσωπική μου εκδοχή.
LF: Θα το χαρακτήριζες (εάν έπρεπε να κατηγοριοποιηθεί κάπου)ως ένα ιστορικό μυθιστόρημα(μυθ-ιστορία)?
Λεία: Αυτό που με ιντριγκάριζε ήταν να μιλήσω για τον πόλεμο και τις συνέπειές του. Και αυτό -αν θες- είναι που το κάνει να έχει σχέση με το σήμερα. Ο πόλεμος είναι πάντα και παντού ο ίδιος. Τα θύματα τότε ήταν οι έλληνες, σήμερα άλλοι. Θα μου επιτρέψεις να πω ότι απεχθάνομαι τις κατηγοιριοποιήσεις και τις ταμπέλες. Η Ιερή Παγίδα είναι ένα μυθιστόρημα -κατα την ταπεινή γνώμη μου- πολιτικό αλλά και ψυχαγωγικό. Αυτές ήταν οι προθέσεις μου. Δεν θα έβαζα καμία άλλη ταμπέλα. Φυσικά με τα επίπεδα που λέγαμε μπορούμε να οδηγηθούμε σε υπαρξιακές ερωτήσεις κλπ αλλά δεν νομίζω να θες να κάνουμε τέτοια κουβέντα.
LF: Όχι,πιστεύω οτι είσαι σαφής-σαφέστατη γιά την ακρίβεια.
Θα ήθελα να πάμε σε μερικές λεπτομέρειες του βιβλίου..Πες μου περισσότερα γιά τον Ιάκωβο(βασικό πρωταγωνιστή του μυθιστορήματος)
Λεία: Ο Ιάκωβος είναι υπαρκτό πρόσωπο. Αλλά γι' αυτόν έχει γράψει πολύ λίγα πράγματα η επίσημη ιστορία. Μάλιστα οι απόψεις διχάζονται. Ο Ιάκωβος σαν γιος του τελευταίου πρωθυπουργού του Βυζαντίου έπαιξε ρόλο στην ιστορία. Ήταν το πρόσωπο που δέχτηκε την άλωση πάνω στο κορμί και την ψυχή του. Άλλοι χρονικογράφοι λένε ότι ο Μωάμεθ ο κατακτητής τον σκότωσε μαζί με τους δικούς του και άλλοι ότι τον... ερωτεύθηκε και τον απήγαγε στο χαρέμι του. Αυτό ακολούθησα. Με μάγεψε η ιδέα. Ήταν μόλις 14 ετών και πανέμορφος. Γράφω μια ερωτική ιστορία μεταξύ τους. Μόνο που είναι βίαιη, σκληρή, έχει πολύ αίμα και καταλήγει να συμπαρασύρει έναν ολόκληρο λαό. Όμως δεν τελειώνει παρά όταν ο Ιάκωβος πάρει την εκδίκησή του.
LF: Στην αρχή βρήκα πολύ "τραβηγμένη" αυτή την εκδοχή του "έρωτα",της "επιθυμίας" του Μωάμεθ.Όταν παρασύρθηκα από την ατμόσφαιρα του βιβλίου,μου φαινόταν πολύ "φυσική".Πήρες αφορμή από κάπου να χτίσεις το μυθιστόρημα γύρω από αυτό το γεγονός,ή,ήθελες να γράψεις ένα μυθιστόρημα γιά την Άλωση (θέμα που καίει-μην αγγίζετε είναι έτσι?) και θεώρησες ότι μπορείς να το συνδιάσεις με μιά "ερωτική ιστορία"?
Λεία: Το αντίθετο. Τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά όταν γράφεις ένα μυθιστόρημα. Η ερωτική ιστορία του Μωάμεθ και του Ιάκωβου είναι αληθινή. Δηλαδή υπάρχει στην ιστορία με τις φράσεις ότι "ήταν τόσο όμορφος που τον πήρε στο χαρέμι του". Από εκεί και ύστερα αρχίζει η μυθοπλασία. Εκείνο που με κρατούσε alert σε όλη τη διάρκεια της συγγραφής ωστόσο δεν ήταν ούτε η ερωτική ιστορία ούτε η ίδια η άλωση αλλά ο ρόλος της εκκλησίας. Το βρώμικο παιχνίδι που παίχτηκε σε βάρος όλων αυτών των ανθρώπων και πώς χρησιμοποιήθηκε από εκείνους που είχαν τη δύναμη να παρασύρουν τον κόσμο να υποταχτεί σε μια μοίρα που οι ίδιοι είχαν καθορίσει και βρήκαν την ευκαιρία να βγουν από αυτή την καταστροφή κερδισμένοι. Γι' αυτό σου είπα για πολλά επίπεδα του βιβλίου.
LF: Μιά που έθιξες το θέμα της Εκκλησίας...Θα ερχόμουν σ'αυτό αργότερα.Είναι σχεδόν βέβαιο-παρ'ότι αποσιωπάται ότι ο ρόλος της Ορθόδοξης εκκλησίας ήταν ιδιαίτερα σκοτεινός σ'εκείνη την περίοδο.Η περιγραφή της ατμόσφαιρας των ημερών εκείνων στο βιβλίο σου και οι μυστικές συναντήσεις των μοναχών με τους φανατικούς πιστούς είναι καταπληκτική.Εσύ τι πιστεύεις προσωπικά ότι θα ήταν η "καλύτερη λύση"?Η Πόλη υπήρχε περίπτωση να σωθεί?
Λεία: Αυτό είναι μια μεγάλη ιστορία. Εκεί που είχαν φτάσει τα πράγματα με τις έριδες και την παρακμή της οικονομικής ισχύος αλλά και τη διάβρωση από την διαφθορά και την απώλεια κυριαρχίας σε πάρα πολλά σημεία της αυτοκρατορίας -μην ξεχνάμε ότι λίγο πριν την άλωση η αυτοκρατορία ήταν μόνο η Κωνσταντινούπολη και 2-3 πόλεις ακόμη- δεν ήταν δυνατόν να σωθεί. Ούτε αν έστελνε βοήθεια η Δύση. Είναι μύθος αυτό. Η Δύση τότε είχε τα δικά της προβλήματα. Δεν μπορούσε να οργανώσει τέτοιο στρατό που να κατόρθωνε να αντιμετωπίσει την ορμή των τούρκων. Χρειαζόταν πολύ χρήμα. Ο Παλαιολόγος σωστά ζητούσε βοήθεια αλλά έτσι οδήγησε το λαό του στα πρόθυρα του εμφύλιου για λόγους θρησκευτικού φανατισμού. Σχετικά με την ένωση των εκκλησιών. Το πρόβλημα είναι σύνθετο. Και ξεκινούσε από παλιά. Η Ελλάδα έπρεπε να είχε ξεχάσει την Κωνσταντινούπολη -όπως έλεγε ο Πλήθων- και να κοιτάξει να οχυρώσει την κυρίως Ελλάδα αλλά κι αυτό είναι μια άλλη ιστορία φιλαράκο. Όχι η Πόλη δεν μπορούσε υπό εκείνες τις συνθήκες να σωθεί. Απλώς η εκκλησία κατόρθωσε να το εκμεταλλευτεί προς όφελός της.
LF: Συμφωνώ απόλυτα αν και δεν έχω διαβάσει Πλήθωνα.
Πάντως πρέπει να παραδεχθείς ότι η οικογένεια Νοταρά είναι πολύ γοητευτική και ο Νοταράς πατήρ (ο πρωθυπουργός) quite a character που λένε και οι Εγγλέζοι..
Λεία: Ασχολούμαι με τον Πλήθωνα στο προηγούμενο βιβλίο μου Το Παραμύθι του Μεγάλου Φόβου και μια μορφή Ιεράς Εξέτασης που υπήρξε -αν και δεν το παραδέχονται- στην Ορθόδοξη εκκλησία!
Λεία: Ο Νοταράς είχε διφορούμενη στάση. Πολύ ιστορικοί το λένε. Είχε πει το περίφημο καλύτερα τουρκικό φέσι παρά καλύπτρα λατινική στην Πόλη. Από την άλλη τα συμφέροντά του ήταν στη Δύση. Η περιουσία του και τα κορίτσια του εκεί τα φυγάδευσε.
LF: Ναι,εννοώ ότι είναι χαρακτήρας ολοκληρωμένος γιά μυθιστόρημα.Η εκτέλεση του τον κάνει περισσότερο συμπαθή στα μάτια μας,αλλά ήταν πουσταράς μεγάλος-η αλήθεια να λέγεται...
Λεία: Η εκκλησία αυτόν τον πουσταρά τον θεωρεί τον πρώτο οσιομάρτυρα μετά την άλωση.
LF: Διαβάζοντας το βιβλίο σου,μου ήρθε στο μυαλό και κατέβασα από την βιβλιοθήκη μου,ένα από τα αγαπημένα μου βιβλία,τον ΜΑΥΡΟ ΑΓΓΕΛΟ του Μ.Βαλτάρι.Ένα μυθιστόρημα που το θεωρώ μέσα στα 10 αγαπημένα μου.Υπάρχουν κάποιες ομοιότητες με το δικό σου,αν και η τεράστια διαφορά είναι στο πρόσωπο της Α.Νοταρά,που στον Βαλτάρι είναι ερωτικότατη.
Λεία: Κοίταξε είναι πολύ ενδιαφέρον βιβλίο Ο Μαύρος Άγγελος και από τα πιο φημισμένα ιστορικά της εποχής του. Τότε τα μυθιστπορήματα αυτού του τύπου με ιστορικό περιεχόμενο είχαν αυτή τη γραφή. Τώρα τα πράγματα έχουν αλλάξει. Το ιστορικό αν θέλεις μυθιστόρημα έχει ξεφύγει από τα στενά πλίσια και ψάχνει αλλού να βρει τον εαυτό του. Προσωπικά πιστεύω ότι δεν έχει λόγο κανείς συγγραφέας να γράψει ιστορικό μυθιστόρημα αν δεν έχει να προτείνει κάποια νέα εκδοχή ή να φωτίσει -ακόμη και με τη φαντασία του- σκοτεινά σημεία της ιστορίας. Ή αν θες να ανατρέφψει καθιερωμένες απόψεις. Αυτό με ενδιαφέρει προσωπικά. Σχετικά με τον Βαλτάρι η συνάντηση της Άννας Νοταρά με τον Μαύρο Άγγελο είναι στη σφαίρα βέβαια της μυθοπλασίας του συγγραφέα διότι η Άννα είχε φυγαδευτεί στη Βενετία πολύ πριν την πολιορκία της Πόλης. Μαζί με τις αδελφές της και πολλούς άλλους ευγενείς του Βυζαντίου. Το ότι έχει κάποια ιστορικά "λάθη" δεν του αφαιρεί τη μαγεία του. Δεν βιαβάζουμε μυθιστορήματα για να μάθουμε ιστορία. Αλλά για να εισχωρήσουμε στην ατμόσφαιρα της εποχής και να προβληματιστούμε για κάποια πράγματα πιστεύω.
LF: Σίγουρα αλλάζουν οι εποχές,αλλά όπως λες και εσύ η ατμόσφαιρα παραμένει...Και οι ΠΥΛΕΣ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ σε επηρέασαν αρκετά,έτσι?Έκπληξη ήταν αυτό,διότι παρ'ότι όσοι το διάβασαν το βιβλίο αυτό,το "ρούφηξαν" κυριολεκτικά,μετά γιά λόγους περίεργους βγήκαν και τό έθαβαν δεξιά κι'αριστερά..
Λεία: Εκείνο που με εντυπωσίασε σ' αυτό το βιβλίο είναι ο τρόπος που περιγράφει τον πόλεμο και την ερήμωση της πόλης και των ανθρώπων μετά την καταστροφή. Πολύ ζωντανά και πολύ
ατμοσφαιρικά και μου έδωσε την εικόνα ότι ο πόλεμος σε όλες τις εποχές είναι ο ίδιος, με τα ίδια αποτελέσματα στην ερήμωση των ανθρώπων. Έχω χρησιμοποιήσει μάλιστα 2 σελίδες του στο δικό μου, βλέπεις και αυτός μιλάει για ένα μικρό παιδί μέσα στη φωτιά του πολέμου. Πιστεύω ότι πολλοί κριτικοί -όχι όλοι ευτυχώς- απαξιώνουν τα ιστορικά μυθιστορήματα και αυτό είναι κατάλοιπο από παλιά. Τότε που αυτά είχαν άλλο υπόβαθρο. Ήταν αντιγραφές των εγχειριδίων της ιστορίας με ολίγην ψυχογραφία των ηρώων. Αλλά τώρα ψαχνόμαστε αλλιώς και πάμε αλλού. Θα γίνει κάποια στιγμή κατανοητό. Το μέλλον δεν μπορούμε να το φρανάρουμε.
LF: Ξέρεις,στέκονται αμήχανοι οι περισσότεροι αναγνώστες διότι προσπαθουν να καταλάβουν τι ακριβώς διαβάζουν σε ένα ιστορικό μυθιστόρημα.Έτσι λοιπον και οι κριτικοί...Κάτι άλλο που ήθελα να αναφέρω είναι η μουσική που έπαιζε στο φλάουτο του ο Ιάκωβος...Αυτό είναι δικό σου εύρημα?
Λεία: Το φλάουτο υπήρχε όπως θα ξέρεις με την ονομασία αυλός από την αρχαιότητα. Έψαξα λοιπόν να βρω ένα κομμάτι εκείνης της εποχής και βρήκα τον Μασώ. Ήθελα ο Ιάκωβος να μπορεί να μαγεύει τους άλλους με κάτι που έκανε. Γενικά ήθελα να είναι ένα χαρισματικό άτομο και ακριβώς γι' αυτό η πτώση του να είναι συντριπτική. Σαν τα χαρίσματά του να προκάλεσαν τη μοίρα του. Το βιβλίο έχει κάποιες μεταφυσικές πλευρές που μου άρεσαν να τις ζω καθώς το έγραφα. Δεν ψυχαγωγούνται μόνο οι αναγνώστες όταν διαβάζουν αλλά και οι συγγραφείς όταν γράφουν. Βέβαια τις πιο πολλές φορές αυτή η ψυχαγωγία δεν είναι παρά η οδυνηρή κατάβαση στο υπογειο.
LF: Σε μαγνήτισε κι'εσένα ο Ιακωβος μου φαίνεται
Ιουστίνη και Ιάκωβος-δύο προσωπα σε ένα?
Λεία: Δεν μπορώ να γράψω αν δεν έχω ερωτευθεί τον ήρωά μου
Λεία: Κάποιοι παρεξήγησαν τον ρόλο της αφηγήτριας Ιουστίνης, ότι έχω βάλει μια γυναίκα να αφηγείται γιατί ήθελα να δώσω βάρος στη γυναικεία υπόσταση μ΄'εσα στηννιστορία. Άλλοι πάλι ότι δεν πέτυχε το παιχνίδι με το εύρημα να βρίσκεται η Ιουστίνη στο μυαλό του Ιάκωβου. Εμένα όλο αυτό με ενθουσίασε, ήταν μια κινητήρια δύναμη να αφηγηθώ με τα μάτια μιας μικρής κοπέλας τη φρ΄λικη του πολέμου.
LF: Αν και το αρχοντικό των Νοταράδων δεν ήταν "μέσα" στη φρίκη...Την βίωσαν βέβαια εκ των υστέρων..
Λεία: Και όχι μόνο τη φρίκη του πολέμου αλλά και το βασανιστήριο του αδελφού της που λατρεύει. Μια πρόκληση αν θέλεις για έναν άλλο τύπο αφήγησης.
Λεία: Σ' αυτό το σημείο υπάρχει μια ιδιαιτερότητα. Μην ξεχνάμε ότι τη φρίκη για πρώτη φορά την αφηγείται η πλευρά που την δημιούργησε, έστω και εν αγνοία της. Η Ιουστίνη είναι κόρη του πρωθυπουργού, πριγκήπισσα. Σαν να εξιστορούσε την γαλλική επανάσταση η Μαρία Αντουανέτα. Μια άλλη οπτική. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχει ευθύνη ή ότι στο τέλος δεν πλήρωσε για τις επιλογές της, που ήταν επιλογές της τάξης της κλπ. Η Ιουστίνη δεν έχει βέβαια ευθύνη σαν μικρό κορίτσι αλλά οι "έξοδοι" που επιχειρεί προς τον αναγνώστη απευθύνοντάς του τον λόγο νομίζω ότι είναι ένας αυτοσαρκασμός εν αγνοία της. Καταλαβαίνεις τι θέλω να πω.
LF: Νομίζω ότι είναι εμφανές αυτό και στο βιβλίο.Μπορεί να φανώ άσχετος τώρα,αλλά με τρώει και θα στο ρωτήσω..Η "Οργάνωση των Ελλήνων" υπήρξε ως "οργάνωση"?Μου φάνηκε λίγο "προχωρημένο" ως σχέδιο γιά την εποχή,αλλά στο ξαναλέω δεν ξέρω σχεδόν τίποτα γιά το τι συνέβη μετά την Αλωση σε αυτούς που κατέφυγαν στην Δύση.
Λεία: Η Οργάνωση στη Βενετία υπήρξε. Όπως υπήρξαν οργανώσεις και άλλων λαών σ' αυτόν τον τόπο. Αλλιώς δεν μπορούσαν να σταθούν και να δημιουργήσουν μια κοινότητα. Ίσως αυτή η οργάνωση να έγινε λίγο αργότερα αλλά επίσης και πολύ αργότερα φάνηκαν τα αποτελέσματά της.
LF: Μάλλον πολύ-πολύ αργότερα,ε θέλουν χρόνο αυτά τα πράγματα
Λεία: Σίγουρα διότι είχαν να παλέψουν με τον φόβο των Βενετών να τους δώσουν δικαιώματα, όπως παντού και πάντα άλλωστε στους μετανάστες. Ακόμη και όταν έχουν λεφτά.
LF: Τελικά τι μένει σε ένα συγγραφέα μετά από τη συγγραφή ενός τέτοιου δύσκολου στην δημιουργία του βιβλίου?Οι ήρωες συνεχίζουν να ζουν μέσα σου?Οι αναγνώστες σου,τι σου λένε-γιατί οι κριτικοί όπως ανέφερα και προηγουμένως είναι λίγο αμήχανοι απέναντι στο μυθιστόρημα..
Λεία: Είχαν και καλές κριτικές, ας πούμε του Κούρτοβικ, αλλά και άλλων. Υπήρχαν βέβαια και ενστάσεις. Και παρανοήσεις. Και άλλα πολλά. Το βιβλίο είναι τέτοιας υφής που δεν μπορεί εύκολα να κατηγοριοποιηθεί. Οι κριτικοί πάντα σε κάτι καινούριο στέκουν αμήχανοι. Δεν ξέρουν σε ποιο κουτάκι να το βάλουν. Ναι ήταν δύσκολο το εγχείρημα αλλά κατά τη γνώμη μου άξιζε τον κόπο. Και -επίσης κατά τη γνώμη μου- πέτυχε. Οι αναγνώστες μου με έχουν εντυπωσιάσει διότι μου λένε ότι τους μάγεψε και τους παγίδεψε. Δεν θα κάνω το δικηγόρο του διαβόλου να μη τους πιστεύω. Έχω ανάγκη από τη στήριξή τους. Γι' αυτούς γράφω αν θέλεις. Για να επικοινωνήσω μαζί τους. Όσο για τους ήρωες υπάρχουν μέσα και μετά το έργο όπως υπήρχαν και πριν το έργο. Γιατί είναι κομμάτια του εαυτού μου.
LF: Θα ήθελα να σ'ευχαριστήσω γι'αυτή την κουβέντα μας.Ήταν μεγάλη η τιμή που μου έκανες να σπαταλήσεις τον χρόνο σου μαζί μου,και πάλι σ΄ευχαριστώ.
Λεία: Εγώ σ' ευχαριστώ. Ελπίζω να απάντησα σε κάποιες απορίες σου. Στη διάθεσή σου για οτιδήποτε.
At 12/6/07 16:09, 
scalidi
At 12/6/07 16:15, 
"....δεν έχει λόγο κανείς συγγραφέας να γράψει ιστορικό μυθιστόρημα αν δεν έχει να προτείνει κάποια νέα εκδοχή ή να φωτίσει -ακόμη και με τη φαντασία του- σκοτεινά σημεία της ιστορίας. Ή αν θες να ανατρέφψει καθιερωμένες απόψεις..."
Συμφωνω απολυτα Λεια, respect!
Το βιβλιο στα προς άμεση αναγνωση.
Προσωπικα επισης δεν με τρελανε το βιβλιο του Βαλταρι αλλα απέδωσε πολυ ομορφα τον αλητηριο ρολο των παπαδων...
librofilo,
ενδιαφέρουσα κουβέντα. περίοδος ιστορική που πάντα παρακολουθώ. και πιστεύω, μετά τα όσα διάβασα ότι θα μου αρέσει η ιερή παγίδα!
(ο μαύρος άγγελος είναι από τα αγαπημένα μου βιβλία ever το οποίο έχω διαβάσει πέντε φορές (από την εφηβεία μου!). και αυτή η ερωτική ιστορία, συγκλονιστική. έχω διαβάσει πολλά βιβλία του μ. βαλτάρι ο οποίος είχε δημιουργήσει τον δικό του κόσμο ηρώων γύρω του και μέσα του.)
@Nuwanda>Η Λεία τα λέει υπέροχα,συμφωνώ..Μη ξεχνάμε είναι πολύ δύσκολο το μυθιστόρημα με ιστορικά στοιχεία μέσα.Ο "αλητήριος ρόλος των παπάδων" αναλύεται περισσότερο στην Ιερή Παγίδα απ'ότι στο βιβλίο του Βαλτάρι.Εμένα είναι από τα 10 περισσότερο αγαπημένα μου,το διάβασα στα 17 μου και συγκλονίστηκα.
At 12/6/07 20:32, alef
Τα καταφέρατε λέμε, θα τρέχω τώρα και για.. Βαλτάρι! Εξαιρετική ανάγνωση και η συνέντευξη- συνομιλία σας απολαυστική, γοητευτική (δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς). Λεία μου, αξιολάτρευτη, μέγιστη συγγραφεύς μιλάμε ειδικά στα... σκοτεινά, κι εσείς αγαπητέ, μεγάλο ταλέντο!
ΥΓ. Τώρα είναι που την Πέμπτη μόνον θα τρώγω, τίποτε καλέ δεν θα ρωτώ! Εύγε, λέμε! Και στους δυο!
@Alef>Σ'ευχαριστώ,αλλά "ταλέντο" εγώ?Σιγά τα ωά...Δεν κατάλαβες>Την Πέμπτη ΚΥΡΙΩΣ ΕΣΥ θα μιλάς...Γιά να μην έχουμε ερωτήσεις,διευκρινίζω ότι την Πέμπτη είναι καλεσμένος γιά podcast στου Nuwanda,η νέα ελπίδα της Ελληνικής λογοτεχνίας (και όχι μόνο),ο Γ.Γλυκοφρύδης.Αυτά διά να μη μένουν απορίες στο φιλοθεάμον και πολυπληθές κοινό μου.
At 13/6/07 18:07, Justine's Blog
Λιμπροφιλάκο μας και Λεία μας,
Το ονοματάκι μου είναι πρωταγωνιστικό στο βιβλίο; Αυτή την τεράστια λεπτομέρεια δεν την ήξερα. Την αγνοούσα, καθότι δεν έχω στα χέρια μου την Ιερή Παγίδα. Μετά τον Σάντ, το Λόρενς Ντάρρελ τώρα και η Λεία Βιτάλη στο μεγάλο κόλπο της Ιουστίνης;
Ερχόμενη στην Ελλάδα θα το αγοράσω, θα το διαβάσω και θα το κατατάξω στα αιώνια βιβλία της Βιβλιοθήκης μου. Υπάρχει ένα φετίχ με το ονοματάκι, αντιλαμβάνεστε.
Καλή σας μέρα απο το αστραφτερό μου Μόντρεαλ με λίγο παραλίμνιο μπουρινάκι!
At 13/6/07 22:28, Λεία Βιτάλη συγγραφέας
Θερμές θερμές ευχαριστίες σε όλους για τα καλά σας λόγια Άλεφ, Σκαλίδι, Νουβάντα, Χρήστο, Αναγνώστρια. Και ιδιαίτερα στον Λιμπρόφιλο φυσικά που τράβηξε και το ζόρι. Και ένα desous του chat. Δεν ήξερα ότι θα δημοσιευτεί, ίσως όταν μιλούσαμε δεν το ήξερε κι ο Λιμπρόφιλο. Μας βγήκε νομίζω αυθόρμητα κι ίσως αυτό ήταν το καλό. Με παρέσυρε δε με τη γοητεία του και ομολόγησα ακόμη και τον έρωτά μου για τον Ιάκωβο (που τον είχα κρυφό;!)
At 16/6/07 09:51, Εαρινή Συμφωνία
Πράγματι εξαιρετικό βιβλίο. Δείχνει αυτό που για μένα παρουσιάζει μεγεθυσμένο το ιστορικό μυθιστόρημα: πόσο ο άνθρωπος είναι ένα άθυρμα απέναντι στον ρου της Ιστορίας. Καλογραμμένο και αστραφτερό, και κάπως αιρετικό, κάτι που μου άρεσε ιδιαίτερα. Την ίδια παρατήρηση ως προς τον μελλοντικό αναγνώστη είχα κι εγώ, αγαπητέ Λιμπρόφιλο και την κατέθεσα στο κείμενό μου.
Εξαιρετική και η συζήτηση. πολύ, μα πολύ πιο ενδιαφέρουσα από διάφορες άλλες συνεντεύξεις (όχι της Λείας) σε εφημερίδες και περιοδικά.
Καλημέρα!
At 16/6/07 15:36, ioeu
Μου άρεσε πολύ ο τίτλος του ποστ, αγαπητέ Libro, γιατί η Ιερή Παγίδα βρίσκεται στις παρυφές της αμείλικτης ροής της Ιστορίας, από τη μια, και της γοητείας του παραμυθιού από την άλλη. Έτσι μπορεί να καταγράφει τα "καθ' έκαστον", τα συγκεκριμένα, παραδεδομένα και αδιαπραγμάτευτα στοιχεία της Ιστορίας αλλά την ίδια στιγμή να πλάθει με μαγεία τα "καθόλου", τα καθολικά στοιχεία της ανθρώπινης συμπεριφοράς, έξω από τόπο και χρόνο (κατά το αριστοτελικό)...
At 16/6/07 18:26, Εαρινή Συμφωνία
Δεν ήμουν η πρώτη, αγαπητέ Librofilo, μάλλον δεν είμαι τόσο επιμελής... Ανάμεσα στους προηγηθέντες, ο αγαπητός reader's diggest, που μας χαιρετά και με στενοχωρεί(βρήκα την ευκαιρία και κάνω τα παράπονά μου, κατά το κοινώς λεγόμενο τα λέω της νύφης να τ' ακούει η πεθερά).
Η Λεία «τα λέει» κατά το δημοσιογραφικώς λεγόμενον, αλλά κι εσείς τη ρωτήσατε πολύ- πολύ ενδιαφέροντα πράγματα. It takes two to tango!
@Εαρινή Συμφωνία>Ελπίζω να επανέλθει ο Reader,δεν γνωρίζω τι τον οδήγησε στο "κατέβασμα" του blog του,εύχομαι να είναι προσωρινό.Κοιτάξτε έχουν ενοχληθεί αρκετοί με τις "συνεντεύξεις",εμένα σε άλλο blog με σχολιάζει κάποιος ως "νεόκοπο δημοσιογράφο",με "κόμπλεξ και απωθημένα"-είναι να μην απογοητεύεσαι μετά?
At 17/6/07 11:46, alef
Πώς μπορεί, αλήθεια, να μας απογοητεύει κάποιος που αγνοούμε, πού δεν εκτιμούμε; Και τα εύγε όλων των άλλων καθόλου δεν μετρούν; 'Οσο για τον ρήντερ, όλους μας ξάφνιασε και μας λύπησε η απόφαση, αλλά αυτό που προέχει είναι να είναι εκείνος καλά κι ευτυχισμένος, και μπορεί κάτι που χθες μας γέμιζε, να μας αδειάζει ή να μας φαίνεται μάταιο, τελικά. Αλλά εσείς να μην απογοητεύεστε επί ματαίω. Μόνο ό,τι αγαπάμε δικαιούται να μας πληγώσει, για όλα τ' άλλα πια, τί μπορεί να κάνει κανείς; Παρά μόνον αυτό που αγαπά, όσο πιο καλά γίνεται. Να είστε καλά. μαμαδίστικο... άλεφ αυτή τη φορά
At 18/6/07 01:29, aura voluptas
Κύριε Librofilo πολύ ωραία η ΣΥΖΗΤΗΣΗ με την κα Βιτάλη . Τι πάθη και τότε στο Βυζάντιο ... Θα το διαβάσω παρότι τα ιστορικά ή ιστορικοφανή δεν είναι η πρώτη μου επιλογή . Γούστα είναι αυτά, μην παρεξηγηθούμε . :-)
Πολλή ζέστη ... Και είδατε τί κάνει η ζέστη στους ανθρώπους ? Και το λάθος SPF !
Υπομονή . Τα σέβη μου .
At 18/6/07 10:08,
φιλε libro, εγω σημερα πήρα χαμπαρι τι συνεβη και λεω οτι πολυ καλα κανεις που δεν θα ασχοληθεις αλλο...
εδω ειναι ιντερνετ (η απολυτη, η ιδεατή δημοκρατία με τα καλά και τα κακά της), ο καθενας μπαινει incognito και γραφει το κοντο και το μακρυ του, who cares στο κατω κατω...
Την κ..λα μας κανουμε για οσο γουσταρουμε, εαν αρχισει και γινεται αχαρο το παιχνιδι παμε σε αλλη παραλια.... :)
At 18/6/07 11:13, Λεία Βιτάλη συγγραφέας
Σερφάροντας σε διάφορα μπλογκς -κάτι που μου αρέσει ιδιαίτερα- διαπιστώνω ότι υπάρχει ενόχληση για τις διαδικτυακές συνεντεύξεις. Νομίζω ότι κάθε τι καινούριο ενοχλεί μέχρι να καθιερωθεί. Και καθιερώνεται μόνο με την επιμονή. Προσωπικά μου αρέσει να μιλάω με ανθρώπους που εκτιμώ και εκτιμώ τους ανθρώπους που έχουν ευγένεια, τακτ και ήθος. Γι' αυτό είμαι εδώ.
@εαρινή συμφωνία
Σ΄ευχαριστώ καλή μου, μπορεί να μην ήσουν η πρώτη στο διαδίκτυο που μίλησες για την "ιερή Παγίδα -ήταν αν δεν απατώμαι ο ρήντερ- αλλά το κείμενό σου ήταν από τα καλύτερα.
@aura voluptas
Κι εγώ δεν τα πάω καλά με τα ιστορικά μυθιστορήματα... παλαιού τύπου. Μαζί σας. Γι' αυτό και δεν το ονομάζω "ιστορικό" στο εξώφυλλο. Αν ο λιμπρόφιλο κατόρθωσε να σας πείσει να το διαβάσετε, τότε όλη η ευθύνη για την απόλαυση ή μη είναι δική μου.
@νουβάντα
Είναι που κάνουμε τηνη κ... μας -όπως λέτε- γι' αυτό έχει αποτέλεσμα, πιστεύω.
@Αλεξάνδρα και Ιουστίνη
Σας χαιρετώ και καλή ανάγνωση αν...
@άλεφ
Όπως πάντα συμφωνώ μαζί σου. Η αδιαφορία και η κακότητα ενοχλούν πολύ από τα αγαπημένα πρόσωπα. Αλλά δεν πετυχαίνουμε πάντα να μας αγαπούν αυτοί που αγαπάμε. Πώς διάολο πάντα συμβαίνει το αντίθετο;
Λιμπρόφιλε, συγνώμη αλλά μακρυγόρησα.
Πολύ ωραίο βιβλίο, όμορφη η κουβέντα σας και απολύτως ταιριαστή η μουσική σήμερα.