Ότι ο Χαρούκι Μουρακάμι είναι από τις μεγάλες μου συμπάθειες είναι γνωστό στους συχνούς επισκέπτες αυτού του μπλογκ.Εντυπωσιασμένος από τα δύο του μυθιστορήματα που διάβασα ΤΟ ΚΟΥΡΔΙΣΤΟ ΠΟΥΛΙ και ΤΟ ΝΟΡΒΗΓΙΚΟ ΔΑΣΟΣ είχα μεγάλες απαιτήσεις από την συλλογή διηγημάτων «Ο ΕΛΕΦΑΝΤΑΣ ΕΞΑΦΑΝΙΖΕΤΑΙ» (Εκδ.ΚΟΑΝ,σελ.402) (75) . Δυστυχώς η γεύση που μου άφησε η ανάγνωση των 17 ιστοριών ήταν γλυκόπικρη,όχι λόγω των θεμάτων,αλλά λόγω της ανισότητας μεταξύ των διηγημάτων.

Οι περισσότερες από τις ιστορίες γράφτηκαν γιά τους αναγνώστες του New Yorker.Λαμβάνοντας αυτό το στοιχείο υπ’όψιν παρατηρούμε ότι ο συγγραφέας προσπάθησε να δώσει σε λίγες σελίδες – και ανάλογα με το θέμα της κάθε ιστορίας ένα πανόραμα της σύγχρονης Ιαπωνίας με χιούμορ και φαντασία.Το πρόβλημα είναι ότι συχνά πυκνά το φαντεζίστικο της γραφής του,ξεπερνούσε την ουσία και τις απαιτήσεις ενός διηγήματος.

Στο βιβλίο υπάρχουν δυό-τρία «διαμαντάκια»,ο «Ύπνος»,το «Lederhosen» και «Ο νάνος που χόρευε»,είναι σίγουρα εξαιρετικά δείγματα γραφής και ολοκληρωμένες ιστορίες.Κυρίως το «Lederhosen» ξαφνιάζει με την υπαινικτικότητα της ιστορίας,πως μία γυναίκα αποφασίζει να χωρίσει τον άνδρα της,όταν σε ένα ταξίδι της στη Γερμανία,πηγαίνει σε ένα μαγαζί που ειδικεύεται στα κοντά Βαυαρικά σορτς (τα lederhosen) να αγοράσει ένα τέτοιο που της είχε παραγγείλει ο σύζυγος της.Οι ιδιοκτήτες του καταστήματος δεν ήθελαν με τίποτα να της δώσουν το σορτ εάν δεν το δοκίμαζε ο αγοραστής.Ο άνδρας της όμως ήταν στην Ιαπωνία,τι να κάνει λοιπόν η γυναίκα?Βγαίνει στον δρόμο και παρατηρεί τους περαστικούς.Βλέπει έναν που «φέρνει» σωματικά στον σύζυγό της,τον πείθει να μπει στο μαγαζί να δοκιμάσει το παντελονάκι.
«Φοράει το lederhosen και οι καταστηματάρχες τραβούν το ύφασμα από ‘δω,το διπλώνουν από ‘κει,χαζογελώντας και οι τρείς τους στα γερμανικά.Σε τριάντα λεπτά είχε τελειώσει η δουλειά και μέσα σ’αυτά,η Μητέρα είχε αποφασίσει να χωρίσει τον Πατέρα.»
«Στάσου»,της λέω. «Δεν κατάλαβα!Έγινε τίποτα μέσα σ’εκείνα τα τριάντα λεπτά?».
«Τίποτα απολύτως.Το μόνο που έγινε είναι ότι οι τρεις Γερμανοί χασκογελούσαν ha,ha,ha, σαν φυσερό.»
«Πως το πήρε απόφαση η μάνα σου?»
«Τότε ούτε η Μητέρα δεν το ‘χε καταλάβει.Το όλο ζήτημα την έκανε να αντιδρά και της προκαλούσε σύγχυση.Το μόνο που ήξερε ήταν πως,βλέποντας εκείνον τον άντρα να φοράει το lederhosen,αισθάνθηκε μιά αηδία να αναδύεται από μέσα της.Και δεν μπορούσε να τη συγκρατήσει.Ο άντρας που βρήκε η Μητέρα γιά το lederhosen,εκτός από το χρώμα του δέρματός του,ήταν ακριβώς σαν τον Πατέρα,το σχήμα των ποδιών,η κοιλιά και τα αραιά μαλλιά.Ο τρόπος γενικά που έδειχνε τόσο χαρούμενος,προβάροντας το lederhosen,όλο καμάρι και περηφάνεια σαν μικρό αγοράκι.Καθώς στεκόταν η Μητέρα και τον κοιτούσε,πολλά πράγματα γιά τον εαυτό της,γιά τα οποία δεν ήταν σίγουρη,άρχισαν να συνδέονται μεταξύ τους και να ξεκαθαρίζουν.Τότε είναι που συνειδητοποίησε ότι μισούσε τον Πατέρα.»

Υπάρχουν επίσης κάποιες ιστορίες αρκετά ενδιαφέρουσες ως ιδέες οι οποίες μένουν μετέωρες και ανολοκλήρωτες,όπως «Το ανακοινωθέν των καγκουρώ» (που τόσο άρεσε στην Alef), «Το μικρό πράσινο τέρας» (θα μπορούσε να είναι ένα επεισόδιο από την «Ζώνη του Λυκόφωτος»), «Το αργοκίνητο καράβι γιά την Κίνα» και «Το τελευταίο γρασίδι του απογεύματος».Βρήκα αδιάφορα τα υπόλοιπα διηγήματα της συλλογής,ακόμα κι αυτό το «Κουρδιστό Πουλί και οι γυναίκες της Τρίτης» που λειτουργεί ως προσχέδιο του αριστουργηματικού μυθιστορήματος με το ίδιο όνομα,είναι απογοητευτικό στη δομή του,ενώ ιστορία με τον υπέροχο τίτλο «Όταν είδα το 100% τέλειο κορίτσι...» είναι τόσο ποπ που θα μπορούσε να γραφτεί γιά την Σούπερ Κατερίνα.

Παρά το άνισο του αποτελέσματος,διακρίνονται ευκρινώς τα στοιχεία που έχουν συμβάλει στην δημοτικότητα του Μουρακάμι.Ο ιδιόμορφος «μαγικός ρεαλισμός» του,η σουρεαλιστική εισβολή στην στείρα καθημερινότητα,η αγάπη του γιά το «παράξενο»,η υπαινικτικότητα της γραφής του,το χιούμορ του,οι χαριτωμένες εμμονές του (όταν χαρακτήρες που εμφανίστηκαν σε κάποια ιστορία μπαινοβγαίνουν και σε άλλες-ο Νομπόρου Γουτανάμπε είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα,χαρακτήρα-φετίχ ). Άνθρωποι καθημερινοί,συνηθισμένοι,αδιάφοροι που εμπλέκονται είτε ηθελημένα,είτε άθελά τους σε ασυνήθιστες καταστάσεις-το έκανε ο Κάρβερ στις ιστορίες του μοναδικά,δεν το πολυκαταφέρνει ο Μουρακάμι,ο οποίος δείχνει εδώ ότι κινείται πολύ πιό άνετα με την μεγάλη φόρμα του μυθιστορήματος,εκεί όπου οι προαναφερόμενες αρετές του βρίσκουν ικανοποιητικό χώρο να εισάγουν τον αναγνώστη στην ατμόσφαιρα των βιβλίων του.

Ένα βιβλίο λοιπόν ευχάριστο στο διάβασμα σε μιά παραλία ή μεταξύ δύο αγώνων ποδοσφαίρου.Γιά τον απαιτητικότερο αναγνώστη καλύτερα θα ήταν να προτιμήσει τις νουβέλες και τα μυθιστορήματα του μεγάλου Ιάπωνα συγγραφέα.Συμπαθητική η έκδοση αλλά με εμφανή λάθη στην αρίθμηση του πίνακα περιεχομένων,όπου τα διηγήματα εμφανίζονται σε διαφορετικές σελίδες από την αρίθμηση που αναγράφεται,μπερδεύοντας τελείως τον αναγνώστη!!!