Είναι μάλλον δύσκολο να περιγράψεις με λίγα λόγια το θέμα του μυθιστορήματος του μέγιστου συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας Φίλιπ Κ. Ντικ , «UBIK» (Εκδ.ΤΟΠΟΣ) ,(87).Το εξαιρετικό αυτό βιβλίο είναι μιά σάτιρα πάνω στην έννοια του χρόνου,τον θάνατο,την ψυχή ενώ «παίζει» συνεχώς με τον αναγνώστη υποβάλλοντας τον σε ένα δημιουργικό και ευχάριστο νοητικό παιχνίδι.

Βρισκόμαστε σε ένα κόσμο όχι πολύ μακρινό χρονολογικά,όπου οι αποστάσεις καλύπτονται σε λίγα λεπτά,ο καπιταλισμός είναι σε άγρια φάση (γιά όλα πρέπει να πληρώσεις-ακόμα και γιά να ανοίξεις την πόρτα του σπιτιού σου ή το ψυγείο σου) και όπου η βιοτεχνολογία έχει προχωρήσει σε τέτοιο σημείο ώστε υπάρχει η δυνατότητα γιά όσους το αντέχουν οικονομικά να διατηρήσουν τους εγκεφάλους των νεκρών συγγενών ή συνεργατών τους σε ψυκτικούς θαλάμους ως «μισοζωντανούς» και να συνομιλούν μαζί τους γιά τα πάντα όποτε το θελήσουν.

Ο Ράνσιτερ διευθύνει μιά πολύ επιτυχημένη εταιρία «αδρανειακών» υπαλλήλων.Οι «αδρανειακοί» μπορούν να εξουδετερώσουν τους ανθρώπους με «τηλεπαθητικές» και «προγνωσιακές» ικανότητες,οι οποίοι δρουν ως βιομηχανικοί (και όχι μόνο) κατάσκοποι.Ο Ράνσιτερ κάνει χρυσές δουλειές βοηθούμενος από την «μισοζώντανη» νεαρά σύζυγο του.Όταν πέφτει στη παγίδα αναλαμβάνοντας μιά ιδιαίτερα επικερδή επιχείρηση στη Σελήνη εξόντωσης κάποιων «τηλεπαθητικών/προγνωσιακών» η ομάδα του δέχεται ένα ισχυρό χτύπημα.Πέφτει ο ίδιος νεκρός και πρέπει να καταψυχθεί ο εγκέφαλος του.Μήπως όμως συμβαίνει το αντίθετο?Μήπως είναι αυτός ο μόνος επιζήσας και οι υπάλληλοί του είναι νεκροί?Γιατί από την ώρα που προσεδαφίστηκαν στη γη επιστρέφουν στο παρελθόν?

Ο πλέον χαρισματικός από την ομάδα,ο τελείως αποτυχημένος στη ζωή Τζο Τσιπ αναλαμβάνει να λύσει το μυστήριο.Ένας-ένας οι συνάδελφοί του λιώνουν κυριολεκτικά καθώς πάνε πίσω στο χρόνο.Ο Τσιπ μεταφέρεται στο 1930 και πρέπει να ζήσει προσαρμοσμένος στην πραγματικότητα της εποχής.Μιάς εποχής όπου τα αυτοκίνητα είναι με ταχύτητες,τα αεροπλάνα δεν έχουν καμία σχέση με τα σημερινά,ο χρόνος κυλάει διαφορετικά.Μόνο ένα θαυματουργό σπρέϊ μπορεί να σε σώσει,το UBIK,που προέρχεται από τη λατινική λέξη ubiquitas που σημαίνει την ιδιότητα του Θείου να είναι «πανταχού παρόν».

Τι συμβαίνει όμως στην πραγματικότητα?Μήπως ο Τσιπ είναι ήδη στον ψυκτικό θάλαμο και όλα συμβαίνουν στο «μισοζώντανο» μυαλό του?Υπάρχει αυτό το σπρέϊ,ή είναι ένα νοητικό κατασκεύασμα?Ποιός είναι ο ζωντανός και ποιός ο «μισοζώντανος» σ’αυτή την ιστορία?Και γιά ποιά ακριβώς «πραγματικότητα» μιλάμε?

«Το παρελθόν είναι λανθάνον,είναι κρυμμένο,αλλά παραμένει εκεί,ικανό να επιστρέψει στην επιφάνεια μόλις το μεταγενέστερο αποτύπωμα ατυχώς-και αντιθέτως προς την συνήθη εμπειρία-εξαφανιστεί.Ο άντρας περιέχει όχι το αγόρι,αλλά προγενέστερους άντρες.Η Ιστορία ξεκίνησε πριν από πάρα πολύ καιρό.»

Τι είναι λοιπόν το περίεργο UBIK?Κάθε κεφάλαιο από τα 17 του βιβλίου,αρχίζει μιά διαφημιστική ρουμπρίκα,το UBIK είναι φάρμακο,πικάντικη σος,στιγμιαίος καφές,ηλεκτρικό μηχάνημα,νιφάδες δημητριακών αντιπροσωπεύοντας κάθε τι καταναλωτικό γιά να καταλήξει στο τελευταίο κεφάλαιο ως εξής:
«Είμαι UBIK.Πριν από το Σύμπαν,εγώ.Εγώ έφτιαξα τους Ήλιους.Εγώ έφτιαξα τους κόσμους.Εγώ δημιούργησα τα όντα και τους τόπους όπου ζουν.Εγώ τα μεταφέρω εδώ,εγώ τα τοποθετώ εκεί.Πηγαίνουν όπου τους πω,κάνουν όπως προστάξω.Εγώ είμαι ο κόσμος και το όνομά μου είναι ανείπωτο,άγνωστο.Με ονομάζουν UBIK,αλλά δεν είναι αυτό το όνομά μου.Είμαι.Τώρα και πάντα.»

Η πλοκή ποτέ δεν ήταν το δυνατότερο σημείο των βιβλίων του Ντικ.Ακόμα και στο αριστούργημα του,το Ηλεκτρικό Πρόβατο (που μεταφέρθηκε εκπληκτικά στον κινηματογράφο ως Blade Runner από τον Ρίντλεϋ Σκοτ),είναι οι χαρακτήρες και η σκιαγράφησή τους που κερδίζουν τον αναγνώστη.Χαρακτήρες στέρεοι,δυνατοί με φιλοσοφικά ερωτήματα.Ο αναγνώστης ταυτίζεται μαζί τους,συμπάσχει,αγωνιά όπως στο συγκεκριμένο βιβλίο με αυτόν τον τόσο ευάλωτο Τζο Τσιπ.Το δε κεφάλαιο όπου εκείνος έχει παθει καρδιακή προσβολή και συνειδητοποιεί ότι έρχεται το τέλος του, είναι κορυφαίο λογοτεχνικά.

Διαβάζοντας το βιβλίο συνειδητοποιούμε την επίδραση του σε σενάρια ταινιών όπως η τριλογία του Matrix.Γενικότερα όμως είναι πολλές οι μεταφορές βιβλίων ή διηγημάτων του Ντικ στον κινηματογράφο συνήθως επιτυχημένα,εκτός από το Blade Runner ενδεικτικά αναφέρω τα Minority report,A scanner darkly,Paycheck,Total Recall,Next.

Είναι εμπειρία η ανάγνωση του UBIK.Τελειώνοντάς το νιώθεις ότι διάβασες μιά από τις πιό παράξενες και γοητευτικές ιστορίες που έχεις διαβάσει ποτέ,ένα είδος «κλειδιού» γιά το μέλλον.Μιά ιστορία που ακόμα κι αν ψυχανεμίζεσαι ότι δεν την κατανόησες πλήρως,σίγουρα την έχεις ευχαριστηθεί και σε έχει προβληματίσει με τον ουμανισμό της και την φιλοσοφία της.