Μια «γοτθική» ιστορία τρόμου και φρίκης που διαδραματίζεται στην Βικτωριανή Αγγλία του 1860. Ένας στυγερός φόνος ενός τρίχρονου αγοριού σε μια έπαυλη ενός χωριού. Ύποπτοι πολλοί αλλά ποιος είναι ο ένοχος; Ένας ντετέκτιβ θα ανακαλύψει την αλήθεια αλλά όχι μόνο αυτή δεν θα γίνει δεκτή από το δικαστήριο αλλά η καριέρα του σχεδόν θα καταστραφεί. Κι όμως δεν αναφέρομαι σε κάποιο τυπικά βρετανικό μυθιστόρημα αλλά στην αληθινή και πολύκροτη υπόθεση του «εγκλήματος στο Ρόουντ χιλ χάουζ», που συγκλόνισε την βρετανική κοινή γνώμη και αναπαρίσταται με εκπληκτικό τρόπο στο βιβλίο της Αγγλίδας Kate Summerscale με τον χαρακτηριστικό τίτλο, «ΟΙ ΥΠΟΨΙΕΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΓΟΥΙΤΣΕΡ» (The suspicions of Mr Whicher», (Εκδ. Πατάκη, (εξαιρετική) μετάφρ. Χ.Παπαδημητρίου, σελ.570).

Καλοκαίρι του 1860, η πολυμελής οικογένεια του Σάμιουελ Κεντ, ενός υψηλόβαθμου κρατικού υπαλλήλου, επόπτη εργοστασίων υφαντουργίας, κοιμάται στην τριώροφη «γεωργιανού στυλ» έπαυλή τους, στο χωριό Ρόουντ κάπου δύο ώρες απόσταση από το Λονδίνο. Το ζευγάρι στην κρεβατοκάμαρά του, μαζί τους σε ένα παιδικό κρεβατάκι η 5άχρονη κόρη τους Μαίρη-Αμέλια και στο διπλανό δωμάτιο, η γκουβερνάντα Ελίζαμπεθ Γκοφ με τα δύο μικρά, τον τρίχρονο Σαβίλ και την Έβελιν που ήταν βρέφος. Τα παιδιά ήταν όλα από τον δεύτερο γάμο του Σάμιουελ Κεντ με την Μαίρη Πρατ, πρώην γκουβερνάντα των παιδιών από τον πρώτο του γάμο με την Μαίρη Ανν Γουίντοους η οποία είχε πεθάνει 8 χρόνια πριν. Τα 4 εναπομείναντα παιδιά από τον πρώτο γάμο (γιατί υπήρξαν και αρκετά άλλα τα οποία για διάφορους λόγους είχαν πεθάνει), κοιμούνται στον δεύτερο όροφο της έπαυλης, οι δύο μεγαλύτερες κόρες, η Μαίρη-Ανν (29χρ.) και η Ελίζαμπεθ (28χρ.) μαζί, η Κόνστανς (16χρ.) και ο Γουίλιαμ (14χρ.) σε χωριστά δωμάτια.
Το πρωί η γκουβερνάντα διαπιστώνει ότι το κρεβάτι του μικρού Σαβίλ είναι άδειο και τα σκεπάσματα τακτοποιημένα, αλλά το παιδί άφαντο - δεν είναι ούτε στο δωμάτιο της μητέρας του, ούτε πουθενά μέσα στο σπίτι. Αναστατώνονται όλοι και ψάχνουν ασκόπως, τα μόνα ευρήματα είναι ότι το παράθυρο του καθιστικού (που η καμαριέρα είχε κλείσει το βράδυ), ήταν ανοιχτό και η κουβέρτα από την κούνια του μικρού έλειπε. Λίγες ώρες αργότερα, δύο εργάτες βρίσκουν το πτώμα του Σαβίλ μέσα σε μια εξωτερική τουαλέτα, χωμένο στο λάκο εκεί που κατέληγαν οι ακαθαρσίες. Ο λαιμός του ήταν κομμένος, η κουβέρτα γεμάτη αίματα.

Το αρχικό σοκ διαδέχεται η αναζήτηση του δολοφόνου. Η τοπική αστυνομία εστιάζει την προσοχή της στην γκουβερνάντα των μικρών και δεν δέχεται την δικαιολογία της, ότι εκείνη κοιμόταν βαθιά (ενώ στις 5 που ξύπνησε και είδε ότι έλειπε ο μικρός, θεώρησε ότι είχε πάει στο κρεβάτι της μητέρας του), και την θεωρεί βασική ύποπτο αλλά χωρίς να μπορεί να στοιχειοθετήσει κατηγορία, βεβαίως οι ντόπιοι δεν θέλουν και πολύ να την έχουν για σίγουρη δολοφόνο...
Οι εφημερίδες ασχολούνται μόνο με το γεγονός που έχει συγκλονίσει την κοινή γνώμη και έτσι οι τοπικές αρχές ζητάνε την βοήθεια της Σκότλαντ Γιαρντ και του καινούργιου σώματος των ντετέκτιβς που έχει δημιουργηθεί μερικά χρόνια πριν. Την υπόθεση αναλαμβάνει ο Τζακ Γουίτσερ, ο πιο διάσημος από την ομάδα, ο οποίος καλείται να δώσει λύση εκεί όπου, οι αδέξιες κινήσεις των ντόπιων αστυνομικών έχουν καταστρέψει ή μέσα στην άγνοιά τους αποκρύψει βασικά ευρήματα ενώ οι κύριοι ύποπτοι είναι τα μέλη της οικογένειας αφού από την πρώτη στιγμή όχι μόνο ο Γουίτσερ αλλά και ο οποιοδήποτε κατέχει κοινό νου, αποκλείει οποιαδήποτε εξωτερική παρέμβαση. Η τοπική κοινωνία υποψιάζεται ότι ο Σάμιουελ Κεντ είχε σχέση με την γκουβερνάντα και ήταν στο κρεβάτι μαζί της, ο μικρός ξύπνησε, τους είδε και εκείνοι τον δολοφόνησαν για να μη μιλήσει. Ο Γουίτσερ ανακρίνει ενδελεχώς τα μέλη της οικογένειας και με τα πενιχρά του μέσα ταξιδεύει σε γειτονικές περιοχές για να ανακρίνει γνωστούς, φίλους, συναδέλφους, συμμαθητές των υπόπτων.

Δεν περνάει πολύς καιρός και ο Γουίτσερ έχει ισχυρότατες ενδείξεις για το πρόσωπο του δολοφόνου αλλά αυτές απορρίπτονται από το δικαστήριο, και εκείνος ανακαλείται στο Λονδίνο ενώ η υπόθεση μένει ανοιχτή. Οι εφημερίδες τον χλευάζουν ως ανίκανο, η δολοφονία δεν εξιχνιάζεται, τα γράμματα στα υπουργεία (με υποδείξεις ενόχων ή βασικών υπόπτων) είναι εκατοντάδες και παρά την κάλυψη των προϊσταμένων του, ο ικανότατος ντετέκτιβ σιγά-σιγά πέφτει σε δυσμένεια. Πέντε χρόνια αργότερα, χωρίς κανένας πλέον να το περιμένει, το 1865 θα υπάρξει η ομολογία του ενόχου, ο Γουίτσερ έχει δικαιωθεί στις αρχικές του υποψίες, αλλά πλέον δεν υπηρετεί στο σώμα αφού έχει πάρει σύνταξη.

Η δολοφονία του μικρού Σαβίλ καθ’εαυτή δεν ήταν πιο βίαιη και άγρια από άλλες της εποχής. Κάθε χρόνο συλλαμβάνονταν αρκετοί άνθρωποι που διέπρατταν εγκλήματα ερωτικά, οικονομικά ή ακόμα και οικογενειακά. Εκείνο που σόκαρε τον κόσμο και την αυστηρή Βικτωριανή κοινωνία της εποχής ήταν ότι ο στυγερός φόνος ήταν ο πρώτος που έγινε μέσα στα κλειστά πλαίσια της μεσοαστικής οικογένειας. Η ιδιωτικότητα της οικογένειας είχε αναγορευθεί σε κάτι το «ιερό» εκείνα τα χρόνια και ένα έγκλημα που διαπράττεται από ένα από τα μέλη της, χωρίς εμφανή λόγο, τα μυστικά και τα πάθη που κρύβονται μέσα στους τέσσερις τοίχους, ο ντετέκτιβ που ψάχνει κάτω από στρώματα, μέσα σε ντουλάπες, καταρρίπτοντας κάθε βασική (και απαράβατη) διακριτικότητα και τέλος οι ευθείες κατηγορίες κατά ενός μέλους αυτής και συγκεκριμένα ενός μικρού ανήλικου κοριτσιού είναι κάτι που έπεφτε too much για τα χρηστά ήθη της εποχής.

Η εξαιρετική έρευνα της συγγραφέως αποδεικνύει μια οικογένεια τόσο διεφθαρμένη και υποκριτική που θα διεκδικούσε άνετα θέση σε κάποιο από τα «συγκινησιακά μυθιστορήματα» της εποχής. Ο Σάμιουελ Κεντ που είχε σχέσεις με την γκουβερνάντα των παιδιών του,την Μαίρη Πρατ κατά τη διάρκεια του πρώτου του γάμου και την παντρεύεται εκ των υστέρων. Η πρώτη σύζυγος που είχε πεθάνει από απόφραξη του εντέρου, ενώ είχε περιέλθει σε βαθιά μελαγχολία από τις αποβολές και τους θανάτους 5 παιδιών της και είχε θεωρηθεί φρενοβλαβής. Ο Έντουαρντ Κεντ, γιός από τον πρώτο γάμο που είχε κατηγορήσει ανοιχτά τον πατέρα του για την σχέση του με την γκουβερνάντα και μετέπειτα σύζυγό του και έφυγε για να μπαρκάρει σε πλοία πεθαίνοντας από πυρετό στην Αβάνα. Η Κόνστανς Κεντ που έβλεπε τον πατέρα της όταν ήταν βρέφος να θωπεύει την γκουβερνάντα της ενώ η μάνα της κείτονταν άρρωστη στο κρεββάτι.

Η ιστορία του Ρόουντ Χιλ Χάουζ και η εμβληματική φυσιογνωμία του ντετέκτιβ Γουίλτσερ επηρέασαν πολλά μυθιστορήματα της εποχής με πρώτο απ’όλα την υπέροχη «Φεγγαρόπετρα» του μεγάλου Γ. Κόλινς ενώ στοιχεία της υπόθεσης βρίσκουμε στο ημιτελές (αλλά εκπληκτικό) «Το μυστήριο του Έντουιν Ντρουντ» του Κ. Ντίκενς αλλά και στο αριστούργημα του Χ. Τζέημς «Το στρίψιμο της βίδας». Ο «ντετέκτιβ» κάτι καινούργιο στον 19ο αιώνα αντιπροσωπεύει την νέα εποχή και ενώ στην αρχή όλοι (οι εφημερίδες, η κοινωνία, η άρχουσα τάξη) τους εκθειάζουν, μετά στέκονται κριτικά απέναντί τους διότι είναι «επικίνδυνοι» για την διατάραξη του κοινωνικού status quo. Οι ντετέκτιβ, παιδιά φτωχά, εκπρόσωποι της εργατικής τάξης που μπουκάρουν στα βικτωριανά σπίτια αποκαλύπτοντας την οικογενειακή βία και σκληρότητα που υπήρχε εκεί μέσα («προνόμιο» μέχρι τότε όπως θεωρείτο της εργατικής τάξης), την συναισθηματική αποξένωση και την στυγνή εκμετάλευση, τα σεξουαλικά πάθη και τις δολοπλοκίες που υπήρχαν πίσω από τα υπέροχα σπίτια και την ακριβή επίπλωση δεν διστάζουν να χρησιμοποιήσουν «άκομψες» μεθόδους αλλά συνήθως (σχεδόν πάντα) έχουν αποτελέσματα.

Η δουλειά της Summerscale είναι εκπληκτική και η ανάλυση των στοιχείων και των γεγονότων ακολουθεί μυθιστορηματική δομή έτσι ώστε ο αναγνώστης να νομίζει (ακόμα και να παρασύρεται) ότι διαβάζει ένα εξαίσιο αστυνομικό θρίλερ, όπου ακόμα και μέχρι τις τελευταίες σελίδες υπάρχει η αμφιβολία γύρω από το πρόσωπο του δολοφόνου και την ύπαρξη πιθανού συνεργού του. Η συγγραφέας έχει κάνει μια τόσο ποιοτική έρευνα, που σε αφήνει με το στόμα ανοιχτό. Δεκάδες μυθιστορήματα της εποχής, άρθρα εφημερίδων, αναλύσεις της οικονομικής κατάστασης με νομισματικές ισοτιμίες με το σήμερα, ακόμα και τα μετεωρολογικά φαινόμενα αναλύονται με ακρίβεια εντομολόγου. Το αποτέλεσμα είναι ένα page-turner δοκίμιο συνεχών ανατροπών και εκπλήξεων, το οποίο βάζει κάτω ακόμα και το καλύτερο αστυνομικό μυθιστόρημα και που δικαίως απέσπασε το σημαντικό βραβείο «Samuel Johnson» του 2007 για non-fiction βιβλίο, ενώ πριν από λίγους μήνες προεβλήθη στην Αγγλία, και μια δίωρη τηλεοπτική ταινία που στηρίχθηκε σ’αυτό.




Nick Cave/Kylie Minogue - Where the wild roses grow (Murder ballads)