Κάτι πολύ άσχημο συμβαίνει στο Χάντρεντς, την παλιά αριστοκρατική έπαυλη της αγγλικής επαρχίας. Ο γιατρός Φάραντεϊ το καταλαβαίνει αμέσως, μόλις τον καλούνε να κοιτάξει την μικρή καμαριέρα που δηλώνει άρρωστη. Μέσα στον πανικό της εκείνη του λέει: «Αχ, γιατρέ μου, δεν είναι σαν τα σπίτια τ’ανθρωπινά! Είναι θηρίο.», Ο γιατρός συνειδητοποιεί ότι τίποτα πλέον δεν θυμίζει την έπαυλη που είχε επισκεφθεί παιδάκι σε μια γιορτή πριν από 30 χρόνια και περιηγήθηκε (λόγω της μητέρας του που παλιά δούλευε εκεί) στον χώρο κάνοντας και μια μικροζημιά. Η Αγγλία μόλις έχει βγει νικήτρια αλλά πληγωμένη από τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, η κυβέρνηση των Εργατικών έχει κερδίσει τις εκλογές και η παλιά αριστοκρατία βλέπει τα εισοδήματά της να εξαφανίζονται γοργά. Η ίδια η έπαυλη έχει εμφανή τα σημάδια κατάρρευσης και παρακμής ενώ τα εναπομείναντα μέλη της παλιάς αρχοντικής οικογένειας των Έιρς ζούν μέσα στην ένδεια και τις αναμνήσεις περασμένων μεγαλείων.

Αυτό είναι το πλαίσιο στο οποίο αναπτύσσεται το εξαιρετικό «γκόθικ» μυθιστόρημα της αγγλίδας συγγραφέως, Sarah Waters με τίτλο «ΑΝΗΛΙΚΟΣ ΕΠΙΣΚΕΠΤΗΣ» («Little strangers»), (Εκδ. Καστανιώτη, (ωραία) μετάφρ. Ά.Κορτώ, σελ.486), ένα συναρπαστικό ιστορικό βιβλίο αλλά περισσότερο μια θαυμάσια «ιστορία φαντασμάτων», με κοινωνικές προεκτάσεις και συμβολισμούς, όπου μετά την μακρόσυρτη και λεπτομερέστατη εισαγωγή, από την ώρα που αρχίζει η δράση, οι ανατριχίλες είναι συνεχείς και το παραμικρό φύσημα του αέρα έξω, είναι ικανό να σε τινάξει από την καρέκλα σου…

Οι εποχές έχουν αλλάξει και τα παιδιά των πρώην υπηρετών του Χάντρεντς είναι πλέον γιατροί, έτσι είναι κάπως ασυνήθιστο στους εναπομείναντες αριστοκράτες της περιοχής να βλέπουν τον γιατρό Φάραντεϊ να κάθεται ισότιμα στο τραπέζι της οικογένειας ή να προσκαλείται σε δείπνο. Είναι όμως τέτοια η μοναξιά και η ανάγκη για ανθρώπινη επαφή των ενοίκων του Χάντρεντς που ένας ευγενής και ήρεμος άνθρωπος όπως ο γιατρός (που ικανοποιεί επιτέλους το παιδικό του όνειρο να μπαινοβγαίνει στο επιβλητικό αυτό σπίτι), τους γίνεται σιγά-σιγά απαραίτητος.
Η διαχείριση του κτήματος έχει περάσει στα χέρια του Ρόντρικ, του γιού της οικογένειας που είναι λίγο πάνω από τα 20. Σοβαρά τραυματισμένος από την θητεία του στην αεροπορία, ο Ροντρικ πασχίζει να κρατήσει ότι μπορεί, πουλώντας κομμάτια του κτήματος, βοηθώντας παρά την αναπηρία του στις γεωργικές εργασίες. Στις δουλειές τον βοηθάει η μεγάλη του αδερφή, η Κάρολαϊν, μια εκκεντρική και πανύψηλη γυναίκα, με ελάχιστα στοιχεία θηλυκότητας, η οποία όμως είναι αυθόρμητη και αρκετά έξυπνη για να συνειδητοποιεί το αδιέξοδο της κατάστασης. Η μητέρα τους, το τρίτο μέλος της οικογένειας, μια αριστοκρατικότατη κυρία, προτιμάει να ζει στο παρελθόν με τις αναμνήσεις των μεγάλων δεξιώσεων που γίνονταν στην έπαυλη. Ο θάνατος της πρωτότοκης κόρης, της Σούζαν, που πέθανε στα 7 της από διφθερίτιδα αρκετά χρόνια προτού γεννηθούν τα άλλα δύο της παιδιά, την έχει σημαδέψει ανεπανόρθωτα.

Σ’αυτό το κλίμα της παρακμής, ο Φάραντεϊ δείχνει γοητευμένος και θέλει να βοηθήσει πραγματικά την οικογένεια αλλά κάτι αντιδράει στην παρουσία των «ξένων» στο σπίτι και θα εκδηλωθεί με τραγικές συνέπειες σε μια μικρή γιορτή που διοργανώνουν οι Έιρς στην έπαυλη προσκαλώντας μια νεόπλουτη οικογένεια που αγόρασε και αναπαλαίωσε μια γειτονική έπαυλη. Το κοριτσάκι τους τραυματίζεται σοβαρά στο πρόσωπο από τον άκακο σκύλο της Κάρολαϊν που κάτι απροσδιόριστο τον μετέτρεψε σε αγρίμι. Τα φαινόμενα πολλαπλασιάζονται με ανησυχητικό ρυθμό, όταν ο Ρόντρικ εισάγεται με σοβαρές ψυχικές διαταραχές σε μια κλινική και πυκνώνουν καθώς ο γιατρός Φάραντεϊ δείχνει ανοιχτά το ενδιαφέρον του για την Κάρολαϊν – επιβεβαιώνοντας τις φήμες στο χωριό περί επικείμενου γάμου - και οι δυό τους αρραβωνιάζονται.

Η συγγραφέας αποδεικνύεται μαέστρος στην δημιουργία της ατμόσφαιρας τρόμου, καθώς χτίζει με μοναδική αρχιτεκτονική την κλιμακούμενη αίσθηση φρίκης και δέους μπροστά στο «άγνωστο». Σημάδια στους τοίχους (Σ ΣΣ ΣΣΣΣ ΣΣ Σ ΣΣ ΣΣΣ), μουντζουρωμένα παιδικά γράμματα, φτερουγίσματα, ήχοι και ψίθυροι, απροσδιόριστα τηλεφωνήματα μέσα στη νύχτα, καθρέφτες που πάλλονται, πόρτες που κλειδώνονται μόνες τους, σκιές στους διαδρόμους… Όλα δείχνουν ότι η μικρή (και πεθαμένη από χρόνια) Σούζαν προσπαθεί να κάνει αισθητή την παρουσία της. Ο Φάραντεϊ προσπαθεί να τα εξηγήσει όλα αυτά με κυνικό, επιστημονικό τρόπο αλλά πάντα η σκέψη του κολλάει στο ανεξήγητο, σε κάτι που υπερβαίνει τις θεωρίες.
«…Η ιδέα ότι τα πεθαμένα του ενός και του άλλου πλανώνται στους αιθέρες, με τα θολωμένα τους μάτια καρφωμένα στο τι κάνουν οι επί γης συγγενείς τους, δεν καταπίνεται με τίποτα. Αλλά…αν υποθέσουμε ότι όλα αυτά κατά κάποιο τρόπο απελευθέρωσαν μια ορισμένη…ψυχική δύναμη;…Στο κάτω κάτω, το υποσυνείδητο έχει πολλές σκοτεινές κόχες δυστυχίας. Φαντάσου πως κάτι αποκολλάται απ’τη κόχη του. Ας το ονομάσουμε – σπόρο. Κι ας υποθέσουμε ότι οι συνθήκες ευνοούν την ανάπτυξη του σπόρου, που μεγαλώνει, σαν το παιδί στη μήτρα. Σε τι μπορεί να εξελιχθεί το μικρό αυτό ξένο σώμα; Μπορεί να γίνει ένας σκιώδης εαυτός; ένας Κάλιμπαν, ή ένας κύριος Χάιντ. Ένα πλάσμα υποκινούμενο απ’όλες τις νοσηρές παρορμήσεις κι ορέξεις που ο συνειδητός νους ήλπιζε ότι είχε αποκρύψει δια παντός αισθήματα όπως φθόνος, κακία, σύγχυση…». Τι συμβαίνει λοιπόν; Υστερική συμπεριφορά; Σεξουαλική στέρηση; Εφηβικές φαντασιώσεις της μικρής καμαριέρας; Η είναι η παθολογική ζήλεια και το ανικανοποίητο του γιατρού Φάραντεϊ που τα δημιουργεί όλα;

Ο χαρακτήρας του Φάραντεϊ, αφηγητής της ιστορίας, από άχρωμος και απλώς παρατηρητής στην αρχή αποδεικνύεται κομβικός στην εξέλιξη της ιστορίας. Από γονείς που θυσιάστηκαν (κυριολεκτικά) για να μπορέσει να σπουδάσει γιατρός και να υπερβεί την κοινωνική του τάξη, προβάλλει ως μελλοντικός κάτοικος της έπαυλης ώσπου να κατανοήσει ότι το κοινωνικό χάσμα παραμένει αγεφύρωτο παρά την εξαθλίωση της οικογένειας Έιρς και της τραγικής μοίρας τους. Η Κάρολαϊν τον βλέπει ως διέξοδο διαφυγής της από αυτό το σπίτι που την έχει καταπλακώσει και εκείνος φαντάζεται μεγαλεία μπροστά του – η αυθόρμητη αντίδραση της, θα τον φέρει με σκληρό τρόπο μπροστά στην πραγματικότητα. Η μετεξέλιξη της μεταπολεμικής βρετανικής κοινωνίας περνάει μέσα από τις σελίδες ενός μυθιστορήματος που είναι πολύ παραπάνω από μια τρομακτική ιστορία φαντασμάτων, είναι ένα έξοχο κοινωνικό σχόλιο.

Η ομοιότητα με το «Στρίψιμο της βίδας» του Χ.Τζέημς αλλά και ιστοριών του Πόε είναι εμφανής – κάποιος αμερικανός κριτικός πολύ εύστοχα έγραψε ότι «το μυθιστόρημα της Γουότερς, απέχει ένα «στρίψιμο της βίδας» από την «Πτώση του οίκου των Άσερ», με την μαγεία του «υπερφυσικού», του «ανεξήγητου» να κυριαρχεί. Η ικανότατη συγγραφέας σε ένα βιβλίο που απουσιάζει κάθε ίχνος σεξουαλικότητας (η Γουότερς διαφημίζεται ως «ομοφυλόφιλη συγγραφέας» λες κι αυτό έχει καμμία σημασία…) και χρησιμοποιώντας παλιές (και ίσως ξεχασμένες) συνταγές κατορθώνει να μας χαρίσει ένα πολύ σύγχρονο «παλιομοδίτικό» θρίλερ που διαβάζεται με κομμένη (και λίγα λέω…) την ανάσα.



JOHN LUNN – DOWNTON ABBEY Theme