Πέμπτη, Φεβρουαρίου 12, 2015
posted by Librofilo at Πέμπτη, Φεβρουαρίου 12, 2015 | Permalink
Και τώρα δεν είναι αργά
Μια
προδοσία και ένας στυγερός ενδοοικογενειακός φόνος. Μια βεντέτα που δεν λέει να
σβήσει. Χαμένες ζωές, μια οικογένεια που διαλύεται, ένας άνθρωπος που ζει για
την εκδίκηση. Αυτό είναι το περίγραμμα της ιστορίας που περιγράφει στην
ωραιότατη επιστολικού ύφους νουβέλα του, ο συγγραφέας Κώστας Αρκουδέας (Αθήνα,1958)
με τίτλο "ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΡΓΑ" (95 σελίδες), που ευτύχησε να
κυκλοφορήσει σε μια ιδιαίτερα προσεγμένη καλλιτεχνική έκδοση από τις
καινούργιες εκδόσεις Κουκουνάρι.
"
"Άμα μπορούσα να γυρίσω πίσω το χρόνο θα ζήταγα εσένα για γυναίκα
μου"
"Και
τώρα δεν είναι αργά"
Αυτές
οι φαινομενικά αθώες φράσεις ήταν η αρχή των πάντων. Δημιούργησαν παλιρροϊκά
κύματα τόσο ισχυρά, που σάρωσαν τη μικρή κοινωνία της Τραχήλας. Και δεν έμειναν
εκεί. Οι συνέπειές τους επεκτάθηκαν στο χώρο και τον χρόνο επηρεάζοντας με
τρόπο καταλυτικό τους ανθρώπους που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο αναμείχθηκαν σε
αυτή την ιστορία. Αν εκείνοι που τις ξεστόμιζαν είχαν υπόψη τους τι θα
επακολουθούσε, είναι βέβαιο πως δε θα άνοιγαν το στόμα τους. Δε θα'λεγαν
κουβέντα. Και τότε η μοίρα όλων μας θα ήταν διαφορετική."
Ένα
χωριό στην Έξω (Μεσσηνιακή) Μάνη την δεκαετία του 50, γίνεται ο τόπος μιας
τραγωδίας. Ο ευκατάστατος λαδέμπορος Σταύρος Γαβράς που έχει μεταβεί για
δουλειές παντρεύεται την Μαρίκα Γερακέα, κόρη του Τζανέτου Γερακέα, που του
καλογυάλισε όταν την είδε και μαθαίνοντας ότι η οικογένειά της είναι από τις
παλαιότερες και πιο αρχοντικές της περιοχής δεν το πολυσκέφτηκε και προχώρησε
προς μια ένωση αμοιβαίου συμφέροντος. Πριν τον γάμο όμως ερωτεύεται την
καλύτερη φίλη της μέλλουσας συζύγου του, την Κλειώ, η οποία λίγο πριν την
τελετή και καθώς διακρίνει τον πόθο και την απόγνωση στα μάτια του, του λέει
την μοιραία φράση "Και τώρα δεν είναι αργά". Το επόμενο πρωινό ο
Γαβράς μαζεύει τα πράγματά του και προτού φύγει, λέει του πεθερού του ότι ο
γάμος ακυρώνεται διότι η νύφη ήταν "χαλασμένη", δείχνοντάς του τα
κατάλευκα πειστήρια από την προηγούμενη νύχτα.
Ο
Τζανέτος Γερακέας παίρνει το όπλο, να καθαρίσει την κόρη του - η οποία
ορκιζόταν ότι δεν είχε κάνει τίποτα με κανέναν - που ντρόπιασε την οικογένεια,
αλλά μια ξαφνική ζάλη δεν τον αφήνει να προχωρήσει, τότε προστάζει τον γιό του
Πότη, μικρότερο αδερφό της Μαρίκας να "ξεπλύνει την ντροπή". Ο Πότης
χωρίς να το σκεφθεί δεύτερη φορά υπακούει στον πατέρα του, σκοτώνοντας εν ψυχρώ
την αδερφή του. Την επομένη στην κηδεία ουδείς προσέχει την απουσία της Κλειώς.
Ένας κύκλος αίματος έχει ανοίξει.
Τραχύ
τοπίο, τραχείς και σκληροί άνθρωποι. Ήλιος, πέτρα, θάλασσα..Ο ήρωας της
νουβέλας και τραγική φιγούρα, Πότης Γερακέας είναι ένας κατεστραμμένος άνθρωπος
που η στάμπα του φονιά θα τον κυνηγάει αιώνια. Όταν μαθαίνει την αλήθεια, θέλει
να εκδικηθεί αυτούς που την προκάλεσαν και αν δεν βρεί τους θύτες να βρεί
κάποιο μέλος της οικογένειάς τους. Το αίμα ζητάει εκδίκηση. Τα μέρη που
πρωταγωνιστούν εξίσου με τους χαρακτήρες στο βιβλίο, είναι η Μάνη και η
Αμοργός, τοπία γυμνά και με βαριά ιστορία να τα συνοδεύει. "Άνυδρα και
άδεντρα μέρη, διαθέτουν τα απολύτως απαραίτητα, που και πάλι δε φτάνουν. Οι
κάτοικοι είναι ντόμπροι, φιλότιμοι, ευγενείς αλλά και απρόσιτοι στους ξένους.
Και στα δυο μέρη κυρίαρχο δέντρο είναι η ελιά. Νερό δεν υπάρχει ούτε για
δείγμα. Η ίδια νάρκη κατασταλάζει στη Μάνη και την Αμοργό. Τα βουνά είναι τόσο
απότομα, που περιμένεις από στιγμή σε στιγμή να ξεκολλήσουν οι άκρες των βράχων
και να περιφέρονται στον ουρανό σαν ιπτάμενα νησιά."
Η
γραφή του Αρκουδέα, απλή, elegant και
αποστασιοποιημένη, λυρική χωρίς να γίνεται συναισθηματική, με εξαιρετική
οικονομία λόγου. Ο έμπειρος και πολυγραφότατος συγγραφέας που κλείνει του
χρόνου 30 χρόνια παρουσίας στα γράμματα, είναι εδώ στα καλύτερά του.
Βεβαίως
τίποτα απ'όλα αυτά δεν θα ήταν το ίδιο αν δεν υπήρχε αυτή η τόσο ωραία έκδοση
με τις ξυλογραφίες του Νίκου Σταυρακαντωνάκη να την συνοδεύουν και να
διαδραματίζουν ενεργό ρόλο στα δρώμενα. Στην έκδοση, ο συνδυασμός λόγου και
εικόνας λειτουργούν αρμονικά και ο αναγνώστης αισθάνεται σαν να υπάρχει μια
μουσική συνοδεία στον λόγο, όπου ορισμένα σημεία της πλοκής τονίζονται με
καλλιτεχνικά στοιχεία, ενώ οι εικόνες τις περισσότερες φορές "μιλάνε"
εμφαντικότερα από τις λέξεις.
Οι
δύο δημιουργοί, ο Αρκουδέας και ο Σταυρακαντωνάκης αφηγούνται την ιστορία μαζί
αλλά και με τον ιδιαίτερο τρόπο του ο καθένας. Το βλέμμα στέκεται στις
ξυλογραφίες, στις τονισμένες προτάσεις - δεν μπορεί να τις προσπεράσει αδιάφορα,
ενώ θα μπορούσε να ξαναδιαβάσει τη νουβέλα μόνο από την πλευρά του καλλιτέχνη
ακολουθώντας το νήμα των προτάσεων. "Βεντέτα", "χέρι",
"Και τώρα δεν είναι αργά", "δάκρυα", "ο γάμος
ακυρώνεται", "Τι ντροπή...", "Μίλα καθαρά", "να
ξεχνώ", "Ήταν λάθος", "τα χνάρια σου",
"Αμοργό", "Σε ξέρω.", "χρέος" και ενδιάμεσα να
παρεμβάλλονται σελίδες-πίνακες (ξυλογραφίες), η κατακόκκινη σελίδα 35 με το αίμα
να κυλάει, ένας τάφος να δεσπόζει σε ένα νεκροταφείο σκαμμένο στον βράχο στην
σελίδα 41, δύο κουρτίνες να κουνιούνται από το Αιγαιοπελαγίτικο αεράκι στην
σελίδα 87 κλείνοντας (;) την ιστορία.
Το
αίμα, η εκδίκηση, η συγχώρεση, η λησμονιά. Η ελεγειακή νουβέλα του Αρκουδέα (που
διαβάζεται σε ελάχιστο χρονικό διάστημα για να ξαναδιαβαστεί ακόμα
προσεκτικότερα μετά), είναι μια ωραία έκπληξη, θαυμάσια μέσα στην απλότητα της
ιστορίας που αφηγείται και είναι πραγματική απόλαυση για τα μάτια και την ψυχή
με τις ξυλογραφίες που θυμίζουν βιβλία του 19ου αιώνα ή ακόμα και του
μεσοπολέμου, σε μια έκδοση-κόσμημα που συγκινεί κάθε πραγματικό βιβλιόφιλο.
______________________________________________________
Παρακολουθήστε
την συζήτηση με τον συγγραφέα Κώστα Αρκουδέα για τη νουβέλα του "ΚΑΙ ΤΩΡΑ
ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΡΓΑ", στα πλαίσια της εκπομπής Booktalks@Amagi radio, της 7/2/15. Η
συζήτηση διεξάγεται την δεύτερη ώρα της εκπομπής. Την πρώτη ώρα διαβάζουμε
λήμματα απο το υπέροχο βιβλίο του Δ.Καλοκύρη "ΠΑΡΑΣΣΑΓΕΣ" (τόμος Α)
και ακούμε ένα αφιέρωμα στην παδική ανάγνωση.
0 Comments:
Δημοσίευση σχολίου