Τρίτη, Σεπτεμβρίου 20, 2016
posted by Librofilo at Τρίτη, Σεπτεμβρίου 20, 2016 | Permalink
Μαγεμένος τόπος
“Οι συνηθισμένοι άνθρωποι είναι πιο επικίνδυνοι από τους άλλους.”
Ένα βιβλίο σκληρό, ταυτόχρονα όμως, ιδιαίτερα λυρικό, με πολλή βία
αλλά και συναίσθημα. Το συγκλονιστικό και θαυμάσιο “ΜΑΓΕΜΕΝΟΣ ΤΟΠΟΣ” (“The Enchanted”), πρώτο
βιβλίο μυθοπλασίας της Αμερικανίδας συγγραφέως, δημοσιογράφου και ερευνήτριας
υποθέσεων θανατοποινιτών, Rene
Denfeld (Εκδ.Μεταίχμιο,
μετάφρ. Χ.Παπαδημητρίου, σελ.319), είναι ένα περίεργο και πολύ εσωτερικό βιβλίο "φυλακής", που δεν μπορείς να το αφήσεις από τα χέρια σου και όταν το ολοκληρώσεις μένει
βαθιά μέσα σου και το σκέπτεσαι για μέρες
“Όταν άρχισα να διαβάζω, δεν ήξερα τι σημαίνουν
κάποιες λέξεις. Τις ψιθύριζα μέσα στο κεφάλι μου. Απαρχαιωμένος, δικλίδα,
καίριο. Ποιο είναι το νόημα αυτών των λέξεων; Άραγε οι άλλοι τις καταλαβαίνουν;
Είναι το ίδιο όμορφες όπως ακούγονται μέσα στο κεφάλι μου;
Μια φορά, στις αρχές, δοκίμασα να επαναλαμβάνω ασταμάτητα τη λέξη
“Σιου” μέσα στο κεφάλι μου. Ακόμη δεν είμαι σίγουρος πως ακούγεται. Είναι μία ή
δύο συλλαβές; Για ώρες πολλές σκεφτόμουν πόσο περίεργο είναι ότι μερικά
κομμάτια των λέξεων είναι σιωπηλά, όπως μερικά κομμάτια της ζωής μας. Άραγε οι
άνθρωποι που έγραψαν τα λεξικά αποφάσισαν να αναπαραστήσουν με τη γλώσσα τη ζωή
μας ή συνέβη τυχαία έτσι;
Αποφάσισα ότι δεν έχει σημασία, τελικά. Μέσα στο μυαλό μου οι λέξεις
ακούγονται σωστά. Κυνηγούν η μία την άλλη σαν βάρκες σε μια λίμνη μετά το
σούρουπ και ποιος νοιάζεται αν είναι σωστές οι παρομοιώσεις μου, οι άνω τελείες
ή ότι άλλο.
Τα βιβλία φώτιζαν τη ζωή μου και μ'έκαναν να καταλάβω κάτι: Η ζωή
είναι μια ιστορία. Όλα όσα μου έχουν συμβεί και θα μου συμβούν είναι κομμάτι
της ιστορίας αυτού του μαγεμένου τόπου – όλα τα όνειρα και τα οράματα που
βλέπω, τα πράγματα που καταλαβαίνω ξαφνικά μέσα στο κελί μου, σ'αυτό το
μπουντρούμι. Τα βιβλία με βοήθησαν να δω ότι η αλήθεια δεν είναι στο άγγιγμα
της πέτρας αλλά σ'αυτό που σου λέει η πέτρα.
Και οι πέτρες μου λένε πάρα πολλά. Αλλά, αν καταλαβαίνω μερικά
πράγματα λάθος, τότε παρακαλώ συγχωρέστε με. Αυτός ο τόπος είναι τόσο
μαγεμένος, που δεν μπορώ να μη πω την ιστορία του.”
Μια φυλακή παλαιού τύπου, όχι σαν τις υπερσύγχρονες ιδιωτικές που
χτίζονται πλέον στις ΗΠΑ. Γεμάτη καταδικασμένους σε θάνατο, και την αίθουσα
εκτελέσεων να δουλεύει εντατικά. Ο μελλοθάνατος αφηγητής της ιστορίας, που το
όνομα του θα το μάθουμε μόνο στο τέλος του βιβλίου, το ονομάζει “μαγεμένο τόπο”
γεμάτο με τις στάχτες των εκτελεσμένων “κρυμμένες μέσα στις τεφροδόχους”, και
το οποίο τραντάζεται όποτε γίνεται κάτι σημαντικό μέσα στους τοίχους της
φυλακής από την επέλαση των “χρυσαφένιων αλόγων που καλπάζουν βαθιά κάτω από τη
γη”.
Σ' αυτόν τον τόπο που είναι όλα στο φως και στο σκοτάδι, όπου
θεωρητικά δεν υπάρχουν μυστικά αλλά ουσιαστικά κανείς δεν ξέρει τίποτα για
κανέναν, ο αφηγητής άλαλλος από τα 6 του, φυλακίζεται για ένα στυγερό έγκλημα
για το οποίο ντρέπεται να μιλήσει και την πολυετή φυλάκιση στην οποία καταδικάζετα,
την διαδέχεται η εσχάτη των ποινών για ένα φόνο που διαπράττει μέσα στη φυλακή.
Ο αφηγητής μέσα στη φυλακή μαθαίνει να διαβάζει και περνάει τον περισσότερο
χρόνο του στη βιβλιοθήκη όπου νιώθει “ελεύθερος” ενώ τα γεγονότα διυλίζονται
μέσα από ένα μεταφυσικό φακό. Μέσα στη φαντασία του, όποτε γίνεται σεισμός
άλογα επελαύνουν, όταν βρέχει νιώθει τον ποταμό να “αγριεύει και τα νερά να
κατακλύζουν τα κελιά”, ανθρωπάκια με σφυριά να είναι μέσα στους τοίχους του
κελιού του.
Ο αφηγητής όμως θα μείνει κυρίως στη σκιά, λίγα πράγματα θα μάθουμε
γι' αυτόν. Περισσότερα θα μας πει για την τραγική ιστορία του συγκρατούμενού
του και επόμενου στη λίστα των μελλοθανάτων, του στυγερού εγκληματία Γιορκ. Οι
δικηγόροι του, κάνουν μια τελευταία προσπάθεια για αναψηλάφηση της δίκης και
έχουν αναθέσει σε μια ερευνήτρια να βρει τυχόν παραλείψεις ή στοιχεία που θα
επιτρέψουν κάτι τέτοιο. Ο ρόλος της είναι να ψάξει την ιστορία του
καταδικασμένου, τις κοινωνικές συνθήκες στις οποίες μεγάλωσε, τι υπάρχει δηλαδή
κάτω από την επιφάνεια. Η “Κυρία” (η ερευνήτρια) όπως αναφέρεται στο βιβλίο, θα
δουλέψει κάτω από ισχυρή πίεση λόγω του περιορισμένου χρονοδιαγράμματος καθώς η
ημερομηνία εκτέλεσης έχει οριστεί, ενώ κι ο Γιορκ επιθυμεί να πεθάνει
κουρασμένος από τη φυλακή. Καταδικασμένος για φόνους μικρών κοριτσιών,
λεπτομέρειες των οποίων δεν θα μάθουμε, αρνείται ουσιαστικά να συνεργαστεί με
την Κυρία. Εκείνη μεθοδικά θα ανακαλύψει κάποια πράγματα που θα μπορούσαν να
ανατρέψουν την υπόθεση.
Θα μπορούσε να είναι ένα μυθιστόρημα αγωνίας αλλά η Ντένφελντ δεν
ενδιαφέρεται για κάτι τέτοιο. Επιλέγει να εστιάσει ως προς το ερευνητικό
στοιχείο πάνω στην Κυρία και την προσπάθειά της, στις συνομιλίες της με τους
“μάρτυρες”, στη μοναχική της ζωή, την έλλειψη τρυφερότητας που νιώθει από μικρή
– θύμα κι εκείνη μιας προβληματικής παιδικής ηλικίας, στην ψυχική συγγένεια
(δέσιμο) που νιώθει για τον ιερέα της φυλακής. Εκείνη και ο Γιορκ, ο ανελέητος
φονιάς τον οποίο υπερασπίζεται είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, η
αντεστραμμένη αντανάκλαση του ίδιου καθρέφτη.
Η συγγραφέας, η οποία εργάζεται ως ερευνήτρια όπως η ηρωίδα (η
“Κυρία”), περνάει μέσα από την αφήγηση της ιστορίας της, όλη την κουλτούρα της
φυλακής, τους διεφθαρμένους δεσμοφύλακες, τον ισχυρό κρατούμενο που του πάνε
τους πιο νέους και όμορφους φυλακισμένους για να τους “γλεντήσει”, τον
διευθυντή που είναι πιο ανθρώπινος αλλά ανίκανος να κατανοήσει το τι ακριβώς
συμβαίνει στη φυλακή του, τους μεταφορείς πτωμάτων στους φούρνους, την διάχυτη
βία της καθημερινότητας στη φυλακή.
Μπορεί η ανάπτυξη των χαρακτήρων να μην είναι ενδελεχής και όλοι να
μένουν σε ένα θολό φόντο αλλά ο “μαγεμένος τόπος” είναι ένα βιβλίο που σε καθηλώνει
και σε σαγηνεύει. Σε αιχμαλωτίζει με τον ρυθμό του όπου την βίαιη
καθημερινότητα της φυλακής, την αγριότητα των ανθρώπων, διαδέχονται
σουρεαλιστικές σκηνές και επεισόδια περίεργα που θα ταίριαζαν σε ένα
μυθιστόρημα της λογοτεχνίας του Φανταστικού. Περνάς υπέροχα με το βιβλίο αυτό
(το οποίο μεταφέρθηκε ήδη στο θέατρο), όπου ο λυρισμός διαδέχεται ή
συμπορεύεται με την φρίκη και η γοητεία με την απώθηση, ένα εξαιρετικό δείγμα
λογοτεχνίας που σε μαγεύει και σε συναρπάζει.
0 Comments:
Δημοσίευση σχολίου