Τετάρτη, Μαρτίου 03, 2021
posted by Librofilo at Τετάρτη, Μαρτίου 03, 2021 | Permalink
"Η συνωμοσία της Μογγολίας"
«Η
συνωμοσία της Μογγολίας» («El complot Mongol») του Μεξικανού συγγραφέα
και δημοσιογράφου, Rafael Bernal (1915, Πόλη του Μεξικού – 1972, Βέρνη, Ελβετία), που
εκδόθηκε πρόσφατα στη χώρα μας, από τις νέες και δυναμικές εκδόσεις Carnivora (μετάφρ. Ασπ. Καμπύλη, πρόλογος Yuri Herrera, σελ. 221), δεν είναι ένα οποιοδήποτε αστυνομικό μυθιστόρημα
ή τουλάχιστον από τις πρώτες του σελίδες αντιλαμβάνεσαι ότι δεν μπορεί να
θεωρηθεί ως τέτοιο. Είναι αλήθεια, ότι η μεγάλη του φήμη όλα αυτά τα χρόνια, το
έχει μετατρέψει σε ένα είδος cult της νουάρ
λογοτεχνίας, αφού η φήμη του περνούσε από στόμα σε στόμα καθώς τα λίγα αντίτυπα
της πρώτης έκδοσης του 1969, είχαν εξαντληθεί. Τα τελευταία χρόνια επανεκδόθηκε
στη χώρα του, και πλέον, θεωρείται ως ένα θεμελιώδες βιβλίο της Μεξικανικής
αστυνομικής λογοτεχνίας.
Το βιβλίο που εκτυλίσσεται στην δεκαετία του 60 στην Πόλη του Μεξικού, έχει ως ήρωα έναν μοναδικό τύπο, τον αστυνομικό Φιλιμπέρτο Γκαρσία, έναν αδίστακτο killer, που δεν πιστεύει σε τίποτα, μονίμως μουρτζούφλη και κακορίζικο, που πρώτα σε πυροβολεί και μετά σε ρωτάει τι θέλεις, που συνεχώς βρίζει, μονολογώντας. Είναι ένας φονιάς με αυτοεπίγνωση, κυνικός και εύστροφος, που διαθέτει μια ιδιόρρυθμη αίσθηση δικαιοσύνης – ενώ όπως συμβαίνει με όλους τους «γοητευτικούς κακούς», είναι κι «αισθηματίας» ολκής με αυτόν τον ρομαντισμό που διαθέτουν μόνο όσοι είναι βαθιά πληγωμένοι. Είναι ένας άνθρωπος που είναι γνωστός στην πολιτική εξουσία ως «εκτελεστής», από εκείνους που ξεκίνησαν ως σωματοφύλακες ή φρουροί κάποιων ισχυρών που κάποτε ανέβηκαν στην εξουσία, παίρνοντάς τους μαζί τους. Ο Φιλιμπέρτο ξέρει τα παιχνίδια, ξέρει τη διαφθορά, ξέρει τι γίνεται και ποιος είναι πίσω από ποιον – δεν του ξεφεύγει τίποτα. Αυτός ο «τυπάρας» θα υποχρεωθεί, να συνεργαστεί με δύο πράκτορες από ΕΣΣΔ και ΗΠΑ, σε μια ιδιόμορφη εκεχειρία, για την επίλυση μιας συνωμοσίας που εξυφαίνεται κατά την διάρκεια της επίσκεψης του προέδρου των ΗΠΑ στη χώρα του.
«Εντελώς
ντυμένος πια, πήγε στο μπάνιο και κοιτάχτηκε στον καθρέφτη. Το σακάκι ήταν
καινούργιο και ο ράφτης είχε κάνει καλή δουλειά▪ το εξόγκωμα του όπλου μόλις
που διακρινόταν κάτω απ’ το μπράτσο του, πάνω στην καρδιά του. Ασυναίσθητα, ενώ
κοιταζόταν στον καθρέφτη, χάιδεψε το όπλο πάνω απ’ το ύφασμα. Χωρίς αυτό ένιωθε
γυμνός. Ο Δικηγόρος στο μπαρ «Λα Όπερα» τού είχε πει μια φορά ότι ένιωθε έτσι
εξαιτίας κάποιου κόμπλεξ κατωτερότητας, όμως ο Δικηγόρος ήταν πάντα μεθυσμένος
και, στην τελική, στο διάολο ο Δικηγόρος! Το σαρανταπεντάρι ήταν κομμάτι του
εαυτού του, κομμάτι του Φιλιμπέρτο Γκαρσία, όπως και το όνομά του ή το παρελθόν
του. Γαμώ το παρελθόν μου, γαμώ!»
Οι μυστικές υπηρεσίες της ΕΣΣΔ έχουν την πληροφορία, ότι κάποιοι πληρωμένοι εκτελεστές, μάλλον από την Κίνα ή την Κούβα, ετοιμάζονται να δολοφονήσουν τους δύο προέδρους, αυτόν του Μεξικού και αυτόν των ΗΠΑ, στην επικείμενη επίσκεψη του δεύτερου στην πόλη του Μεξικού. Οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ, ενημερώνονται άμεσα και έτσι στέλνουν έναν πράκτορά τους, να συνεργαστεί με έναν Σοβιετικό πράκτορα που έχει τις περισσότερες πληροφορίες για το θέμα. Η κυβέρνηση του Μεξικού αναθέτει στον πιο αδίστακτο αστυνομικό της, να λειτουργήσει ως ο εκτελεστικός βραχίονας στην επίλυση της διαφαινόμενης συνωμοσίας και ποιος καταλληλότερος από τον ψυχρό εκτελεστή Φιλιμπέρτο Γκαρσία!
Ο Φιλιμπέρτο, γνωρίζει τους ανθρώπους που κινούν τα νήματα στην μικρή Κινεζική κοινότητα της πόλης, γνωρίζει τις κομπίνες τους, τρώει σχεδόν καθημερινά στη γειτονιά τους, ενώ είναι ερωτευμένος με μια μισή Κινέζα, μισή Λατίνα εικοσάχρονη, την Μαρτίτα που δουλεύει για τον εμφανώς διαπλεκόμενο κύριο Φονγκ, με την οποία φλερτάρει με διακριτικότητα εδώ και λίγο καιρό, χωρίς αποτέλεσμα. Όταν όμως η Μαρτίτα εμφανίζεται στο διαμέρισμά του, ένα βράδυ, ζητώντας απεγνωσμένα προστασία, αίφνης η κατάσταση σοβαρεύει, αφού μαζί με το λαχταριστό κορίτσι – που κάπου, ντρέπεται (είπαμε είναι αφόρητα ρομαντικός) να ακουμπήσει, καταφθάνουν (ως είναι αναμενόμενο) και τα πτώματα άγνωστων ή γνωστών εγκληματικών χαρακτήρων, που εμφανίζονται στο δρόμο του Φιλιμπέρτο και των συνεργατών του.
Ο Φιλιμπέρτο δεν είναι χαζός, αντιλαμβάνεται σύντομα, ότι η συμμετοχή του στην επίλυση της συνωμοσίας δεν είναι τυχαία, ενώ η υπόθεση έχει πολλά παρακλάδια πολιτικά και οικονομικά. Οι νεκροί πληθαίνουν, η ιστορία ξεφεύγει, οι πολιτικοί χώνονται όλο και περισσότερο στο κόλπο, οι Κινέζοι ή οι Μογγόλοι (της «Εξωτερικής Μογγολίας» παρακαλώ), σκορπάνε λεφτά που βρίσκουν από περίεργες πηγές και ο Φιλιμπέρτο να βρίσκεται στη μέση, ασχολούμενος από τη μια με την συνωμοσία και ότι άλλο βγαίνει στην επιφάνεια και από την άλλη, με την πανέμορφη κοπέλα που βρίσκεται στο σπίτι του και δεν βρίσκει χρόνο να τη δει. Μπέρδεμα…
«Γαμώ τ’ αστεία μου, γαμώ! Γαμώ την αλήθεια μου, γαμώ! Ώστε, λοιπόν, είμαστε κόπανοι και σκοτώνουμε την πελατεία. Μπορεί μόνο τα κωθώνια να έχουμε μείνει σε τούτη τη δουλειά και οι ξύπνιοι να σπουδάζουνε νόμους. Και ο Ρώσος και ο γκρίνγκο; Φαίνεται ότι τη σπούδασαν κι αυτοί τη δουλειά, όπως ο Δικηγόρος. Ενώ εγώ τι σπούδασα; Σκατά στα μούτρα μου. Χώθηκα σιγά σιγά στη δουλειά, χωρίς να καταλάβω πώς. Μπορεί απλώς επειδή δεν υπήρχε τίποτε άλλο. Ή επειδή έτσι ήταν η ζωή τότε. Ή επειδή αυτό ήθελαν να γίνω. Γαμώ τη ζωή μου, γαμώ! Ο Ρώσος και ο γκρίνγκο σπούδασαν και ξανασπούδασαν για να γίνουν το ίδιο με εμένα. Γιατί ο Δικηγόρος τι είναι, δηλαδή; Ένας χαραμοφάης του κρασοπουλειού. Ειδικοί, σου λέει ο Δελ Βάγιε. Γαμημένοι πιστολάδες όπως κι εγώ! Κι έχεις και τη Μαρτίτα που όλο κοπανάει πόσο καλός είμαι. Το κέρατό μου! Τι θα έλεγε ο Δικηγόρος, αν του το έλεγα; Φιλιμπέρτο ο Καλός. Γαμώ την αδερφάρα μου γαμώ! Τι θα έλεγε αν του έλεγα για τη Μαρτίτα; Έπρεπε να υπάρχει μια σχολή για πιστολάδες. Ειδικός στα πιστολίδια. Ειδικός να γαμάει τον πλησίον. Ειδικός να παράγει πιστούς μακαρίτες. Ένας χρόνο σπουδών για να μάθεις να μη θυμάσαι τους νεκρούς που σιγά σιγά σωριάζεις. Κι άλος ένας, ώστε, ακόμα κι αν θυμάσαι, αν τους γράφεις στα παλιά σου τα παπούτσια.»
Όλα τα στοιχεία για ένα καλό νουάρ, βρίσκονται στο μυθιστόρημα του Bernal, τολμηρός και δυναμικός ήρωας με ρωγμές, καλοί και κακοί μπάτσοι, πράκτορες των Αμερικανών και των Σοβιετικών, μοχθηροί και μεροκαματιάρηδες, απρόβλεπτοι και φουκαράδες Κινέζοι, γυναίκες κατεστραμμένες για έναν έρωτα ή για το χρήμα και βέβαια (και πάντα), η μοιραία γυναίκα, στο πρόσωπο της Λατινοασιάτισας Μαρτίτα – που όλοι καταλαβαίνουμε ότι κάτι τρέχει με την αιφνίδια προσήλωσή της στον Φιλιμπέρτο. Η πλοκή εξελίσσεται με φρενήρεις ρυθμούς, τα κορμιά πέφτουνε από παράθυρα, από πυροβολισμούς, από στραγγαλισμούς, το αίμα ρέει, όπως και το χρήμα.
Κι εδώ εισέρχεται το πολιτικό σχόλιο, στο φαινομενικά αστυνομικό μυθιστόρημα. Με αφορμή μια πολύ τραβηγμένη πιθανότητα μιας συνομωσίας στο έδαφος του Μεξικού, ο Bernal, εισάγει στην πλοκή όλες τις καθοριστικές Δυνάμεις του Ψυχρού πολέμου που μαινόταν τις δεκαετίες 50-60-70. Αμερικανοί και Σοβιετικοί, Κουβανοί και Κινέζοι, πολεμούσαν κάτω από την επιφάνεια για την κυριαρχία σε χώρες τυπικά ουδέτερες και μεγάλες, όπως το Μεξικό που ταρασσόταν πολιτικά για δεκαετίες. Εκείνο που γίνεται σαφές από τις πρώτες σελίδες του βιβλίου, είναι ότι δεν υπάρχουν «αθώοι» και «καλοί» σε αυτή την ιστορία, όλοι έχουν βουτήξει τα χέρια τους στο αίμα και ο Φελιμπέρτο το γνωρίζει καλά αυτό – ότι τίποτα δεν τον διαφοροποιεί, αυτόν έναν «νόμιμο» εκτελεστή, από τους πολιτικούς ιθύνοντες ή τους προϊσταμένους του, όλοι είναι «βρώμικοι».
Το βιβλίο που γνώρισε δύο κινηματογραφικές μεταφορές, μια ραδιοφωνική και έχει γίνει και graphic novel, είναι απολαυστικό και δεν διαβάζεται απλώς, κυριολεκτικά «ρουφιέται». Έχοντας τη μορφή ενός pulp μυθιστορήματος, είναι στυλάτο και ευφυέστατο, πλημμυρισμένο χιούμορ, με έναν ήρωα που «τα σπάει» βρίζοντας συνεχώς και αυτοσαρκαζόμενος. Το μυθιστόρημα του Rafael Bernal έχει καλοκουρδισμένο ρυθμό που σε εισάγει σταδιακά στη πλοκή, διαθέτει χαρακτήρες στέρεους, ενώ έχει εμφανές πολιτικό σχόλιο όπως αναφέρω παραπάνω, αλλά και δυναμισμό και ζωντάνια που φέρνουν στο μυαλό του έμπειρου αναγνώστη, τα καλύτερα μυθιστορήματα του (μοναδικού) Paco Ignacio Taibo II.
Βαθμολογία 83 / 100
Το βιβλίο που εκτυλίσσεται στην δεκαετία του 60 στην Πόλη του Μεξικού, έχει ως ήρωα έναν μοναδικό τύπο, τον αστυνομικό Φιλιμπέρτο Γκαρσία, έναν αδίστακτο killer, που δεν πιστεύει σε τίποτα, μονίμως μουρτζούφλη και κακορίζικο, που πρώτα σε πυροβολεί και μετά σε ρωτάει τι θέλεις, που συνεχώς βρίζει, μονολογώντας. Είναι ένας φονιάς με αυτοεπίγνωση, κυνικός και εύστροφος, που διαθέτει μια ιδιόρρυθμη αίσθηση δικαιοσύνης – ενώ όπως συμβαίνει με όλους τους «γοητευτικούς κακούς», είναι κι «αισθηματίας» ολκής με αυτόν τον ρομαντισμό που διαθέτουν μόνο όσοι είναι βαθιά πληγωμένοι. Είναι ένας άνθρωπος που είναι γνωστός στην πολιτική εξουσία ως «εκτελεστής», από εκείνους που ξεκίνησαν ως σωματοφύλακες ή φρουροί κάποιων ισχυρών που κάποτε ανέβηκαν στην εξουσία, παίρνοντάς τους μαζί τους. Ο Φιλιμπέρτο ξέρει τα παιχνίδια, ξέρει τη διαφθορά, ξέρει τι γίνεται και ποιος είναι πίσω από ποιον – δεν του ξεφεύγει τίποτα. Αυτός ο «τυπάρας» θα υποχρεωθεί, να συνεργαστεί με δύο πράκτορες από ΕΣΣΔ και ΗΠΑ, σε μια ιδιόμορφη εκεχειρία, για την επίλυση μιας συνωμοσίας που εξυφαίνεται κατά την διάρκεια της επίσκεψης του προέδρου των ΗΠΑ στη χώρα του.
Οι μυστικές υπηρεσίες της ΕΣΣΔ έχουν την πληροφορία, ότι κάποιοι πληρωμένοι εκτελεστές, μάλλον από την Κίνα ή την Κούβα, ετοιμάζονται να δολοφονήσουν τους δύο προέδρους, αυτόν του Μεξικού και αυτόν των ΗΠΑ, στην επικείμενη επίσκεψη του δεύτερου στην πόλη του Μεξικού. Οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ, ενημερώνονται άμεσα και έτσι στέλνουν έναν πράκτορά τους, να συνεργαστεί με έναν Σοβιετικό πράκτορα που έχει τις περισσότερες πληροφορίες για το θέμα. Η κυβέρνηση του Μεξικού αναθέτει στον πιο αδίστακτο αστυνομικό της, να λειτουργήσει ως ο εκτελεστικός βραχίονας στην επίλυση της διαφαινόμενης συνωμοσίας και ποιος καταλληλότερος από τον ψυχρό εκτελεστή Φιλιμπέρτο Γκαρσία!
Ο Φιλιμπέρτο, γνωρίζει τους ανθρώπους που κινούν τα νήματα στην μικρή Κινεζική κοινότητα της πόλης, γνωρίζει τις κομπίνες τους, τρώει σχεδόν καθημερινά στη γειτονιά τους, ενώ είναι ερωτευμένος με μια μισή Κινέζα, μισή Λατίνα εικοσάχρονη, την Μαρτίτα που δουλεύει για τον εμφανώς διαπλεκόμενο κύριο Φονγκ, με την οποία φλερτάρει με διακριτικότητα εδώ και λίγο καιρό, χωρίς αποτέλεσμα. Όταν όμως η Μαρτίτα εμφανίζεται στο διαμέρισμά του, ένα βράδυ, ζητώντας απεγνωσμένα προστασία, αίφνης η κατάσταση σοβαρεύει, αφού μαζί με το λαχταριστό κορίτσι – που κάπου, ντρέπεται (είπαμε είναι αφόρητα ρομαντικός) να ακουμπήσει, καταφθάνουν (ως είναι αναμενόμενο) και τα πτώματα άγνωστων ή γνωστών εγκληματικών χαρακτήρων, που εμφανίζονται στο δρόμο του Φιλιμπέρτο και των συνεργατών του.
Ο Φιλιμπέρτο δεν είναι χαζός, αντιλαμβάνεται σύντομα, ότι η συμμετοχή του στην επίλυση της συνωμοσίας δεν είναι τυχαία, ενώ η υπόθεση έχει πολλά παρακλάδια πολιτικά και οικονομικά. Οι νεκροί πληθαίνουν, η ιστορία ξεφεύγει, οι πολιτικοί χώνονται όλο και περισσότερο στο κόλπο, οι Κινέζοι ή οι Μογγόλοι (της «Εξωτερικής Μογγολίας» παρακαλώ), σκορπάνε λεφτά που βρίσκουν από περίεργες πηγές και ο Φιλιμπέρτο να βρίσκεται στη μέση, ασχολούμενος από τη μια με την συνωμοσία και ότι άλλο βγαίνει στην επιφάνεια και από την άλλη, με την πανέμορφη κοπέλα που βρίσκεται στο σπίτι του και δεν βρίσκει χρόνο να τη δει. Μπέρδεμα…
«Γαμώ τ’ αστεία μου, γαμώ! Γαμώ την αλήθεια μου, γαμώ! Ώστε, λοιπόν, είμαστε κόπανοι και σκοτώνουμε την πελατεία. Μπορεί μόνο τα κωθώνια να έχουμε μείνει σε τούτη τη δουλειά και οι ξύπνιοι να σπουδάζουνε νόμους. Και ο Ρώσος και ο γκρίνγκο; Φαίνεται ότι τη σπούδασαν κι αυτοί τη δουλειά, όπως ο Δικηγόρος. Ενώ εγώ τι σπούδασα; Σκατά στα μούτρα μου. Χώθηκα σιγά σιγά στη δουλειά, χωρίς να καταλάβω πώς. Μπορεί απλώς επειδή δεν υπήρχε τίποτε άλλο. Ή επειδή έτσι ήταν η ζωή τότε. Ή επειδή αυτό ήθελαν να γίνω. Γαμώ τη ζωή μου, γαμώ! Ο Ρώσος και ο γκρίνγκο σπούδασαν και ξανασπούδασαν για να γίνουν το ίδιο με εμένα. Γιατί ο Δικηγόρος τι είναι, δηλαδή; Ένας χαραμοφάης του κρασοπουλειού. Ειδικοί, σου λέει ο Δελ Βάγιε. Γαμημένοι πιστολάδες όπως κι εγώ! Κι έχεις και τη Μαρτίτα που όλο κοπανάει πόσο καλός είμαι. Το κέρατό μου! Τι θα έλεγε ο Δικηγόρος, αν του το έλεγα; Φιλιμπέρτο ο Καλός. Γαμώ την αδερφάρα μου γαμώ! Τι θα έλεγε αν του έλεγα για τη Μαρτίτα; Έπρεπε να υπάρχει μια σχολή για πιστολάδες. Ειδικός στα πιστολίδια. Ειδικός να γαμάει τον πλησίον. Ειδικός να παράγει πιστούς μακαρίτες. Ένας χρόνο σπουδών για να μάθεις να μη θυμάσαι τους νεκρούς που σιγά σιγά σωριάζεις. Κι άλος ένας, ώστε, ακόμα κι αν θυμάσαι, αν τους γράφεις στα παλιά σου τα παπούτσια.»
Όλα τα στοιχεία για ένα καλό νουάρ, βρίσκονται στο μυθιστόρημα του Bernal, τολμηρός και δυναμικός ήρωας με ρωγμές, καλοί και κακοί μπάτσοι, πράκτορες των Αμερικανών και των Σοβιετικών, μοχθηροί και μεροκαματιάρηδες, απρόβλεπτοι και φουκαράδες Κινέζοι, γυναίκες κατεστραμμένες για έναν έρωτα ή για το χρήμα και βέβαια (και πάντα), η μοιραία γυναίκα, στο πρόσωπο της Λατινοασιάτισας Μαρτίτα – που όλοι καταλαβαίνουμε ότι κάτι τρέχει με την αιφνίδια προσήλωσή της στον Φιλιμπέρτο. Η πλοκή εξελίσσεται με φρενήρεις ρυθμούς, τα κορμιά πέφτουνε από παράθυρα, από πυροβολισμούς, από στραγγαλισμούς, το αίμα ρέει, όπως και το χρήμα.
Κι εδώ εισέρχεται το πολιτικό σχόλιο, στο φαινομενικά αστυνομικό μυθιστόρημα. Με αφορμή μια πολύ τραβηγμένη πιθανότητα μιας συνομωσίας στο έδαφος του Μεξικού, ο Bernal, εισάγει στην πλοκή όλες τις καθοριστικές Δυνάμεις του Ψυχρού πολέμου που μαινόταν τις δεκαετίες 50-60-70. Αμερικανοί και Σοβιετικοί, Κουβανοί και Κινέζοι, πολεμούσαν κάτω από την επιφάνεια για την κυριαρχία σε χώρες τυπικά ουδέτερες και μεγάλες, όπως το Μεξικό που ταρασσόταν πολιτικά για δεκαετίες. Εκείνο που γίνεται σαφές από τις πρώτες σελίδες του βιβλίου, είναι ότι δεν υπάρχουν «αθώοι» και «καλοί» σε αυτή την ιστορία, όλοι έχουν βουτήξει τα χέρια τους στο αίμα και ο Φελιμπέρτο το γνωρίζει καλά αυτό – ότι τίποτα δεν τον διαφοροποιεί, αυτόν έναν «νόμιμο» εκτελεστή, από τους πολιτικούς ιθύνοντες ή τους προϊσταμένους του, όλοι είναι «βρώμικοι».
Το βιβλίο που γνώρισε δύο κινηματογραφικές μεταφορές, μια ραδιοφωνική και έχει γίνει και graphic novel, είναι απολαυστικό και δεν διαβάζεται απλώς, κυριολεκτικά «ρουφιέται». Έχοντας τη μορφή ενός pulp μυθιστορήματος, είναι στυλάτο και ευφυέστατο, πλημμυρισμένο χιούμορ, με έναν ήρωα που «τα σπάει» βρίζοντας συνεχώς και αυτοσαρκαζόμενος. Το μυθιστόρημα του Rafael Bernal έχει καλοκουρδισμένο ρυθμό που σε εισάγει σταδιακά στη πλοκή, διαθέτει χαρακτήρες στέρεους, ενώ έχει εμφανές πολιτικό σχόλιο όπως αναφέρω παραπάνω, αλλά και δυναμισμό και ζωντάνια που φέρνουν στο μυαλό του έμπειρου αναγνώστη, τα καλύτερα μυθιστορήματα του (μοναδικού) Paco Ignacio Taibo II.
Βαθμολογία 83 / 100
0 Comments:
Δημοσίευση σχολίου