Τετάρτη, Φεβρουαρίου 10, 2021
posted by Librofilo at Τετάρτη, Φεβρουαρίου 10, 2021 | Permalink
"Θραύση κρυστάλλων"
Βιβλίο
μαθητείας («bildungsroman»), που έχει την μορφή του «επιστολικού
μυθιστορήματος», είναι το νέο (και εμφανώς καλύτερο) λογοτεχνικό έργο του
ιδιαίτερα αξιόλογου συγγραφέα Γιώργου Γκόζη (1970, Θεσ/νίκη), με τίτλο «ΘΡΑΥΣΗ
ΚΡΥΣΤΑΛΛΩΝ» - (εκδ. Ποταμός, σελ. 302). Με αυτό του το μυθιστόρημα, ο
(ιδιαίτερα σεμνός και μετριόφρων) Γκόζης, εισέρχεται στο χώρο της μεγάλης
αφήγησης, μετά από δύο συλλογές διηγημάτων και μιας νουβέλας, είδος που
φαίνεται ότι του ταιριάζει υφολογικά, καθώς του δίνει την ευκαιρία να
ξεδιπλώσει τις δεδομένες γλωσσικές του ικανότητες.
Ουσιαστικά το βιβλίο του Γιώργου Γκόζη, είναι ένα e-mail (μια ηλεκτρονική επιστολή δηλαδή) προς τον εφηβικό του έρωτα, την Μαρία. Ένα κορίτσι που ερωτεύτηκε πριν εικοσιπέντε περίπου χρόνια, όταν και οι δύο ήταν στα δεκάξι τους, και με το οποίο για διάφορους λόγους χάθηκε με το που τελείωσαν το σχολείο. Μέσα από αυτό το mail, ο σαραντάρης Άρης, ο αφηγητής περιγράφει τα τελευταία χρόνια της δεκαετίας του 80, φθάνοντας στον 21ο αιώνα. Είναι μια επιστολή σε 67 κεφάλαια – στιγμιότυπα, μετά την επανασύνδεση των δυο τους, με αφορμή ένα reunion παλαιών συμμαθητών, όπου ο αφηγητής νιώθει την ανάγκη να μιλήσει στον μοναδικό άνθρωπο που ένιωσε να τον καταλαβαίνει.
«Είχα σκοπό αυτό το γράμμα προς εσένα να το γράψω αργότερα. Είχα σκοπό αυτό το γράμμα να γίνει ένα βιβλίο για σένα▪ να απευθύνεται σε σένα▪ να σου το αφιερώσω▪ να συμπεριλάβω όλα όσα ήθελα κάποτε, παλιά, Τότε, να σου αφηγηθώ με λόγια. Μυριάδες πράγματα που ήθελα να σε ρωτήσω και που ποτέ δεν τόλμησα▪ να περικλείσει στις σελίδες τού Σήμερα όλα όσα δεν πρόλαβα να σου πω για τα ενδιάμεσα είκοσι πέντε χρόνια του αποχωρισμού μας▪ να σου περιγράψω με λέξεις στο χαρτί όσα αδυνατώ να σου ιστορήσω καταπρόσωπο.(…) Ας είναι αυτό το γράμμα, που σου αποστέλλω τέλη αυτού του Οκτώβρη, το δικό σου βιβλίο. Ας είναι αυτό το βιβλίο μου προς εσένα. Ας είναι αφιερωμένο σε σένα.»
Η Μαρία και ο Πατέρας (αναφέρεται πάντα με Π κεφαλαίο,) είναι τα δύο πρόσωπα που μαζί με τον αφηγητή κυριαρχούν στο μυθιστόρημα. Και μπορεί η σχέση ή οι αναφορές στη Μαρία να βρίσκονται διαρκώς στο επίκεντρο της ιστορίας, όμως η σχέση με τον πατέρα καθορίζει και σημαδεύει το βιβλίο. Ο Άρης μεγαλωμένος σε μια οικογένεια αριστερών, βλέπει τον πατέρα του, που θαύμαζε, να συντρίβεται μέσα από τα κομματικά παιχνίδια, μετά από ένα λάθος (που μπορεί και να μην ήταν λάθος, αν το εξέταζες εκείνη τη στιγμή που έγινε), να ισοπεδώνεται ψυχολογικά υποχρεώνοντας τον ίδιο να ενηλικιωθεί γρηγορότερα απ’ ότι ίσως περίμενε, να ταλαιπωρηθεί επαγγελματικά, μέχρι να βρει τον δρόμο του.
Ο Άρης περιγράφει το πάθος του για την Μαρία, μια παρουσία που τον στοίχειωσε σε όλη του τη ζωή, μέχρι να την συναντήσει ξανά, παρότι είχαν να ειδωθούν τόσα χρόνια, μέσα του σιγόκαιγε η φλόγα. Μια σχέση που «τελείωσε» τυπικά νωρίς και θα καταγραφόταν στη μνήμη και των δύο, ως ένας «πρώτος έρωτας», χρησιμεύει στο να αναπαρασταθεί μια ολόκληρη εποχή, μια Ελλάδα πολύ διαφορετική και τόσο αληθινή.
Η οικογένεια του Άρη, δεν είχε κανένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, πρόγονοι πρόσφυγες πάμπτωχοι, πατέρας που μεγάλωσε δύσκολα, με αριστερές καταβολές, πάντοτε ενταγμένος σε κάποιο κόμμα και με αυτόν τον ελληνικότατο διχασμό που χαρακτήριζε τους περισσότερους από τους παλιούς αριστερούς, στο σπίτι το εικονοστάσι είχε, μια εικόνα κάποιου Αγίου και μια εικόνα του Βελουχιώτη. Η πολιτική του πορεία και αυτή ακολούθησε μια διαδρομή χωρίς εκπλήξεις, από το Κ.Κ.Ε. ως το ΠΑ.ΣΟ.Κ., αυτόν τον δρόμο ακολούθησαν πολλοί. Ο πατέρας του Άρη όμως, δεν μπήκε στο Κίνημα για να πλουτίσει αλλά για να προσφέρει, είχε ήδη μια καλή δουλειά▪ ο κομματικός οργανισμός όμως θα τον απορροφήσει και θα τοποθετηθεί μετά την «Αλλαγή» του ’81 σε έναν κυβερνητικό οργανισμό, σε μια ΔΕΚΟ σε υπεύθυνη θέση.
Όλα φαίνονταν ιδανικά, αλλά σύντομα μετά από λίγα χρόνια, η αλαζονεία επικράτησε της ιδεολογίας, η εξουσία είναι γλυκιά και διαφθείρει ακόμα και βράχους. Ο πατέρας του Άρη, δεν μπήκε σε αυτό το παιχνίδι της διαφθοράς, απλά – με περισσή αφέλεια - βοήθησε έναν παλιό και κάποτε έμπιστο φίλο με μια οικονομική διευκόλυνση από τα ταμεία του Οργανισμού. Όταν ο φίλος εξαφανίστηκε, και φανερώθηκε το έλλειμμα, έπρεπε να βρεθεί ένα «μαύρο πρόβατο» - και ποιος συνήθως την πληρώνει σε αυτές τις περιπτώσεις; Αυτός που δεν έχει φροντίσει να «οχυρωθεί», και πιστεύει σε παλιές φιλίες και συνεργασίες. Η τιμωρία ήταν σκληρή και ο Πατέρας δεν συνήλθε ποτέ. Ο Άρης από τη μια βλέπει την Μαρία να ακολουθεί την πορεία που έχει προγραμματίσει γύρω από τις σπουδές της και να φεύγει μακριά, κι από την άλλη υποχρεώνεται να δουλέψει, να τον στηρίξει, να συνεργαστεί μαζί του, με την ζωή του να παίρνει μια τροπή διαφορετική από αυτή που είχε ονειρευτεί.
«Εμείς εξακολουθούμε να πορευόμαστε ακάθεκτοι με τις ρωγμές μας από τότε που διαπιστώσαμε πως η θραύση κρυστάλλων εκτός από ασφαλιστήριος όρος στα συμβόλαια οχημάτων είναι και μια οδυνηρή διαπίστωση. Δι’ εσόπτρου εν αινίγματι, με άλλα λόγια κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν, αναζητούμε εντός μας τα κομμάτια του μεγάλου καθρέφτη ως Αρχέτυπου, εκείνου που έσπασε και κατακερματίστηκε σε πολλά καθρεφτάκια, σκόρπια πλέον εδώ κι εκεί. Και όσα καταφέρουμε να βρούμε πάλι, αφού τα τοποθετήσουμε όλα μαζί, όλοι μαζί, σε ένα μεγάλο παζλ, προσπαθούμε να συγκολλήσουμε τις κάθε είδους αυτές ρωγμές ώστε να τον κρεμάσουμε ανακλαστικό και απαστράπτοντα στη γιορτή μας, τη γιορτή του Σπασμένου Καθρέφτη.»
Η σχέση πατέρα και γιού – κάτι που βλέπουμε πολύ συχνά τελευταία στην ελληνική λογοτεχνία, τα στερεότυπα της ελληνικής οικογένειας, το ερωτικό πάθος που παραμένει, παρότι βρισκόταν σε ύπνωση για πολλά χρόνια, οι πολλές παραπομπές σε βιβλία της εποχής, σε τραγούδια, όλα αυτά μαζί δημιουργούν μια ωραία και ιδιαίτερα νοσταλγική σύνθεση μνήμης και συναισθημάτων. Ο συγγραφέας σε αυτό το «μυθιστόρημα αυτογνωσίας και μαθητείας» (που είναι όμως και ένα στιβαρό πολιτικό μυθιστόρημα), δεν φοβάται να «θραύσει κρύσταλλα», να σκαλίσει, να βγάλει από μέσα του γεγονότα και καταστάσεις επώδυνες και σημαδιακές.
Ο Γιώργος Γκόζης (που ασχολείται και με την Θεολογία γράφοντας «Αγιολογικά κείμενα»), περιέγραψε την εποχή αυτή με σατιρικό τρόπο στα διηγήματά του, με τίτλο «Αφήστε με να ολοκληρώσω», την περιγράφει και τώρα με ένταση και ζωντάνια στην «Θραύση Κρυστάλλων». Ευφυέστατα γραμμένο (οι περισσότεροι τίτλοι των 67 κεφαλαίων είναι εκπληκτικοί, ενώ συνήθως παραπέμπουν σε βιβλία, φράσεις, ταινίες) και χωρίς σοβαροφάνεια (αν και αναφέρεται σε πολύ σοβαρές καταστάσεις), με έντονο το στοιχείο του σαρκασμού (αλλά και του αυτοσαρκασμού), με υπέροχη γλώσσα, έγραψε ένα σαγηνευτικό μυθιστόρημα, που παρά τον διδακτισμό που αφήνει πολλές φορές να του ξεφεύγει και τις πολλές (αχρείαστες μάλλον) υποσημειώσεις που σε μερικά σημεία διασπούν την προσοχή του αναγνώστη, είναι απολαυστικό από την πρώτη μέχρι την τελευταία σελίδα. Είναι ένα βιβλίο που δεν διαφημίζεται ιδιαίτερα, αλλά αξίζει να προσεχτεί, ενώ (σίγουρα) αποτελεί άλμα στην λογοτεχνική διαδρομή του Σαλονικιού συγγραφέα.
Βαθμολογία 79 / 100
0 Comments:
Δημοσίευση σχολίου