Δευτέρα, Νοεμβρίου 23, 2015
posted by Librofilo at Δευτέρα, Νοεμβρίου 23, 2015 | Permalink
Υπερατλαντικός
«Ιρλανδία.
Όμορφη
χώρα. Και μολοταύτα, λιγάκι άγρια για τον άνθρωπο.
Ιρλανδία.
»
Τα
μυθιστορήματα του έξοχου Ιρλανδού συγγραφέα Collum
McCann (Δουβλίνο,1965), έχουν ως αφορμή κάποιο ιστορικό
γεγονός – μια υπέρβαση των ανθρωπίνων δυνατοτήτων που εντυπωσίασε τον κόσμο.
Στο θαυμάσιο μυθιστόρημα του ο «ΥΠΕΡΑΤΛΑΝΤΙΚΟΣ» ("Transatlantic"), (Εκδ.Καστανιώτη, μετάφρ.
Κατ.Σχινά, σελ.380), η αφορμή βρίσκεται στην τιτάνια προσπάθεια δύο πιονέρων
αεροπόρων να διασχίσουν τον Ατλαντικό πάνω σε μια σακαράκα, από τη Νέα Γη του
Καναδά στην Ιρλανδία – η ελπίδα και οι γέφυρες μεταξύ της Ιρλανδίας και της
Βορειοαμερικάνικης ηπείρου που αντιπροσωπεύονται από τους αεροπόρους του πρώτου
κεφαλαίου του βιβλίου είναι το θέμα του μυθιστορήματος που συγκινεί και
παρασύρει τον αναγνώστη σε ένα υπέροχο μυθιστορηματικό ταξίδι.
Τέσσερις
γυναικείοι χαρακτήρες είναι οι ηρωίδες του βιβλίου του Μακάν. Η Λίλι Ντάνκαν
καμαριέρα στο Δουβλίνο στα μέσα του 19ου αιώνα, η οποία μεταναστεύει
στις ΗΠΑ για να βρει μια καλύτερη μοίρα, η κόρη της Έμιλι με τις συγγραφικές
ευαισθησίες και η εγγονή της Λότι που δεν αποχωρίζεται την φωτογραφική της
κάμερα για να φτάσουμε στις μέρες μας με την κόρη της Λότι, την Χάνα Κάρσον που
χτυπημένη από την μοίρα αλλά και την οικονομική κρίση που μαστίζει την Ιρλανδία
παλεύει να κρατήσει και να μη χάσει από τις τράπεζες, το ειδυλλιακό σπίτι που
κληρονόμησε.
«Επιστρέφουμε
στη ζωή εκείνων που έφυγαν πριν από μας, σαν μια λωρίδα του Μεμπιούς που μας
κάνει να απορούμε – ως τη στιγμή που τελικά φτάνουμε σπίτι, στον εαυτό μας.»
Ο
συγγραφέας παραθέτει αποσπασματικά επεισόδια από τις ζωές αυτών των γυναικών,
ανακατεύοντας την τράπουλα και ακολουθώντας μη γραμμική αφήγηση παίζοντας με
τον χρόνο και τις ιστορικές περιόδους. Μέσα στην μυθοπλαστική αφήγηση και τους
επινοημένους χαρακτήρες εισάγει ιστορικά πρόσωπα τα οποία με τις ενέργειές τους
συμβάλλουν, άλλος περισσότερο, άλλος λιγότερο (περισσότερο ή λιγότερο
επιτυχημένα) στην εξέλιξη της πλοκής και στην κατανόηση σε μεγάλη κλίμακα της
ιστορίας.
Υπάρχουν
τρεις ιστορικοί χρόνοι, τρία γεγονότα που καθορίζουν την πορεία των
γυναικών-ηρωίδων που εμπλέκονται στην μυθοπλασία του Μακάν. Η επίσκεψη του
μαύρου ακτιβιστή Φρέντερικ Ντάγκλας στην Ιρλανδία το 1845, οι πύρινοι και
γεμάτοι φρέσκο αέρα λόγοι που βγάζει, οι ιδέες του περί ελευθερίας θα
εμπνεύσουν και θα αφυπνίσουν (σε συνδυασμό με τον λιμό που διαλύσει
κυριολεκτικά την χώρα), την νεαρή καμαριέρα Λίλι Ντάνκαν, που θεωρώντας ότι οι
ΗΠΑ είναι ο τόπος που θα της δώσει την ελευθερία και τις δυνατότητες για τη ζωή
της θα την κάνουν να τολμήσει το υπερατλαντικό ταξίδι. Το ταξίδι (ηρωική τρέλα)
των δύο μπαρουτοκαπνισμένων από τον Α παγκόσμιο πόλεμο Βρετανών, του Άλκοκ και
του Μπράουν, από τον Καναδά στην Ιρλανδία, οι πρώτοι άνθρωποι που πέταξαν χωρίς
ενδιάμεση στάση μεταξύ των δύο ηπείρων, με ένα επισκευασμένο βομβαρδιστικό που
κατά τη διάρκεια της διαδρομής έχανε ένα-ένα τα εξαρτήματά του και τέλος ο (σχεδόν
τέλεια σκιαγραφημένος) γερουσιαστής Τζορτζ Μίτσελ που προσπαθεί να φέρει την
ειρήνη στην Βόρεια Ιρλανδία το 1998.
Τα
ιστορικά πρόσωπα θα εμπλακούν στη ζωή κάποιων από των ηρωίδων του
μυθιστορήματος. Ο ένας από τους δύο αεροπόρους, ο Μπράουν θα έχει στη τσέπη του,
μια χειρόγραφη επιστολή που θα του δώσει η Λότι για να την παραδώσει σε μια
οικογένεια στην Ιρλανδία. Η ίδια αυτή επιστολή θα φτάσει στον 21ο
αιώνα χωρίς να έχει ανοιχθεί ποτέ, στην Χάνα Κάρσον την τελευταία απόγονο της
οικογένειας που δημιούργησε η Λίλι Ντάνκαν όταν έφευγε από την πατρίδα της για
να γλυτώσει την πείνα. Τώρα η δισέγγονη της, η Χάνα Κάρσον στα γεράματα πια,
αντιμετωπίζει το φάσμα της φτώχειας, αφού η Ιρλανδία υποφέρει ξανά από την
δεινή οικονομική κρίση και την οικονομική φούσκα. Η ιστορία κάνει κύκλους
συνεχώς και οι ελπίδα διαδέχεται την αποτυχία σ’αυτήν την προσπάθεια επιβίωσης
που ακολουθεί διαφορετικούς κανόνες αλλά ουσιαστικά παραμένει η ίδια.
Υπάρχουν
τόσα νήματα που συνδέουν τους χαρακτήρες του μυθιστορήματος που χάνεσαι μέσα
τους. Αν και το κύριο νήμα είναι η σχέση Ιρλανδίας και ΗΠΑ, που
αντιπροσωπεύεται κυρίως από τις επισκέψεις των δύο πολιτικών ανδρών, του
Ντάγκλας τον 19ο αιώνα και του Μίτσελ τον 20ο και τις
σκέψεις που κάνουν καθώς βλέπουν την καθημερινότητα και τις ομοιότητες μεταξύ των
δύο χωρών. Ο Μακάν μέσα από το βιβλίο του, διακρίνει τις γέφυρες και τους
ισχυρούς ιστορικούς δεσμούς των δύο χωρών ως δυνατότερους από κάθε πολιτική ή
οικονομική συνθήκη.
Το
μυθιστόρημα είναι ατμοσφαιρικό και ιδιαίτερα λυρικό στο ύφος του. Οι ιστορίες
είναι τόσο όμορφες η κάθε μια ξεχωριστά που θα μπορούσαν να σταθούν και τελείως
αυτόνομα σαν μικρές νουβέλες αλλά η ικανότητα του συγγραφέα να τις συνδέσει
τόσο ωραία, είναι μοναδική και δείχνει την ικανότητα του στο συγκεκριμένο ύφος
(ας μη λησμονούμε ότι και στο «ΚΙ ΑΣΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΝ ΜΕΓΑΛΟ ΝΑ ΓΥΡΙΖΕΙ» ουσιαστικά
έκανε το ίδιο πράγμα).
Η
Ιρλανδία χώρα σκληρή και με τεράστιες αντιθέσεις – ήρεμη φύση, καταπράσινη και
οργιαστική που έρχεται σε αντίθεση με τις συνεχείς δολοφονίες και τον ατελείωτο
αλληλοσπαραγμό, αναδεικνύεται ως πρωταγωνίστρια του βιβλίου. Οι περιγραφές της
γης, του χώματος και της τύρφης, των λιμνών και των πόλεων είναι εκπληκτικές. Ο «ΥΠΕΡΑΝΤΛΑΝΤΙΚΟΣ» μπορεί να μη φτάνει στο ύψος του αριστουργηματικού του,
«ΚΙ ΑΣΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΝ ΜΕΓΆΛΟ ΝΑ ΓΥΡΙΖΕΙ» αλλά μαγεύει και συγκινεί με την πνοή του
– έχει έναν επικό «αέρα» που θα παρασύρει τον αναγνώστη ενώ οι εξαιρετικοί
χαρακτήρες των τεσσάρων ηρωίδων του (τόσο διαφορετικές η μια από την άλλη, αλλά
όλες υπέροχες) στοχεύουν κατευθείαν στο συναίσθημα και μένουν αξέχαστες.
«Σπάνια
μαθαίνουμε τι αντίκτυπο θα έχουν οι πράξεις μας, όμως οι ιστορίες μας είναι
βέβαιο ότι θα επιβιώσουν και θα διαρκέσουν περισσότερο από μας.»
0 Comments:
Δημοσίευση σχολίου