Τρίτη, Ιανουαρίου 05, 2016
posted by Librofilo at Τρίτη, Ιανουαρίου 05, 2016 | Permalink
Οι νόμοι των συνόρων
Ο εξαιρετικός Ισπανός συγγραφέας Javier Cercas (1962,Κάθερες), είναι ένας από τους καλύτερους της γενιάς του και με το πολυεπίπεδο μυθιστόρημα μαθητείας και ενηλικίωσης «ΟΙ ΝΟΜΟΙ ΤΩΝ ΣΥΝΟΡΩΝ» («Las leyes de la frontera»), (Εκδ. Πατάκη, μετάφρ. Γ.Ζακοπούλου, σελ.521), το αποδεικνύει με εμφαντικό τρόπο για άλλη μια φορά. Διαφορετικό (και ίσως με μεγαλύτερη φρεσκάδα) από τα βιβλία του που, είχαν κυκλοφορήσει στη χώρα μας τα προηγούμενα χρόνια, το συγκεκριμένο μιλάει για τα νιάτα, την αναζήτηση ταυτότητας, τα όρια της ελευθερίας, την σχετικότητα της δικαιοσύνης, το καλό και το κακό, το περί δικαίου αίσθημα, τα χαμένα όνειρα.

«Οι νόμοι των συνόρων» είναι ένα μυθιστόρημα που χωρίζεται ουσιαστικά σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος εκτυλίσσεται στην Ισπανία στα τέλη της δεκαετίας του 70 και το δεύτερο την δεκαετία του 90 – περίπου 25 χρόνια μετά. Ο μυθιστορηματικός χώρος είναι η Καταλανική πόλη της Χερόνα, και το αφηγηματικό ύφος που ακολουθεί ο Θέρκας είναι αυτό του διαλόγου, καθώς υπάρχει ένας αφανής (αόρατος) συγγραφέας ο οποίος διεξάγει έρευνα γύρω από τον «θρύλο» του Γαλανομάτη, ενός προσώπου που πέρασε τα περισσότερα χρόνια της ζωής του πίσω από τα κάγκελα της φυλακής με πολλές απόπειρες απόδρασης, με παρεμβατικό λόγο, με ερωτικές ιστορίες να τον ακολουθούν και με μια τριλογία ταινιών να γυρίζεται γύρω από την προσωπικότητά του.

Ο συγγραφέας διαλέγει ως βασικό συνομιλητή του, ένα αμφιλεγόμενο πρόσωπο στη ζωή του Γαλανομάτη. Τον αρκετά διάσημο δικηγόρο Ιγνάθιο Κάνιας, και έτσι μέσω της αφήγησής και της (υποκειμενικής) ματιάς του, ξετυλίγεται η σαγηνευτική ιστορία τριών ανθρώπων που βρέθηκαν μαζί παιδιά και από τότε, η μοίρα τους ένωσε.

Η ιστορία ξεκινάει στο τέλος της δεκαετίας του 70. Μπορεί η δικτατορία να έχει πέσει λίγα χρόνια πριν κι ο Φράνκο να έχει πεθάνει, αλλά στην επαρχία και πιο συγκεκριμένα στην Χερόνα μια πόλη ούτε μικρή, ούτε μεγάλη, η σκιά της συντήρησης και της αστυνομοκρατίας της Χούντας παραμένει. Ο 16άχρονος Κάνιας που υποφέρει από το bullying που υφίσταται στο σχολείο του, γνωρίζεται με την συμμορία του Γαλανομάτη, ενός χαρισματικού νεαρού που συσπειρώνει γύρω του διάφορους έφηβους που τον αναγνωρίζουν σαν τον αδιαμφισβήτητο αρχηγό τους. Δίπλα στον Γαλανομάτη είναι συνεχώς η πανέμορφη Τέρε, στην θέα της οποίας, ο άβγαλτος Κάνιας κεραυνοβολείται και κάνει τα πάντα για να γίνει μέλος της συμμορίας απλά και μόνο για να βρίσκεται όσο γίνεται πιο κοντά της.
Ο Κάνιας (ή Γυαλάκιας όπως τον αποκαλεί η Τέρε και τα υπόλοιπα μέλη της συμμορίας), παιδί μικροαστών δεν μένει μακριά από το Μπάριο Τσίνο, την φτωχική και περιθωριοποιημένη συνοικία όπου μένουν και δρουν τα μέλη της συμμορίας του Γαλανομάτη, το μόνο που έχει να διασχίσει για να πάει να τους βρει, είναι ένα ποτάμι, που αποτελεί το (άτυπο) σύνορο της πόλης. Στο εφηβικό μυαλό του Κάνιας όλη αυτή η ιστορία παίρνει μυθικές διαστάσεις.

«…αφού ξεπέρασα την ανησυχία και τον φόβο των πρώτων ημερών, να μην προτιμούσα να είμαι με τον Γαλανομάτη και την παρέα του; Πως θέλετε να μη μου άρεσε να είμαι με κάποιον που σ’εκείνες τις περιστάσεις μου πρόσφερε σεβασμό και τη δυνατότητα για περιπέτεια, χρήματα, διασκέδαση και ηδονή; Πως θέλετε να μην τον είχα εξιδανικεύσει λιγάκι; Ξέρετε πως ονόμαζα την παρέα του Γαλανομάτη;»
«Πως;»
«Οι γενναίοι του Λιανγκ Σαν Πο. Το έχετε ακούσει ποτέ αυτό το όνομα;»
«Όχι»
«Φυσικά όχι, είστε πολύ νέος. Βάζω στοίχημα όμως ότι η πλειοψηφία των συνομήλικών μου θα το θυμούνται. Έγινε διάσημο από το πρώτο γιαπωνέζικο σίριαλ που παίχτηκε στην ισπανική τηλεόραση. Γαλάζια σύνορα λεγόταν…Ήταν μια γιαπωνέζικη εκδοχή του Ρομπέν των Δασών…
Η υπόθεση ήταν απλή και εκτυλισσόταν στον Μεσαίωνα, όταν την Κίνα κυβερνούσε δεν ξέρω κι εγώ ποια δυναστεία και η αυτοκρατορία είχε πέσει στα χέρια του Κάο Τσιου, του ευνοούμενου του αυτοκράτορα, ενός άντρα διεφθαρμένου και βάναυσου που είχε μετατρέψει μια εύφορη γη σε μια έρημο χωρίς μέλλον. Κατά της τυραννίας αυτής είχε ξεσηκωθεί μόνο μια ομάδα έντιμων αντρών, με αρχηγό έναν παλιό αυτοκρατορικό φρουρό, τον Λιν Τσουνγκ. Ανάμεσά τους υπήρχε και μια γυναίκα, η Χου Σαν Νιανγκ, η πιο πιστή υπαρχηγός του Λιν Τσουνγκ. Όσοι είχαν προσχωρήσει σ’αυτή την ομάδα είχαν καταδικαστεί από την δικαιοσύνη του τυράννου να ζουν εκτός νόμου στις όχθες του Λιανγκ Σαν Πο, ενός ποταμού κοντά στην πρωτεύουσα, που ήταν και τα γαλάζια σύνορα του τίτλου, σύνορα πραγματικά, αλλά πάνω απ’όλα συμβολικά: τα σύνορα ανάμεσα στο καλό και το κακό, ανάμεσα στο δίκαιο και το άδικο.»

Ο Κάνιας ταυτίζεται με την ιστορία αυτή και διασχίζει το ποτάμι σαν να είναι το «γαλάζιο σύνορο» της τηλεοπτικής σειράς. Ερωτεύεται όλο και περισσότερο την ανεξάρτητη και ελεύθερη από δεσμεύσεις Τέρε, συμμετέχει όλο και πιο ενεργά στις επικίνδυνες αποστολές της συμμορίας. Πράξεις που γίνονται όλο και πιο ριψοκίνδυνες, και κάποια στιγμή τα πράγματα σοβαρεύουν ιδιαίτερα με ληστείες τραπεζών, πυροβολισμούς και κυνηγητά. Κάποια στιγμή η αστυνομία ξυπνάει και με μια επιχείρηση που προήλθε από το αναπόφευκτο σ'αυτές τις περιπτώσεις κάρφωμα, συλλαμβάνει τον Γαλανομάτη και τα υπόλοιπα μέλη της συμμορίας εκτός του Κάνιας που γλυτώνει λόγω της αυτοθυσίας του Γαλανομάτη(;) και της Τέρε που δεν συμμετείχε στην συγκεκριμένη επιχείρηση. Η σπείρα εξαρθρώνεται και διαλύεται, ο νεαρός Κάνιας επιστρέφει στην πατρική εστία έχοντας δει τον χάρο με τα μάτια του.

Το δεύτερο μέρος του βιβλίου μεταφέρει την μυθιστορηματική δράση 25 περίπου χρόνια αργότερα. Ο Κάνιας είναι ένας επιτυχημένος και προβεβλημένος δικηγόρος στη Χερόνα όταν τα φαντάσματα του παρελθόντος ξυπνάνε με την επίσκεψη της (πάντα ωραίας) Τέρε και μιας γυναίκας ερωτευμένης με τον διάσημο φυλακισμένο, οι οποίες του ζητάνε να αναλάβει την αίτηση μεταφοράς του Γαλανομάτη στις φυλακές της πόλης. Το παρελθόν επανέρχεται με σφοδρότητα, οι αναμνήσεις ξυπνάνε όπως και τα παλιά πάθη (που ποτέ δεν είχαν σβήσει), αλλά επανέρχονται και τα ερωτήματα γύρω από τον αίτιο της εξάρθρωσης της συμμορίας. Τα χρόνια όμως έχουν περάσει, κανείς δεν είναι ίδιος πλέον και τα νεανικά είδωλα δεν θέλουν και πολύ για να αποκαθηλωθούν.

Ο Θέρκας θίγει πολλά θέματα στο πολυεπίπεδο βιβλίο του, που έχει την μορφή ενός μυθιστορήματος μαθητείας, αλλά είναι κάτι πολύ περισσότερο από αυτό. Η αναζήτηση ταυτότητας, το φαίνεσθαι και το είναι, η πολιτική κατάσταση της χώρας, οι συνθήκες των φυλακών, η κατασκευή ειδώλων, ο έρωτας που τυφλώνει και δεν βλέπεις τα πιο οφθαλμοφανή πράγματα που εκτυλίσσονται μπροστά σου, ο έρωτας που δεν σβήνει, το παρελθόν που μας στοιχειώνει, το αμφίσημο της ύπαρξης, τα σύνορα ορατά και αόρατα που καθορίζουν κοινωνικές συνθήκες-σχέσεις.


Ο ικανότατος συγγραφέας μεταφέρει εξαιρετικά την ατμόσφαιρα μιας Ισπανίας που δεν υπάρχει πλέον και η διαφορά της με την σημερινή δεν είναι μόνο 35-40 χρόνια αλλά ουσιαστικά ένας αιώνας. Η θρησκοληψία, η εμφανής συντηρητικότητα, οι κοινωνικές σχέσεις, όλα είναι τελείως διαφορετικά. Με κινηματογραφικό τρόπο αναπαριστά την μετάλλαξη της Χερόνα από πόλη-χωριό σε απρόσωπη πόλη της δεκαετίας του 90, εποχής ξέφρενης ανάπτυξης και πλήρους εκδημοκρατισμού της χώρας καθώς οι φωνές αυτονομίας της Καταλωνίας πυκνώνουν.

Μπορεί ο κεντρικός χαρακτήρας του βιβλίου να είναι ο Γυαλάκιας, Ιγνάθιο Κάνιας, αλλά η μορφή που κυριαρχεί είναι ο Γαλανομάτης και η συμμορία του. Ατίθασος και αναρχική φύση, ένας "επαναστάτης χωρίς αιτία", πλάθει την προσωπική του μυθολογία, γοητεύει και ξεπροβάλλει σαν ένας πλήρης μυθιστορηματικός ήρωας καθώς στο δεύτερο μέρος του βιβλίου παρατηρούμε την παρακμή του, τον "ιδρυματισμό" του, την αποκαθήλωσή του στα μάτια της μαγεμένης (από τον δήθεν επαναστατισμό του) κοινωνίας, αλλά και στα μάτια του μεγαλύτερου θαυμαστή του. Πρότυπο για τον χαρακτήρα του Γαλανομάτη αποτέλεσε o διάσημος "παράνομος" Juan Jose Moreno Cuenca ("El Vaquilla").


«Οι νόμοι των συνόρων», είναι ένα βιβλίο που στέκεται επάξια δίπλα στα υπόλοιπα (μεταφρασμένα) έξοχα μυθιστορήματα ("Οι στρατιώτες της Σαλαμίνας", "Ο ένοικος", "Η ταχύτητα του Φωτός"), του πολύ καλού Ισπανού συγγραφέα. Όπως και στα προηγούμενα του, υπάρχουν κι εδώ αναπάντητα ερωτήματα, η διαρκής αμφισημία, το παρελθόν - ο Θέρκας έχει ευδιάκριτο σαγηνευτικό ύφος που αιχμαλωτίζει τον αναγνώστη και ιδιαίτερη ζωντάνια στη γραφή του που είναι φαινομενικά απλή αλλά πολύ ουσιαστική και καίρια.


 ____________________________________

 To blog σας εύχεται Καλή Χρονιά, αγάπη, υγεία και πολλές ωραίες αναγνώσεις για το 2016
 



0 Comments:


Δημοσίευση σχολίου

~ back home