Η συνομιλία με την φίλη συγγραφέα πήγαινε ως εξής:
-Όλο κατηγορείς τους Έλληνες συγγραφείς
-Μπα δεν τους κατηγορώ,έχω απαιτήσεις και δεν μπορώ τα τετριμμένα και την μιζέρια τους.
-Πάρε να διαβάσεις Κυριλλίδη
-Ποιός είναι αυτός?
-Ένας ορειβάτης και συγγραφέας,Καβαλιώτης
-Και ορειβάτης και Καβαλιώτης?
-Πάρε ντε,θα σ'αρέσει.Είναι το στυλ που σου αρέσει,ξέρω εγώ...Βάζουμε και στοίχημα αν θέλεις.

Η κουβέντα συνεχίστηκε,πέσανε στο τραπέζι και άλλα ονόματα,αλλά το μυαλό μου είχε κολλήσει στον ορειβάτη-συγγραφέα.Τρέχα-γύρευε τι με τσίγκλησε αφού η Καβάλα δεν μου λέει τίποτα,με την ορειβασία δε καμμία σχέση.Το κοντινότερο στο άθλημα που θυμάμαι είναι μιά πεζοπορία πριν από χρόνια στην Πάρνηθα γιά 6 ώρες και μετά να τσακίζουμε κάτι παϊδάκια στην Χασιά-αυτά μιά χαρά τα θυμάμαι.

Πήρα λοιπόν και διάβασα δύο βιβλία του Κυριλλίδη."Ο Μαγικός αέρας" (75) και "ΤΟ ΧΕΡΙ ΤΟΥ ΘΕΟΥ" (70).Έκπληξη!!Ευτυχώς δεν έβαλα στοίχημα,διότι τα "ρούφηξα" τα βιβλία μέσα σε 3 ημέρες και ο "άγνωστος" μου συγγραφέας με κέρδισε έτσι απλά-όπως είναι τα βιβλία του- λιτά και απέριττα.

Ο Βασίλης Κυριλλίδης γεννήθηκε το 58 στην Θεσ/νίκη και ζεί στην Καβάλα.Είναι μέλος του Ορειβατικού συλλόγου της πόλης του και έχει γράψει 3 μυθιστορήματα.Εκτός των δύο προαναφερομένων που κυκλοφορούν από την Άγκυρα,το πρώτο του μυθιστόρημα "Αναστρέψιμα υλικά" έχει εκδοθεί από τον Καστανιώτη (δεν το έχω διαβάσει ακόμα).

Η νουβέλα "Ο μαγικός αέρας" είναι υπέροχη.Μιά παρέα-ορειβατική ομάδα,ξεκινάει γιά μιά συνηθισμένη ανάβαση στο βουνό.Όλα κυλάνε ήρεμα και ομαλά ώσπου ξαφνικά το τοπίο αλλάζει,ο καιρός αλλάζει ξαφνικά όπως και η φύση γύρω τους και οι ορειβάτες αρχίζουν να χάνονται ένας-ένας.

Μεταφυσικό θρίλερ,Επιστημονική Φαντασία,όλα μπερδεύονται σε αυτό το φαινομενικά απλό μυθιστόρημα,όπου μεγάλος πρωταγωνιστής είναι το υποβλητικό τοπίο και βέβαια το βουνό.

"Όλοι μας κάτι κυνηγάμε ανεβαίνοντας στο βουνό.Οι περισσότεροι τον εαυτό μας,συνήθιζα να λέω.Οι λιγότεροι που έρχονταν προσπαθώντας να ξεφύγουν απ'αυτόν,τα είχαν παρατήσει σύντομα"

"Το βουνό είναι η συμπύκνωση των εμπειριών της ζωής...Ένα παράλληλο σύμπαν,αν θέλεις.Παράλληλο προς τον άλλο κόσμο,που αφήνουμε στις πόλεις.Ένα σύμπαν,που μέσα του ανακαλύπτουμε τον εαυτό μας,την ταυτότητά μας.Ένα σύμπαν,απ'όπου προερχόμαστε και όπου λαχταρούμε να ξαναγυρίσουμε."

"Τα βουνά είναι οι τόποι που απέμειναν σχετικά ανέγγιχτοι απ'το καταστρεπτικό χέρι των ανθρώπων...Εδώ ξαναβρίσκεις τον χαμένο κόσμο της παιδικής σου ηλικίας,απέραντο,ανεξερεύνητο,μυστηριώδη.Εδώ η κάθε διασταύρωση του μονοπατιού μεταμορφώνεται στην μυθική σκηνή της απόλυτης επιλογής,ανάμεσα στον σωστό δρόμο που ανεβάζει τις ψυχές στο φως,και στον δρόμο του κακού που τις παρασέρνει στην απώλειά τους.Εδώ υποβάλλεσαι,μετουσιώνεσαι,αλλάζεις."

Γραφή λιτή,κοφτή,χωρίς στολίδια σε μιά περιπέτεια που σου κόβει την ανάσα.Μια νουβέλα αυτογνωσίας με τον τρόπο γραφής του St.King,που θέτει ερωτήματα,ξεφεύγοντας από τα στενά πλαίσια της "εύκολης ένταξης" του βιβλίου σε κάποια κατηγορία.Χωρίς φιοριτούρες και πολλά λόγια-το βιβλίο δεν είναι πάνω από 150 σελίδες,έχουμε μιά πολυεπίπεδη νουβέλα που υποννοεί περισότερα από αυτά που περιγράφει.

Το τελευταίο μυθιστόρημα του Κυριλλίδη "ΤΟ ΧΕΡΙ ΤΟΥ ΘΕΟΥ" είναι περισσότερο φιλόδοξο από την νουβέλα που περιγράφω παραπάνω.Εδώ έχουμε μιά ερωτική ιστορία Επιστημονικής Φαντασίας (αν και δεν μου αρέσει ο όρος,τον χρησιμοποιώ,χάριν ευκολίας).

Έτος 2021 ένα ταλαντούχο και πανέμορφο κορίτσι 17 χρόνων,προσβάλλεται από μιά ασθένεια της εποχής και μένει ανάπηρο.Λιγο καιρό πριν έχει προλάβει να γνωρίσει τον έρωτα στο πρόσωπο ενός συμμαθητή και συναθλητή της στο κολυμβητήριο.Οι γονείς της με προσωπική τους θυσία αποφασίζουν να χρησιμοποιήσουν την "Κρυονική" που είναι μια πειραματική θεραπεία,"παγώνοντας" την κόρη τους γιά 100 χρόνια.Όταν ξυπνήσει την προγραμματισμένη ημερομηνία, η θεραπεία γιά την ασθένεια θα έχει βρεθεί, και τότε η κόρη τους θα ζήσει την ζωή που της αξίζει.

Θεωρητικά όλα αυτά (και επί χάρτου)είναι πολύ ωραία,αλλά πρακτικά,μιάς που μιλάμε γιά ανθρώπους ,το πλάνο θα αλλάξει στην πορεία.Ένα μήνυμα προγραμματισμένο να παραδοθεί στον υπολογιστή του αγοριού μετά την εισαγωγή στην "Κρυονική" της ηρωίδας ,θα αλλάξει την "κανονική" ροή της ιστορίας..."Αύριο φεύγω,περίμενέ με",λέει το μήνυμα που καθορίζει την πορεία των πραγμάτων,την εξέλιξη του μυθιστορήματος.

Το μυθιστόρημα κινείται στο ίδιο μήκος κύματος με το "ΜΗ Μ'ΑΦΗΣΕΙΣ ΠΟΤΕ" του Κ.Ισιγκούρο,δεν θέλω να κάνω σύγκριση γιατί θεωρώ το βιβλίο του Ισιγκούρο αριστούργημα,αλλά το βιβλίο του Κυριλλίδη είναι μιά πολύ καλή προσπάθεια σε έναν πολύ δύσκολο χώρο και με ένα θέμα που μπορεί να σε εκθέσει ανεπανόρθωτα.

Η περιγραφή της μελλοντικής Αθήνας είναι πειστικότατη,διότι ο συγγραφέας δεν ασχολείται τόσο πολύ με τις αλλαγές που (είναι σίγουρο ότι θα)υπάρχουν στην πόλη,αλλά περισσότερο με τους ανθρώπους που κατά βάση (θα) παραμένουν οι ίδιοι.Το πρόβλημα είναι στην διαχείριση του υλικού που έχει στα χέρια του ο Κυριλλίδης και μάλλον τού ξεφεύγει όπως εξελίσσεται η ιστορία που περιγράφει.Η πλοκή του βιβλίου μπερδεύεται αρκετά και το τέλος του αφήνει τον αναγνώστη μετέωρο.Προσωπικά πήγα πίσω και ξαναδιάβασα πολλές σελίδες στο τέλος διότι πίστευα ότι "έχασα" κάτι.

Άσχετα με αυτό,τα προτερήματα του βιβλίου είναι πολλά και ουσιαστικότατα.Δυνατοί και στέρεοι χαρακτήρες (ακόμα και οι δευτερεύοντες είναι πλήρεις),λιτή γραφή,ωραίο αφηγηματικό ύφος,στρωτή γλώσσα,καταιγιστική δράση και το κυριότερο η ατμόσφαιρα του βιβλίου -μοναδική.

Αξιολογότατη περίπτωση ο Κος Κυριλλίδης μου έχει εξάψει την περιέργεια να παρακολουθήσω την συγγραφική του πορεία,θεωρώ δε,ότι αξίζει ίσης (εάν όχι ανώτερης)προσοχής που απολαμβάνουν άλλοι συγγραφείς της επαρχίας,όπως οι ενδιαφέροντες Αξιώτης,Τσιαμπούσης,Καισαρίδης.

Μιά βιογραφία με μυθιστορηματική μορφή ή απλά η ιστορία μιας συναρπαστικής προσωπικότητας,το βιβλίο του Tom Reiss "Ο ΑΝΑΤΟΛΙΤΗΣ" (80) είναι ένα ογκώδες έργο ζωής το οποίο παρασέρνει τον αναγνώστη σε ένα ταξίδι στην Ευρώπη του μεσοπολέμου.

Το βιβλίο εξιστορεί την συναρπαστική (αλλά τόσο σύντομη ζωή) ενός ιδιόρυθμου και ενδιαφέροντα συγγραφέα ο οποίος γεννήθηκε ως Λεβ Νουσιμπάουμ,έκανε συγγραφική καρριέρα ως Εσάντ Μπέης ,την μεγαλύτερη του επιτυχία την έγραψε με ένα άλλο ψευδώνυμο Κουρμπάν Σαϊντ και πέθανε ανώνυμος και πάμπτωχος σε ηλικία 36 χρόνων.

Ο δημοσιογράφος T.Reiss προσπαθώντας να βρει την πραγματική ταυτότητα του Κουρμπάν Σαϊντ ο οποίος το 1937 έκανε τεράστια επιτυχία με μία νουβέλα το "ΑΛΙ ΚΑΙ ΝΙΝΩ" (ένα εξωτικό ρομάντζο που εκτυλίσεται στον Καύκασο,το 1970 η ερωτική αυτή ιστορία επανεκδόθηκε στα Αγγλικά και είναι πλέον ένα είδος cult μυθιστορήματος),βοηθούμενος από ένα παιχνίδι της μοίρας και συνδιάζοντας πληροφορίες τελικά ανακαλύπτει ότι το όνομα Κουρμπάν Σαϊντ τον οδηγεί στον Λεβ Νουσιμπάουμ ο οποίος γεννήθηκε το 1905 στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν.Γόνος ενός πλούσιου Εβραίου ιδιοκτήτη πετρελαιοπηγών και μιας Ρωσίδας επαναστάτριας μητέρας.Η ζωή του σημαδεύεται από την αυτοκτονία της μητέρας του στα 25 της,όταν εκεινος είναι 7 ετών.Μεγαλωμένος στα πούπουλα,βλέπει την ζωή του να ανατρέπεται με την Ρωσική επανάσταση και προσπαθώντας να διαφύγει με τον πατέρα του από τις σφαγές που γίνονται στο Μπακού,αρχίζει το απίστευτο οδοιπορικό της ταραγμένης ζωής του.Τουρκεστάν,Περσία,Μέση Ανατολή,πάλι πίσω στο Μπακού,Κωνσταντινούπολη του 1920-21,Παρίσι,Βερολίνο,Βιέννη και στο τέλος Ιταλία.

Ο συγγραφέας περιγράφει εξαντλητικά και πολύ αναλυτικά την πολιτική κατάσταση της εποχής στις χώρες από τις οποίες περνάει ο Νουσιμπάουμ.Επηρρεασμένος από την Περσία και την γοητεία της Κωνσταντινούπολης ο ήρωας διαμορφώνει εναν θαυμασμό γιά τους Μουσουλμάνους."Όταν περιφερόταν στους δρόμους της κατεχόμενης Κωνσ/λης το 1921...ο Λεβ πίστευε ότι είχε ανακαλύψει το νόημα της ζωής του στο φυλετικό και θρησκευτικό χωνευτήρι της παλιότερης αυτοκρατορίας του κόσμου."Πιστεύω ότι η ζωή μου άρχισε στην Κωνσταντινούπολη.Τότε ήμουν δεκαπέντε ετών.Είδα την ζωή της Ανατολής και κατάλαβα ότι όσο κι'αν λαχταρούσα την Ευρώπη η ζωη εδώ θα συνέχιζε να με γοητεύει γιά πάντα."

Η γοητεία που ασκεί επάνω του η Ανατολή είναι τόσο μεγάλη, ώστε προτού ακόμα τελειώσει την γυμνασιακή του εκπαίδευση στο Βερολίνο ,εγγράφεται στο Πανεπιστήμιο (με ψεύτικα χαρτιά),ως Εσάντ Μπέης Νουσιμπάουμ γιά να παρακολουθήσει μαθήματα τουρκικών και αραβικών.Από τότε αρχίζει να χρησιμοποιεί το όνομα Εσάντ Μπέης και κυκλοφορεί στους δρόμους του χαοτικού Βερολίνου της δεκαετίας του 20 ντυμένος ως Άραβας πρίγκηψ.Έχοντας μιά έμφυτη ικανότητα προς την παραμυθία περιγράφει ανατολιτικες ιστορίες στους φίλους του,τις οποίες κάποια στιγμή μεταφέρει στο χαρτί.

Στα 24 του εκδίδει το μυθιστόρημα "ΑΙΜΑ ΚΑΙ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΗ" το οποίο γνωρίζει τεράστια επιτυχία.Μέχρι τον θάνατο του στα 35-36 του εκδίδονται άλλα 14 βιβλία του,χωρίς να λογαριάσουμε τα 2 βιβλία που έγραψε ως Κουρμπάν Σαϊντ.Συγγραφέας κοινωνικών και ιστορικών ρομάντζων κυρίως,δεν διστάζει να γράψει τις βιογραφίες των Στάλιν,Λένιν,Μωάμεθ ενώ μέσα στα πλάνα του ήταν και μιά βιογραφία του Μουσολίνι η οποία δεν γράφτηκε τελικά.Όλα του τα βιβλία γίνονται μπεστ-σέλλερς και αυτή η επιτυχία είναι που τον καταστρέφει διότι όσο γνωστότερος γίνεται,τόσο περισσότεροι αρχίζουν να ψάχνουν τι υπάρχει πίσω από την ανατολίτικη εμφάνιση.Η Εβραϊκή του ταυτότητα γίνεται γνωστή και αρχίζουν οι απαγορεύσεις από το Ναζιστικό καθεστώς που μόλις είχε πάρει την εξουσία.Παντρεύεται μιά πάμπλουτη κληρονόμο και φεύγουν να ζήσουν στην Βιέννη που είναι λίγο περισσότερο ανεκτική σαν πόλη.Η γυναίκα του μετά από λίγο τον εγκαταλείπει,και ο Λεβ μετακομίζει στην Ρώμη όπου πιστεύει ότι ο Μουσσολινικός φασισμός προστατεύει τους Εβραίους.Μετά την συμμαχία του Μουσσολίνι με τον Χίτλερ,γλυτώνει παρά τρίχα την σύλληψη και αρχίζει να στέλνει τα χειρόγραφά του σε μιά Αυστριακή κόμισσα και να τα εκδίδει μέσω αυτής χρησιμοποιώντας το όνομα Κουρμπάν Σαϊντ.Καταφεύγει στο Ποζιτάνο,μιά ειδυλλιακή λουτρόπολη κοντά στο Σαλέρνο, όπου προσβάλλεται από την "νόσο του Ρενώ" (μιά μορφή γάγγραινας),και ζει μερικά χρόνια σε μεγάλη φτώχεια,ζητιανεύοντας λίγη μορφίνη γιά να καταλαγιάσουν οι πόνοι.Στην ανάμνηση κάποιων γερόντων της μικρής πόλης έχει διατηρηθεί η φιγούρα του ως "ο Μουσουλμάνος".Πεθαίνει μέσα σε φριχτούς πόνους 36 χρονών το 1941.Ο τάφος του ατενίζει το πέλαγος λίγο έξω από το νεκροταφείο του Ποζιτάνο.



Ο Νουσιμπάουμ πρέσβευε ένα είδος Εβραϊκού Οριενταλισμού βαδίζοντας ιδεολογικά στα χνάρια του Ντισραέλλι.Έχοντας απορρίψει τον κομμουνισμό,θεωρώντας τον Στάλιν απατεώνα και σφαγέα,φλερτάρει με τον φασισμό και τις ιδέες του Μουσσολίνι.Πάνω απ'όλα όμως πίστευε σε ένα είδος ελεύθερης και κοσμοπολίτικης κοινωνίας όπου όλες οι θρησκείες θα είναι ελεύθερες.Φανερά επηρρεασμένος από το κλίμα του πολυεθνικού και πλούσιου Μπακού των παιδικών του χρόνων και της κοσμοπολίτικης Κωνσταντινούπολης της παρακμής ,αισθάνεται άβολα με τα καθεστώτα που κυριαρχούν στην προπολεμική Ευρώπη.Διωγμένος και απομονωμένος (λίγο Εβραίος,λίγο Μουσουλμάνος,λίγο Ευρωπαίος)πέφτει θύμα της ματαιοδοξίας του,των λανθασμένων επιλογών του και σίγουρα της μεγαλοφυϊας του.


Στο βιβλίο παρελαύνουν προσωπικότητες της εποχής,η οικογένεια Ναμπόκοφ,ο Φρόϋντ,ο Πάουντ,ο Ρότ,ο Στάλιν.Ο συγγραφέας κάνοντας μιά εκπληκτική δημοσιογραφική δουλειά παρασύρεται πολλές φορές από τις σουρεαλιστικές καταστάσεις που συναντάει στην αναζήτησή του,με πιό χαρακτηριστική όταν επισκέπτεται μιά υπέργηρη βαρόνη σε μιά δασώδη περιοχή της Αυστρίας κοντά στα σύνορα με την Τσεχία.Αφού φτάνει στον επιβλητικό πύργο και συναντάει την οικοδέσποινα πέφτει γιά ύπνο.Τα μεσάνυχτα ξυπνάει από την εκκωφαντική μουσική,είναι η γηραιά κυρία ,η οποία γράφει την μουσική γιά ένα ροκ μιούζικαλ που θα ανέβαζε μια ισραηλινο-γερμανική ομάδα στην Φραγκφούρτη.Το πρόβλημά της όμως είναι ότι δεν έχει δει ποτέ στην ζωή της μιούζικαλ.
"Με κοίταξε και είπε:
Ξέρετε καθόλου από μιούζικαλ?
Την ρώτησα τι εννοούσε
Έχετε δει κανένα?
Απάντησα οτι φυσικά είχα δει μιούζικαλ αλλά πολύ καιρό πριν.
Εγώ ποτέ,είπε με ειλικρινή αγωνία,αλλά με γοητεύουν-απολύτως!
Κατά παράκληση της ,βρέθηκα να τραγουδάω κομμάτια από το Τραγουδώντας στην βροχή και το Κάμελοτ,γιά να της δώσω μιά ιδέα πως ακούγονται τα μιούζικαλ."

Οι περιγραφές των τόπων και των τοπίων είναι γοητευτικές.Διαβάζουμε γιά μιά Γερμανική κοινότητα που ζούσε απομονωμένη στον Καύκασο από τα μέσα του 19ου αιώνα και εξολοθρεύθηκε κατά την διάρκεια του πολέμου από τον Στάλιν,γιά διάφορους φύλαρχους στο Τουρκεστάν και την Περσία,γιά το ελεύθερο κλίμα της μεσοπολεμικής ηττημένης Γερμανίας.
Αγαπημένο μου κομμάτι,αυτό γιά την κοινότητα των Χεβσούρ,το οποίο βρίσκεται στο βιβλίο του Εσάντ Μπεή "Δώδεκα μυστικά" και μοιάζει λες και βγήκε από τις ιστορίες του Μπόρχες:
"Οι Χεβσούρ είναι Χριστιανοί,αλλά ο Ιησούς τους είναι άγνωστος:τηρούν την απαγόρευση του κόκκινου κρέατος,είναι πολυγαμικοί,και λατρεύουν την μπίρα.Από σεβασμό γιά κάθε θρησκεία,έχουν αργία την Παρασκευή,το Σάββατο και την Κυριακή,αλλά και την Δευτέρα-γιά να αποδείξουν ότι οι Χεβσούρ είναι διαφορετικοί από κάθε άλλο λαό-ένας ελεύθερος λαός που μπορεί να κάνει ότι θέλει.
Η Χεβσούρια είναι πολύ κοντά στην Τιφλίδα,κι ωστόσο η χώρα είναι ελεύθερη,ανεξάρτητη και κανένας αστυνομικός δεν τολμάει να ακολουθήσει το θύμα του εκεί.Ένα γιγάντιο τείχος από βράχια περιστοιχίζει την Χεβσούρια και την χωρίζει από τον υπόλοιπο κόσμο...Από τα βράχια κρέμεται ενα μακρύ σκοινί.Όποιος έχει το θάρρος μπορεί ν'αρπάξει το σκοινί και να κατέβει στους Χεβσούρ.Η αστυνομία δεν ακολουθεί ποτε...Απ'αυτό θα πρέπει να μπήκαν στην χώρα οι πρώτοι μετανάστες.Μόνο ο πρόσφυγας τολμάει να χρησιμοποιήσει το σκοινί,γιά να γίνει δεκτός,αν θέλει,στην κοινωνία των Χεβσούρ και να είναι γιά πάντα προστατευμένος από κάθε κίνδυνο."

Η Ανατολή του Νουσιμπάουμ/Εσάντ Μπέη/Κουρμπάν Σαϊντ είναι αυτή.Ένα καταφύγιο που δεν σε κυνηγάει καμμιά ανώτατη εξουσία,όπου οποιοσδήποτε έχει το θάρρος να μπει,είναι καλοδεχούμενος.

Εξαιρετικό το site που αφορά το βιβλίο και κατατοπιστικότατο.Υπάρχουν κριτικές,interactive χάρτης με τις διαδρομές του ήρωα,φωτογραφίες,video.Θα μιλούσα γιά ένα αριστούργημα εάν ο συγγραφέας ήταν περισσότερο λογοτέχνης παρά δημοσιογράφος και εάν είχε συμμαζέψει λίγο την ιστορία (τουλάχιστον κατά 100 σελίδες).Ακόμα και έτσι όμως έχουμε ένα εξαιρετικό έργο και μία πολύ ωραία έκδοση της Ωκεανίδας.

Σ'αυτό το ποστ ήθελα να γράψω γιά τα 2 βιβλία που διάβασα το τριήμερο που μας πέρασε αλλά το μυαλό μου είναι κολλημένο από χθες το βράδυ σ'αυτό το υπέροχο,παρεξηγημένο αγόρι της πολιτικής,τον Άρη Σπηλιωτόπουλο και το πορτοκαλοκαφετί σακάκι του (ο Κ.Τζούμας στην πρωινή του εκπομπή το αποκάλεσε χρώματος "τζιτζιφό").Έχοντας μόλις τελειώσει το συγκλονιστικό ΤΑ ΦΙΔΙΑ ΣΤΟΝ ΚΟΛΩΝΟ (θα αναφερθώ παρακάτω) και φτιάχνοντας μιά μεγάλη κούπα καφέ,είχα καθήσει να δω τα (ο θεός να τα κάνει)αποτελέσματα των εκλογών,γέμισε την οθόνη μου αυτή η αριστουργηματική χρωματικά, σύνθεση του πορτοκαλί σακακιού συνδιασμένου με απαστράπτουσα πορτοκαλοκόκκινη γραβάτα.Ανακράζοντας Beat,beat,beatitude and love and glory θυμήθηκα και την άλλη χρωματική υπέρβαση αυτού του Άδωνι της πολιτικής σκηνής με το περίφημο λιλά σακάκι που φορούσε στην ταβέρνα Ο ΒΑΣΙΛΗΣ τρώγοντας κοψίδια με τον πρωθυπουργό και σκέφτηκα ότι το απόλυτο soundtrack γι'αυτόν τον ζεν πρεμιέ της πολιτικής,είναι το Σ'ΕΧΩ ΚΑΝΕΙ ΘΕΟ με την αρρενωπή φωνή του Γ.Μαζωνάκη.Μην αντέχοντας άλλο σοκ και έχοντας κλείσει ως ψηφοφόρος την βραδυά μου είδα το καταπληκτικό ΜΠΟΜΠ Ο ΠΑΙΚΤΗΣ του J.P.Melville στην ΕΤ1,που ευτυχώς είναι ασπρόμαυρο (γιατί κινδύνευα να πάθω αχρωματοψία από τα χρώματα του Άρη).

Άντε να μιλήσεις γιά βιβλία τώρα...Λοιπόν,τα παίρνω με σειρά ανάγνωσης.

Το ΚΙΣΜΕΤ του Γιακόμπ Αρζούνι (70) είναι μιά πολύ ενδιαφέρουσα αστυνομική νουβέλα γραμμένη από έναν Τουρκικής καταγωγής Γερμανό συγγραφέα.Ο Αρζούνι περιγράφει ένα ξεκαθάρισμα λογαριασμών μεταξύ συμμοριών στην Φραγκφούρτη.Χρησιμοποιεί ως ήρωα έναν ΤουρκοΓερμανό ιδιωτικό αστυνομικό,ο οποίος είναι ο μόνιμος πρωταγωνιστής των ιστοριών του.Ο συγγραφέας έχοντας βιώσει τα προβλήματα των μεταναστών και τις συνθήκες διαβίωσης τους στην Γερμανική κοινωνία (αφού και ο ίδιος είναι παιδί μεταναστών),θίγει τα προβλήματα αφομοίωσης των Βαλκάνιων (κυρίως) μέσα στην Γερμανική πραγματικότητα.Οι εικόνες της Φραγκφούρτης και του Όφενμπαχ μέσα από τα μάτια του "ξένου" μέσα στην ίδια του την πόλη ντέτεκτιβ είναι πολύ χαρακτηριστικές ,και είναι αυτές που κυριαρχούν σε μία μάλλον μέτρια αστυνομική πλοκή με πολλή-πολλή βία.Πολύ περίεργη η μετάφραση του βιβλίου,αναρωτιέμαι εάν ο μεταφραστής έβαλε ή έβγαλε κομμάτια κατά το δοκούν,διότι μου έκανε εντύπωση που στο βιβλίο υπάρχουν όλων των λογιών οι Βαλκανικές συμμορίες (Αλβανική,Κροατική,Σέρβικη) εκτός από καμμιά Ελληνική.Επίσης θα ήθελα πραγματικά να ξέρω,πως ήταν η original Γερμανική έκφραση που ο μεταφραστής απέδωσε ως <Εν τω μεταξύ η Λεϊλα συνέχιζε την παράσταση του έργου Δεν-Μας-Χέζεις-Βρε-Νταλα...>!!!!

Το βιβλίο ΤΑ ΦΙΔΙΑ ΣΤΟΝ ΚΟΛΩΝΟ (80) του Θανάση Σκρουμπέλου ήταν μιά πραγματική έκπληξη .Είχα ακούσει γιά αυτό το βιβλιαράκι (διαβάζεται σε 1-2 ώρες),αλλά δεν περίμενα ότι η ανάγνωση του θα ήταν "μιά γροθιά στο στομάχι" (κοινότυπη έκφραση,αλλά δεν βρίσκω άλλη να περιγράψει το σοκ).
Ο συγγραφέας "παίζει" στον τίτλο με το ιερό των Ερινύων (των οποίων-ως γνωστόν-τα κεφάλια ήταν τυλιγμένα με φίδια) που υπήρχε στον Κολωνό, και εκεί ήρθε ο Οιδίπους να συναντήσει τον θάνατο που επιζητούσε.Η ιστορία του Οιδίποδα-σε δεύτερο πλάνο,είναι πολύ έντονη στο βιβλίο με πολλές παραλλαγές.Μεγάλος πρωταγωνιστής βέβαια είναι η μετεμφυλιακή Ελλάδα και οι δυτικές συνοικίες.

"Στα πλάγια των δρόμων,στήθηκαν πολυκατοικίες,συγκροτήματα,κρύψαν τον ήλιο,πάγωσε η γειτονιά και πίσω από τις καπλαμαδένιες πόρτες καταχωνιάστηκαν μιλιούνια.Άφησαν τον τόπο τους κι΄ήρθαν,πιάσαν τα περάσματα,μας εκτόπισαν,τι να κάνουν.Ορεσίβιοι αρχιτέκτονες κατάπιαν τις αλάνες και τις αυλές,στριμωχτήκαμε.Ο λόφος κινδυνεύει,κάποιος μελετητής,από που να κατάγεται?Θέλει να τσιμεντάρει τα βραχάκια του,να στήσει ζαρντινιέρες με τουλίπες,τυρέμπορας ο πατέρας του,στην Ολλανδία θα τον σπούδασε,εκεί φύονται οι τουλίπες.
Σταματήστε ρε,μην τον γαμάτε έτσι αυτόν τον τόπο,έχει ιστορία."

Οι χαρακτήρες του βιβλίου είναι λούμπεν,περιθωριακοί,ανυπόταχτοι.Ναρκωτικά,αλητεία μέσα στις μικρές ιστοριούλες της νουβέλας με νεορεαλιστικό Παζολινικό φόντο-μη ξεχνιόμαστε ο συγγραφέας είναι γνωστός σεναριογράφος.Η γραφή του Σκρουμπέλου γυμνή και ελκυστική,τρυφερή και βίαιη,ελκυστική και απωθητική σε μεταφέρει σε μιά Αθήνα που ζήσαμε,που ζούμε.
Κορυφαία στιγμή της Ελληνικής λογοτεχνίας αυτό το βιβλιαράκι το μικρό,το μέγα...

Κατόπιν ήρθε το πορτοκαλί σακάκι,ο Ψωμιάδης,η Αράπογλου,η Φώφη και τα υπόλοιπα πτηνά...

Άφησα να περάσει λίγος καιρός και να καταλαγιάσει ο διαφημιστικός (και όχι μόνο)θόρυβος γιά να διαβάσω το μυθιστόρημα του Χ.Χωμενίδη "ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΚΑΙ ΤΟ ΚΕΛΛΙ" (65).Μέχρι σήμερα έχω ακούσει και έχω δει, αντικρουόμενες απόψεις γιά την ποιότητα του βιβλίου.Ο Χωμενίδης λόγω της υπερέκθεσης του στα μήντια γνωρίζει μεγάλη (γιά τα Ελληνικά δεδομένα)αναγνωρισιμότητα στο κοινό,αλλά από την άλλη δέχεται συχνά επιθέσεις από την ντόπια διανόηση,η οποία τον θεωρεί μάλλον "ανάλαφρο" γιά τα γούστα της.

Το θέμα του βιβλίου είναι γνωστό:
Ένα περιφερειακό μέλος της "Εταιρείας" αποφασίζει να αφηγηθεί την προσωπική του ιστορία (και ιστορία της οργάνωσης) σε ένα συγγενή ενός από τα θύματα-ο οποίος είναι μεγαλοαστός και ιδιοκτήτης της "Οινοποιητικής" έναντι μεγάλης αμοιβής.Σε καθημερινές συναντήσεις ξετυλίγεται η ιστορία της Εταιρείας και εκ παραλλήλου παρακολουθούμε την καθημερινότητα του μεγαλοαστου Δ.Γκίκα και της οικογενείας του.Η απιστία της γυναίκας του τελευταίου θα αποτελέσει τον καταλύτη των εξελίξεων και την κορύφωση του δράματος.

Λες και ήθελε να προκαλέσει τους επικριτές του,ο συγγραφέας διάλεξε αυτή τη φορά να ασχοληθεί με ένα πολύ ευαίσθητο θέμα,την 17Ν και την τρομοκρατία στην χώρα μας.Εάν κάποιος παρατηρήσει προσεκτικά το έργο του Χωμενίδη και τις δηλώσεις του ίσως θα μπορούσε να φανταστεί ότι κάποια στιγμή θα ασχολείτο με κάτι τέτοιο,μιάς που η παρατήρηση της ΝεοΕλληνικής κοινωνίας και η σάτιρα της είναι το κύριο θέμα των βιβλίων του.

Θεωρώ ότι ο Χωμενίδης προσπάθησε να κολυμπήσει σε πολύ βαθειά νερά.Δεν πνίγηκε αλλά βγήκε σε άλλη παραλία από αυτή που υπολόγιζε.Ο συγγραφέας έκανε μιά απόπειρα να γράψει μια τοιχογραφία,ένα "μεγάλο μυθιστόρημα",αλλά τον παρέσυρε η έμφυτη τάση του προς την φάρσα και την κωμωδία.

Το μυθιστόρημα έχει μερικές αναμφισβήτητες αρετές,όπως:

-Αφηγηματική άνεση
-Πολύ καλούς διαλόγους
-Έναν πολύ πειστικό ήρωα στο πρόσωπο του οραματιστή μεγαλοαστού Δ.Γκίκα
-Χιούμορ
-Το κορυφαίο εύρημα να είναι ένα μοναστήρι η αρχική έδρα της τρομοκρατικής οργάνωσης,και οι μοναχοί οι αρχικοί εγκέφαλοι της.

Το πρόβλημα όμως προκύπτει όταν ο Χωμενίδης χάνει το θέμα του.Το βιβλίο ξεκινάει πολύ καλά,αλλά μετά την μέση και κυρίως στο τέλος έχει ξεφύγει από τα χέρια του συγγραφέα.
Το μεγάλο αγκάθι είναι ότι η ιστορία είναι πολύ νωπή,τα ρεπορτάζ (την περίοδο εκείνη),ήταν αναλυτικότατα και η πραγματικότητα είχε μιά μυθιστορηματική υφή,οπότε οποιαδήποτε απόπειρα να γραφτεί λίγο διαφορετικά η όλη ιστορία σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα,έτσι κι'αλλιώς θα κατέληγε σε αποτυχία.Ίσως κάποια στιγμή στο μέλλον-μετά από 20-30 χρόνια,κάποιος συγγραφέας θα μπορούσε να μεταφέρει τα γεγονότα με μυθιστορηματικό τρόπο.Ο Χωμενίδης μας λέει ότι σε ένα κράτος μπάχαλο,η μεγαλύτερη τρομοκρατική οργάνωση τι άλλο θα ήταν από κάτι το "μπαχαλοειδές".Πιστεύω ότι η άποψη αυτή είναι ενδιαφέρουσα αλλά θέλει πολύ προσεκτικό χειρισμό γιατί σου γυρνάει σε φαρσοκωμωδία ή σε γελοιότητα όπως έγινε πολλές φορές και στην περίπτωση του συγκεκριμένου μυθιστορήματος.Οι τελευταίες 100 σελίδες του είναι προβληματικές,ως προς την ανάπτυξη της ιστορίας και ως προς την κατάληξή της.

Ο Χωμενίδης έχω την αίσθηση ότι είναι ο κατάλληλος Έλληνας συγγραφέας να γράψει ένα ωραίο κωμικό/σατυρικό μυθιστόρημα.Έχει πολύ καλή γραφή,οι διάλογοι του είναι απολαυστικοί ,δεν χάνεται με τα τόσα πρόσωπα που ανακατεύει στην πλοκή και έχει αίσθηση της εποχής,αναρωτιέμαι γιατί δεν το αποπειράται και προσπαθεί να ασχοληθεί με θέματα πέραν των δυνατοτήτων του.Είναι "ηλίου φαεινότερον"ότι δεν έχει ταλέντο στην αστυνομική πλοκή,αφού οι σκηνές του μυθιστορήματος του που περιέχουν δράση είναι οι πιό αδύναμες του βιβλίου.

Πιστεύω ότι ο συγγραφέας "έκαψε" ένα ωραίο θέμα,την ιστορία του μεγαλοαστού ιδιοκτήτη της Οινοποιητικής και της οικογένειας του η οποία θα γινόταν μιά ωραία σάτιρα της μεγαλοαστικής τάξης με έναν πολύ ενδιαφέροντα ήρωα όπως παρουσιάζεται ο Δ.Γκίκας.Αναρωτιέμαι γιατί προτίμησε να ασχοληθεί με κάτι που είμαι σίγουρος ότι είχε καταλάβει από την αρχή ότι δεν θα τον έβγαζε πουθενά.Μήπως ετοίμαζε ένα άλλο μυθιστόρημα και στην πορεία τού προέκυψε η ιστορία της τρομοκρατίας?

Ο Χωμενίδης πέραν της άνεσης στους διαλόγους,δυστυχώς δεν έχει προχωρήσει ιδιαίτερα από την προ δεκαπενταετίας εμφάνιση του με το υπέροχο ΣΟΦΟ ΠΑΙΔΙ.Θεωρώ ότι η συγγραφική του καρριέρα έχει φτάσει σε ένα κομβικό σημείο,μήπως έχει εξαντλήσει τις δυνατότητές του και είναι η κατάλληλη στιγμή να ασχοληθεί με κάτι εξίσου δημιουργικό,όπως είναι η συγγραφή σεναρίων ή η δημοσιογραφία?Καθαρά προσωπική μου αίσθηση αυτή.

Με το βιβλίο έχουν ασχοληθεί και άλλοι φίλτατοι bloggers όπως ο βιβλιοφάγος και η αναγνώστρια.Δεν υπήρξε καμμιά διαδικτυακή συνωμοσία,απλά συνέπεσαν οι αναγνώσεις μας.

Ο "ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΗΣ ΤΩΝ ΤΑΝΓΚΟ" του Tomas Eloy Martinez (75)είναι ένα μυθιστόρημα που το βασικό του θέμα είναι ένας τραγουδιστής των τανγκο ,αλλά ουσιαστικά αφηγείται ιστορίες γιά το Buenos Aires και την Αργεντίνικη ψυχή.

Ο Αργεντινός συγγραφέας Tomas Eloy Martinez ζεί στις ΗΠΑ και αυτό είναι το δεύτερο βιβλίο του που κυκλοφορεί στην Ελλάδα.Έχει γράψει ένα περίεργο μυθιστόρημα γιά την Εβίτα Περόν (το SANTA EVITA)το οποίο περιέχει όλους του μύθους και τις ιστορίες που κυκλοφορούν γιά αυτήν την γυναίκα-σύμβολο της σύγχρονης Αργεντίνικης ιστορίας.

Ο "ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΗΣ ΤΩΝ ΤΑΝΓΚΟ" είναι η αναζήτηση ενός ιδιόρρυθμου τραγουδιστή των τανγκό,ο οποίος δεν ηχογραφεί τις δουλειές του,ούτε πολυεμφανίζεται αλλά έχει την φήμη ότι η φωνή του είναι μοναδική και οι λίγοι αλλά πιστοί οπαδοί του θεωρούν ότι είναι ισάξιος αν όχι καλύτερος του Κάρλος Γκαρδέλ.Ο μεταπτυχιακός φοιτητής (Αμερικανός) που τον αναζητά,φτάνει στο οικονομικά και πολιτικά χειμαζόμενο Buenos Aires,κατά τύχη μένει στην πανσιόν όπου σύμφωνα με το ομώνυμο διήγημα του Borges βρίσκεται το Άλεφ και προσπαθεί ζώντας σύμφωνα με τους ρυθμούς αυτής της περίεργης πόλης να ανακαλύψει τον τραγουδιστη Χούλιο Μαρτέλ ρωτώντας δεξιά και αριστερά.Η αναζήτησή του αυτή τον οδηγεί στην ανακάλυψη μιάς "άλλης" πόλης διαφορετικής από αυτήν που κάθε Δυτικός έχει φαντασιωθεί.

O Martinez χρησιμοποιεί ένα γκροτέσκο ύφος να περιγράψει ένα χαοτικό και πολύπλοκο Buenos Aires.Δρόμοι που αλλάζουν ονομασία χωρίς εμφανή λόγο κάθε λίγο,τουριστικά λεωφορεία που χάνονται σε δρόμους πηγμένους από την κυκλοφορία,συνοικίες λαβύρινθοι όπου μπαίνεις και δεν βρίσκεις τον δρόμο να βγείς,ζητιάνοι στους δρόμους,διαδηλώσεις,φοβερή οικονομική ανέχεια.Ο συγγραφέας "ανοίγει" το μυθιστόρημά του με την μορφή οδοιπορικού στους δρόμους της πόλης,βάζοντας σοφά τον ήρωα του να πεζοπορεί και να κάθεται σε πολύβουα καφέ και ρεστωράν.Οι περιγραφές είναι καταπληκτικές και ολοζώντανες.

Σε όλο το βιβλίο κυριαρχεί η μορφή του Μπόρχες,είτε με το Άλεφ,είτε με τις σκέψεις του που συνέχεια έρχονται στο μυαλό του αφηγητή.Το τανγκό είναι παρόν περισσότερο ως στίχοι παρά ως μουσική.Ο Μαρτέλ επιλέγει να τραγουδάει μόνο πολύ παλιά τανγκό,ξεχασμένα από τον χρόνο.Επιλέγει να δώσει τα ρεσιτάλ του σαν Happenings-ποτέ κανείς δεν γνωρίζει εκ των προτέρων που και πότε θα εμφανιστεί.Αυτός σχηματίζοντας τον προσωπικό του χάρτη της πόλης,επιλέγει τους τόπους με βάση κάποια εγκλήματα,είτε πολιτικά είτε κοινωνικά που έγιναν στα μέρη που τελικά εμφανίζεται.

"Εκείνο το απόγευμα,όμως.στην φωνή του Μαρτέλ,κύλησε ένα παρελθόν που δεν ήταν νεκρό,όπως δεν μπορεί να είναι νεκρό αυτό που έχει απλώς εξαφανιστεί και παραμένει και έχει διάρκεια.Το παρελθόν εκείνου του απογεύματος διατηρούνταν πεισματάρικο στο παρόν,ενώ εκείνος το τραγουδούσε:ήταν το αηδόνι,το σπουργίτι της απαρχής του κόσμου,η μητέρα όλων των τραγουδιών.Απορώ ακόμα πως ανάσαινε,απο που αντλούσε δυνάμεις γιά να μη λιποθυμήσει.'Επιασα τον εαυτό μου να κλαίει,όταν τον άκουσα να λέει γιά δεύτερη φορά:Και τώρα που βρίσκομαι μπροστά σου/μοιάζουμε τα βλέπεις,δυό ξένοι/μάθημα που επιτέλους έμαθα./Πως αλλάζει ο καιρός τα πράγματα!.Εγώ η ίδια θυμόμουν αυτό που δεν είχα ζήσει ποτέ".

Οι μνήμες της δικτατορίας είναι έντονες,και το Buenos Aires ξεπροβάλλει σαν μιά νουάρ πόλη που κρατά τα καλά κρυμμένα μυστικά της μέσα στον χρόνο, και μέσα σε κάθε κτίριο.Ο συγγραφέας επιλέγει να τοποθετήσει χρονικά το μυθιστόρημα κατά την ταραγμένη περίοδο του καλοκαιριού του 2001,κομβικό σημείο στην πολιτική σκηνή της Αργεντινής,όπου άλλαξαν 5 πρόεδροι μεσα σε 1 μήνα (δύο απο αυτούς διέφυγαν με ελικόπτερο από το προεδρικό μέγαρο) και όπου οι διαδηλώσεις ήταν κάθε άλλο παρά ειρηνικές (25 νεκροί).

Ο Martinez έχει γράψει ένα πυκνό μυθιστόρημα αναζήτησης,συνδιάζοντας υπέροχα την μυθοπλασία με την πραγματικότητα.Ο αναγνώστης κάποια στιγμή μπορεί να αναρωτηθεί εάν όντως υπήρξε αυτός ο προικισμένος τραγουδιστής (εγώ πάντως την απορία την είχα έντονη),ο συγγραφέας χρησιμοποίησε το όνομα ενός αρκετά γνωστού τραγουδιστή της χώρας ,του οποίου όμως η ζωή δεν έχει καμμία σχέση με τον λογοτεχνικό ήρωα-μάλλον έκανε ωραία αντήχηση με το όνομα του Κ.Γκαρδέλ.

Τα φαντάσματα των ιερών τεράτων Μπόρχες,Περόν και Γκαρδέλ είναι συνεχώς παρόντα σ'αυτό το γοητευτικό ταξίδι.Ο τραγουδιστής Χούλιο Μαρτέλ συγκρίνεται στο βιβλίο με τον Γκαρδέλ γιατί ο τελευταίος είναι σύμβολο της μουσικής αυτής και ένας θρύλος του τραγουδιού.Ο μύθος του διατηρείται ανέπαφος έστω και 70 χρόνια μετά τον τραγικό θάνατό του,οι δε φανατικοί οπαδοί του ακόμα λένε ότι καθε φορά που ακούνε την φωνή του,τους φαίνεται ότι καλυτερεύει συνεχώς.Ο Martinez χρησιμοποιεί την ιστορία του ήρωα που έπλασε με την φαντασία του,αυτού του υπέροχου Μαρτέλ ως μουσική υπόκρουση,ένα αστικό μοιρολόϊ,σαν να είναι ο επικήδειος θρήνος αυτής της πόλης,η μνήμη της και η συνείδησή της.

Δεκατρία βιβλία εκδίδονται στην Γερμανία μεταξύ 1925 και 1939.Γνωρίζουν πρωτοφανή επιτυχία και μερικά από αυτά εκδίδονται στην Αμερική και στην υπόλοιπη Ευρώπη.Υπογράφει ως συγγραφέας κάποιος Κος Β.ΤRAVEN .Τα πρωτότυπα είναι γραμμένα στα Γερμανικά και έχουν σταλεί στον Γερμανό εκδότη από το Μεξικό.Η δράση των μυθιστορημάτων εκτυλίσεται στην πλειονότητά τους στο Μεξικό (εκτός από ένα) και ο αφηγητής στα περισσότερα είναι Αμερικανός.Ο λογοτεχνικός κόσμος μπερδεύεται,οι εκδότες ψάχνουν γιά την ταυτότητα του συγγραφέα,οι αναγνώστες ενθουσιάζονται,το μυστήριο όσο πάει και μεγαλώνει...Ας τα πάρουμε από την αρχή

ΤΟ ΕΡΓΟ

Το 1925 μιά Γερμανική εφημερίδα δημοσιεύει σε συνέχειες το πρώτο μέρος ενός μυθιστορήματος με τον τίτλο ΟΙ ΒΑΜΒΑΚΟΣΥΛΛΕΚΤΕΣ.Λίγο αργότερα ο εκδοτικός οίκος που εκδίδει την εφημερίδα λαμβάνει από κάποια ταχυδρομική θυρίδα στο Μεξικό,το χειρόγραφο ενός μυθιστορήματος με την ίδια ακατανόητη υπογραφή και με τίτλο ΤΟ ΠΛΟΙΟ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ . Και τα δύο βιβλία εκδίδονται το 1926 και γνωρίζουν αμέσως μεγάλη επιτυχία .Τα χειρόγραφα από το Μεξικό έρχονται με τρομερή ταχύτητα (ορισμένες φορές ανυπόγραφα). Το 1927 εκδίδεται Ο ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΤΗΣ ΣΙΕΡΑ ΜΑΝΤΡΕ και αμέσως μετά ΤΟ ΓΕΦΥΡΙ ΣΤΗ ΖΟΥΓΚΛΑ.Το 1928 βγαίνει μια συλλογή διηγημάτων και το 1929 εκδίδεται το ΛΕΥΚΟ ΡΟΔΟ.Ήδη συζητιέται πολύ η ταυτότητα του συγγραφέα.Οι αναρχίζουσες σοσιαλιστικές του απόψεις -όπως βγαίνουν μέσα από το έργο του -κάνουν πολλούς να υποψιαστούν ότι υπάρχει κάποιος Γερμανός φυγάς στο Μεξικό (από τους πολλούς που έχουν καταφύγει σ'αυτή την χώρα),που τα γράφει αυτά τα βιβλία,αλλά από την άλλη,το ότι υπάρχει Αμερικανός αφηγητής σε όλες τις ιστορίες δείχνει μιά Αμερικάνικη επίδραση η οποία τους μπερδεύει όλους.

Η πολυγραφότητα του συγγραφέα συνεχίζεται με τον ίδιο ρυθμό και έτσι κατά την διάρκεια της δεκαετίας 1930-1940 ο Traven δημοσιεύει 6 μυθιστορήματα υπό τον γενικό τίτλο ΟΙ ΝΟΥΒΕΛΛΕΣ ΤΗΣ ΖΟΥΓΚΛΑΣ (Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΜΑΟΝΙΟΥ),τα βιβλία αυτά είναι ΟΙ ΑΓΩΓΙΑΤΕΣ ΜΕ ΤΑ ΚΑΡΑ,ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ,Η ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΟΥ ΜΑΟΝΙΟΥ,ΚΟΡΜΟΙ ΜΑΟΝΙΟΥ,Η ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΩΝ ΚΡΕΜΑΣΜΕΝΩΝ,ΕΝΑΣ ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΒΓΑΙΝΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΖΟΥΓΚΛΑ.

Όπως άρχισε απότομα αυτή η παραγωγή μυθιστορημάτων,κατά τον ίδιο τρόπο σταματάει.Στην δεκαετία του 1960 εκδίδονται μόνο ένα μυθιστόρημα (ASLAN NORVAL), λίγο αργότερα μία νουβέλα (MACARIO) και μερικά διηγήματα.Ουσιαστικά λοιπόν ο B.Traven αποσύρεται από την σκηνή στο τέλος της δεκαετίας του 30,έτσι ξαφνικά όπως εισέβαλλε σ'αυτήν.

Ο ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΤΗΣ ΣΙΕΡΑ ΜΑΝΤΡΕ

Το 1933 ο Traven στέλνει στον εκδοτικό οίκο Alfred A.Knopff τα 3 καλύτερα του μυθιστορήματα (ΤΟ ΠΛΟΙΟ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ,Ο ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΤΗΣ ΣΙΕΡΑ ΜΑΝΤΡΕ και Η ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΩΝ ΚΡΕΜΑΣΜΕΝΩΝ),όπου αναφέρει στον εκδότη ότι το Αγγλικό κείμενο είναι το αυθεντικό και ότι η Γερμανική έκδοση έγινε μετα από μετάφραση του ιδίου.Τα βιβλία κάνουν ιδιαίτερη αίσθηση στις ΗΠΑ,όπου ειδικοί ανακαλύπτουν "Γερμανισμούς" στις εκφράσεις και είναι σίγουροι ότι ο συγγραφέας δεν είναι γηγενής Αμερικανός.
Ο μεγάλος σκηνοθέτης J.Huston ενθουσιάζεται με τον ΘΗΣΑΥΡΟ ΤΗΣ ΣΙΕΡΑ ΜΑΝΤΡΕ και αποφασίζει να τον γυρίσει ταινία.Τα σχέδια του διακόπτονται με την έλευση του Β Παγκοσμίου πολέμου,αλλά είναι τόσο αποφασισμένος να υλοποιήσει το σχέδιο του ώστε γυρίζοντας από τον πόλεμο αλληλογραφεί με τον Traven γιά να πάρει τα δικαιώματα.Κανονίζουν να συναντηθούν στο Μέξικο Σίτυ το 1946 σε ένα ξενοδοχείο.Στην συνάντηση εμφανίζεται ένας περίεργος τύπος ονόματι Hal Croves ο οποίος έχει μαζί του μιά εξουσιοδότηση από τον Traven να διαπραγματευθεί με τον Huston.Γιά να μη μακρυγορώ γίνονται διάφορες συζητήσεις και πάντα ο Croves εμφανίζεται.Ο Huston υποψιάζεται ότι είναι ο ίδιος ο Traven,δεν το πολυψάχνει και τον τοποθετεί Τεχνικό Σύμβουλο της ταινίας η οποία τελικά γυρίζεται το 1947.Στα γυρίσματα ο Croves τηρεί μιά περίεργη στάση,όπου σε άλλους λέει ότι είναι ο Traven αλλά στους περισσότερους το αρνείται.Η ταινία κάνει πρεμιέρα τον Απρίλιο του 1948 με τεράστια καλλιτεχνική και εμπορική επιτυχία.Όπως είναι φυσικό μετά την ταινία,τα βιβλία του Traven γνωρίζουν θεαματικές πωλήσεις στις ΗΠΑ και το όνομα και η ταυτότητα του συζητιούνται όλο και πιό πολύ.


Η ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ

Οι ταυτότητες που κατά καιρούς αποδόθηκαν στον B.Traven ήταν,

Ο γνωστός συγγραφέας Jack London
Ο συγγραφέας και δημοσιογράφος (εξαφανισμένος στο Μεξικό) Ambrose Bierce
Ένας Αμερικανός πολυεκατομμυριούχος
Ένας πρώην σκλάβος ΑφροΑμερικανός
Ο Frans Blom(?)
Ένας λεπρός που γράφει από κάποιο ίδρυμα
Ο διευθυντής ενός Γερμανικού εκδοτικού οίκου
Μία ομάδα από Χολυγουντιανούς προοδευτικούς σεναριογράφους

Μερικά από τα ονόματα που χρησιμοποίησε ο B. Traven στην αλληλογραφία με τους εκδοτικούς οίκους,τους δημοσιογράφους που τον πολιορκούσαν,τις εταιρείες παραγωγής απο ΗΠΑ και Γερμανία και πολλούς περίεργους που είχαν βαλθεί να βρουν ποιός είναι:

Arnolds
Barker
Hal Croves
Traven Torsvan
Traves Torsvan
Traven Torsvan Torsvan
Traven Torsvan Croves
B. T. Torsvan
Ret Marut
Fred Maruth
Fred Mareth
Red Marut
Rex Marut
Richard Maurhut
Albert Otto Max Wienecke
Adolf Rudolph Feige
Kraus
Martinez
Fred Gaudet
Lainger
Goetz Ohly
Anton Räderscheidt
Robert Bek-Gran
Hugo Kronthal
Wilhelm Scheider
Heinrich Otto Becker

Υπήρξαν μερικές σοβαρές απόπειρες γιά την λύση του μυστηρίου της ταυτότητας του B.Traven.

Μόλις εκδόθηκαν τα πρώτα βιβλία του Traven στην Γερμανία,ο αριστεριστής ηγέτης Eric Muhsam ο οποίος έπαιξε ενεργό ρόλο στην "Kόκκινη" επανάσταση του Μονάχου το 1919,συνεργάστηκε στενά με τον Ret Marut έναν αινιγματικό τύπο, ο οποίος εξέδιδε μια μηνιαία επαναστατική επιθεώρηση.Ο Marut μόλις καταπνίγηκε η εξέγερση συνελήφθη,φυλακίσθηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο.Δραπέτευσε από την φυλακή και τα ίχνη του χάνονται το 1922.Ο Muhsam με την κυκλοφορία των βιβλίων του Traven στην Γερμανία συνέκρινε τα γραπτά του παλιού του συνεργάτη Ret Marut και ήταν σίγουρος ότι είναι το ίδιο πρόσωπο με τον συγγραφέα.Ο Muhsam δεν πρόλαβε να δημοσιεύσει την θεωρία του, διότι δολοφονήθηκε από παρακρατικούς Ναζί το 1934.Είχε φτάσει πολύ κοντά στην αποκάλυψη της αλήθειας.

Η δεύτερη σοβαρή απόπειρα έγινε από τον Μεξικανό δημοσιογράφο Luis Spota.Όταν τελείωσαν τα γυρίσματα της ταινίας του J.Huston "Ο ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΤΗΣ ΣΙΕΡΑ ΜΑΝΤΡΕ",ο Hal Croves που όπως προανέφερα συνεργάστηκε με τον σκηνοθέτη ως εξουσιοδοτημένος από τον Traven,εξαφανίστηκε...Ο δημοσιογράφος βρήκε ότι τα χρήματα που κατατέθηκαν από τους παραγωγούς της ταινίας τα εισέπρατε κάποιος Traven Torsvan ο οποίος είχε ένα ξενοδοχείο στο Ακαπούλκο.Μετά από γερό ψάξιμο και συγκρίνοντας αρχεία του Υπουργείου Εσωτερικών του Μεξικού,διεπίστωσε ότι ο Traven Torsvan γεννηθείς στο Σικάγο το 1890,χρησιμοποιούσε σε κάποια έγγραφα το όνομα Berick Traven Torsvan.Είχε πρωτοέρθει στο Μεξικό το 1914,απέκτησε διαβατήριο το 1930 και πήρε την Μεξικάνικη υπηκοότητα το 1942.Ο Spota μετά από αρκετό κυνηγητό και πολλές συνομιλίες με τον Torsvan τον έκανε να παραδεχθεί ότι είναι ο Hal Croves και ότι είναι ο ίδιος ο συγγραφέας B.Traven.Μια εβδομάδα αργότερα ο Croves με γράμμα του στον τύπο του Μεξικού,αρνείται όλα τα ανωτέρω και εξαφανίζεται τελείως.

Το 1957 ο Hal Croves παντρεύεται την λογοτεχνική ατζέντισα Rosa Elena Lujan και επανεμφανίζεται αφού ιδρύουν με τη σύζυγο του έναν εκδοτικό οίκο ο οποίος έχει τα αποκλειστικά δικαιώματα των έργων του Τraven.Η εκδοτική επιτυχία των βιβλίων είναι τεράστια,τα δικαιώματα από τις ταινίες που γυρίστηκαν από τα βιβλία του πολλά, έτσι ο Croves με την σύζυγό του ζουν πολύ άνετα στο Μέξικο Σίτυ.Ο Croves δίνει πολλές συνεντεύξεις (διότι το ψάξιμο γιά τον Traven συνεχίζεται αμείωτο σε ΗΠΑ και Γερμανία),όπου σε όλες αρνείται κατηγορηματικά ότι είναι ο B.Traven.

O Hal Croves πεθαίνει το 1969,μετά από πολύχρονη ασθένεια,το ίδιο απόγευμα αμέσως μετά την κηδεία του,η σύζυγος του καλεί τους δημοσιογράφους και τους διαβάζει την διαθήκη του Croves,όπου ο εκλιπών παραδέχεται ότι ήταν ο συγγραφέας B.Traven και το πραγματικό του όνομα ήταν Traven Torsvan.Εκτός διαθήκης,η Rosa Elena ανακοινώνει στον τύπο ότι ο Croves χρησιμοποίησε το όνομα Ret Marut το διάστημα που έζησε στην Γερμανία.Δηλώνει ότι οι γονείς τού Torsvan μετανάστευσαν στα τέλη του 19ου αιώνα στην Γερμανία όπου ο νεαρός Torsvan έγινε γνωστός ώς Ret Marut.Οι Γερμανοί αρνούνται να πιστέψουν την ιστορία αυτή η οποία όμως τελικά επικρατεί στην συνειδηση του κοινού.

Υπάρχουν πολλά κενά στην ιστορία αυτή.Διάφοροι μελετητές αρνούνται να ταυτίσουν τον Croves με τον Marut.Άλλοι δεν βρίσκουν συγγένεια στα χειρόγραφα του Marut με αυτά του Τraven.'Εχουν εκδοθεί πολλές βιογραφίες του Traven,όλες συγκλίνουν στο ότι Marut/Croves/Traven είναι το ίδιο πρόσωπο-συνετέλεσε σ'αυτό και μιά μεταγενέστερη συνέντευξη της Lujan,η οποία δήλωσε ότι ο Marut συνελήφθη στην Αγγλία το 1923 και αφέθηκε ελεύθερος το 1924,τότε μπαρκάρησε σε κάποια σαπιοκάραβα,το πρώτο γιά τα Κανάρια νησιά,το δεύτερο γιά την Αφρική και το τρίτο γιά το Tampico,ιστορία παρόμοια με το βιβλίο του ΤΟ ΠΛΟΙΟ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ.Κανείς όμως δεν μπορεί να εξηγήσει ακόμα το Αμερικάνικο ύφος των μυθιστορημάτων του.Σίγουρα η ιστορία δεν έχει τελειώσει ακόμα...


Ο ΤRAVEN στα Ελληνικά

Τα βιβλία του B.Traven που έχουν εκδοθεί στην Ελλάδα είναι:

Ο ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΤΗΣ ΣΙΕΡΑ ΜΑΝΤΡΕ - Εκδόσεις ΒΙΠΕΡ/ΠΑΠΥΡΟΣ 1972,ΓΡΑΜΜΑΤΑ 1986,ΠΑΤΑΚΗΣ 1989
ΤΟ ΠΛΟΙΟ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ - Εκδόσεις ΒΙΠΕΡ/ΠΑΠΥΡΟΣ 1973,ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ 1993
Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΡΕΜΑΣΜΕΝΩΝ - Εκδόσεις ΒΙΠΕΡ/ΠΑΠΥΡΟΣ 1974,ΑΡΔΗΝ 2006
ΤΟ ΛΕΥΚΟ ΡΟΔΟ - Εκδόσεις ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ 1990
ΤΟ ΓΕΦΥΡΙ ΣΤΗΝ ΖΟΥΓΚΛΑ - Εκδόσεις ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ 1990


Αφορμή γι'αυτό το post ήταν μιά διαδικτυακή συνομιλία στις αρχές του καλοκαιριού με τον φίλτατο Δημ.Μαμαλούκα,στον οποίο αφιερώνω αυτήν την ερασιτεχνική βιβλιοφιλική προσέγγιση.Η συνομιλία μας ,με έκανε να ξαναθυμηθώ έναν συγγραφέα που με επηρρέασε πολύ και ήταν από αυτούς στους οποίους οφείλω την αγάπη μου γιά την λογοτεχνία.Πρωτοδιάβασα τον Traven στα τέλη της δεκαετίας του 70 στα παλιά βιπεράκια.Το σοκ που ένιωσα ήταν απίστευτο.Ανακάλυψα έναν συγγραφέα χωρίς φτιασίδια και περιττά καλολογικά στοιχεία,με μυθιστορήματα που δεν μπορείς να τ'αφήσεις λεπτό από τα χέρια σου.
Το ΠΛΟΙΟ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ μία μεγαλειώδης νουβέλα,είναι κατά την άποψή μου,καλύτερο από τα βιβλία του J.Conrad,μιά Οδύσσεια χωρίς Ιθάκη,χωρίς ρομαντισμό.
Ο ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΤΗΣ ΣΙΕΡΑ ΜΑΝΤΡΕ είναι ένα καταπληκτικό μυθιστόρημα δράσης και ψυχολογίας,ένα θρίλερ με κινηματογραφική γραφή,το οποίο ευτύχησε στην μεταφορά του στον κινηματογράφο (ίσως η καλύτερη ταινία του Houston).

Η ιστορία της πραγματικής ταυτότητας του Traven είναι γοητευτικότατη,και σίγουρα δημιουργεί το απαραίτητο μυστήριο γιά να ασχοληθεί κάποιος με τα βιβλία του ,αλλά σε τελική ανάλυση δεν μπορεί να επηρρεάσει την κρίση κανενός γιά την λογοτεχνική αξία του συγγραφέα.

Όπως έλεγε και ό ίδιος ο Traven απαντώντας το 1927 στα γράμματα χιλιάδων Γερμανών αναγνωστών του :
"Από έναν εργάτη που δημιουργεί πνευματικά έργα,ποτέ δεν θα έπρεπε να ζητάει κανείς την βιογραφία του.Είναι αγενές.Τον βάζει σε πειρασμό να πει ψέμματα..Θα ήθελα να το πω με όλη τη σαφήνεια.Η βιογραφία ενός δημιουργικού ανθρώπου είναι εντελώς χωρίς σημασία.Αν ο άνθρωπος δεν μπορεί να γίνει διακριτός μέσα στα έργα του,τότε είτε ο ίδιος δεν αξίζει τίποτα,είτε τα έργα του δεν έχουν καμμιά αξία".