Σάββατο, Ιουνίου 27, 2015
posted by Librofilo at Σάββατο, Ιουνίου 27, 2015 | Permalink
Booktalks at Amagi radio - Σάββατο 27/6/15
Η εκπομπή Booktalks at Amagi radio 2-4μ.μ., ολοκληρώνει την σεζόν αλλά και τον τριετή κύκλο της, σήμερα, με μια εκπομπή που θα έχει ως καλεσμένο τον συγγραφέα, σκηνοθέτη, μεταφραστή (και πολλά άλλα) Αχιλλέα Κυριακίδη για μια συζήτηση γύρω από τα βιβλία του. Η συζήτηση με τον Αχιλλέα θα ξεκινήσει στις 2.30 και θα ολοκληρωθεί μετά από μια ώρα. Πριν και μετά, θα ακούσουμε τραγούδια για αποχαιρετισμούς, θα διαβάσουμε κείμενα και θα κληρώσουμε 7 βιβλία για τους ακροατές της εκπομπής.

 Οι εκδόσεις Κίχλη προσφέρουν 3 αντίτυπα του εξαιρετικού τομιδίου του Αχιλλέα Κυριακίδη "ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ".
Οι εκδόσεις Ίκαρος προσφερουν 2 αντίτυπα του μυθιστορήματος "ΟΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΟΔΟΤΕΣ" του Juan Gabriel Vasquez
Η καλή φίλη της εκπομπής Μαρία Λιάκου προσφέρει 2 αντίτυπα του βιβλίου της "ΟΙ ΑΦΕΤΗΡΙΕΣ" (Εκδόσεις Vakxikon) που μόλις κυκλοφόρησε.

 Συμμετέχετε στην κλήρωση στέλνοντας mail στο amagiradio@gmail.com

 
0 comments
Τρίτη, Ιουνίου 23, 2015
posted by Librofilo at Τρίτη, Ιουνίου 23, 2015 | Permalink
Ελενίτ
Η πρωτοεμφανιζόμενη στην ελληνική πεζογραφία Βίκυ Τσελεπίδου (Καβάλα,1975), σε πιάνει από τον λαιμό από την πρώτη της ιστορία στην εξαιρετική συλλογή διηγημάτων της «ΕΛΕΝΙΤ», (Εκδ. Νεφέλη, σελ.101), ένα μικρό βιβλίο που έχει προκαλέσει ιδιαίτερη αίσθηση με την δύναμη και την καθαρότητα της γραφής, την ζωντάνια και την φρεσκάδα των μικρών (στην πλειονότητά τους) διηγημάτων.

"Παγωμένο βρήκε το τσεκούρι δίπλα του. Στάλες αίμα μέσα στον διάφανο πάγο. Έδεσε πιο σφιχτά τη μαντίλα κι έσκυψε. Κράτησε στα χέρια το τσεκούρι και το σήκωσε ψηλά, ίσιωσε η καμπούρα της, μάκρυνε η σκιά της, στη λάμα του καθρεφτίστηκε χιονισμένο το φεγγάρι. Ένα ένα έκοψε προσεκτικά τα μέλη του γιου από τη ρίζα τους, ολόκληρο το πόδι, ολόκληρο το χέρι, ολόκληρα τα δάχτυλα και λίγα λίγα, κομμάτι κομμάτι, δεμάτι δεμάτι, κόκαλα-κρέατα ανάμεικτα, τα ζώστηκε σ' ένα πανί στη πλάτη της, όπως νύχτα όταν ξεκίναγε για τα καπνά με το μωρό δεμένο πάνω της, και πήγαιν' έλα, πήγαιν'-έλα, τα απόθεσε στην αυλή της. Όταν όλα πια, χέρια, πόδια, δάχτυλα, γεννητικά όργανα, αυτιά, κεφάλι, τα μάζεψε σ' ένα σωρό - το χιόνι απέξω -, έπιασε χωρίς τρέμουλο το φτυάρι κι έσκαψε επτά λάκκους. Εκεί, με τα ξερά της χέρια έριξε τα μέλη του γιου, άλλα εδώ, άλλα εκεί, ανάκατα· με το χώμα ύστερα που κάθε άνοιξη μεγάλωνε τις ντοματιές και τις πιπεριές, τα κόκκινα πιπεράκια της, τα σκέπασε.
Τέλειωσε και δεν είχε ξημερώσει ακόμα. Χιόνισε κι άλλο. Έριξε κι άλλα ξύλα στη μασίνα κι έγειρε στο πλάι, στο πάτωμα, για να κοιμηθεί." ("Στο χιόνι")

25 μικρές ιστορίες καθημερινότητας απαρτίζουν την συλλογή της Τσελεπίδου. Ιστορίες ενίοτε σκληρές, κάποιες τις περιβάλλει μια τρυφερή ματιά, στις περισσότερες όμως απεικονίζεται μια σκληράδα, μια βιαιότητα ορμητική και εκκωφαντική. Βία οικιακή, όπου πίσω από τις κλειστές πόρτες της επαρχιακής κοινωνίας (σχεδόν η πλειοψηφία των ιστοριών διαδραματίζεται στην Θράκη), ξετυλίγεται ένα πρόσωπο άγριο και απάνθρωπο. Ο αναγνώστης νιώθει σαν να κοιτάζει κάτω από το χαλί ή από τον καναπέ τα καλά κρυμμένα μυστικά και ψέματα.

Τα διηγήματα της συλλογής δεν έχουν όλα την ίδια έκταση. Κάποια εκτείνονται σε μερικές σελίδες, άλλα είναι μονοσέλιδα. Υπάρχουν και μερικές ιστορίες με έντονη αυτοβιογραφική χροιά, είτε από τα φοιτητικά χρόνια, είτε από τον επαγγελματικό βίο της συγγραφέως που εργάζεται ως συμβολαιογράφος. Σε ορισμένα οι ήρωες είναι μέλη της πολυπληθούς μουσουλμανικής κοινότητας της περιοχής, ή Πομάκοι - είναι εμφανές ότι το γυναικείο στοιχείο, κόρες, μάνες, αδερφές, γριές, νέες, μεσήλικες γυναίκες πρωταγωνιστούν στις ιστορίες της Τσελεπίδου.

Εκτός όμως από την οικογενειακή βία, η οποία αποτελεί ουσιαστικά το νήμα που συνδέει τις ιστορίες της ικανότατης συγγραφέως, η μοναξιά και η μελαγχολία διατρέχουν τον κορμό των διηγημάτων. Ο μινιμαλισμός της γραφής επιτείνει το συναίσθημα της μοναχικότητας των ηρώων της, που άβουλοι και "ηττημένοι" πορεύονται στον βίο τους.

Δεν είναι όλα τα διηγήματα της συλλογής στο ίδιο λογοτεχνικό ύψος. Ξεχωρίζουν κάποια ιδιαίτερα εντυπωσιακά, όπως το "Στο χιόνι" όπου μια μητέρα τεμαχίζει τον γιό της, το "Κιχ" (αρχικός τίτλος της συλλογής) όπου η ένταση της οικογενειακής βίας ξαφνιάζει, το εκπληκτικό "Κρίκος ανάμεσα" (ένα από τα καλύτερα διηγήματα που έχω διαβάσει τα τελευταία χρόνια) με την "αγία ελληνική οικογένεια" να πρωταγωνιστεί σε μια ανατριχιαστική ιστορία, το αφιερωμένο στον πρόωρα χαμένο Πέτρο Κουτσιαμπασάκο "Ο Πέτρος", η εφιαλτική "Τσιχλόφουσκα" και τα θαυμάσια "Μισό" και "Κλειστά παράθυρα"

"Οι εφημερίδες εν τω μεταξύ στα μανταλάκια τους πιασμένες στο περίπτερο, θα είχαν γράψει: "Κόρη, μάνα κι αδελφή στα Κάτω Πατήσια ζει ευτυχισμένη με πατέρα και γιο. Το πέος του πατέρα είναι μαραμένο και του γιού σχεδόν ανύπαρκτο. Διψώντας για ικανοποίηση λίγο πριν τα χυμώδη τριάντα, κάποια βράδια γυμνόστηθη ξελαρυγγιάζεται μαζί με το μικρό της. Τις φορές που εκείνο δεν τρομάζει από τη δική της φωνή για να σκάσει, αποπειράται η ίδια να το κάνει να σκάσει. Χθες βράδυ στις 11.20 μ.μ. το έβαλε σκασμένο στην κατάψυξη. Στις έξι παρά τέταρτο το πρωί, παγωμένο το πήρε αγκαλιά δίχως να νοιαστεί πώς κρατάνε τα μωρά και προσεκτικά το ακούμπησε στο μαξιλαράκι του πάνω στους ήλιους. Το σκέπασε με το πάπλωμα κι έπεσε να κοιμηθεί στο κρεβάτι της. Ένα ζευγάρι ωτοασπίδες βρέθηκαν στο κομοδίνο δίπλα της"." ("Κρίκος ανάμεσα")

Διηγήματα μεστά που δείχνουν αφ' ενός δείγματα μεγάλου συγγραφικού ταλέντου, αφ' ετέρου συγκρότηση και γνώση στον χειρισμό της γλώσσας που είναι φαινομενικά απλή και καθημερινή αλλά ουσιαστικά είναι δουλεμένη σε τέτοιο βαθμό ώστε να εκφράζει με ακρίβεια και υπαινικτικότητα αυτά που θέλει να αφηγηθεί η συγγραφέας. Μια συλλογή διηγημάτων με έντονες εικόνες, σαν ασπρόμαυρο σινεμά, που ξαφνιάζει και ταυτόχρονα εντυπωσιάζει.

___________________________________________________________________________

Ακούστε παρακάτω στο αρχείο που παραθέτω, την συζήτηση με την Βίκυ Τσελεπίδου για το "ΕΛΕΝΙΤ" στα πλαίσια της εκπομπής Booktalks at Amagi radio της 6ης Ιουνίου. Η συζήτηση διεξήχθη τηλεφωνικώς και αρχίζει μετά την μέση της εκπομπής. Καλή ακρόαση



 
0 comments
Δευτέρα, Ιουνίου 15, 2015
posted by Librofilo at Δευτέρα, Ιουνίου 15, 2015 | Permalink
Κατά μόνας
Να το ξεκαθαρίσω εξ’ αρχής: Θεωρώ το «ΚΑΤΑ ΜΟΝΑΣ» («Hablar solos»), (Εκδ. Opera, μετάφρ. Αχ.Κυριακίδη, σελ. 196), μια συγκλονιστική νουβέλα, από τα καλύτερα πράγματα που έχω διαβάσει τους τελευταίους μήνες. Ο 38άρης Αργεντίνος, Andres Neuman (Buenos Aires,1977), που γράφει και διακρίνεται από τα 22 του, έγραψε ένα πολύ σημαντικό βιβλίο, περιεκτικό κι ολιγοσέλιδο, που μιλάει για τον θάνατο, την αρρώστια, τις σχέσεις, την δυσκολία στην επικοινωνία, τα ψέματα, το σεξ.

3 παράλληλες αφηγήσεις,3 διαφορετικές φωνές συνθέτουν τη νουβέλα του Νέουμαν. Οι φωνές αυτές δεν συνομιλούν μεταξύ τους παρά ελάχιστα. Και στο φόντο, ένα ταξίδι με νταλίκα που ο ετοιμοθάνατος και βασανισμένος από τον καρκίνο Μάριο, προσφέρει στον δεκάχρονο Λίτο, τον γιό του λίγο πριν το τέλος. Η Ελένα τους περιμένει να γυρίσουν, αγωνιά αν θα τα βγάλει πέρα ο σύζυγός της, περιμένει κι εκείνη το αναπόφευκτο τέλος του – ξέρει πως όταν γυρίσει θα πρέπει να ξαναεισαχθεί στο νοσοκομείο, απ’ όπου αποκλείεται να ξαναβγεί.
Ο δεκάχρονος Λίτο με το ύφος και το ιδίωμα της ηλικίας του σκέφτεται σαν να γράφει μια έκθεση καθώς πραγματοποιείται μια βαθιά του επιθυμία, να συνοδεύσει τον πατέρα του σε ένα ταξίδι με την (μυθική για εκείνον) νταλίκα,  ο βαριά ασθενής Μάριο μαγνητοφωνεί λόγια που θα παραδοθούν στον γιό του μετά τον θάνατό του και απευθύνεται σ’ εκείνον με ένα ασθματικό, αγωνιώδες ύφος και τέλος η Ελένα καταγράφει σε ένα ημερολόγιο, τις ημέρες της αναμονής και τις ημέρες του νοσοκομείου.

Η επικοινωνία μεταξύ των τριών δύσκολη έως ανύπαρκτη, η Ελένα δεν καταλαβαίνει τα μηνύματα από το κινητό του γιού της, γεμάτα συντομεύσεις, ο Μάριο αγχώνεται με την προσπάθειά του να τα βγάλει πέρα στο κουραστικό ταξίδι και να μην καταλάβει τίποτα ο Λίτο από την κατάστασή του, ενώ η Ελένα θα έχει μια σύντομη και θυελλώδη ερωτική περιπέτεια με τον γιατρό που φροντίζει τον σύζυγό της, και θα γράφει στο ημερολόγιο της, τις σκέψεις της, τα συναισθήματά της, τις ενοχές της.

Η Ελένα είναι η ουσιαστική πρωταγωνίστρια αυτού του στιβαρού οικογενειακού δράματος. Αναπολεί τις ευτυχισμένες ημέρες που πέρασε με τον Μάριο, περιμένει το αναπόφευκτο και προετοιμάζεται ψυχολογικά διαβάζοντας (και μεταφέροντας στο χαρτί) κείμενα από την παγκόσμια λογοτεχνία που μιλάνε για την αρρώστια και το τέλος. Στο ημερολόγιό της παραθέτει φράσεις από την Βιρτζίνια Γουλφ, τον Σέζαρ Άιρα, τον Κριστιάν Μπομπέν, τον Τζ.Μπάνβιλ και άλλους, μεταφέρει την ψυχική της διάθεση από τη μια να γνωρίζει ότι «προδίδει» τον Μάριο, από την άλλη την αδυναμία της να καταπολεμήσει την επιθυμία της για τον γιατρό, γράφει για τις ημέρες του νοσοκομείου, τις τελευταίες ημέρες του συζύγου της.

«Είχα σκεφτεί (αγαπημένο αυτονόητο) ότι χειρότερο απ’ το να σε χάσω θα ‘ταν να μη σ’ έχω δίπλα μου. Όμως όχι: είσαι εδώ, σε σκέφτομαι να μου μιλάς. Για ν’ αποφύγω τους εσωτερισμούς, ας πούμε ότι σ’ έχω μετατρέψει σε κομμάτι του οργανισμού μου. Τώρα που σιγά σιγά συνηθίζω να είμαι μόνη (ή, το πολύ, κανένα Σάββατο, να είμαι με όποιον να ΄ναι), το χειρότερο είναι να δεχτώ ότι δεν είμαι πια μέσα σου. Δεν είμαι πια κομμάτι σου. Απ’ αυτή την άποψη, κι εγώ έχω πεθάνει.
Μα κοίτα εδώ θράσος αυτός ο ήλιος!
Θυμάμαι τις κουβέντες μας στο νοσοκομείο. Όχι τόσο αυτά που λέγαμε (δεν υπήρξε καμιά αποκάλυψη, έστω λεκτική) όσο για το παράλογο θαύμα να μιλάω με κάποιον που πέθαινε, κάποιον που έφευγε και συνέχιζε να μιλάει. Πιο έντονα θυμάμαι μια συζήτηση. Ήσουν ξαπλωμένος με τα μάτια ανοιχτά. Εγώ ήμουν καθισμένη δίπλα στο κρεβάτι σου. Κάπου κάπου χαϊδευόμασταν. Σεμνά, ξανά. Το βράδυ ήταν χλιαρό. Έδειχνες ήρεμος. Κοίταζες έξω απ’ το παράθυρο. Είσαι έτοιμος; σου είπα. Και σου έσφιξα το χέρι. Εσύ; με ρώτησες. Δε θυμάμαι τι σου απάντησα.»

Πολυφωνικό και πολυεπίπεδο το μικρό αυτό αριστούργημα του Νέουμαν, είναι ιδιαίτερα συγκινητικό αλλά δεν είναι καταθλιπτικό. Το «βαρύ» θέμα αποφορτίζουν οι γεμάτες χιούμορ και παιδική αφέλεια σελίδες του Λίτο, ενώ η σύνδεση σεξ και ασθένειας, θανάτου και συγγνώμης, αγάπης και απώλειας, μπορεί να μη δείχνουν ιδιαίτερα πρωτότυπες αλλά η αφήγηση του Νέουμαν είναι τόσο γλαφυρή που σε αιχμαλωτίζει μέσα στις σελίδες του βιβλίου που ξεκινάει σαν road-novel και καταλήγει ως ένα στοχαστικό μυθιστόρημα.

Στην αναγνωστική απόλαυση που σου προσφέρει η νουβέλα του Νέουμαν συνέβαλε με τρόπο καθοριστικό, η εξαιρετική μετάφραση του Αχιλλέα Κυριακίδη – ακόμα και η επιλογή του τίτλου «Κατά μόνας», είναι ευρηματική και δημιουργικότατη, όταν αναλογιστεί κανείς ότι στην Αγγλική έκδοση, το βιβλίο κυκλοφορεί ως «Talking to ourselves» (υποθέτω κατά λέξη μετάφραση του «Hablar Solos») όπως και το εξώφυλλο της ελληνικής έκδοσης που είναι ένα στιγμιότυπο από τον σπαρακτικό «Καθρέφτη» του μεγάλου Α.Ταρκόφσκι. Ένα βιβλίο σπουδή πάνω στον θάνατο και την αγάπη που συστήνεται ανεπιφύλακτα.


«Αναρωτιέμαι αν ένας νεκρός μπορεί να έχει τον τόπο του. Κι αν, με το να μαρκάρεις αυτόν τον τόπο, προστατεύεις τη μνήμη του ή, κατά κάποιο τρόπο, την περιορίζεις. Αλήθεια, σε ποιόν ανήκουν αυτοί οι τόποι; Σ’αυτούς που θυμούνται. Ο τόπος του νεκρού είναι άσυλο του ζωντανού. Για μένα, πάντως, ο θάνατος είναι μάλλον κάτι σαν στοιχείο της φύσεως. Μια αέναη μετάσταση. Μια επιστροφή σε κάθε τόπο που επισκέφθηκε ή μπορεί να επισκέφθηκε ο εκλιπών. Αισθάνομαι ότι δεν μπορώ να πάω προς το θάνατο του Μάριο, γιατί τον ενοικώ μονίμως· γιατί αυτός ο θάνατος διαχέεται παντού και πουθενά. Ποτέ δεν θα μάθουμε που πηγαίνει ο νεκρός μας.»


 
0 comments
Παρασκευή, Ιουνίου 05, 2015
posted by Librofilo at Παρασκευή, Ιουνίου 05, 2015 | Permalink
Ζαν Μπαρουά, ένα αυθεντικό μυθιστόρημα ιδεών
Το επικό μυθιστόρημα του Γάλλου (βραβευμένου με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1937), συγγραφέα Roger Martin Du Gard (1881-1958), "Ζαν Μπαρουά" ("Jean Barois"), (Εκδόσεις Πόλις, μετάφρ. Κ.Σωχωρίτης, σελ. 493), δεν είναι ένα απλώς ένα "μυθιστόρημα ιδεών" (όπως συνήθως αποκαλούνται τα φιλοσοφικά μυθιστορήματα) αλλά και ένα μυθιστόρημα μαθητείας ή ενηλικίωσης που καλύπτει την ζωή ενός ανθρώπου από την γέννηση έως τον θάνατό του. Ιστορία, θρησκεία, πολιτική, κοινωνικοί αγώνες διαπερνούν απ' άκρη σ' άκρη τις σελίδες του βιβλίου, το οποίο δομικά έχει την μορφή θεατρικών (ιδιαίτερα εκτεταμένων) διαλόγων.


Ο Ζαν Μπαρουά παιδί ασθενικό, γόνος γιατρού, που η μητέρα του πεθαίνει νωρίς, λαμβάνει καθολική παιδεία, ερωτεύεται σε εφηβική ηλικία την Σεσίλ, την κόρη της νονάς του, σπουδάζει Βιολόγος και αναπόφευκτα παντρεύεται την Σεσίλ ως καλός αστός. Από την εφηβεία του είχε θρησκευτικές αμφιβολίες, και κατά την διάρκεια των σπουδών του στην επιστήμη της επιλογής του, αυτές διογκώθηκαν σε βαθμό σύγκρουσης με τα παλιά του πιστεύω. Λίγο προτού γεννήσει την κόρη τους η Σεσίλ, κουρασμένος από την θρησκοληψία αυτής και της μητέρας της και ευρισκόμενος σε δυσμένεια στο θεολογικό κολλέγιο που δίδασκε, παραιτείται από εκεί και αποφασίζει να εγκαταλείψει την οικογένειά του και να ζήσει μόνος του στο Παρίσι σπάζοντας τα δεσμά με το θρησκευτικό παρελθόν του. Όταν γεννιέται η κόρη του, Μαρί, δεν θα αλλάξει την άποψή του, θα αναθέσει την ανατροφή της στην μητέρα της και θα βάλει έναν όρο στο συμφωνητικό διαζυγίου ότι αν θέλει μπορεί να περάσει ένα διάστημα μαζί του με την συμπλήρωση των 18 της χρόνων.

Βρισκόμαστε στο τέλος του 19ου αιώνα και υπάρχει μεγάλη ζύμωση ιδεών, ο Μπαρουά ηγείται μιας συλλογικής προσπάθειας για ένα παρεμβατικό περιοδικό που απηχεί τις ιδέες των "ελευθεροφρόνων". Έτσι δημιουργείται ο "Σπορέας", στον οποίο γράφουν αρκετοί προοδευτικοί διανοούμενοι της εποχής. Όταν ξεσπάει το σκάνδαλο της υπόθεσης Ντρέυφους, ο Σπορέας στρατεύεται στον αγώνα για την αθώωση (και αναψηλάφιση της δίκης), του αδίκως καταδικασμένου σε απόταξη και φυλάκιση αξιωματικού. Ο αγώνας αυτός παίρνει χρόνια και ο Σπορέας γνωρίζει μεγάλη αποδοχή από το κοινό, ο Μπαρουά είναι πλέον γνωστός διανοούμενος της εποχής αλλά ένα ατύχημα με την άμαξα στην οποία επιβαίνει, και η αυθόρμητη αντίδρασή του, θα τον κάνει να αρχίσει να αμφιβάλλει για τις αρχές του και ο προβληματισμός του για την έννοια της πίστης που είναι βαθιά ριζωμένη μέσα του, τον κάνει να αναθεωρεί κάποιες από τις απόψεις του. Η επίσκεψη της 18χρονης κόρης του και η επιθυμία της να γίνει μοναχή θα τον συγκλονίσει και θα τον οδηγήσει σε μια ουσιαστική επανεξέταση των απόψεών του περί θρησκείας, περί του ρόλου του στην κοινωνία και αν οι αγώνες του βρήκαν κάποια ανταπόκριση στον κόσμο.

Το μυθιστόρημα του Du Gard, εκδόθηκε το 1913 και ήταν το τρίτο βιβλίο του συγγραφέα, αλλά το πρώτο που δημιούργησε αίσθηση. Την μεγάλη επιτυχία θα γνωρίσει λίγα χρόνια αργότερα με την έκδοση του magnum opus του, τού σπονδυλωτού (και γραμμένου σε διάστημα 20 χρόνων) μυθιστορήματος "Οι Τιμπώ" (εκδ.Εστία).
Ο "Ζαν Μπαρουά" είναι, ένα βιβλίο με μια ιδιαίτερη τεχνική, αυτή του «διαλογικού μυθιστορήματος» που διευκολύνει τον αναγνώστη να προσεγγίσει το έργο, καθώς οι συνεχείς διάλογοι θυμίζουν θεατρική παράσταση. Το θέμα του βέβαια είναι, οι συγκρούσεις των ιδεών στην Γαλλία του Διαφωτισμού, από τη μια οι επιστήμες και από την άλλη η θρησκεία, από τη μια το μιλιταριστικό και συντηρητικό κράτος από την άλλη οι σοσιαλιστικές ιδέες που κερδίζουν έδαφος. Αυτήν ακριβώς την μιλιταριστική νοοτροπία απεικονίζει η δίκη του Ντρέυφους που ήταν ένα τεράστιο γεγονός για την εποχή και αποτέλεσε το έναυσμα για μεγάλες αλλαγές στην χώρα σε πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο, ενώ η εξέλιξη «στοίχειωσε» την πολιτικοκοινωνική ζωή της Γαλλίας ουσιαστικά μέχρι το τέλος του Β Παγκόσμιου πολέμου.

Στο μυθιστόρημα, δεν υπάρχουν περιγραφές χώρων, εξωτερικών τοπίων, ενώ οι διάλογοι εναλλάσσονται με σελίδες εσωτερικού μονόλογου του ήρωα, υπάρχουν δε και πολλές σελίδες (ως εγκιβωτισμένο κείμενο) που αφορούν τα πρακτικά της δίκης του Ντρέυφους, κάτι που καθιστά το βιβλίο (στο σημείο αυτό), βασανιστικό ως προς την (απαιτητική έτσι κι αλλιώς) ανάγνωσή του. Οι διάλογοι του Μπαρουά με ιερείς, με τους πολιτικούς του συντρόφους, με την οικογένειά του είναι από τη μια ενδιαφέροντες, από την άλλη, είναι σχοινοτενείς και ιδιαίτερα λεπτομερείς.


Το «Ζαν Μπαρουά» είναι ένα βιβλίο απαιτητικό και χρειάζεται την προσοχή του αναγνώστη. Κάποιους θα τους γοητεύσει, άλλοι (ίσως οι περισσότεροι) θα βαρεθούν, αρκετοί ενδέχεται να το αφήσουν στη μέση. Είναι ένα έργο κλασσικό που (θεωρώ ότι) πρέπει να διαβαστεί από όσους ενδιαφέρονται πραγματικά για την λογοτεχνία. Η παρούσα έκδοση είναι εξαιρετική (θα την χαρακτήριζα συλλεκτική), με ένα δοκίμιο του Αλμπέρ Καμύ (που καλό είναι διαβαστεί στο τέλος της ανάγνωσης του βιβλίου), πρόλογο του Andre Daspre και 3 κείμενα στο επίμετρο για τον συγγραφέα και το έργο του.


 
0 comments
Δευτέρα, Ιουνίου 01, 2015
posted by Librofilo at Δευτέρα, Ιουνίου 01, 2015 | Permalink
Το "Αϊβαλί" του Soloup
Μια εικόνα (λένε ότι) αξίζει χίλιες λέξεις, ένα καλό σκίτσο πόσες άραγε; Αυτή είναι μια πρώτη σκέψη που σου έρχεται στο μυαλό καθώς γυρίζεις (έκπληκτος), τις σελίδες του εκπληκτικού graphic novel "ΑΪΒΑΛΙ" του διακεκριμένου σκιτσογράφου Soloup (κατά κόσμον Αντώνης Νικολόπουλος), (εκδόσεις Κέδρος, σελ.444), ενός καλλιτεχνικού επιτεύγματος, το οποίο όμως αποτελεί και μια εξαιρετική λογοτεχνική προσπάθεια σε έναν σαγηνευτικό συνδυασμό λόγου και εικόνας.


Παρακάτω θα εξηγήσω τι είναι το "Αϊβαλί", αλλά θα ξεκινήσω περιγράφοντας τί δεν είναι αυτό το βιβλίο:
-Δεν είναι μια ιστορία της Μικρασιατικής καταστροφής.
-Δεν είναι μια μελοδραματική αφήγηση για τις "χαμένες πατρίδες"
-Δεν είναι ένα συνηθισμένο "κόμικς" (όπου γενικότερα ο όρος έχει μια περιφρονητική ή απαξιωτική χροιά στη χώρα μας, ως συνήθως ότι δεν κατανοούμε του κολλάμε μια ετικέτα και καθαρίσαμε).
-Δεν είναι κάτι που το διαβάζεις εν ριπή οφθαλμού για να περάσει η ώρα, παρότι το κείμενο δεν ξεπερνάει τις 2.500 λέξεις.


Το "Αϊβαλί" είναι ένα πολυεπίπεδο κείμενο, που αποτελείται από 4 θραύσματα (fractals) και αναπτύσσεται με μουσικό ρυθμό. Ο Soloup "συνομιλεί" με 4 βιβλία για να αφηγηθεί την ιστορία του. Το πρώτο βιβλίο είναι το "Αϊβαλί, η πατρίδα μου" του Φώτη Κόντογλου, και το σκίτσο του δημιουργού μας μεταφέρει σε μια ατμόσφαιρα χαράς και πανηγυριού στο Αϊβαλί των χρόνων πριν την καταστροφή, το δεύτερο είναι το αυτοβιογραφικό και σπαρακτικό βιβλίο του Ηλία Βενέζη "Νούμερο 31328", όπου η ατμόσφαιρα (και το σκίτσο) αλλάζει, ο ζόφος και ο τρόμος κυριαρχούν καθώς ο Βενέζης συλλαμβάνεται λίγο προτού επιβιβαστεί στο πλοίο διαφυγής από το (υπό Τουρκική κατοχή πλέον) Αϊβαλί για να σταλεί στα τάγματα εργασίας αφού διέφυγε τελικά την εκτέλεση. Το τρίτο βιβλίο με το οποίο "συνομιλεί" ο Soloup είναι η αφήγηση της αδερφής του Βενέζη, Αγάπης Μολυβιάτη όπως αποτυπώθηκε στο "Χρονικό των δέκα ημερών" και το οποίο είναι η προσπάθειά της να διασώσει τον αδερφό της από τον θάνατο ενώ το τέταρτο βιβλίο είναι το (εν πολλοίς άγνωστο) μυθιστόρημα "Τα παιδιά του πολέμου" του Τούρκου συγγραφέα Κρητικής καταγωγής Αχμέτ Γιορουλμάζ, όπου ο Soloup αναπαριστά με το σκίτσο του, την ιστορία του "Χασανάκη", ενός Τουρκοκρητικού, ο οποίος "υποχρεώθηκε" να εγκαταλείψει τα Χανιά στην ανταλλλαγή πληθυσμών μετά την Μικρασιατική καταστροφή.


Τα 4 κεφάλαια-αναφορές σε ισάριθμα βιβλία αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου και οι φωνές των συγγραφέων, του κυρ-Φώτη, του Ηλία, της Αγάπης, του Γιορουλμάζ (ο οποίος απεβίωσε λίγο πριν την έκδοση του βιβλίου) αποτελούν μέρος ενός μουσικού συνόλου, μιας φούγκας - μιας πολυφωνικής δηλαδή μουσικής σύνθεσης, δείγμα της αρχιτεκτονικής του βιβλίου, το οποίο ξεκινάει και τελειώνει με τα κεφάλαια "Ζεϊμπέκικο" και "Κιόρογλου" δύο σχεδόν ίδιους μουσικούς χορούς. Εκτός όμως από την μουσικότητα και τον ρυθμό του βιβλίου, εντυπωσιάζει η "κινηματογραφικότητα" του σκίτσου και η διαρκής του κίνηση. Σε αυτά τα κεφάλαια, το πρώτο και το τελευταίο, ο Soloup περιγράφει μια ημερήσια επίσκεψή του στο Αϊβαλί, την γνωριμία του με τον τόπο αυτόν, την συνάντησή του με μια οικογένεια Τούρκων, όπου ο σύζυγος είναι απόγονος Τουρκοκρητικών.

Στο βιβλίο του Soloup είναι έντονο το ανθρωποκεντρικό στοιχείο, από τις πρώτες σελίδες και η ευαίσθητη ματιά του δημιουργού πάνω στο θέμα της ανταλλαγής πληθυσμών και της ταλαιπωρίας των απλών, ανώνυμων ανθρώπων-θυμάτων της πολιτικής των δύο κρατών. Βαθιά επηρεασμένος ο συγγραφέας από το αριστουργηματικό βιβλίο του Bruce Clark "Δύο φορές ξένος", μεταφέρει με την δύναμη αλλά και την υπαινικτικότητα του σκίτσου του, τις ιδέες που διαπερνούν αυτό το βιβλίο. Εξάλλου όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο ίδιος ο Bruce Clark στην εισαγωγή του "Αϊβαλί":
"Ως ταλαντούχος αφηγητής και σκιτσογράφος ο Soloup μας αποδεικνύει ότι δεν υπάρχει αλληλουχία γεγονότων τόσο περίπλοκη που να μην μπορεί να ερμηνευτεί με απλά σκίτσα. Και πράγματι, τα σκίτσα είναι συχνά ο ιδανικός τρόπος να απεικονίζονται η περιπλοκότητα και το παράδοξο. Κατά μια έννοια, τα "απλά σκίτσα" είναι ο τρόπος με τον οποίο βιώνουμε τη ζωή."


Είναι ευδιάκριτη η έρευνα που έχει γίνει, αποτέλεσμα πολύχρονης προσπάθειας και είναι εντυπωσιακή (για graphic novel), η βιβλιογραφία που παρατίθεται στο τέλος του βιβλίου. Το "Αϊβαλί" που έχει τιμηθεί ήδη με τα βραβεία "Καλύτερου κόμικ" και "Καλύτερου σεναρίου" για το 2015, είναι και ένα βιβλίο αυτογνωσίας και ενηλικίωσης όπως θα λέγαμε με λογοτεχνικούς όρους, το οποίο δεν αποφεύγει τον έντονο διδακτισμό, ο οποίος όμως συγχωρείται από την δύναμη και την κίνηση της εικόνας, του σκίτσου που συνεπαίρνει τον αναγνώστη.


Όπως προανέφερα στην αρχή, το βιβλίο του Soloup, είναι ένα καλλιτεχνικό επίτευγμα, που μαζί με άλλα graphic novels που βγήκανε τα τελευταία χρόνια ("Logicomix", "Παραρλάμα", "Η μεγάλη βδομάδα του Πρεζάκη") αποτελεί μια γέφυρα με την λογοτεχνία, και τοποθετεί το συγκεκριμένο είδος σε μια άλλη διάσταση, ανοίγοντας τους ορίζοντές του σε ένα πιο απαιτητικό κοινό. 


 
0 comments